ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم !
ھازىر چوڭ شەھەرلەردە چەتئەللەرنى دوراپ ئوتتۇرا مەكەپ ئوقۇغۇچىلىرىغا توغرا بولغان جىنسى تەربىيە ۋە مۇھەببەت قارىشى دەرسى تەسىس قىلىنىۋاتىدۇ .قارىماققا بۇ تەربىيىلەر شۇنداق سىلىق ۋە ئىجابىي كۆرىنىدۇ .لېكىن ئىتىقات نۇقتىسىدىن كۈزەتسەك ئۇلارنىڭ بالىلارنىڭ ئەركىن جىنسى مۇناسىۋەت قىلىشىغا قارىتا ئامالسىز قوللانغان ئۇسۇل ئىكەنلىكىنى بايقىيالايمىز .ئوتتۇرا مەكتەپ بالىلىرىغان گاندون ئىشلىتىشنى ئۆگىتىدىكەن ...
ئەمەلىيەتتە مۇسۇلمانلاردا جۈملىدىن ئۇيغۇرلاردا مۇكەممەل جىنسى تەربىيە يەنى ئىپپەت تەربىيىسى بىرىدىغان، ئەخلاقى سۆزلەر ، پاساھەتلىك ئۇسوللار بىلەن يېزىلغان قابۇسنامە ۋە شۇنىڭغا ئوخشايدىغان ئىپپەت تەربىيەسى بىرىدىغان كىتاپلىرىمىز ئەڭ موھىمى قۇرئان كەرىمىمىز بار .
((الزَّانِي لَا يَنكِچُ إلَّا زَانِيَەً ۆَوْ مُشْرِكَەً وَالزَّانِيَەُ لَا يَنكِچُھَا إِلَّا زَانٍ ۆَوْ مُشْرِكٌ وَچُرِّمَ ۇَلِكَ ىَلَۈ الْمُۋْمِنِينَ))
((زىنا قىلغۇچى ئەر پەقەت زىنا قىلغۇچى ئايالنى ياكى مۇشرىك ئايالنىلا ئالىدۇ، زىنا قىلغۇچى ئايال پەقەت زىنا قىلغۇچى ئەرگە ياكى مۇشرىككىلا تىگىدۇ، ئۇنداق قىلىش مۆمىنلەرگە ھارام قىلىندى)) [نۇر سۈرىسى 3- ئايەت] پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام بۇ ئايەتنى ئۇنىڭغا ئوقۇپ بېرىپ: ((ئۇنى ئالمىغىن)) دېگەن([23]).
چۈنكى ئاللاھ تائالا پەقەت مۆمىن ئاياللارنىڭ ئىپپەتلىكىنى ۋە ئەھلى كىتابنىڭ ئىپپەتلىك ئاياللىرىنى ئېلىشقىلا رۇخسەت قىلغان، ھەمدە ئۇلارنى ئالىدىغان ئەرلەرنىڭمۇ ئىپپەتلىك بولۇشىنى شەرت قىلغان. ئاللاھ تائالا مۇنداق دېگەن:
((مُچْپِنِينَ غَيْرَ مُسَافِچِينَ)) ((زىنادىن ساقلىنىپ ئىپپەتلىك بولغان ھالدا)) [نىسا سۈرىسى 24- ئايەت]
شۇڭا كىمكى ئۇلۇغ ئاللاھنىڭ كىتابىدىكى بۇ ھۆكۈمنى قوبۇل قىلمىسا ھەمدە ئۇنىڭغا ئەمەل قىلمىسا ئۇ مۇشرىك ھېسابلىنىدۇ. ئۇنىڭ بىلەن ئۆيلىنىشكە پەقەتلا شۇنىڭغا ئوخشاش مۇشرىكلا رازى بولىدۇ. كىمكى بۇ ھۇكۈمگە ئىقرار قىلىپ، ئۇنى قوبۇل قىلسا، لېكىن ئۇنىڭغا خىلاپلىق قىلىپ، ئۆيلىنىشى ھارام بولغان كىشىگە ئۆيلەنسە بۇنداق ئەھۋالدا، ئۇ زىناخور بولىدۇ.
بۇ ئايەت نۇر سۈرىسىدىكى دەررە ئۇرۇش ئايىتىدىن كېيىن كەلگەن:
((الزَّانِيَەُ وَالزَّانِي فَاجْلِدُوا كُلَّ وَاچِدٍ مِنْھُمَا مِاېەَ جَلْدَەٍ)) ((زىنا قىلغۇچى ئايال ۋە زىنا قىلغۇچى ئەرنىڭ ھەر بىرىنى يۈز دەررىدىن ئۇرۇڭلار)) [نۇر سۈرىسى 2 - ئايەت]
بۇ بولسا جىسمانىي جازادۇر، ئەمما زىناخور بىلەن توي قىلىشنى چەكلەش بولسا، مەنىۋى جازادۇر. بۇ خۇددى ھازىرقى قانۇنلاردا گەرەجدانلىقتىن مەھرۇم قىلىشقا ياكى مەلۇم بىر ھوقۇقتىن مەھرۇم قىلىش جازاسىغا ئوخشايدۇ.
مېنىڭ بۇ تېمىنى يېزىشتا ئوبىكتىپ سەۋەپ شۇكى ھازىرقى مائارىپ سېستىمىسىدا ئۆسىۋاتقان بالىلرىمىزغا قانداق يوسۇندا ئىپپەت تەربىيەسى ئېلىپ بارىمىز ؟ئەگەر بالىمىزنى خەنزۇچە مەكتەپكە بەرگەن بولساق ئۇلارغا ئىپپەت تەربىيەسى ئېلىپ بارىدىغان قانداق ياخشى ئۇسوللار بار ؟(مائارىپنى سۆكۈدىغان مۇنازىرە تەلەپ قىلىنمايدۇ )
بالىسىغا ئىپپەت تەربىيەسى قىلىپ مۇئاپىقىيەت قازانغان ئاتا ئانىلار بۇ مۇنازىرىگە قاتناشسا ..بۇ ھەقتە بىلىمى چوڭقۇرلار قوللىنىشچان بىر چارە كۆرسەتسە دەيمەن .كۆرسەتكەن چارىڭىز ئامال بار ئۇيغۇر مەكتەپلەردە ئوقۇۋاتقان بالىلارغا ۋە خەنزۇ مەكتەپتە ئوقۇۋاتقان بالىلارغا ئايرىم ئايرىم قانداق ئېلىپ بارىمىز دىگەن سۇئالدا بولسۇن ..
قېنى كۆپچىلىك بىلگىنىمىزنى ئايىمايلى ..
مەنبە :مەن

