پاراسەت شەربەتلىرى
پەلسەپىۋى پىكىرلەر
پەلسەپە.......... بىلىم ۋە پاراسەتنىڭ ئەڭ يۈكسەك پەللىسىدۇر ، يازغۇچىنىڭ كامالەتكە يەتكەن پاراسىتى بىلەن يېزىلغان پەلسەپىۋى كىتاپ ۋە يازمىلار مىڭ يىللاپ ئىنسان بالىلىرىنىڭ جەۋھەر بىلىپ قەدىرلىشىگە مۇيەسسەر بۇلىدۇ ، ئىلغار پىكىرلەر ئىنسان بالىلىرىغا ئەقىل ئۆگىتىدۇ ۋە مەنىۋىيىتىنى دەريا كەبى قاندۇرىدۇ .
ئىنساننىڭ ھاياتىدا قىلغان مەشھۇر ئىشلىرى ئەۋلاتلارغا ئۈلگە بولسا ، قىلغان مەشھۇر سۆزلەر ئەۋلاتلارغا ئەقىل - پاراسەت ئاتا قىلىدۇ ، پاراسەتلىك ئەقىلەرنىڭ تەپەككۈر قىلىشىدىن ھاسىل بولغان جەۋھەر كەبى مەشھۇر سۆزلەر ، ئېغىزدىن - ئېغىزغا كۆچۈپ ، قۇلاقلاردىن - قۇلاقلارغا ئاڭلىنىپ ، يازمىلاردىن - يازمىلارغا كۆچۈرلۈپ ، ئەۋلاتلاردىن -ئەۋلاتلارغا مىراس قالىدۇ ، ئۇ قۇلاقلاردىن كىرگەن ھامان يۈرەكلەرگە مەڭڭۈ چاقناپ تۇرىدىغان ئۆچمەس ئابىدە بۇلۇپ تىكلىنىدۇ ، ئىنسان بالىسىنى ئەقىل - ھىدايەتكە باشلايدىغان مەشھۇر سۆزلەرنى قالدۇرۇپ كېتىشمۇ شان - شەرەپتۇر.
پاراسەت
ئەقىل- پاراسەت ھەممە ئېرىشىشنى ئويلايدىغان خاسىيەتلىك ئەڭگۈشتەر ، ئەقىل - پاراسەت ئىنساننى بۈيۈكلۈك ۋە ئۇلۇغلۇققا مۇيەسسەر ئېتىدۇ ، ئەقىل - پاراسەت خۇددى كۈچلۈك قۇياش نۇرىدەك پارلاپ ، توختىماي چېقىۋاتقان چاخماقتەك ۋال - ۋۇل قىلىپ چاقناپ تۇرىدۇ ، مۇكەممەل پاراسەت بولسا ھەممە بۇلىدۇ ، مىسال باي - باياشاتلىق بولمىسىمۇ بەخىت - خۇشاللىق بۇلىدۇ ، ھۇقۇق - ھۆكۈمرانلىق بولمىسىمۇ ھۆرمەت - ئىناۋەت بۇلىدۇ ، شانۇ - شەۋكەت بولمىسىمۇ ئابروي ۋە سالاپەت بۇلىدۇ ، غەلبە - ئۇتۇق بولمىسىمۇ تۇلۇپ تۇرغان ئۈمۈد ۋە ئىشەنىچ بۇلىدۇ ، قانچىكى پاراسەتسىز بولسا ئېرىشكىنى شۇنچە ئاز ، مەھرۇم بولغىنى شۇنچە كۆپ بۇلىدۇ ، پاراسەت ئەڭ مۇھىم نەرسىنى تۇنۇتقۇچى ۋە ماددى - مەنىۋى بايىقلارغا ئېرىشىشتە ھالقىلىق رول ئوينىغۇچى ، بارچە خۇشاللىق ۋە بەخىتنى قولغا كەلتۈرگۈچىدۇر ، پاراسەت ئىنسان ھاياتىدىكى ئۈنۋىرسال قۇرال .
ياخشى -يامانغا ، پايدا - زىيانغا ، ئارزۇ - ئارمانغا ، قايغۇ - شاتلىققا ، ھۆرمەت - خارلىققا تولغان ئىنسانلىق ھاياتىمىزدا ، ئەقىل - پاراسەت...... يامانغا يۇلۇقماسلىقىمىز ، زىيان تارتمناسلىقىمىز ، ئارمانغا يەتمىكىمىز ، قايغۇدا قالماسلىقىمىز ، خار بولماسلىقىمىز ئۈچۈن ھەممىنىڭ قەدىر - قىممىتىنى ئۆلچەيدۇ ، پايدا - زىياننى ئايرىيدۇ.
