سوت ئاچىمىز دەپ چاقىرسا چىقمىسا ،شۇ ۋاقىتتا ئۇقتۇرسىمۇ كەلمىسە توغرا بولامدۇ........؟
گەپ يەنىلا قانۇن ئىجرا قىلغۇچىلاردا ،بەزى قانۇن ئىجرا قىلغۇچىلار قانۇننىڭ يۇزىنى توكۇپ،قانۇننى ئادەمگە ،شارائىتقا قاراپ ئىجرا قىلىدىكەن.........

ئۇخشىمىغان ئىككى مىللەت ئادەملىرى ئۆز ئارا جىدەللىشىپ قالغاندا ، ئاز سانلىق مىللەت كىشىلىرى جىنايەت سادىر قىلىپ قالسىلا ، ئالدىراپلا مىللى مەسىلىگە كۈتىرىپ ، سىياسى جىنايەتنى ئارتىپ قويدىغانغا ئارانلا تۇرىدىغان بۇلۇپ قالدى. شۇڭا ئەدىليەدىكى چىرىكلىكنى تۈگەتمەي تۇرۇپ جەمىيەت ئامانلىقىنى قۇغدايمىز دىگەنلىك قۇرۇق شۇئار بۇلۇپ قالمامدۇ .

"مۇقۇملۇق - ئامەت ، قالايمىقانچىلىق - ئاپەت " دىگەن نوقتىدىن ئېلىپ ئېيىتقاندا ئىجتىمائى مۇقۇملۇق ئىقتىسادى تەرەققىياتنىڭ ئاساسى . مۇقۇم ئىجتىمائى ۋەزىيەت بولغاندىلا ئاندىن ئىقتىسادى تەرەققىياتنى ئىلگىرى سۈرگىلى بولىدۇ . يەنە شۇنى سەگەكلىك بىلەن كۆرۈپ يىتىش كىرەككى ئىقتىسادى تەرەققىياتمۇ ئىجتىمائى مۇقۇملۇقنىڭ ئاساسى . شۇنداق بولغانكەن ھەر ئىككىلىسىگە تەڭ ئىتىبار بىرىلىشى كىرەكمىكىن دەيمەن . چۈنكى نۆۋەتتە ئىجتىمائى مۇقۇملۇقلا تەكىتلىنىپ ، ئىقتىسادى تەرەققىياتقا ئالاقىدار ئىشلار نەزەردىن ساقىت قىلىنسا ، ھەممىلا يەردە مۇقۇملۇقنى ساقلاشتىن ئىبارەت جىددىيلىك نامايان قىلىنىسا ، دەرۋەقە ئىجتىمائى مۇقۇملۇق كاپالەتكە ئىگە بولۇشى مومكىن . ئەمما ئاممىنىڭ نورمال ئىشلەپچىقىرىش ، سودا تىجارەت ئىشلىرى بېرىش كىلىش ئىشلىرىغا بىر قەدەر ئوڭۇشسىزلىقلارنى ئېلىپ كىلىشى ، جەمىيەتتە بىر خىل جىددىيلىك كەيپىياتى شەكىللىنىشى ، شۇ رايۇنغا سىرىتتىن ساياھەت ۋە باشقا ئىشلار بىلەن كىلىپ كىتىدىغانلارغا نىسبەتەن بىر خىل قوقۇنۇچلۇق تەسىر بىرىپ قويۇشى ، مەبلەغ سالغۇچىلارغا نىسبەتەن ئۈمىدسىزلىك ۋە ۋەھىمە شەكىللەندۈرۈپ قويۇشى مومكىن . شۇڭا مەن مۇقۇملۇق ۋە ئىقتىسادى تەرەققىياتنىڭ مۇناسىۋىتىنى توغرا بىر تەرەپ قىلىپ ، ھەر ئىككىلىسىگە تەڭ ئىتىبار بىرىلىشى كىرەك . قانۇن ئورۇنلىرىدىكى چىرىكلىككە ئۈزۈل - كىسىل زەربە بىرىپ ، قانۇننى ئادىل ئىجرا قىلىپ ، قانۇننىڭ ئىززەت ھۆرمىتىنى ساقلاش لازىم . ئەڭ موھىمى ئۆز ئارا ئىشەنچنى قولغا كەلتۈرۈش لازىم . نۆۋەتتە ئۆز ئارا بىر بىرىگە ئىشەنمەسلىك كەيپىياتى كۈنسىرى ئېغىرلىشىپ بارماقتا . بۇھال ئاخىرىدا ئاۋامنى تار يەردە قىستاسقا ئېلىپ بېرىشى مومكىن .  