-
2009-06-03
ھايات ھەقىقەتلىرى - [ھايات ھەققىدە]
كۆزۇڭنى يۇم،كۆزگە ئايلانسۇن كۆڭۇل.ساپ مۇھەببەتكە سۆز ئەلچى بولالمايدۇ.ياراتقۇچىغا ۋاپا قىلمىغان ئىنسان يارالغۇچىغا ۋاپا قىلالمايدۇ.كىم بىر مىللەتنىڭ تىلىنى ئۇگەنسە شۇ مىللەتنىڭ زىيانكەشلىكىدىن سەگەك تۇرالايدۇپاكىزلىق ئىماننىڭ يېرىمى.ئىتىقاد قەلىبنىڭ تۈۋرۇكى.قۇرئان ھاياتلىقنىڭ نۇرى.ھەقىقى گۇزەللىك گىرىم تەلەپ قىلمايدۇ.ئۆزۇڭنىمۇ ئۆزگىنىمۇ بىل. -
2009-04-09
سەۋدالىق تەئەججۈپنامىسى - [ئابدىشۈكۈر مۇھەممەت ئىمىن ئەسە]
پروفېسسورئابدۇشكۈرمۇھەممەتئىمىن
ئابدۇشكۈرمۇھەممەتئىمىنئايالىرەنامەخسۇتبىلەنبىرگە
ئابدۇشۈكۈر مۇھەممەتئىمىن ( 1933~1995 )
« غەربىي يۇرت تاشكېمىر سەنئىتى » ،« قەدىمكى مەركىزى ئاسىيا » قاتارلىق ئىلمىي ئەسەرلەرنىڭ مۇئەللىپى ئالىم ئابدۇشۈكۈر مۇھەممەتئىمىن ئاتۇشنىڭ مەشھەد يېزىسىدا تۇغۇلغان . ئۇ ئۆز ئۆمرىدە ناھايىتى كۆپ ئەسەرلەرنى يازغان بولۇپ ، ھېلىھەم ئېلىن قىلىشنى كۈتۈپ تۇرغان ئەسەرلىرى ئاز ئەمەس . ئابدۇشۈكۈر مۇھەممەتئىمىن خەلقئاراغا تونۇشلۇق ئالىم بولۇپ ، بىلىمخۇمار ئەۋلادلىرى قەلبىدە مەڭگۈ يادلىنىدۇ .شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ پروفېسسورى ئابدۇشكۈر مۇھەممەتئىمىن شۇ مەكتەپنىڭ بىئو - خىمىيە فاكۇلتېتى بىلەن غەربىي شىمال ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ پەلسەپە ئاسپىرانتلىق سىنىپىنى تاماملىغان. «ئۇيغۇر كلاسسىك مۇزىكىسى ‹ئون ئىككى مۇقام›ھەققىدە»، «شىنجاڭنىڭ تاڭ دەۋرىدىكى ناخشا-ئۇسسۇل سەنئىتى»، «فارابى ۋە ئۇنىڭ پەلسەپە سىستېمىسى»، «ئۇيغۇر پەلسەپە تارىخىغا دائىر مەسىلىلەر»، «ئومۇمىي ئېستېتىكا»، «ئۇيغۇر پەلسەپە تارىخىدىن ئومۇمىي بايان»، «‹قۇتادغۇبىلىك›خەزىنىسى»، «ئۇيغۇر مۇقام خەزىنىسى»، «غەربىي دىيار تاشكېمىر سەنئىتى»، «قارلىق تاغ شەجەرىسى»، «چوغلۇق»، «رۇبائىيات 1»، «رۇبائىيات 2»، «قاتلاملىق ئېستېتىكا» ۋە ئۇشبۇ «ئائىلە» قاتارلىق مۇستەقىل يېزىلغان ئەسەرلەر بىلەن «جۇڭگو ئاز سانلىق مىللەتلەر پەلسەپە تارىخى» (خەنزۇچە)، «ئۇيغۇر ئەدەبىيات تارىخى»، «شىنجاڭدىكى مىللەتلەرنىڭ پەلسەپىۋى ئىدىيە تارىخىدىن ئوچېركلار» قاتارلىق بىرلىكتە ئىشلەنگەن ئەسەرلەرگە ئاپتورلۇق قىلغان، 300 دىن ئارتۇق ئىلمىي ماقالە ئېلان قىلغان.
