گوۋۇيۇەننىڭ 590- نۇمۇرلۇق ھۆججىتى
رايونىمىزدا «ئەلرايى» قۇرۇلۇشىنىڭ ئېھتىياجى بىلەن پارتىيە - ھۆكۈمەت كەڭ خەلق ئاممىسىغا كۆڭۈل بۆلۈپ يەر تەۋرەشكە چىداملىق ئۆي سېلىپ بېرىشتەك ئالەمشۇمۇل خىزمەتلەرنى ئىشلەش ئۈچۈن، شەخسلەرنىڭ نەچچە ئەۋلاد ئولتۇراقلاشقان «كونا، ئەبجەق» ئۆيلىرىنى كۆچۈرۈش، چېقىش ئىشلىرىغا مۇناسىۋەتلىك مەركىزى ھۆكۈمەتنىڭ تۆۋەندىكى ھۆججىتى باركەن، ئەمما مەن بۇ ھۆججەتنىڭ ئۇيغۇرچىسىنى تاپالمىدىم، بىرەر گېزىت -ژۇرنالدا كۆرگەنلەر بولسا، ئاشۇ گېزىت - ژۇرنالنىڭ قايسى سانىلىقىدىن خەۋەر تېپىپ قالساق ياكى مۇشۇ بىلىكتىكى ئۇستازلار تەرجىمە قىلىپ قويسا، دېھقاننىڭ ساۋاتسىزىدىن تارتىپ، ئالىي ئوقۇللاردا ئوقۇپ تەربىيە كۆرگەن زىيالىلارغىچە ئېھتىياجلىق بولۇۋاتقان بۇ ھۆججەتنىڭ روھىدىن خەۋەر تاپساق.
中华人民共和国国务院令
第590号
《国有土地上房屋征收与补偿条例》已经2011年1月19日国务院第141次常务会议通过，现予公布，自公布之日起施行。
温家宝
二○一一年一月二十一日
国有土地上房屋征收与补偿条例
第一章 总 则
第一条 为了规范国有土地上房屋征收与补偿活动，维护公共利益，保障被征收房屋所有权人的合法权益，制定本条例。
第二条 为了公共利益的需要，征收国有土地上单位、个人的房屋，应当对被征收房屋所有权人（以下称被征收人）给予公平补偿。
第三条 房屋征收与补偿应当遵循决策民主、程序正当、结果公开的原则。
第四条 市、县级人民政府负责本行政区域的房屋征收与补偿工作。
市、县级人民政府确定的房屋征收部门（以下称房屋征收部门）组织实施本行政区域的房屋征收与补偿工作。
市、县级人民政府有关部门应当依照本条例的规定和本级人民政府规定的职责分工，互相配合，保障房屋征收与补偿工作的顺利进行。
第五条 房屋征收部门可以委托房屋征收实施单位，承担房屋征收与补偿的具体工作。房屋征收实施单位不得以营利为目的。
房屋征收部门对房屋征收实施单位在委托范围内实施的房屋征收与补偿行为负责监督，并对其行为后果承担法律责任。
第六条 上级人民政府应当加强对下级人民政府房屋征收与补偿工作的监督。
国务院住房城乡建设主管部门和省、自治区、直辖市人民政府住房城乡建设主管部门应当会同同级财政、国土资源、发展改革等有关部门，加强对房屋征收与补偿实施工作的指导。
第七条 任何组织和个人对违反本条例规定的行为，都有权向有关人民政府、房屋征收部门和其他有关部门举报。接到举报的有关人民政府、房屋征收部门和其他有关部门对举报应当及时核实、处理。
监察机关应当加强对参与房屋征收与补偿工作的政府和有关部门或者单位及其工作人员的监察。
第二章 征收决定
第八条 为了保障国家安全、促进国民经济和社会发展等公共利益的需要，有下列情形之一，确需征收房屋的，由市、县级人民政府作出房屋征收决定：
（一）国防和外交的需要；
（二）由政府组织实施的能源、交通、水利等基础设施建设的需要；
（三）由政府组织实施的科技、教育、文化、卫生、体育、环境和资源保护、防灾减灾、文物保护、社会福利、市政公用等公共事业的需要；
（四）由政府组织实施的保障性安居工程建设的需要；
（五）由政府依照城乡规划法有关规定组织实施的对危房集中、基础设施落后等地段进行旧城区改建的需要；
（六）法律、行政法规规定的其他公共利益的需要。
第九条 依照本条例第八条规定，确需征收房屋的各项建设活动，应当符合国民经济和社会发展规划、土地利用总体规划、城乡规划和专项规划。保障性安居工程建设、旧城区改建，应当纳入市、县级国民经济和社会发展年度计划。
制定国民经济和社会发展规划、土地利用总体规划、城乡规划和专项规划，应当广泛征求社会公众意见，经过科学论证。
第十条 房屋征收部门拟定征收补偿方案，报市、县级人民政府。
市、县级人民政府应当组织有关部门对征收补偿方案进行论证并予以公布，征求公众意见。征求意见期限不得少于30日。
第十一条 市、县级人民政府应当将征求意见情况和根据公众意见修改的情况及时公布。
因旧城区改建需要征收房屋，多数被征收人认为征收补偿方案不符合本条例规定的，市、县级人民政府应当组织由被征收人和公众代表参加的听证会，并根据听证会情况修改方案。
第十二条 市、县级人民政府作出房屋征收决定前，应当按照有关规定进行社会稳定风险评估；房屋征收决定涉及被征收人数量较多的，应当经政府常务会议讨论决定。
作出房屋征收决定前，征收补偿费用应当足额到位、专户存储、专款专用。
第十三条 市、县级人民政府作出房屋征收决定后应当及时公告。公告应当载明征收补偿方案和行政复议、行政诉讼权利等事项。
市、县级人民政府及房屋征收部门应当做好房屋征收与补偿的宣传、解释工作。