ئاۋامنى تار يەردە قىستاش پارتىيىمىزنىڭ خەلق ئاممىسى ئالدىدىكى ئوبرازىنى خۇنۇكلاشتۇرۇپ ، نۆۋەتتە يولغا قويۇلۇۋاتقان ياخشى سىياسەتلەرگە بولغان چۈشەنجىسىنى ئاجىزلاشتۇرۇپ ، ئاخىرىدا پارتىيە ھۆكۈمەتكە ئىشەنمەسلىكتەك كەيپىياتنى شەكىللەندۈرۈپ ، ئىجتىمائى مۇقۇملۇق تەسىرگە ئۇچراپ ، ئىقتىسادى تەرەققىياتتا چىكىنىش كۆرىلىدۇ "دەپ قارايمەن .  ھەر بىرىمىز قانۇن چۈشەنجىمىزنى يۇقىرى كۆتۈرۈپ ، قانۇن ئارقىلىق ئۆزىمىزنىڭ قانۇنى ھوقۇق مەنپەئەتىمىزنى قوغداش ئىقتىدارىغا ئىگە بولغاندىلا ، ئاندىن قانۇننىڭ ئىززەت ھۆرمىتىنى ساقلاپ ، باراۋەرلىكىنى يەنىمۇ ياخشى ئىشقا ئاشۇرغىلى بولىدۇ . شۇنداق بولغاندىلا ھاكىم مۇتلەقلىقنىڭ ئالدىنى ئېلىپ ، سىياسەتلەرنى توغرا ئىجرا قىلىپ ، خەلق قەلبىدىن ئورۇن ئالغىلى ، ئاۋامنى تار يەردە قىستىماسلىقىنى ئىشقا ئاشۇرغىلى بولىدۇ دەپ قارايمەن . گەپ ھەممىزنىڭ قانۇندىن ئىبارەت ئادىل تارازىنى ئىشلىتىش دەرىجىمىزنىڭ قانچىلىك ئىكەنلىكىدە . تىرىشايلى ، قانۇن ئۆگىنەيلى ، پىتنە پاسات قىلىشمايلى ، ئۆز ئارا ھۆرمەتلەشنى ، قوللاشنى ، ياردەم بىرىشنى بىلەيلى .

شۇ دەۋىردە شۇ ھاكىميەتكە قارتا پىكىر قىلساق جىنايەتچى بۇلۇپ قالىدىكەنمىز . ھۈكۈمەت ۋە بارلىق قانۇن سىياسەتلەر  قىلچىلىك نۇقسانسىز لىكىن نۇرغۇن يىللاردىن كىيىن ھاكىميەت مەلۇم ئۆزگەرگەندىن كىيىن بۇنى كىتاپ قىلىپ يىزىپ بۇرۇنقى ھاكىميەت ئۇنداق ناچارتى مۇنداق ناچارتى دەپ تىللايدۇ .

بۇ ئىشلار بىر-بىرلەپ ئوڭشىلار دەپ ئويلايتتىم.<< تېزنى باسسا مېزى چورلۇپتۇ>> دىگەندەك بۇنداق ناھاقچىلىق ئاز قالماقتا يوق، كۈنسىرى سەلدەك كۈپىيۋاتىدۇ.
قارىغاندا بىراقلام راۋۇس ئوڭشالغۇدەك. شۇكۈنگىچە مۇشۇ مۇنبەردە بولسىمۇ،ئاچچىقىمىزنى سەل چىقاغاچتۇرايلى!
بىر- بىرلەپ ئوڭشىلىشتىن زادى ئۈمۈت يوق!زادى ئۈمۈت يوق!     

