ئاڭلىشىمچە يىقىندا ئېچىلغان مائارىپ خىزمىتى يىغىنىدا مۇشۇ ھەقتە  مۇزاكىرە ئىلىپ بېرىلىپتۇ ، بىر قىسىم كۆرسەتمىلەر ئېيتىلىپتۇ . شۇ خەۋەرلەرنى  ئاڭلاپ ئىختىيارسىز ھىلىقى ئىلھام توختى ئەپەندى تۇغرىسىدىكى ۋە مۇشۇ ماقالىلەر ، ئىنكاسلار يادىمغا كەلدى .

ئابدۇراخمان ئابدۇرېھىم ئەپەندىم   ئىجادىيىتىڭىزگە تېخىمۇ ئۇتۇق تىللەيمەن

             ياخشىمۇسىز ئابدۇراخمان ئەپەندى ؟ نادىر تېمىلىرىڭىزغا تەقەززا بولۇۋاتقانلىقىمىزنى بىلمەيۋاتامسىز نىمە ؟

بىز ھەقىقەتەن ئابدۇراخمان ئاكىدەك پىشقان، يىراقنى كۆرەر، مەسىلىلەرگە ئىنچىكە، ئەتراپلىق قارايدىغان ئۇستازلارغا كۆپلەپ مۆھتاج.مەنمۇ قايىل بولدۇم

   ئۇستاز تەتقىقاتچى ئابدۇراخمان ئابدۇرېھىم  ئاكىنىڭ بۇ ماقالىسى ھەقەقەتەن قوش تىللىق ئوقۇتۇش توغرىسىدىكى چۈشۈنۈشلۈك،قايىل قىلارلىق ئىنتايىن ياخشى ماقالە بولۇپتۇ.مائارىپچىلارلا ئەمەس بەلكى مائارىپىمىزنىڭ كەلگۈسى تەرەققىياتىغا قىزىقىدىغان،كۆڭۈل بۆلىدىغان ھەربىر كىشىنىڭ  ھەقەقەتەن بىر قېتىم ئوقۇپ چىقىشىغا ئەرزىگۈدەك.
  مەنمۇ قوش تىللىق مائارىپ چۈشەنچىسىگە يېڭىلا ئېرىشكەندەك بولدۇم.

ئاپتورنىڭ ماقالىدە ئوتتۇرىغا قويغان تەرجىمىدىكى ۋە ئاتالغۇدىكى بىر قىسىم پىكىرلىرى تولىمۇ ئورۇنلۇق بوپتۇ،مەنمۇ<<قوش تىللىق ئوقۇتۇش>>توغرىسىدا ئاز بولمىغان ساۋاتلارغا ئىگە بولدۇم.بىراق ئاپتور ماقالىدە باشتىن ئاخىر تەرجىمىدىكى ۋە ئۇقۇمدىكى مەسىلە توغرىسىدا ئىزدىنىش ئېلىپ بارغان،مۇشۇ تەرەپ مېنى سەل ئۈمىدسىزلەندۈرۈپ قويدى.ئەسلىدە<<قوش تىللىق ئوقۇتۇش>>نىڭ ھەقىقىي مەقسىدى،يولغا قويۇلغاندىن بۇيان قولغا كەلتۈرگەن نەتىجىلىرى توغرىسىدا كۆپرەك توختالغان بولسا،شۇ ئارقىلىق ماقالىدە ئىپادىلىمەكچى بولغان <<قوش تىل ئوقۇتىشى >>بىلەن <<قوش تىللىق ئوقۇتۇش>>نىڭ پەرقىنى تېخىمۇ ياخشى گەۋدىلەندۈرۈپ،نۇقتىئىنەزەرنى تېخىمۇ ئېنىق ئىپادىلىگىلى بولاتتى دەپ ئويلاپ قالدىم.ئەلۋەتتە مېنىڭ بۇ يەردە پىشقەدەم ئۇستارلارنىڭ ئەسىرىگە باھا بەرگۈدەك ئىلمىم ۋە سالاھىتىم يوق،بىراق شۇنداق بولسىمۇ ئاپتورنىڭ مۇشۇ ماقالىسى ئارقىلىق ئۆزۈمگە چۈشۈنىكسىز بولۇپ قالغان بىر قىسىم نۇقتىلارنى ئاڭدىڭلاشتۇرىۋېلىشنى ئويلىدىم.دېمىسىمۇ ھازىرقى<<قوش تىللىق ئوقۇتۇش>> ئاپتور ئوتتۇرىغا قويغان ھەقىقىي مەقسەتتىن كۆپ يىراق.ئوقۇغۇچىلارنىڭ،جەمىيەتتىكى كىشىلەرنىڭ،ھەتتا بىرقىسىم مائارىپ ساھەسىدىكىلەرنىڭمۇ بۇ مەسىلىگە قارىتا چۈشەنچىسى تازا مۇكەممەل ئەمەس،چۈشەنچە توغرا بولماي تۇرۇپ قانداقمۇ سۈپەتكە ۋە ئۈنۈمگە كاپالەتلىك قىلغىلى بولسۇن؟ئاپتور ئېيتىپ ئۆتكەن ھەقىقىي مەقسەتكە يېتىش خۇددى ماڭا يىراق كومۇنىزىم پىلانىنى ئەسلىتىپ قويدى.
ئۇنىڭ ئۈستىگە تىل-تەتقىقات مەركىزى،تىل-تەرجىمە مەركىزىدىكىلەرنىڭ ھازىر چىقىۋاتقان ئاتالغۇلارنى ۋاقتىدا تەرجىمە قىلىپ بولالماسلىقى تۈپەيلى،مۇنتىزىم ئۇيغۇرچە ئاتالغۇدا بىرلىككە كەلىمگەنلىكى تۈپەيلى،قوش تىل تەربىيىسى ئېلىۋاتقان ئوقۇغۇچىلارنىڭ شۇ سۆزلەرنى ئۇيغۇرچە سۆزلەر ئارىسىدا بىۋاستە ئىشلىتىشى بىلەن كىشىلەرگە ئىنتايىن ئەبجەش تەسىر بېرىپ،قوش تىللىق ئوقۇتۇشقا بولغان يامان ئىدىيىنى شەكىللەندۈرمەكتە.

ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم ، ھۆرمەتلىك ئۇستاز ئابدۇراخمان ئابدۇرېھىم ئەپەندى!
بۇ يازمىڭىزنى ئوقۇپ ناھايىتى خوش بولدۇم.ھەقىقەتەن ئاساسىي تېمىنى ناھايىتى چۈشىنىشلىك، قايىل قىلارلىق ھالدا چۈشەندۈرۈپسىز، سىزگە كۆپ رەخمەت، ئۆمرىڭىز ئۇزۇن بولسۇن!
مېنىڭ باشلانغچۇچ مەكتەپتە ئۇقۇيدىغان ئىككى ئۇكام بارئىدى.مەن بەزى سەۋەپلەر تۇلۇق ئوتتۇرىدىن يۇقىرى ئۆرلەپ ئۇقۇيالمىغان.ئۈزۈم ياخشى ئۇقىيالمىغان بولساممۇ ئەمما شۇ ئىككى ئۇكامنى بولسىمۇ ياخشى ئۇقۇتاي دىسەم شۇ << قوش تىل ئۇقۇتۇش>> دىگەن سىياسەت بۇ يەرگە كەلگەندىن كىيىن  بىر ئوبدان  ئۇقۇۋاتقان ئۇكام دەرىسىتىن بىراقلا رايى كېتىپتۇ. كىتاپنى ئېچىپ ئىندىن - مىندىن سوراپ باقساممۇ بېشىىنى قاشلاپلا تۇرىدۇ( بۇرۇن بىر ئايدا بىر - ئىككى قېتىم ئۇقۇپ بولغان دەرىسلەرنى سوراپ ئۇقۇشىنى بىلىپ تۇراتتىم .(مەن باشلانغۇچ دەرىسلارنىڭ جېنى ئەدەبىيات ، خەنزۇتىلى ،ماتىماتكادەپ ئويلايمەن شۇڭا شۇدەرىسلاردىنلا سورايتتىم)نەدىن سورىسام ئشىقىلىپ خېلىلا ئوبدان جاۋاپ بىرەتتى) .ئاچچىقىمدا ئۇنىڭدىن سورىدىم:
-بىر ئوبدان ئۇقۇۋاتاتتىڭ ، ساڭا نىمە تەسىر قىلىدى.
-بۇرۇن ئۇيغۇر مالىملار دەرس بىرەتتى ، بىر  - ئىككى ئاي بولدى يىڭىدىن كەلگەن خەنزۇ مالىملار بىرگە دەرس ئۈتىۋاتىدۇ. بىر ئىغىز مۇ ئۇيغۇرچە ئوقمىغاچقا   ئۇقتۇرالمىسىۇ سۆزلەرۋىدۇ.شۇڭا........
-سىنىپ مۇدىرىغا  بىزگە دەرىس بەرگەن خەنزۇ مالىملار نىڭ دەرىسىنى چۈشىنەلمىدۇق دەپ سىنىپ بۇيىچە دىسەڭلارلا بولمىدۇ دۆت.
-  سىنىپ بۇيىچە نەچچە قېتىم دەپ توختىدۇق. دىگەن ئەمما سىنىپ مۇدىرى --بىز كۆردىڭلار دەرىسىڭلارنى ئاڭلىدۇق ، بىزدىمۇ ئامال يوق ،باش مەكتەپكە دىسەك << مىللەت بۆلگۈنچىلك قىلىدىلار >> دەيدىكەن . دەيدۇ. ئاچچىق ئالاش كۈلۈپ ساپتىمەن. توۋۋا << ئەمىلىيەتنى دىسىمۇ مىللەت ئايرىمىچىلىق بولامدىكىن ، ئەمدى ما ئۇكىمىزنىڭ  ئۇقۇشى تۈگپتۇ دەپ ئويلىدىم.