房屋被依法征收的，国有土地使用权同时收回。
第十四条 被征收人对市、县级人民政府作出的房屋征收决定不服的，可以依法申请行政复议，也可以依法提起行政诉讼。
第十五条 房屋征收部门应当对房屋征收范围内房屋的权属、区位、用途、建筑面积等情况组织调查登记，被征收人应当予以配合。调查结果应当在房屋征收范围内向被征收人公布。
第十六条 房屋征收范围确定后，不得在房屋征收范围内实施新建、扩建、改建房屋和改变房屋用途等不当增加补偿费用的行为；违反规定实施的，不予补偿。
房屋征收部门应当将前款所列事项书面通知有关部门暂停办理相关手续。暂停办理相关手续的书面通知应当载明暂停期限。暂停期限最长不得超过1年。
第三章 补 偿
第十七条 作出房屋征收决定的市、县级人民政府对被征收人给予的补偿包括：
（一）被征收房屋价值的补偿；
（二）因征收房屋造成的搬迁、临时安置的补偿；
（三）因征收房屋造成的停产停业损失的补偿。
市、县级人民政府应当制定补助和奖励办法，对被征收人给予补助和奖励。
第十八条 征收个人住宅，被征收人符合住房保障条件的，作出房屋征收决定的市、县级人民政府应当优先给予住房保障。具体办法由省、自治区、直辖市制定。
第十九条 对被征收房屋价值的补偿，不得低于房屋征收决定公告之日被征收房屋类似房地产的市场价格。被征收房屋的价值，由具有相应资质的房地产价格评估机构按照房屋征收评估办法评估确定。
对评估确定的被征收房屋价值有异议的，可以向房地产价格评估机构申请复核评估。对复核结果有异议的，可以向房地产价格评估专家委员会申请鉴定。
房屋征收评估办法由国务院住房城乡建设主管部门制定，制定过程中，应当向社会公开征求意见。
第二十条 房地产价格评估机构由被征收人协商选定；协商不成的，通过多数决定、随机选定等方式确定，具体办法由省、自治区、直辖市制定。
房地产价格评估机构应当独立、客观、公正地开展房屋征收评估工作，任何单位和个人不得干预。
第二十一条 被征收人可以选择货币补偿，也可以选择房屋产权调换。
被征收人选择房屋产权调换的，市、县级人民政府应当提供用于产权调换的房屋，并与被征收人计算、结清被征收房屋价值与用于产权调换房屋价值的差价。
因旧城区改建征收个人住宅，被征收人选择在改建地段进行房屋产权调换的，作出房屋征收决定的市、县级人民政府应当提供改建地段或者就近地段的房屋。
第二十二条 因征收房屋造成搬迁的，房屋征收部门应当向被征收人支付搬迁费；选择房屋产权调换的，产权调换房屋交付前，房屋征收部门应当向被征收人支付临时安置费或者提供周转用房。
第二十三条 对因征收房屋造成停产停业损失的补偿，根据房屋被征收前的效益、停产停业期限等因素确定。具体办法由省、自治区、直辖市制定。
第二十四条 市、县级人民政府及其有关部门应当依法加强对建设活动的监督管理，对违反城乡规划进行建设的，依法予以处理。
市、县级人民政府作出房屋征收决定前，应当组织有关部门依法对征收范围内未经登记的建筑进行调查、认定和处理。对认定为合法建筑和未超过批准期限的临时建筑的，应当给予补偿；对认定为违法建筑和超过批准期限的临时建筑的，不予补偿。
第二十五条 房屋征收部门与被征收人依照本条例的规定，就补偿方式、补偿金额和支付期限、用于产权调换房屋的地点和面积、搬迁费、临时安置费或者周转用房、停产停业损失、搬迁期限、过渡方式和过渡期限等事项，订立补偿协议。
补偿协议订立后，一方当事人不履行补偿协议约定的义务的，另一方当事人可以依法提起诉讼。
第二十六条 房屋征收部门与被征收人在征收补偿方案确定的签约期限内达不成补偿协议，或者被征收房屋所有权人不明确的，由房屋征收部门报请作出房屋征收决定的市、县级人民政府依照本条例的规定，按照征收补偿方案作出补偿决定，并在房屋征收范围内予以公告。
补偿决定应当公平，包括本条例第二十五条第一款规定的有关补偿协议的事项。
被征收人对补偿决定不服的，可以依法申请行政复议，也可以依法提起行政诉讼。
第二十七条 实施房屋征收应当先补偿、后搬迁。
作出房屋征收决定的市、县级人民政府对被征收人给予补偿后，被征收人应当在补偿协议约定或者补偿决定确定的搬迁期限内完成搬迁。
任何单位和个人不得采取暴力、威胁或者违反规定中断供水、供热、供气、供电和道路通行等非法方式迫使被征收人搬迁。禁止建设单位参与搬迁活动。
第二十八条 被征收人在法定期限内不申请行政复议或者不提起行政诉讼，在补偿决定规定的期限内又不搬迁的，由作出房屋征收决定的市、县级人民政府依法申请人民法院强制执行。
强制执行申请书应当附具补偿金额和专户存储账号、产权调换房屋和周转用房的地点和面积等材料。
第二十九条 房屋征收部门应当依法建立房屋征收补偿档案，并将分户补偿情况在房屋征收范围内向被征收人公布。
审计机关应当加强对征收补偿费用管理和使用情况的监督，并公布审计结果。
第四章 法律责任
第三十条 市、县级人民政府及房屋征收部门的工作人员在房屋征收与补偿工作中不履行本条例规定的职责，或者滥用职权、玩忽职守、徇私舞弊的，由上级人民政府或者本级人民政府责令改正，通报批评；造成损失的，依法承担赔偿责任；对直接负责的主管人员和其他直接责任人员，依法给予处分；构成犯罪的，依法追究刑事责任。
第三十一条 采取暴力、威胁或者违反规定中断供水、供热、供气、供电和道路通行等非法方式迫使被征收人搬迁，造成损失的，依法承担赔偿责任；对直接负责的主管人员和其他直接责任人员，构成犯罪的，依法追究刑事责任；尚不构成犯罪的，依法给予处分；构成违反治安管理行为的，依法给予治安管理处罚。