مەنچە بولغاندا  بالىلار مەيلى قايسى خىل مەكتەپتە ئوقۇسۇن ،مۇھىمى ئائىلە تەربىيەسى. بالىلارنىڭ قەلبىنى تەربىيلەش ، ئىمان ئىسلامدىنمۇ تەربىيلەش زۆرۈر.  كىچىكىدىن ھەتتا بالا تۇغۇلۇشتىن ئىلگىرىمۇ بالىلارنىڭ ئەخلاقى ، ئىمان تەربىيىسىگە دەسمايە سېلىش كېرەك . ھازىر بىز تۇلىمۇ نازۇك دەۋىردىمىزكى، بىز چوڭلار بالىلارغا ياخشى بولسۇن دىگەنسېرى بالىلار< ئەركىنلىك >بايرىقى بىلەن بىزنى ئامالسىز قويماقتا . بەزى ئىشلارنى يامان بولىدۇ ،دىسە بۇرۇن قورقۇپ زادى قىلمايتتۇق . چوڭ بولغاندىن كىيىن شۇ ئىشلارنىڭ ماھىيىتىنى چۈشەنگەندىن كېيىن ھەم قىلمايۋاتىمىز. بىراق ھازىر بالىلارنىڭ  يامانلىقىدىن ،  يامان بولىدۇ ، دەپ بولغىچە بىشىمىزغا مىڭ سۇئال ياغىدۇ. زادى بالىلارغا ماھىيىتىنى چۈشەندۈرۈش كېرەك . تىمىدا  دىيىلگەن بالىلار ئالى مەكتەپكە چىقمامدۇ ؟ جەمئىيەتكە قەدەم قويمامدۇ ؟   باشلايلى ،تەربىيەنى باشلايلى .