پاراسەتكە ئېرىشتۈرگۈچى بەش خىسلەت
1. غايە پاراسەتنى كامالەتكە يەتكۈزىدۇ
بىرلا كېلىپ بىر كېتىدىغان بۇ ھاياتنىڭ قەدرىگە يەتكەن ھەر بىر ئىنساننىڭ چۇقۇم غايىسى بۇلىدۇ ، گۈزەل غايە گۈزەل قەلىبنى ھازىرلايدۇ ، گۈزەل قەلىب پاراسەت بۇلىقىنى ئاچىدۇ ، غايە مۇكەممەللىكنى شەرت قىلىدۇ ، مۇكەممەللىك ئەقلىنى مۇكەممەل قىلىدۇ ، غايە ئۇلۇغ ئىشلار ئۈستىدە تەپەككۈر قىلغۇزىدۇ ، تەپەككۈر ئەقىلگە قۇۋۋەت بېرىدۇ .
2.ساغلام ئىددىيىۋى قەلىب بولمىسا ساغلام پاراسەت بولمايدۇ
پاراسەت يەتتە ئەزانىڭ ھۆكۈمرانى ، ھۆكۈمران كۈچلۈك بولسا ئەگەشكۈچىلەرمۇ كۈچلۈك بۇلىدۇ ، ھۆكۈمرانىڭغا تەپەككۈر بىلەن قۇۋۋەت بەر ، ئۇنى چېنىقتۇر ، ئەخلاق بىلەن كامالغا يەتكۈز ، ئاندىن ھۆكۈمرانىڭ يۈرۈگۈڭدىكى نادانلىق ھاكىمىيىتىنى ئاغدۇرۇپ ، قاتمال ئىددىيە سېپىللىرىنى تالقان قىلىپ ، سېنى باشلاپ بەخىت ئالىمىنى سەيلە قىلغۇزىدۇ ، سەن شۇ چاغلاردا چىدىغۇسىز ئازاپ - قىسمەتلەرنىڭمۇ تەڭدىشى يوق بەخىت - سائادەت ئىكەنلىكىنى چوڭقۇر ھېس قىلىپ يىتىسەن ، يارالماقنىڭ ئۆزى بەخىتتۇر ، قايغۇ - شاتلىقى تەڭشەلگىنىدۇر ، ھۆكۈمرانىڭنى ھەر گىز كۆرۈنمەككىلا كۈچلۈك قىلمىغىن ، يۈرۈگۈڭدە بىرەر ناچارلىق ياكى قاتماللىقنى ساقلاپ ئۇنى مېيىپ قىلمىغىن ، ئەڭ ساغلام پاراسەت......... ئەڭ ساغلام ، ھۆر ئىددىيەدىن بارلىققا كېلىدۇ ، روشەن ھەقىقەتلەرنى ئىنكار قىلىش سېنى ھۆكۈمرانىڭدىن ئايرىيدۇ ، ھەقىقەت ئىزدەش ۋە روشەن ئىپادىلەنگەندە ئۇنى تۇنۇپ يېتىش ئىددىيەڭنىڭ ساپلىقى ، ئىددىيەنىڭ ساپلىقى ھۆكۈمرانىڭنىڭ قۇدرەت - كامالىدۇر.
3.ھەقىقەتنى سۈيۈش ئەقىلنى بىر تەرەپلىمىلىك قەپىزىدىن ئازاد قىلىدۇ
ھەقىقەت دېمەك ئەڭ توغرا رىئاللىق دېمەكتۇر...........بىر - بىرىگە زىت ئىككى رىئاللىقنىڭ تەڭ مەۋجۇت بۇلىشى كىمنىڭمۇ ئەقلىگە سىغسۇن ، ھەقىقەت ئىزدەشتە مەنتىقىنى يول ئەقىلنى ھەمراھ قىلماق لازىمدۇر ، ئىنساننىڭ كۆز - قارىشى دەيدىغان سۆزمۇ بار ۋە ھەقىقەت دەيدىغان سۆزمۇ بار ، ھەقىقەت ئىنساننىڭ ئىددىيىسىگە باقمايدۇ ، ئىنسان ئىلاھە ئەمەس تۇتقان يۇلى ۋە ھەقىقەت قاراشلىرى مۇتلەق توغرا بۇلىشى ناتايىن ، ھەر كىشىلەر ھەر نېمە دېسىمۇ ، جاھاندا ھامان بىرلا رىئالللىق ، بىرلا ئەمىلىيەت ، بىرلا ھەقىقەت مەۋجۇتتۇر ، ئەڭ توغرا ھەقىقەتلەرنى قۇبۇل قىلالايدىغان ئىددىيە ، ئەڭ ساغلام ئىددىيەدۇر ، ساغلام ئىددىيە ۋە ساغلام قەلىپ ئىنسان ئۈچۈن ھەمممىنى بۆسۈپ ئۆتىدىغان ، ھەممە يەرگە يېتىدىغان ئۆتكۈر ۋە مۇكەممەل پاراسەتكە ئىگە قىلىدۇ .