第三十二条 采取暴力、威胁等方法阻碍依法进行的房屋征收与补偿工作，构成犯罪的，依法追究刑事责任；构成违反治安管理行为的，依法给予治安管理处罚。
第三十三条 贪污、挪用、私分、截留、拖欠征收补偿费用的，责令改正，追回有关款项，限期退还违法所得，对有关责任单位通报批评、给予警告；造成损失的，依法承担赔偿责任；对直接负责的主管人员和其他直接责任人员，构成犯罪的，依法追究刑事责任；尚不构成犯罪的，依法给予处分。
第三十四条 房地产价格评估机构或者房地产估价师出具虚假或者有重大差错的评估报告的，由发证机关责令限期改正，给予警告，对房地产价格评估机构并处5万元以上20万元以下罚款，对房地产估价师并处1万元以上3万元以下罚款，并记入信用档案；情节严重的，吊销资质证书、注册证书；造成损失的，依法承担赔偿责任；构成犯罪的，依法追究刑事责任。
第五章 附 则
第三十五条 本条例自公布之日起施行。2001年6月13日国务院公布的《城市房屋拆迁管理条例》同时废止。本条例施行前已依法取得房屋拆迁许可证的项目，继续沿用原有的规定办理，但政府不得责成有关部门强制拆迁。
قانۇن-تۈزۈمگە ئائىت بۇخىلدىكى ھۆججەتلەرنى تەرجىمە قىلىپ تارقىتىدىغان، چۈشەندۈرىدىغانغا ئالاھىدە ھوقۇق بېرىلگەن مەخسۇس ئورگاننىڭ بارلىقى، شۇڭا، ئادەتتىكى ئاۋامنىڭ تەرجىمە قىلغىنى «رەسمىي تەرجىمە» بولالمايدىغانلىقى ماڭىمۇ ئايان، بىراق ئۇنىڭ مەخسۇس تەرجىمىسى چىققىچە چۈشۈنۈپ تۇرۇشىمىز ئۈچۈن، بۇ مۇراجىئەتنى ئوتتۇرىغا قويدۇم. رەسمىي ئىشلىتىشكە ئىھتىياجلىق ئورۇندا ئەلبەتتە خەنزۇچىسىنى ئىشلىتىشنىڭ لازىملىقىمۇ ماڭا ئايان. شۇڭا ئۇستازلارنىڭ ئومومىي دائىرىدە بولمىغاندىمۇ، مۇھىم، نەخ گەپ بار جايلىرى(ماددىلىرى)نى، دىققەت قىلىدىغان تەرەپلەرنى يورۇتۇپ بەرسىلا شۇ كۇپايە، تولۇق بولۇپ كەتسە تېخىمۇ ياخشى ئەلبەتتە. يۇقۇرىدىكىلەرنى يوللىغۇچى بىلىك مۇنبىرىدىن بىدار قۇتلان. مېنىڭ يۇقۇرىدىكى ئۆتۈنىشىمگە ئاساسەن braveheart ئەپەندىم ئۇيغۇرچىغا تۆۋەندىكىدەك تەرجىمە قىلىپ چىقتى، بۇنداق بىر ھۆججەتنى تەرجىمە قىلىش ئانچە ئاسان ئەمەس، ئاشۇ جاپالىق ئەمگەكنىڭ ھۆرمىتى ئۈچۈن ھەم بۇ ھۆججەت نۆۋەتتە ئىناق جەمىيەت بەرپا قىلىش، مۇھىتنى گۈزەللەشتۈرۈشلەردە ناھايىتىمۇ مۇھىم ئەھمىيەتكە ئىگە بولغانلىقى ئۈچۈن، بۇ يازمىنى نادىرلاپ قويۇشنى ئەقىلغا ئۇيغۇن دەپ قاراپ، پارچىلاپ، ئايرىم تىما قىلىپ قويدۇم، braveheart ئىنىمىزنىڭ بۇ ئەمگىكى ئۈچۈن مىڭلارچە تەشەككۇر. ئىككىلى ئالەم سائادەتمەنلەردىن قىلسۇن.
جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى گوۋۇيۇەن پەرمانى
590- نومۇرلۇق
«دۆلەت ئىگىدارلىقى زىمىنىدىكى ئۆيلەرنى يىغىۋېلىش ۋە تۆلەم بىرىش نىزام» ى 2011 - يىلى 1 ئاينىڭ 19 – كۈنى گوۋۇيۇەن 141 – قېتىملىق دائىمى ئىشلار يىغىنىدا ماقۇللىنىپ ، ھازىر ئىلان قىلىندى. ئىلان قىلىنغان كۈندىن باشلاپ ئىجرا قىلىنىدۇ.
-زۇڭلى ۋېن جىياباۋ
2011- يىلى 1- ئاينىڭ 21- كۈنى
دۆلەت ئىگىدارلىقى زىمىنىدىكى ئۆيلەرنى يىغىۋېلىش ۋە تۆلەم بىرىش نىزامى
بىرىنجى باب ئومۇمى پىرىنسىپ
1- ماددا: دۆلەت ئىگىدارلىقى زىمىنىدىكى ئۆيلەرنى يىغىۋېلىش ۋە تۆلەم بىرىش خىزمىتىنى ئۆلچەملەشتۈرۈش ، ئاممىنىڭ مەنپەئەتىنى قوغداش، ئۆي ئىگىدارلىرىنىڭ قانۇنلۇق مەنپەئەتىگە كاپالەتلىك قىلىش ئۈچۈن مەزكۇر نىزام تۈزۈلدى.