نەغەمى ئەتراپلىق يازغان ئىنكاسلىرىڭىزدىن سۆيۈندۈم

بۇ تېمىنى كۆرۈپ بىر ئىش كاللامغا كىرىپلىۋالدى. قانداق تەربىيە قىلىش توغرىسىدا مەن بىر نەرسە دىيەلمەيمەن، چوڭلارنىڭ پىكرىنى ئاڭلاپ باقايلى.
      مېنىڭ دىمەكچى بولغىنىم بۇنداق تەربىيە ھازىر جەمئىيتىمىزدە تولىمۇ زۆرۈر! ئۆتكەندە دۇچ كەلگەن ئىشنى سۆزلەپ بېرەي. دورىخانىدا ئىشلەۋاتقان چېغىمدا نۇرغۇن ئوڭايسىز ئەھۋاللارغا دۇچ كېلەتتىم، بىر كۈنى مەكتەپ فورمىسى كىيگەن ئىككى قىز، بىر ئوغۇل خەنزۇ ئوقۇغۇچىلار دورىخانىغا كىردى، دەسلەپتە ئوغۇل بالا سىرتتا تۇرۇپ ئىككى قىز كىرىپ بىر-بىرىنى نوقۇشۇپ، سۆزلەشكە قىستىشىشقا باشلىدى. نىمە دورا ئالىسىلەر دەپ سورىسام گەپ قىلماي، كۈلۈشۈپ بىر-بىرىنى ئىتتىرىشكىنىچە چىقىپ كەتتى. دورىخانىنىڭ ئالدىدا خېلى ئۇزاق بىر نىمىلەرنى دىيىشكەندىن كېيىن قىزلار يەنە كىردى. بىر قىز كېلىپ ھامىلدارلىقتىن ساقلىنىش دورىسى ئالماقچى ئىكەنلىكىنى ئېيتتى... دورىنى ئېلىپ بەرسەم يەنە بىر قىزغا تۇتقۇزۇپ، بىرنىمىلەرنى دەپ غۇدۇڭشىدى، ئۇنىڭغىچە ئوغۇل بالا كىرىپ پۇلنى تۆلەپ يەنە ئىتتىرىشكەن پېتى چىقىپ كېتىشتى. مەندىن دورا سورىغان قىز خېلى «تەجرىبىلىك» تەك قىلاتتى ئەمما يەنە بىر قىز قارىسام ئەگەشكۈچىكەن... ئۇلارنىڭ كەينىدىن دورىخانىدىكىلەر بىرنىمىلەرنى دىيىشكەن بولدۇق.
      يەنە بىر كۈنى ئەتتىگەن، ئەمدىلا ئىشقا چۈشۈپ تۇراتتۇق. بىر ئۇيغۇر قىز كىرىپ ئايلاندى، مەن سورىسام، كۆرۈپ باقاي دەپ ئۆزىنى قاچۇردى. بۇنداق ئەھۋاللار بەك كۆپ ئۇچرايتتى، بەزى ئاياللار كىرىپمۇ، قىزلار يوقمۇ،دەپ ئاياللار كېسەللىكلىرىگە ئائىت دورىلارنى سورايتتى. مەن پۇل يىققۇچى قىزغا ئىشارەت قىلىپ ئىككىمىز ئالماشتۇق... چەتتە قاراپ تۇرسام ئۇقىز بېرىپ ھامىلدارلىقتىن ساقلىنىش دورىسىنى ئېلىپ بەردى، كۆزۈمگە ئىشەنمەي قالدىم، ئۇقىز بەك چوڭ دىسىمۇ تولۇق ئوتتۇرىنىڭ بالىسىدەك قىلاتتى...پۈتۈن پۇل بەرگەچكە پىركاسچىك قىز پۇلنى پارچىلاپ كەلگۈچە ئۇقىز دورىنى ئېچىپ بىرنى ئاغزىغا سېلىپ ئۈلگۈردى...
      بۇ ئىشلارغا نىمە دىگۈلۈك؟! كىچىك قىزلىرىمىز باشقىلارنىڭ كەينىگە كىرىپ كەتسە، ئوغۇللىرىمىز تەپ تارتماستىن مەجۈن، چۈمادو(曲马多) ئىزدەپ يۈرسە! ئۇلارغا قانداق تەربىيە قىلىش كېرەك؟ كۆپچىلىك بۇ ئادەتتىكى بىر تېما ئەمەس، ھەممەيلەن پىكىر قىلىپ باقايلى...

曲马多 بالىلارغۇ تۇرسۇن، زەھەرلىك چىكىملىك چەككۈچىلەرگە تەمىنلەنگەندىمۇ كىملىك نومۇرىغا ئاساسەن تىزىملىنىپ تارقىتىلىدۇ. ئادەتتىكى دورىخانىلارنىڭ خالىغانچە سېتىشىغا يول قويۇلمايدۇ. ئەمما ئاڭلىسام تولۇقسىز ئوتتۇرا مەكتەپ بالىلىرى ھازىر ئۇنىڭغا ئۆگىنىۋاپتۇمىش. دورىخانىلارمۇ سۈرۈشتۈرمەيلا سېتىۋېردىكەن، بىر نەچچە يىلنىڭ ئالدىدا ئاڭلىغان ھازىر قانداقكىن بىلمىدىم. مۇشۇنداق دورىخانىلارنىمۇ قاتتىق بىر تەرەپ قىلىش كېرەكتى...