كىيىن ئۇكامدىن گەپ ئېلىپ باقسام ئەدەبىياتتىن باشقا دەرىسلەرنى خەنزۇلار بىرىدىكەن .ئۇلار ئۇيغۇرچىنى << سالام ، ئەسسالام ، خوش ، ....>> دەىگەندەك ئۇقۇغۇچىلار ئۇگۈتۈپ قويغان شۇ سۆزلەرنىلا بىلىدىكەن. مانا بۇ ئىشقىمۇ 3 يىل بوپتۇ بىر ئوبدان ئۇقۇۋاتقان ئۇكام شۇ<< شۇ قوش تىل ئۇقۇتۇش >> سىياسىتىنى پايدىلىق ئۇسۇللىرى بىلەن يۈرگۈزمەي << يۇقىرنىڭ يوليۇرقى>> دەپلا قارىغۇلارچە ئىش قىلغان باشلىقلارنىڭ قۇربانى بۇلۇپ كەتتى . ئۇ ئەمدىلىكتە تۇلۇقسىز نىڭ 7- يىللىقىدا ئۇقۇۋاتاتتى . ئىلگىركى تىرىشچانىلىق شۇۋاقىتلاردا يوقالغانچە ،بىر قىتىممۇ كۈرۈپ باقىمىدم .مانا ئەمدىلىكتە ئۇ نىڭغا ئوبدان ئۇقۇ دىسەم قۇلىقىغا كىرمەيدۇ. چىڭراق تۇتسام يىغلايدۇ. بىرەر يىل بۇرۇن ئۆتكەن دەرىسلىرى بولامدۇ بىر ھەپتە بۇرۇن ئۆتكەن دەرسلىرى بولامدۇ ئىشقىلىپ سورىساملا  مۇستەھكەم تامدەكلا تۇرىدۇ. ئاددىيسى دۇنيادا نەچچە قىتئە بار دىسەم شۇنىڭغىمۇ جاۋاپ بىرەلمەيۋاتىدۇ.بولمىسا ئۈتۈپ بولغان دەرىسكەن .ئۇنى ئۇقۇتىۋاتقان مالىمىلارغىمۇ ئاچچىقىم كەلدى. دەرىسىنى ۋە زىپىگە ئۈتۈپ قۇيۇپلا چىقىپ كتىدىكەن . شۇ بىر ئىشنىڭ تىگىگە زادىلا يىتەلمىدىم
--- بۇقانداق مائارىپ بۇقانداق سىياسەت
ھۆرمەتلىك ئابدۇراخمان ئابدۇرېھىم  ئاكا بىزنىڭ بۇ ئۇكىلىرىمىز يا مەكتەپتە ئۇتۇق قازىنالماي يا ياش ۋاقتىدا بىرەر كەسىپنى باشقا ئېلىپ چىقالماي ئاق نانچىلاردىن بۇلۇپ قارلارمۇ دەپ غەم قىلىمەن .

-

-

مۇشۇ ھەقتە سۆزلەپ بەرگەن بولسىلا

ئاتا يوللۇق ئۇستازلىرىمىزنىڭ يۇرۇش -تۇرۇشىنىڭ ئۆزىمۇ بىزگە بىر خىل تەربىيە.بەزىدە ئىلگىركى دەۋرلەردىكى ئوقۇتقۇچىلار بىلەن ئۆزەمنى سېلىشتۇرۇپ نومۇستىن ئۆرتىنىپ كېتىمەن.ئۇلار مەسئۇلىيەت،ئېتقاتنىڭ نېمىلىكىنى بىلەتتى،ناننى ھالال يىيەلمەي قېلىشتىن نومۇس قىلاتتى....
مېنىڭچە بۇ تېمىنى ئوتتۇرىغا قويۇشمۇ پەقەت موشۇ ئۇستازلارغىلا خاس.

مۇھتىرەم ئابدۇراخمان ئەپەندى : قىممەتلىك ۋاقتىڭىزنى چىقىرىپ نادىر تېمىلىرىڭىزنى تورداشلارنىڭ ھوزۇرىغا داۋاملىق سۇنغان بولسىڭىز !