2- ماددا: ئاممىنىڭ مەنپەئەتى ئۈچۈن دۆلەت ئىگىدارلىقى ئورۇن(ئىدارە)، شەخسىلەرنىڭ ئۆي-زېمىنىنى يىغىۋالغاندا يىغىۋېلىنغان ئۆي-زېمىن ئىگىسى( تۆۋەندە قىسقارتىپ يىغىۋېلىنغۇچى دىيىلىدۇ)گە ئادىل تۆلەم بىرىلىشى كېرەك.
3- ماددا: ئۆي-زېمىننى يىغىۋېلىش ۋە تۆلەم بىرىش قارارى دىموكراتىك، جەريانى توغرا، نەتىجىسى ئادىل بولۇش پىرىنسىپىغا ئەمەل قىلىش كېرەك .
4- ماددا: شەھەر، ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئۆز رايونىدىكى ئۆي يىغىۋېلىش ۋە تۆلەم بىرىش خىزمىتىگە مەسئۇل بولىدۇ . شەھەر، ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى بىكىتكەن ئۆي يىغىۋالغۇچى ئورۇن(تۆۋەندە قىسقارتىلىپ ئۆي يىغىۋالغۇچى ئورۇن دىيىلىدۇ) ئۆز تەۋەلىكىدىكى رايونىنىڭ ئۆي يىغىۋېلىش ۋە تۆلەم بىرىش خىزمىتىنى تەشكىللەيدۇ ۋە ئىجرا قىلىدۇ .
شەھەر ، ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مەزكۇر نىزام بەلگىلىمىلىرى ۋە خەلق ھۆكۈمىتى بەلگىلىگەن خىزمەت تەقسىماتىغا ئاساسەن ئۆز-ئارا ماسلىشىپ، ئۆي يىغىۋېلىش ۋە تۆلەم بىرىشخىزمىتىنىڭ ئوڭۇشلۇق يۈرۈشىگە كاپالەتلىك قىلىشى لازىم .
5- ماددا: ئۆي يىغىۋالغۇچى ئورۇن ئۆي يىغىۋېلىشنى ئىجرا قىلغۇچى ئورۇنغا ئۆي يىغىۋېلىش ۋە تۆلەم بىرىشنىڭ كونكرىت خىزمەتلىرىنى ئۈستىگە ئېلىشقا ھاۋالە قىلسا بولىدۇ. ئۆي يىغىۋېلىشنى ئىجرا قىلغۇچى ئورۇن پايدىنى مەقسەت قىلماسلىق كېرەك. ئۆي يىغىۋالغۇچى ئورۇن ئۆي يىغىۋېلىشنى ئىجرا قىلغۇچى ئورۇننىڭ ھاۋالە قىلغان دائىرىدىكى ئۆي يىغىۋېلىش ۋە تۆلەم بىرىش ھەرىكىتىگە نازارەتچىلىك قىلىشى، ئۇلارنىڭ ئىش-ھەرىكىتىنىڭ ئاقىۋىتىگە بولغان قانۇنى مەسئۇلىيەتنى ئۈستىگە ئېلىشى لازىم .
6- ماددا: يۇقىرى دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى تۆۋەن دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ ئۆي يىغىۋېلىش ۋە تۆلەم بىرىش خىزمىتىگە بولغان نازارەتچىلىكنى كۈچەيتىشى كېرەك . گوۋۇيۇەن ئولتۇراق ئۆي شەھەر-يېزا قۇرۇلۇشىغا مەسئۇل ئورۇن ۋە ئاپتونوم رايون، بىۋاستە قاراشلىق شەھەر خەلق ھۆكۈمىتى ئولتۇراق ئۆي شەھەر-يېزا قۇرۇلۇشىغا مەسئۇل ئورۇن تەڭ دەرىجىلىك مالىيە، زىمىن بايلىقى، تەرەققىيات ۋە ئىسلاھات قاتارلىق ئورگانلار بىلەن بىرگە ئۆي يىغىۋېلىش ۋە تۆلەم بىرىش ئىجرا خىزمىتىگە بولغان يىتەكچىلىكنى كۈچەيتىشى كېرەك.
7- ماددا:ھەرقانداق تەشكىلات ۋە شەخسنىڭ مەزكۇر نىزامغا خىلاپ ھەرىكەتلەرنى مۇناسىۋەتلىك خەلق ھۆكۈمىتى، ئۆي يىغىۋالغۇچى ئورۇن ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلارغا پاش قىلىش ھوقۇقى بار. مۇناسىۋەتلىك خەلق ھۆكۈمىتى، ئۆي يىغىۋالغۇچى ئورۇن ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلار پاش قىلىنغان مەسىللەرنى ئۆز ۋاقتىدا دەلىللەپ بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك. تەپتىش ئورگانلىرى ئۆي يىغىۋېلىش ۋە تۆلەم بىرىش خىزمىتىگە قاتناشقان ھۆكۈمەت ۋە مۇناسىۋەتلىك ئورگان ياكى ئورۇن ۋە ئۇنىڭ خىزمەتچىلىرىگە بولغان نازارەتچىلىكنى كۈچەيتىشى كېرەك .
ئىككىنچى باب يىغىۋېلىش قارارى
8- ماددا: دۆلەت بىخەتەرلىكىنى كاپالەتلەندۈرۈش، خەلق ئىگىلىكى ۋە جەمئىيەت تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈش قاتارلىق جامائەت مەنپەئەتى ئۈچۈن ، تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلۈپ، ئۆينى يىغىۋېلىش ھەقىقەتەن زۆرۈر بولسا، شەھەر-ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى
ئۆي يىغىۋېلىش قارارىنى چىقىرىدۇ.
(1) دۆلەت مۇداپىئەسى ۋە دىپلوماتىيە ئېھتىياجى.
(2) ھۆكۈمەت تەشكىللەپ ئىجرا قىلغان ئېنىرگىيە، قاتناش، سۇچىلىق قاتارلىق ئاساسى ئەسلىھەلەر قۇرۇلۇشى ئېھتىياجى.