ئوتتۇرا مەكتەپلەرنىڭ ھەرخىل تەدبىرلەرنى قوللىنىشى بىلەن ئۇيغۇر ئوقۇغۇچىلارنىڭ
ئەخلاقى بۇزۇلۇشى بۇرۇنقىدىن خېلى ياخشىلىنىپ قالدى دىگەن گەپلەرنى ئاڭلاۋاتىمەن .
لېكىن زادى قانچىلىك ياخشىلىنىپ كەتتى بۇنىسى مەلۇم ئەمەس .
بولۇپمۇ تەتىل ۋاقىتلاردا ۋە شەنبە يەكشەنبە كۈنلىرى بالاغەتكە يىتىپ قالغان ئوقۇغۇچىلارغا
كۆز قۇلاق بولۇپ قويساق .
ئاتا -ئانىلار قىز ئوقۇللىرىمىزغا كۆپرەك ۋاقىت چىقىرىپ سىردىشىپ بەرسەك .ئۇلارغا نىمىنىڭ
زىنا ئىكەنلىكىنى بىلدۈرسەك .
قېرىندىشىمىز ئىۋىرغول خېلى ياخشى ئۇچۇرلار بىلەن تەمىنلىدى .كۆپ رەھمەت .
كۆپچىلىك بۇ مەسىلدە تارتىنماي سۆھبەت ئېلىپ بارساق ، ئەتراپىمىزدىكى ئاتا-ئانىلارنى
بۇ تېمىغا باشلاپ كىرسەك .

مەن نىمە  دىيشىمنى بۈلەلمىدىم چۈنكى مەن سەل كىچىك كەپبىردىكەنمەن ،ئەمما  جىق ئىشلارنى بۈلىۋالدىم.بۇ  تىمىنىڭ مۇنازىرسىگە تەشنا  مەن.

نىمىشقا بۇ تېمىغا ئاتا-ئانىلار ياكى توي قىلىپ بىر ئۆينىڭ مورىسىدىن ئىس چىقىرىۋاتقانلار ئىنكاس يازمايدۇ ؟؟؟ باغداشقا كىرىمەن مۇشۇ تېمىنى ئاچىمەن ،قانداق بىر پايدىلىق بىلىشكە تىگىشلىك ئىشلار باركىن دەپ قارايمەن ، بۈگۈن كىرسەم يەنە يوق ... باشقىلار بەك ئالدىراشمۇ يە؟؟
قانداق تەربىيە بېرىشنى مەنمۇ بىلمەيمەن ، چۈنكى مەن ئاپامنىڭ ھەرخىل «يامان بولىدۇ» لىرى ئاستىدا چوڭ بولغان ، ھەم شۇ يامان بولىدۇلارغا ئەمەل قىلىپ كەلدىم .
ئاپام مېنى تۇنجى قېتىم مەكتەپكە ئېلىپ بارغان چاغدا ماڭا«بۇندىن كېيىن مۇئەللىمنىڭ گىپىنى ئوبدان ئاڭلاڭ،ئۇمۇ سىزنىڭ ئاپىڭىز،مۇئەللىم سىزنى خاتا ئەيىپلىسىمۇ گەپ تالاشماڭ يامان بولىدۇ»دىگەن ئىدى.مەن« نىمىشقا ؟»دەپ سورىسام،ئاپام«مۇئەللىمنى خاپا قىلغان كىشى مەڭگۈ ئىلگىر باسمايدۇ،بەختى قېچىپ كېتىدۇ»دىدى. شۇنىڭدىن كىيىن بەختىمنىڭ قېچىپ كېتىشىدىن ئەنسىرەپ ، مۇئەللىملەرنىڭ گىپىنى ئوبدان ئاڭلىدىم.
ئۆيدە دادام دىنغا دائىر كىتابلارنى ئۈنلۈك ئوقىيتتى، مەن «بوشراق ئوقىسلا»دىسەم، دادام«مۇشۇنداق ئوقىسا ياخشى» دىگەن ئىدى .كىيىن بىلىشىمچە دادام دىنىي بىلىملەرنى مېنىڭ قۇلىقىمغا سىڭدۈرۋېتىش ئۈچۈن شۇنداق قىپتىكەن.
بۇلارنىڭ ھەممىسى دادام-ئاپامنىڭ ماڭا قىلغان تەربىيىسى ...ئۇلارغا كۆپتىن كۆپ رەھمەت، ئاللاھ ئۇلارغا تېنچ ئامانلىق ، ئۇزۇن ئۆمۈر ئاتا قىلغاي ..ئامىن!!!
باشقىلارمۇ بىلگىنىڭلارنى ئايىماڭلار!!!!!! يەنە يازاي دىسەم تېمىدىن جىق ئىنكاس بوپ كەتكۈدەك