سەۋدالىق تەئەججۈپنامىسى
ئاپتورى : ئابدۇشۈكۈر مۇھەممەتئىمىن
شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى 2000-يىل 7-ئاي 1- نەشرىئاپتوردىن
ئەسسالام كىتابخان !
بۇ ، تارىخنىڭ سەۋدالىق يىللىرى يېزىلغان تەئەججۈپنامە . بۇنداق يىللارنى ئاپەت دەپ ئاتىساڭ ئاپەتلىرى تولىمۇ پاجىئەلىك . بۇنداق يىللارنى ئامەتلىك دەپ ئاتىساڭ ئۇنىڭ ئىنسانىيەتنىڭ تەجرىبىلىرىنى توپلاپ ، زۇلمەتنى يېڭىپ ئالغا ئىلگىرلىشىگە قوشقان تۆھپىسى ھېكمەتكە باي قىممەتلىك ئامەت ئىكەنلىكىنى ئىنكار قىلغىلى بولمايدۇ . بۇ ، ھەقىقەتەن سەۋدالىق يىللىرى ئىدى . سەۋدالىقنىڭ پاجىئەسى ئىچىدە ، سەرسانلىق ئىچىدە كۈتۈلمىگەندە كونا يوشۇرۇن خەزىنىگە ئېرىشىپ قېلىش مۇمكىنچىلىكى نۇرغۇن خەلق چۆچەكلىرىدە ئىسپاتلانغانغۇ ؟
مەن دانىشمەنلەردىن سەبىي بالىلارغىچە ئۈركۈگەن ، تېڭىرقىغان ۋە ئەندىشە ۋەھىمىسى ئىچىدە سەۋدالىق روھىيىتىگە ئەسىر بولغان يىللاردا ئۆزۈمنى سەۋدالىقتىن خالىي قىلالمىدىم . بۇ خىل سەۋدالىق ئۇزاق قەرەللىك ئۇيقۇ شارابىدەك مېنىمۇ ئۇزاق يىللارغىچە مەستلىك ئۇيقۇسىغا غەرق قىلغانىدى . قاباھەتلەرنى ھېس قىلىپ ھېكمەتلەرنى چۈشىدىم . بىراق ، چۈشىگەنلىرىم سەگەكلىك تەپەككۇرىدىن كۆرە تولاراق سەۋدالىق شىۋىرلاشلىرىغا ئوخشاپ كەتتى . مەن ھۆرمەتلىك كىتابخاندىن مېنى كەچۈرۈشىنى ۋە ساقىينىڭ ئىچۈرگەن شارابىغا تاقابىل تۇرالماسلىقىمنى چوڭقۇر ھېسداشلىق ئىچىدە نەزەرگە ئېلىشىنى ئۈمىد قىلىمەن .
<< سەۋدالىق تەئەججۈپنامىسى >> تۈن مونولوگلىرى سۈپىتىدە سەۋدالىق يىللىرىدىكى سەۋدالىق خاتىرىسى بولۇپ مەيدانغا كەلگەن .