(3) ھۆكۈمەت تەشكىللەپ ئىجرا قىلغان پەن-تېخنىكا، مائارىپ، مەدەنىيەت، سەھىيە، تەنتەربىيە، مۇھىت ۋە بايلىق ئاسراش، ئاپەتتىن ساقلىنىش ۋە ئازايتىش، مەدەنىيەت يادىكارلىقلىرىنى قوغداش، جەمئىيەت پاراۋانلىقى، شەھەر ئاممىۋى ئەسلىھەلەر قاتارلىق ئاممىۋى ئىشلارنىڭ ئىھتىياجى.
(4) ھۆكۈمەت تەشكىللەپ ئىجرا قىلغان كاپالەت خاركتېرلىك ئەمىن ئولتۇراق ئۆي قۇرۇلۇش ئىھتىياجى.
(5) شەھەر-يېزا پىلانلاش قانۇنىنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىلىرىگە ئاساسەن ھۆكۈمەت تەشكىللەپ ئىجرا قىلغان خەتەرلىك ئۆيلەر مەركەزلەشكەن، ئاساسى ئەسلىھەلەر قالاق بۆلەكلەردىكى كونا شەھەر رايونىنى ئۆزگەرتىپ سېلىش ئىھتىياجى.
(6) قانۇن ، مەمۇرى قانۇن-نىزاملار بەلگىلىگەن باشقا جامائەت مەنپەئەتى ئىھتىياجى.
9- ماددا: مەزكۇر نىزامنىڭ سەككىزىنجى ماددىسىغا ئاساسەن، ھەقىقەتەن ئۆي يىغىۋېلىشقا تىگىشلىك ھەر تۈرلۈك قۇرۇلۇش پائالىيەتلىرى، چوقۇم خەلق ئىگىلىكى ۋە جەمئىيەت تەرەققىيات پىلانى، زىمىندىن پايدىلىنىش ئومۇمى پىلانى ، شەھەر-يېزا پىلانى ۋە مەخسۇس تۈر پىلانىغا ئۇيغۇن بولۇشى
كېرەك. كاپالەت خاراكتېرلىك ئەمىن ئولتۇراق ئۆي قۇرۇلۇشى، كونا شەھەر رايونىنى ئۆزگەرتىپ سېلىش چوقۇم شەھەر-ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ئىگىلىكى ۋە جەمئىيەت تەرەققىياتى يىللىق پىلانىغا كىرگۈزۈلۈشى كېرەك. خەلق ئىگىلىكى ۋە جەمئىيەت تەرەققىيات پىلانى، زىمىندىن پايدىلىنىش ئومۇمى پىلانى، شەھەر-يېزا پىلانى ۋە مەخسۇس تۈر پىلانلىرىنى بىكىتكەندە، چوقۇم جەمئىيەتتىن كەڭ-كۆلەملىك ئامما پىكىرىنى ئېلىش ۋە ئىلمى دەلىللەشتىن ئۆتۈشى كېرەك.
10- ماددا: ئۆي يىغىۋالغۇچى ئورۇن يىغىۋېلىش، تۆلەم تۆلەش لايىھىسىنى بىكىتكەندە شەھەر ، ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىگە دوكلات قىلىشى كېرەك . شەھەر ، ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلارنى تەشكىللەپ لايىھەنى ئىلمى دەلىللەپ ئاشكارىلاپ
، ئاممىنىڭ پىكىرىنى ئېلىش كېرەك.
11- ماددا: شەھەر ، ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى ئېلىنغان پىكىر ئەھۋاللىرىنى ۋە جامائەت پىكىرىگە ئاساسەن تۈزىتىلگەن ئەھۋالنى ۋاقتىدا ئېلان قىلىشى كېرەك كونا شەھەر رايونىنى ئۆزگەرتىپ سېلىش ئىھتىياجى بىلەن ئۆي يىغىۋېلىشتا كۆپ سانلىق يىغىۋېلىنغۇچى يىغىۋېلىش، تۆلەم بىرىش لايىھىسى مەزكۇر نىزام بەلگىلىمىلەرگە ئۇيغۇن ئەمەس دەپ قارىغاندا ، شەھەر ، ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى
يىغىۋېلىنغۇچىلار ۋە ئامما ۋەكىلى قاتناشقان گۇۋاھلىق، دەلىللەش يىغىنى تەشكىللىشى كېرەك ھەمدە گۇۋاھلىق يىغىنى ئەھۋالىغا ئاساسەن لايىھىنى ئۆزگەرتىشى كېرەك .
12- ماددا: شەھەر ، ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئۆي يىغىۋېلىش قارارى چىقىرىشتىن ئىلگىرى، مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىلەر بويىچە جەمئىيەت مۇقۇملۇق خەتىرىنى باھالاپ چىقىشى كېرەك ؛ ئەگەر ئۆي يىغىۋېلىش قارارى كۆپ ساندىكى يىغىۋېلىنغۇچىلارغا چېتىشلىق بولسا ، ھۆكۈمەت دائىمى ئىشلار يىغىنىدا مۇزاكىرە قىلىپ بىكىتىشى كېرەك . ئۆي يىغىۋېلىش قارارى چىقىرىشتىن ئىلگىرى، يىغىۋېلىش تۆلىمى نەقلەشتۈرۈلۈپ، مەخسۇس ھىسابتا ساقلىنىپ، ئۆز جايىغا ئىشىلتىلىشى كېرەك.
13- ماددا: شەھەر ، ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى يىغىۋېلىش قارارى چىقارغاندىن كېيىن ئۆز ۋاقتىدا ئۇقتۇرۇش ئېلان قىلىش كېرەك. ئۇقتۇرۇشتا يىغىۋېلىش ئۇسۇلى ۋە مەمۇرى قايتا قاراپ چىقىش پىكىرى، مەمۇرى ئەرزىيەت قىلىش ھوقۇقى قاتارلىق ئىشىلار ئېنىق بولۇشى كېرەك. شەھەر، ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ھەمدە ئۆي يىغىۋېلىش تارماقلىرى ئۆي يىغىۋېلىش بىلەن تۆلەم پۇلى تەشۋىقاتىنى، چۈشەندۈرۈش خىزمىتىنى ياخشى ئىشلىشى كېرەك. ئۆي قانۇنلۇق يىغىۋېلىنغاندىن كېيىن، دۆلەت يەر زېمىنىنىڭ ئىشىلتىلىش ھوقۇقىمۇ ئۆز ۋاقتىدا قايتۇرىۋېلىنىدۇ.