   يۇلغان تايىقى بىلەن قىلىنغان ئىپپەت تەربىيسى دەپ بىر ماقالە بار ئىدى بۇرۇن :

  لېكىن بىزنىڭ ئۆرۈپ - ئادەت جەھەتتىن ئېلىپ ئېيتقاندا ئاتا - ئانىنىڭ بالىسى بىلەن ئولتۇرۇپ  جىنىسيەت توغۇرلۇق پاراڭلىشىش ياكى تەربىيە بېرىش تازا مۇۋاپىق ئەمەس ، مېنىڭچە بالىلار سەل قورامىغا يەتكەندىن كېيىن ئاتا -ئانىلار ئۆزى ئەمەس بەلكى ياش توي قىلىپ بولغان نەۋرە ئاكا  ، نەۋرە ئاچىلىرى  ئارقىلىق بالىلارىغا بۇ ھەقتە تەربىيە بەرسە ياخشى بولارمىكىن ،
    

ئىشلىتىش

بۇ مەزمۇن 8قەۋەتتىكى dilkuyiدە2011-04-14 22:56يوللىغان يازمىسىغا نەقىل :
   يۇلغان تايىقى بىلەن قىلىنغان ئىپپەت تەربىيسى دەپ بىر ماقالە بار ئىدى بۇرۇن :

  لېكىن بىزنىڭ ئۆرۈپ - ئادەت جەھەتتىن ئېلىپ ئېيتقاندا ئاتا - ئانىنىڭ بالىسى بىلەن ئولتۇرۇپ  جىنىسيەت توغۇرلۇق پاراڭلىشىش ياكى تەربىيە بېرىش تازا مۇۋاپىق ئەمەس ، مېنىڭچە بالىلار سەل قورامىغا يەتكەندىن كېيىن ئاتا -ئانىلار ئۆزى ئەمەس بەلكى ياش توي قىلىپ بولغان نەۋرە ئاكا  ، نەۋرە ئاچىلىرى  ئارقىلىق بالىلارىغا بۇ ھەقتە تەربىيە بەرسە ياخشى بولارمىكىن ،
    

ئاتا كۆرمىگەننىڭ ...چوڭ ،ئانا كۆرمىگەننىڭ ...چوڭ  دىگەندەك،  ئەڭ ياخشىسى بەك ئوچۇق دىيىلمىسىمۇ ئاتا-ئانىلار ئۆزى باشلىغىنى ياخشى بالىنى  .   نىمانداق باش سۈرەت تاللىۋالدىڭىز     

دادام ماڭا ئۆيدە بىكار قالساملا كىتاپ ئوقۇدەپ ماڭا<ياخشىلارباغچىسى><ئۈنچە_مارجانلار>قاتارلىق كىتاپلانى ئوقۇتاتتى ئوقۇپ بولدۇم دېسەممۇقايتا ئۇقۇتاتتى..ئەمدى ئويلىسام دادام ماڭا بەزىدە ئوزى ماڭائوچۇق تەربىيە بېرەلمىگەن يەرلىرى بولغاچقا(شۇ بەزى جىنسىيەت)توغۇرلۇق.كىتابتىن ئۆگەنسۇن بىلسۇن دەپتىكەن.توغرا ئاتا_ئانىلارنىڭ باللىرى بىلەن ئۇنداق يوسۇندا پاراڭلىشىشى ھەقىقەتەن بىئەپ شۇڭا مېنىڭچە ئوزىدەپ بېرەلمىگەنلەرنى كىتاب ئارقىلىق بىلدۈرسىمۇ بولىدۇ.مەن يوقۇرقى ئىككى كىتابنى ئالاھىدە تەۋىسسىيە قىلىمەن.ناھايىتى100دىن ئارتۇق پۇلغىلا بەلكىم باللىرىڭىزنىڭ ئەخلاقىغا ئۇل سېلىشىڭىز مۇمكىن. مەنغۇ بەلكىم سىلەردىن كىچىك شۇ شۇنداق تىمۇ ............