<< سەۋدالىق تەئەججۈپنامىسى >> كاككۇكنامىدىن باشلىنىپ ، مارجاننامە ، سۇمۇرغنامە ، جاھاننەما ئارقىلىق داۋاملىشىپ ، نىجاتنامىدە ئاخىرلىشىدۇ . مەن بۇ بەش نامىنى نەشر قىلىش ئويىدا يازمىغانىدىم ، كىشىلەرگە كۆرستىشكىمۇ ئەندىشە قىلاتتىم . يەنە نېمىشقىدۇر ئەينى يىللارنىڭ تەپەككۇر ھودۇقۇشلىرىنى جامائەتچىلىككە تاپشۇرغۇم كەلدى . بۇنىڭدىن مەقسىتىم ، زامانداشلىرىمنىڭ ھېسداشلىقىغا ئېرىشىش ۋە گۆدەك پەرزەنتلەرگە ھەقىقىي يورۇقلۇق ، گۈزەللىك ۋە ياخشىلىقنىڭ قەدىر - قىممىتىنى ھېس قىلدۇرۇشتىن ئىبارەت . -
2010-12-24
كۆلتېكىن مەڭگۈ تېشى - [ئۇيغۇر مەدىنيىتى]
ﺟﻪﻧﯘﺏ ﺗﻪﺭﻩﭖ ( ج ) ( ن )
1. ﻣﻪﻧﻜﻰ ﺗﻪﯕﺮﯨﺪﻩﻙ، ﺗﻪﯕﺮﯨﺪﯨﻦ ﺗﯚﺭﻩﻟﮕﻪﻥ ﺗﯜﺭﻙ ﺑﯩﻠﮕﻰ (ﺩﺍﻧﯩﺸﻤﻪﻥ) ﺧﺎﻗﺎﻥ ﺑﯘ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ( ﺗﻪﺧﺘﺘﻪ) ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺩﯗﻡ. ﺳﯚﺯﯛﻣﻨﻰ ﺗﯜﮔﻪﻝ ﺋﺎﯕﻼﯕﻼﺭ : ﺋﺎﻟﺪﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﻨﯩﻠﯩﺮﯨﻢ ﯞﻩ ﺋﻮﻏﯘﻟﻠﯩﺮﯨﻢ ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﻗﺎﻟﺴﺎ ﺋﯘﺭﯗﻗﻠﯩﺮﯨﻢ ﯞﻩ ﺧﻪﻟﻘﯩﻢ . ﺋﻮﯓ ﺗﻪﺭﻩﭘﺘﯩﻜﻰ ﺷﺎﺩﺍﭘﯩﺖ ﺑ... -
2010-12-24
ﺑﯩﻠﮕﻪ ﺧﺎﻗﺎﻥ ﻣﻪﯕﮕﯜ ﺗﯧﺸﻰ - [ئۇيغۇر مەدىنيىتى]
1. ﺗﻪﯕﺮﯨﺪﻩﻙ ﺗﻪﯕﺮﻯ ﻳﺎﺭﺍﻟﻐﺎﻥ ﺗﯜﺭﻙ ﺑﯩﻠﮕﻪ ﺧﺎﻗﺎﻥ ، ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺳﯚﺯﯛﻡ ، ﺋﺎﺗﺎﻡ ﺑﯩﻠﮕﻪ ﺧﺎﻗﺎﻥ ....ﻧﻰ ﺳﯩﺮ ﺗﻮﻗﻘﯘﺯ ﺋﻮﻏﯘﺯ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﻪﺩﯨﺮ ﻣﯘﻫﯩﻢ ﺑﻪﮔﻠﯩﺮﻯ ﯞﻩ ﺧﻪﻟﻘﯩﻨﻰ ... ﺗﯜﺭﻙ ﺗﻪﯕﺮﯨﺴﻰ ....