14- ماددا: شەھەر، ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى تەرىپىدىن چىقىرىلغان ئۆي يىغىۋېلىش قارارىغا قوشۇلمىغان يىغىۋېلىنغۇچى قانۇن بويىچە مەمۇرى قايتا قاراپ چىقىشقا ئىلتىماس سۇنۇشقا بولىدۇ. قانۇن بويىچە مەمۇرى دەۋا قىلىشقىمۇ بولىدۇ.
15- ماددا: ئۆي يىغىۋېلىش تارماقلىرى ئۆي يىغىۋېلىش دائىرىسىدىكى ئۆيلەرنىڭ تەۋەلىك ھوقۇقى، ئورۇن، ئىشلىتىش ئورنى، قۇرۇلۇش كۆلىمى قاتارلىق ئەھۋاللارنى تەشكىللىك تەكشۈرۈپ تىزىملىشى، يىغىۋېلىنغۇچى تەرەپ ماسلىشىشى كېرەك. تەكشۈرۈش نەتىجىسى ئۆي يىغىۋېلىش دائىرىسىى ئىچىدە يىغىۋېلىنغۇچىلارغا ئاشكارە ئېلان قىلىنىشى كېرەك.
16- ماددا: ئۆي يىغىۋېلىش دائىرىسى بېكىتىلگەندىن كېيىن، ئۆي يىغىۋېلىش دائىرىسى ئىچىدە يېڭىدىن قۇرۇلۇش قىلىش، قۇرۇلۇش كۆلىمىنى كېڭەيتىش، قۇرۇلۇشنى ئۆزگەرتىپ سېلىش، ئىشىلتىش ئورنىنى ئۆزگەرتىش قاتارلىق تۆلۈم پۇلى بىرىشكە بولمايدىغان ھەرىكەتلەرنى قىلىشقا بولمايدۇ. بەلگىلىمىگە خىلاپ قىلمىشلارغا تۆلەم پۇلى بېرىلمەيدۇ. ئۆي يىغىۋېلىش تارماقلىرى مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلارغا تۈرلۈك رەسمىيەت بىجىرىش ئىشلىرىنى ۋاقتىنچە توختۇتۇپ تۇرۇشنى يازما ئۇقتۇرۇش ئارقىلىق ئالدىن ئۇقتۇرۇشى كېرەك. رەسمىيەت بىجىرىش ئىشلىرىنى ۋاقتىنچە توختۇتۇپ تۇرۇش ۋاقىت چەكلىمىسى يازما ئوقتۇرۇشتا ئېنىق قىلىپ ئوقتۇرۇلۇشى كېرەك. ۋاقتىنچە توختۇتۇپ تۇرۇش ۋاقىت چەكلىمىسى ئەڭ ئۇزۇن بولغاندا بىر يىلدىن ئېشىپ كەتمەسلىكى كېرەك.
ئۈچىنچى باب تۆلەم
17- ماددا: ئۆي يىغىۋېلىش قارارى چىقارغان شەھەر، ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى يىغىۋېلىنغۇچىلارغا بېرىدىغان تۆلەم دائىرىسى:
(1) يىغىۋېلىنغان ئۆي باھاسى تۆلىمى.
(2) ئۆي يىغىۋېلىش سەۋەبلىك كېلىپ چىققان چېقىش-كۆچۈرۈش، ۋاقىتلىق جايلىشىش تۆلىمى.
(3) ئۆي يىغىۋېلىشتىن كېلىپ چىققان ئىشلەپچىقىرىشتىن توختاش-زىيان تۆلىمى. شەھەر، ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى تولۇقلىما ياردەم ۋە ئىلھاملاندۇرۇش چارىلىرىنى تۈزۈپ چىقىپ، يىغىۋېلىنغۇچىلارغا تولۇقلىما ياردەم پۇلى ۋە ئىلھام بىرىش كېرەك.
18- ماددا: يىغىۋېلىنىدىغان شەخسى تۇرالغۇلارغا قارىتا، يىغىۋېلىنغۇچىلارنىڭ مۇۋاپىق تۇرالغۇ كاپالەت شارائىتىنى ئۆي يىغىۋېلىش قارارى چىقارغان شەھەر، ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئالدىن ئېتىبار بىرىش ئارقىلىق ھازىرلاش كېرەك. كونكىرىتنى چارە-تەدبىرلەرنى ئۆلكە، ئاپتونوم رايۇن، بىۋاستە قاراشلىق شەھەرلەر بېكىتىدۇ.
19- ماددا: يىغىۋېلىنغان ئۆي تەننەرقى تۆلىمى ئۆي يىغىۋېلىش قارارى ئېلان قىلىنغان مەزگىلدىكى يىغىۋېلىنغان ئۆي تۈرىنىڭ شۇ يەردىكى بازار باھاسىدىن تۆۋەن بولماسلىقى كېرەك. يىغىۋېلىنغان ئۆينىڭ تەننەرقى كونكىرىت ئىشىلتىلگەن ماتېرىياللارنىڭ ئۆي يەر باھاسى، باھالاش ئاپپاراتلىرىنىڭ ئۆي يىغىۋېلىش باھالاش چارىسىگە ئاساسەن باھالاپ چىققان تەننەرققە ئاساسەن بېكىتىلىدۇ. باھالاش بېكىتكەن يىغىۋېلىنغان ئۆينىڭ تەننەرقىگە قارىتا باشقىچە پىكىردە بولغانلار ئۆي زىمىن باھالاش ئاپپاراتلىرىغا قايتا باھالاشنى ئىلتىماس قىلسا بولىدۇ. قايتا باھالاش نەتىجىسىگە باشقىچە پىكىردە بولغانلار ئۆي زىمىن باھالاش مۇتەخەسىسلەر ھەيئىتى كېڭىشىگە باھالاپ بېكىتىپ بىرىشنى ئىلتىماس قىلسا بولىدۇ. يىغىۋېلىنىدىغان ئۆي تەننەرقىنى باھالاش چارىسى گوۋۇيۈەن ئولتۇراق ئۆي شەھەر-بازارلار قۇرۇلۇشنى باشقۇرۇش تارماقلىرى بېكىتكەن بەلگىلىمە بولىدۇ. بەلگىلىمىنى ئىجرا قىلىش جەريانىدا جەمئىيەتتىن ئاشكارە پىكىر-تەكلىپ ئېلىش كېرەك.