ھەممىگە تىرىشىپ ھەقىقەت تېپىشقا تىرىشماسلىق ھۇرۇنلۇق ، ھەممىگە ئېرىشىپ ھەقىقەتنى تۇنىماسلىق مەھرۇملۇق ، ھەممىگە كاللىسى ئىشلەپ ھەقىقەت ھەققىدە ئويلانماسلىق دۆتلۈكتۇر ، ھەق بىلەن سەپسەتىنى ئايرىش ئۈچۈن تەفەككۈر قىلىش ئىنساننىڭ پاراسىتىنى نۇر تىزلىگىدە تەرەققى قىلدۇرىدۇ .
4.پاراسەتكە ئېرىشتۈرگۈچى ئەخلاقتۇر
يىتۈك پاراسەتكە ئىگە قىلغۇچى ئامىل ئەخلاقى مۇكەممەللىكتۇر ، بىر تەرەپلىمىلىكتىن خالى مۇكەممەل پاراسەتكە ئىگە بۇلۇش ئۈچۈن ، بىرەر ئەخلاقى نوقسانىغىمۇ سەل قارىماسلىق لازىم ، ئەخلاقى نوقسان ئەقلى نوقساندىن ئىبارەتتۇر ، ھۇجۇدىدا بىر ئەخلاقسىزلىققا ئۇرۇن بەرگۈچى ئىدىيىسىدە بىر قاتماللىق بىلەن ئەقلىدە بىر كەمتۈكلۈكنى ساقلاپ قالغۇچىدۇر .
ئەخلاق بىر تەرەپلىمىلىكتىن خالى بولمىسا رولىنى يۇقىتىدۇ ، ئەخلاق دوست ئالدىدىكى مۇلايىملىقتىن دۈشمەن ئالدىدىكى جاسارەتكىچە ، ئاددىي - ساددىلىقتىن گۈزەللىكنى سۈيۈشكىچە ، باتۇرلۇقتىن قەبىھلىكنى يامان كۆرۈشكىچە ، دادىل بۇلۇشتىن ھايالىق بۇلۇشقىچە ، ئېغىر بېسىقلىقتىن كەسكىنلىككىچە ، كەسكىنلىكتىن سەۋىرچانلىققىچە ، سەۋىر چانلىقتىن ھەقىقەتنىڭ دەپسەندىسىگە سۈكۈت قىلماسلىققىچە ، خۇش چاخچاق بۇلۇشتىن چاكىنا بولماسلىققىچە ، ئۆزىنى بىلىشتىن ئەزىيەتنى توسۇشقىچە ، ئەزىيەتنى توسۇشتىن چىداملىق بۇلۇشقىچە ، چىداملىق بۇلۇشتىن ئۆزىنى قىينىماسلىققىچە ،جەسۇر بۇلۇشتىن خۇش چىراي بۇلۇشقىچە ، خۇش چىراي بۇلۇشتىن مەككار بولماسلىققىچە ، سېخى بۇلۇشتىن خوشامەتچى بولماسلىققىچە ، سەمىمىي بۇلۇشتىن ، ساددا بولماسلىققىچە ...................... ئەڭ مۇكەممەل ، ئەڭ يىتۈك ، ئەڭ ئېسىل ئەخلاقنى ئۆزىگە جەملىگەن كىشى ، ئەڭ يىتۈك پاراسەتنى يىتىلدۇرىدۇ.
5.مېھىر - مۇھەببەت پاراسەتنىڭ قانىتىدۇر
ياۋۇزلۇق........ جاسارەت ۋە قورقۇمسىزلىقنى ئۆزىگە ھەمراھ قىلىۋالسىمۇ ، ئىنساننىڭ نەزەر دائىرىسىنى قارىماققا كەڭ بىلىنىدىغان ئەخمەقلەرنىڭكىدىن نەچچە ھەسسە چوڭ ئەقلى قەپەزگە بەنىت قىلىپ قۇيىدۇ ، مەيلى قەپەز قانچە چوڭ بولسۇن ھۆرلۈك ئەمەس ، مېھىر - مۇھەببەتلىك بۇلۇش دىلىڭنى يۇمشۇتۇپ ، قەلبىڭنى پاكلاپ ، نەزەرىڭنى روشەنلەشتۈرۈپ ، پەزىلەتكە ئىگە قىلىپ ، ئەقىل - پاراسىتىڭنى دۇلدۇل بۇلۇتلار ئارىسىدا ئۈزگەندەك ئەركىن پەرۋاز قىلدۇرىدۇ.
مەنبە .......... قەلبىم