2. ﺋﯜﺳﺘﯩﺪﻩ ﻣﻪﻥ ﺧﺎﻗﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺩﯗﻡ . ﻣﻪﻥ ﺗﻪﺧﺘﺘﻪ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏﯩﻨﯩﻤﺪﺍ ﻫﻪﺳﺮﻩﺕ ﭼﯧﻜﯩﭗ ﺋﯚﻟﯜﻣﻨ... -
2010-12-21
ﺋﻮﺭﺧﯘﻥ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺧﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﯩﯔ ﺋﯘﭺ ﺋﻪﯞﻻﺩ ﻗﺎﻏﺎﻧﻰ - [تارىخقا نەزەر]
ﻛﻮﻝ ﺑﻮﻳﻼ-ﺗﻪﺭ ﯞﻩ ﺗﻪﺭ ﺧﻪﻥ ﻣﻪﯕﮕﯘ ﺗﺎﺷﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﭘﯘﺗﯘﻟﮕﻪﻥ ﺋﯘﭼﯩﻨﭽﻰ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺋﻪﻟﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﻮﺭﺧﯘﻥ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺧﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﺳﺎﺳﭽﯩﺴﻰ ھىسابلىنىدۇ.
ﻛﻮﻝ ﺑﻮﻳﻼﺩﯨﻦ ﻛﻪﻳﯩﻦ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﻣﯘﻳﯘﻧﭽﯘﺭ ﻗﺎﻏﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻧﻪﯞﺭﯨﺴﻰ ﺋﯩﺪﯨﮕﻪﻧﻠﻪﺭ ﺋﺎﺭﻗﺎ-ﺋﺎﺭﻗﯩﺪﯨﻦ ﻗﺎﻏﺎﻧﻠﯩﻖ ﺗﻪﺧﺘﯩﮕﻪ ﺋﻮﻟﺘ... -
ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭ ﻏﻪﺭﺑﻜﻪ ﻛﯚﭼﻜﻪﻥ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﺪﻩ ، ﺗﻪﯕﺮﯨﺘﯧﻐﯩﻨﯩﯔ ﻏﻪﺭﺑﯩﻲ ﻗﯩﺴﻤﻰ ﻗﺎﺭﻟﯘﻗﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﻮﻧﺘﺮﻭﻟﻠﯩﻘﯩﺪﺍ ﺋﯩﺪﻯ . IX ﺋﻪﺳﯩﺮﻧﯩﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﻰ ﯞﻩ X ﺋﻪﺳﯩﺮﻧﯩﯔ ﺑﺎﺷﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ ﺋﻪﺭﻩﺏ - ﭘﺎﺭﺳﭽﻪ ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﻪﺭﺩﻩ ﻗﺎﺭﻟﯘﻗﻼﺭﻧﻰ ﺋﻪﺭﻩﺏ ﺋﻪﻟﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺷﻪﺭﻗﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﯜﺭﻛﯩﻲ ﻗﻮﯞﻣﻼﺭ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﻛﯜﭼﯩﻨﯩﯔ ﺑ... -
2010-يصصللصق << يصپةك يولص(شصنجاڭ بولصگص) دصكص نوختصلصق مةدةنصيةت يادصكارلصقلصرصنص قوغداش تۈرلصرصنص بازارغا باھالاش مۇتةخةسصسلصرص 12-ئاينصڭ 7-كۈنص ئصدصقۇت قةدصمص شةھرص خارابصسص ، مصرةن خارابصسص ، شصگشصن بۇتخانا سارصيص ، گېدېڭ مۇن...