20- ماددا: ئۆي-زېمىن باھالاش ئاپپاراتلىرى يىغىۋېلىنغۇچى بىلەن كېلىشىپ بېكىتىشى؛ كېلىشىم پۈتەلمىسە، كۆپ سانلىق بېكىتىش، ئىختىيارى تاللاش قاتارلىق ئۇسۇللار ئارقىلىق قارار قىلىدۇ. كونكىرىتنى چارە-ئۇسۇلنى ئۆلكە، ئاپتونوم رايۇن، بىۋاستە قاراشلىق شەھەر بېكىتىدۇ. ئۆز-زېمىن باھالاش ئاپپاراتلىرى مۇستەقىل، ئوبېكىتىپ، ئادىللىق بىلەن ئۆي يىغىۋېلىش باھالاش خىزمىتىنى قانات يايدۇرۇشى، ھەرقانداق ئورۇن ياكى شەخىس ئارىلىشىۋالماسلىقى كېرەك.
21- ماددا: يىغىۋېلىنغۇچى نەق پۇل ئېلىشنى تاللىسىمۇ بولىدۇ. ياكى ئۆي-مۈلۈك ھوقۇقىنى تېگىشىشنى تاللىسىمۇ بولىدۇ. يىغىۋېلىنغۇچى ئۆي تېگىشىشنى تاللىغاندا، شەھەر-ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئۆي-مۈلۈك ھوقۇقى تەڭشەلگەن ئۆي بىلەن تەمىنلىشى، يىغىۋېلىنغۇچى بىلەن يىغىۋېلىنغان ئۆينىڭ باھاسى بىلەن ئۆي-مۈلۈك ھوقۇقى تىگىشىلىگەن ئۆينىڭ باھا پەرقىنى ئېنىق ھېسابلىشى كېرەك. كونا شەھەر رايۇنلىرى شەخسى تۇرالغۇلارنى ئۆزگەرتىپ يىغىۋېلىش سەۋەبلىك، يىغىۋېلىنغۇچى ئۆزگەرتىپ سېلىنماقچى بولغان ئۆينىڭ مۈلۈك ھوقۇقىغا تېگىشىشنى تاللىغان بولسا،
يىغىۋېلىش قارارى چىقارغان شەھەر، ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئۆزگەرتىپ سېلىش باسقۇچى ياكى كۆچۈرۈش باسقۇچىدا ئۆي بىلەن تەمىنلىشى كېرەك.
22- ماددا: ئۆي يىغىۋېلىش سەۋەبلىك كېلىپ چىققان چېقىش-كۆچۈرۈش ئىشىدا ئۆي يىغىۋېلىش تارماقلىرى يىغىۋېلىنغۇچىغا قارىتا چېقىش-كۆچۈرۈش چىقىمىنى ئۆز ۋاقتىدا بىرىشى؛ ئۆي-مۈلۈك ھوقۇقىنى تېگىشىشنى تاللىغان بولسا مۈلۈك ھوقۇقى تېگىشىلگەن ئۆينى تاپشۇرۇشتىن بۇرۇن،
ئۆي يىغىۋېلىش تارماقلىرى يىغىۋېلىنغۇچىغا ۋاقىتلىق جايلىشىش پۇلىنى بىرىشى ياكى ئولتۇرۇپ تۇرىدىغان ئۆي بىلەن تەمىنلىشى كېرەك.
23- ماددا: ئۆي يىغىۋېلىشتىن كېلىپ چىققان ئىشلەپچىقىرىش توختاش زىيان تۆلىمى ئۆينىڭ يىغىۋېلىشتىن بۇرۇنقى پايدىسى، ئىشلەپچىقىرىش توختاپ قېلىش ۋاقىت چەكلىمىسى قاتارلىق تەرەپلەرگە ئاساسەن بېكىتىلىدۇ. كونكىرىت چارىنى ئۆلكە، ئاپتونوم رايۇن، بىۋاستە قاراشلىق شەھەرلەر
بېكىتىدۇ.
24- ماددا: شەھەر، ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ھەمدە مۇناسىۋەتلىك تارماقلار قانۇنلۇق ھالدا قۇرۇلۇش ئىشىنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشنى كۈچەيتىشى؛ شەھەر-بازارلاشتۇرۇش بەلگىلىمىسىگە خىلاپ قۇرۇلۇشلارنى قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك. شەھەر، ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئۆي يىغىۋېلىش قارارى چىقىرىشتىن بۇرۇن، مۇناسىۋەتلىك تارماقلارنى تەشكىللەپ، قانۇن بويىچە يىغىۋېلىش دائىرىسىى ئىچىدىكى تىزىملانمىغان قۇرۇلۇشقا قارىتا تەكشۈرۈش، بېكىتىش ۋە بىر تەرەپ قىلىشنى بېكىتىش كېرەك. قانۇنلۇق قۇرۇلۇش دەپ بېكىتىلگەنلىرى ۋە تەستىق مۇددىتىدىن ئېشىپ كەتمىگەن ۋاقىتلىق قۇرۇلۇشلارغا قارىتا تۆلەم بىرىشى؛ قانۇنسىز قۇرۇلۇش ۋە تەستىق مۇددىتى ئېشىپ كەتكەن ۋاقىتلىق
قۇرۇلۇشلارغا قارىتا تۆلەم بەرمەسلىكى كېرەك.