     مەن ئۇزۇن يىل جاۋاپكارلىققا تارتىلىش جەريانىدا، جۇڭگو ئەدىلىيىسىدىكى بەزەن ئىش ھالقىلىرىدىكى سەۋەنلىكلەرنى ھېس قىلغاندەكمۇ بولدۇم.
     بىز ئادەتتە، قانۇن ئالدىدا ھەممە ئادەم باراۋەر، قانۇن مۇقەددەس دېگەندەك تەشۋىقاتلارنى ئاڭلاپ تۇرىمىز. مانا مۇشۇنداق تەشۋىقاتلار كىشىلەرنى قانۇن سىياسىيدىنمۇ مۇقەددەس دېگەن خاتا چۈشەنچىگە كەلتۈرۈپ قويىدىكەن.
     جۇڭگو ئەدىلىيىسىنىڭ قاتلاملىرى بولسا:
     ناھىيىلىك ئەدىلىيە ئورۇنلىرى[تۆۋەن]، ۋىلايەتلىك ئەدىلىيە ئورۇنلىرى[ئوتتۇرا]، ئۆلكىلىك ياكى ئاپتونوم دەرىجىلىك ئەدىلىيە ئورۇنلىرى[يۇقىرى]، مەركەز دەرىجىلىك ئەدىلىيە ئورۇنلىرى[ئالىي] قاتارلىق ئورگانلاردىن تۈزۈلىدىكەن. مەمۇرىي جەھەتتە، ھەر قايسى ئەدىلىيە ئورگانلىرى ئۆزى قاراشلىق رايوننىڭ پارتكومىدىكى سىياسىي-قانۇن كومېتېتنىنىڭ باشقۇرىشىدا بولىدىغان ئوخشايدۇ. ھەمدە، ئەدىلىيە ئورگانلىرىنىڭ پارتىيە ياچىيكا شۇجىيلىرى بولىدىكەن. دەۋا ئىشلىرىدا دەرىجە ئاتلاپ ئەرىز قىلغىلى بولغىنى بىلەن ھەر دەرىجىلىك ئەدىلىيە ئورگانلىرى مەمۇرىي جەھەتتە دەرىجە ئاتلاپ باشقۇرۇلمايدىكەن ئەمەسمۇ. لېكىن، پارتىيە ياچىيكا شۇجىيسىغا سەل قارىساق بولمايدىكەن.