-
2010-12-17
روسيەدە بايقالغان ئۇيغۇر خان ئوردىسى - [تارىخقا نەزەر]
چېلخوركۆلىدە ئۇيغۇرلارنىڭ قەدىمى قورغىنى بولۇپ بۇقورغانغا نۇرغۇن سىرلار يوشۇرۇنغاچقائىزچىل ئىلىم ئەھلىلىرىنىڭ مۇنازىرىسىنى قوزغاپ كەلگەن . كۆل سۈيى سۇس يېشىل رەڭدە بولۇپ، لېكىن كۆلگە نەزەرسالغىنىڭىزدا كۆل سۈيى قېنىق رەڭدە كۆرنىدۇ بۇخىل ھادىسنىڭ سە... -
2010-12-17
ئىپارخان ۋە ئىپارخان قەبرىسى توغرىسىدا - [تارىخقا نەزەر]
ئىپارخان ۋە ئىپارخان قەبرىسى توغرىسىداﺋﯩﭙﺎﺭﺧﺎﻥ ﻳﯘﯕﺠﯧﯖﻨﯩﯔ 12-ﻳﯩﻠﻰ 9-ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ 15-ﻛﯜﻧﻰ (ﻣﯩﻼﺩﻯ 1734-ﻳﯩﻠﻰ ) ﻳﻪﻛﻪﻧﺪﻩ ﺗﯘﻏﯘﻟﻐﺎﻥ . ﭼﯩﻴﻪﻧﻠﯘﯕﻨﯩﯔ 53-ﻳﯩﻠﻰ (ﻣﯩﻼﺩﻯ 1788-ﻳﻠﻰ ) 4-ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ 19-ﻛﯜﻧﻰ ﻗﺎﺯﺍ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ . ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﻪﺟﺪﺍﺩﻯ ﺷﯩﻨﺠﺎﯕﺪﺍ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺩﯨﻨﯩﻨﻰ ﺗﺎﺭﻗﺎﺗﻘﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﺑﻪﺭ ﺋﻪﯞ... -
2010-12-14
يۇرتىمىز تارىخىدا قوللىنىلغان ئۆلچەم بىرلىكلىرى - [ئۇيغۇر مەدىنيىتى]
يۇرتىمىز تارىخىدا قوللىنىلغان بىر قىسىم ئۆلچەم بىرلىكلىرى ھازىر ئىستېمالدىن قالغان بولسىمۇ، ئۇلار مەدەنىيەت خەزىنىمىزدىكى دۇردانىلەر سۈپىتىدە مەلۇم تەتقىقات قىممىتىگە ئىگە. شۇڭا ياشلىرىمىز ۋە تەتقىقاتچىلىرىمىزنىڭ ئالاقىدار ماتېرىياللاردىن پايدىلىن... -
2010-12-14
ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﻪﺕ ﺋﯧﯖﯩﻨﯩﯔ ﻳﺎﺗﻠﯩﺸﯩﺸﻰ - [ماقالا ۋە ئوبزور]
ﺋﺎﺑﺪﯗﻗﺎﺩﯨﺮ ﺟﺎﻻﻟﯩﺪﯨﻦ
ﺗﯩﻨﯩﻤﺴﯩﺰ ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﯩﻲ ﻏﻮﯞﻏﺎﻻﺭ ﻛﯚﭖ ﮬﺎﻟﻼﺭﺩﺍ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺩﯨﻘﻘﯩﺘﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﺗﺎﺭﯨﺨﺸﯘﻧﺎﺳﻠﯩﻖ، ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺗﺸﯘﻧﺎﺳﻠﯩﻖ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺳﯚﺭﻩﻳﺪﯗ، ﺑﯘ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻠﻪﺭ ﭘﯘﺭﻗﯩﺮﺍﭖ ﻗﺎﻳﻨﺎﭖ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﻗﯧﻠﯩﻦ ﺋﯩﺲ – ﺗﯜﺗﻪﻛﻠﻪﺭ ﺗﻪﺭﯨﻘﯩﺴﯩﺪﻩ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺕ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯧﻜ... -
2010-12-13
ئۆمةر ھةييام رۇبائصيلصرص - [ئەدەبى ئەسەرلەر]
تصنصڭدة بار ئصكةن تۇمۇر،سۆڭةك،پةي.
ياشاۋةر تةقدصرنصڭ ئۆيصدصن كةتمةي.
باش ئةگمة دۇشمصنصڭ رۇستةم بولسصمۇ،
يېلصنما ئاغصنةڭ بولسا ھاتةم تةي.
*********************
گۈل ئۈزرة كۆكلةمنصڭ شةبنصمص ياخشص،
چصمةندة يۈز ئاچقان ھةمدصمص ياخشص.
ياخشص ئةمةس،...