    ئۇزۇن يىللارنىڭ ئالدىدا بولغان ئىش ئىدى. بىر كۈنى دەۋە ئىشى بىلەن، كەشقۇرۇنلىقى ناھىيىمىزدىكى سوتچىلار بىلەن بىر سورۇندا بىللە بولۇپ قالدىم. بۇ سورۇندا، پارتىيە ياچىيكا شۇجىسى خەن يولداشمۇ بار ئىدى. مەن ناھىيىلىك سوت مەھكىمىسىدە كوپ يۈرگەچكىمۇئۇلارنىڭ كۈندىلىك مەمۇرىي، ئەدىلىيە ئىشلىرىغا بىرىنچى قول مەمۇرىي باشلىقىنىڭ [مىللىي] رىياسەتچىلىك قىلىدىغانلىقىنى بىلەتتىم. خەن يولداش شۇجىيمۇ، ئوق مەركىزىدە كۆزگە كوپ چېلىقمايتتى. چوڭ-كىچىك دېلولار ئۈستىدىن چىقىرىلغان ئاخىرقى ئۈكۈمگە مىللىي بىرىنچى قول مەمۇرىي باشلىقنىڭ قولى قويۇلغاندىن كېيىن، ھۈكۈمنىڭ كۈچكە ئىگە بولىدىغانلىقىدىن ئانچە-مۇنچە خەۋىرىم بارئىدى.
لېكىن، سورۇندىكى ۋەزىيەت باشقىچە بولدى. ۋەزىيەتنى شۇجىي كونتىرول قىلدى. ھەممە سوتچى ئۇنىڭ پوداقچىلىقىنى قىلغىلى تۇردى. مەن خەن يولداش شۇجىينى زاۋۇتىمىزدىكى مەمۇرىي ئىشلارغا ئارلىشالمايدىغان شۇجىيگە ئوخشىتىپ، يېنىمدىكى سوتچى ئاغىنەمدىن: ۋاي، نىمانداق قىلىشىسەن دېسەم، ئۇ قوپاپ: ئاغىينە، چوڭ-كىچىك دېلولار ئۈستىدىن چىقارغان ھۈكۈمىمىزنىڭ كۈچكە ئىگە بولۇش-بولالماسلىقى مۇشۇ شۇجىينىڭ تەستىق سېلىشى  بىلەن ئەمىلىيلىشىدۇ، دېمەسمۇ. شۇجىينىڭ قانۇنغا چاتكىرىۋېلىشىنى تۇنجى قېتىم ئاڭلىشىم ئىدى. كۆڭلىمدىمۇ بىر تۈگۈن قالغانىدى.
    دەپ كەلسەم گەپ تولا. ئاشنىدارچىلىق جەھەتتە، ئۇلار چېتىدىن ماھىر ئوۋچىلاردىن ئىدى. دەۋە ئىشلىرى بىلەن يۈرگەن چاغلىرىم ئىدى. ئارىدىن بىرى ماڭا بېسىم ئىشلىتىپ: پالانى ئاخۇننىڭ خوتۇنىنى چاقىرىپ بەر دېمەسمۇ. بۇ ئايال مېنىڭ بىر خىز مەتدىشىمنىڭ ئايالى ئىدى. ئۇ ئايالنىڭ ئىستىلىنىڭ قانداقلىقىنى مەن بىلمەيدىكەنمەن. ھەمما، ئاۋۇ سوتچىلار ئېنىق بىلىشىدىكەن،   توۋا. ئەينى چاغدا بۇ ۋەقەنى بىر دەرىجە يۇقىرى ئورگان[پىراكىراتۇرا]غا ئىنكاس قىلاي دېگەنتىم، لېكىن ئۇ يەردىمۇ ماھىر ئوۋچىلار باردەك قىلاتتى ھەم خىزمەتدېشىمنىڭ ئۆيۈنىڭ بۇزۇلۇپ كېتىشىنى، جەمىيەتتىكى يۈز ئابىرويىنىڭ تۆكۈلۈپ كېتىشىنى راۋا كۆرمىدىم.
    شۇندىن ئېتىۋارەن، ئۇ سوتچى ئاغىنىلەردىن ئادا-جۇدا بولدىم. سالام-سۆبەتمۇ قىلىشمايمەن.
بىچارە ئادىۋوكاتلارنىڭ دەۋا سورۇنلىرىدا دەلىل-ئىسپاتلىرىنى پۇت دەسسىتىپ تۇرغۇزالماي، سودىيەنىڭ ھېسداشلىقىنى قوزغاش ئۈچۈن ئەخلاققا مۇراجەت قىلىشلىرى..... ھەي، سودىيەمۇ ماھىر ئوۋچىمىكى-يا؟     شەرىق ئاساسىي قانۇنلىرىدا بولسۇن، ياكى غەرىب ئاساسىي قانۇنلىرىدا ئەخلاققا بىر كىشىلىك ئورۇن بېرىپ باققىنىنى ئاڭلاپ باقماپتىمەن. ئەخلاق بىلەن قانۇننىڭ زىچ بىرلەشتۈرۈلگەنلىكىدەك ھادىسىنى پەقەت قۇرئان كەرىم بىلەن ھەدىس شەرىپتىنلا ھېس قىلدىم، كۆرۈپ يەتتىم ۋە تونۇپ يەتتىم. سىلەر چۇقىرىشىۋاتقان قانۇن-تۈزۈملەرنىڭ تاغۇتلۇق تەرىپىنىمۇ بەكلا بىلىپ كەتتىم.

دولىتىمىزنىڭ بۇ ھالەتكە يىتىشى ئۈچۈن مەلۇم بىر جەريان كىتىدۇ .

ھۇكۇم -كىسىملەرنىڭ ئىجىرىسىنى قىلىشقا مەھكىمە باشلىقى تەستىق سالدىغان ، مەمۇرى باشلىقنىڭ ئىشى تۇرسا نىمە دەپ خەن شۇجى ئارلىشۋالدىكەن ، مەھكىمە باشلىقى دىگەنلەر نىمە ئىش قىلدىكەن ،ئۇلار ئىمزا قۇيۇپ تەستىقلىسا ؟ خەن شۇجى دىگەننىڭ ئارلاشمىغان ئىشى قالمىدى ھازىر ، مۇقۇملۇقتىن تارتىپ يۇۇقۇملۇققىچە ، پوقتىن -تارتىپ سۇيدۇككىچە ،

ئىشلىتىش

بۇ مەزمۇن 7قەۋەتتىكى abdigeniدە2012-07-09 00:03يوللىغان يازمىسىغا نەقىل :
جەميەتنى قانون ئارقىلىق باشقۇرۇش تەكىتلىنۋاتقان بۈگۈنكى كۈندە بىر قىسىم قانون ساھەسىدە ئىشلەپ تۇرۇپ قانوننى كۆزگە ئىلمايدىغان رەھبەرلەر  ئۆز مەيلىچە "يوقىرىنىڭ يوليورۇقى" ، "ئىچكى بەلگىلىمە"، «ئالاھىدە ئەھۋال» دىگەن قانونى ئاساسى يوق ئىبارىلەردىن پايدىلنىپ ساددا ئاق كۆڭۈل خەلىقنى ئالدايدىغان ئەھۋاللار ھەقىقەتەن مەۋجۈت
يېقىندا يۇرتۇم لاپچۇقتا مۇنداق ھېچققانداق قانونى ئاساسى يوق بىر بۇيرۇقنى ئاڭلىدىم ،يەنى:جەنوبى شىنجاڭدىن كەلگەن ئىشلەمچىلەرنى ،بولۇپمۇ قەشقەر ،خوتەن رايونىدىن بىزنىڭ قارادۆۋە ،لاپچۇققا  كەلگەن ئىشلەمچىلەرنى بىردەك يۇرتىغا قايتۇرۇش !  
مانا مۇشۇنداق ئەھۋاللارنى ئاڭلىسا ئادەمنىڭ ھەقىقەتەن دىلى ئېچىشىدۇ ،
تورداشلار سىلەر تەرەپلەدىمۇ مۇشۇنداق ئەھۋاللار بارمۇ؟

توۋا نېمە ئىش بۇ؟ ئادەم ئاڭلىمىغان گەپنى ئاڭلايدىغان بولاپ كەتتا يېقىننىڭزى، ئاتام كۆرمىگەن ئانام كۆرمىگەن يەردىن ئىشلەمچىلەر كېلىپ سغىقان يەرگە ئەجدادىدىن تارتىپ ياشاپ كېلىۋاتقان ئۇيغۇرلار پاتمامدىكەنمىز، ئەمىسە ھۆكۈمەتكە دەيلى بىزنى بىراقلا ئايشارىغىلا چىقىرىۋەتسۇن، ئۆزىمىزنىڭ يۇرتىغا پاتمىغاندىن كېيىن.

سوتچىنى(ئىش باشلىرىنى) خەلق سايلايدىغان بولمىغۇچە تۈزەلمەيدۇ .

بەك ياخشى تىمىكەن ئەپسۇس،قانۇن ئىجرا قىلغۇچىلار كۆرمەيدۇ-دە،بۇ تىمىنى...