25- ماددا: ئۆي يىغىۋېلىش تارماقلىرى بىلەن يىغىۋېلىنغۇچى مەزكۈر نىزامنىڭ بەلگىلىمىرى بويىچە تۆلەم ئۇسۇلى، تۆلەم پۇلى ۋە تاپشۇرۇش ۋاقىت چەكلىمىسى، مۈلۈك ھوقۇقى تېگىشىلگەن ئۆينىڭ ئورنى ۋە كۆلىمى، چېقىپ-كۆچۈرۈش چىقىمى، ۋاقىتلىق جايلىشىش چىقىمى ياكى ۋاقىتلىق ئولتۇرۇپ تۇرغان ئۆي چىقىمى، ئىشلەپچىقىرىش توختاش زىيىنى، چېقىپ-كۆچۈرۈش ۋاقىت چەكلىمىسى، ئۆتكۈنچى ئۇسۇل ۋە ئۆتۈش مۆھلىتى قاتارلىق ئىشلار بويىچە تۆلەم كېلىشىمنامىسى تۈزۈش كېرەك. تۆلەم كېلىشىمنامىسى تۈزۈلگەندىن كېيىن، بىر تەرەپ تۆلەم كېلىشىمنامىسىدىكى مەجبۇرىيەتلەرنى ئادا قىلىپ، يەنە بىر تەرەپ مەجبۇرىيىتىنى ئادا قىلمىسا قانۇن بويىچە دەۋا قىلسا بولىدۇ.
26- ماددا: ئۆي يىغىۋېلىش تارماقلىرى بىلەن يىغىۋېلىنغۇچى تۆلەم لايىھەسى بېكىتىش كېلىشىم مۆھلىتى ئىچىدە كېلىشىم تۈزەلمىسە، ياكى يىغىۋېلىنغۇچى تەرەپ ئېنىق بولمىغاندا، ئۆي يىغىۋېلىش تارماقلىرى شەھەر، ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىدىن مەزكۈر نىزام بەلگىلىمىلىرىگە، يىغىۋېلىش تۆلەم لايىھەسىگە ئاساسەن تۆلەم كېلىشىمى تۈزۈپ بېرىشنى ئىلتىماس قىلسا بولىدۇ. كېلىشىمنى يىغىۋېلىش دائىرىسى ئىچىدە ئاشكارىلىشى كېرەك. تۆلەم كېلىشىمى ئادىل تۈزۈلۈشى، مەزكۇر نىزامنىڭ 25- ماددىسىدىكى مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىدىكى كونكىرىت تۈرلەر بويىچە تۈزۈلۈشى كېرەك. يىغىۋېلىنغۇچى تۆلەم كېلىشىمىگە قوشۇلمىسا، قانۇن بويىچە مەمۇرى قايتا قاراپ چىقىشقا ئىلتىماس قىلسا بولىدۇ. قانۇن بويىچە مەمۇرى دەۋا قىلىسىمۇ بولىدۇ.
27- ماددا: ئۆي يىغىۋېلىشتا ئاۋۋال تۆلەم بىرىش، ئاندىن كۆچۈرۈش يولغا قويۇلىدۇ. ئۆي يىغىۋېلىش قارارى چىقارغان شەھەر، ناھىيە دەرىجىلىك
خەلق ھۆكۈمەتلىرى يىغىۋېلىنغۇچىغا قارىتا تۆلەم پۇلى بەرگەندىن كېيىن، يىغىۋېلىنغۇچى تۆلەم كېلىشىمى بەلگىلىمىسى ياكى تۆلەم قارارىدا بېكىتلگەن مۆھلەت ئىچىدە چېقىپ-كۆچۈشى كېرەك. ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخسلەرنىڭ زورلۇق قىلىش، تەھدىت سېلىش ياكى قانۇنسىز بەلگىلىمە ئارقىلىق سۇ، پار، گاز، توك بىلەن تەمىنلەش ۋە ئالاقە-قاتناشنى ئۈزۈپ قويۇش قاتارلىق قانۇنسىز ئۇسۇل ئارقىلىق يىغىۋېلىنغۇچىنى چېقىپ-كۆچۈرۈشىگە بولمايدۇ. قۇرۇلۇش ئورۇنلىرىنىڭ چېقىپ-كۆچۈرۈشكە قاتنىشىشى چەكلىنىدۇ.
28- ماددا: يىغىۋېلىنغۇچى قانۇنلۇق بەلگىلەنگەن مۆھلەت ئىچىدە مەمۇرى قايتا قاراپ چىقىشقا ئىلتىماس سۇنمىسا ياكى مەمۇرى دەۋا قىلمىسا، تۆلەم قارارىدىكى بەلگىلىمە مۆھلەت ئىچىدە چېقىپ-كۆچمىسە، ئۆي يىغىۋېلىش قارارى چىقارغان شەھەر، ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى خەلق سوت مەھكىمىسىدىن مەجبۇرىي ئىجرا قىلىپ بىرىشنى ئىلتىماس قىلىدۇ. مەجبۇرىي ئىجرا قىلىش ئىلتىماسىدا قوشۇمچە تۆلەم پۇلى ۋە
ۋاقىتلىق ھېساب ساقلىغۇچى ھېساب نومۇرى، مۈلۈك ھوقۇقى تەڭشەلگەن ئۆي ۋە تېگىشكەن ئۆينىڭ ئورنى، كۆلىمى قاتارلىق ماتېرىياللار بولۇشى كېرەك.
29- ماددا: ئۆي يىغىۋېلىش تارماقلىرى قانۇن بويىچە ئۆي يىغىۋېلىش تۆلەم پۇلى بىرىش ئارخىپى تۇرغۇزۇشى، ھەمدە تارماق ھېساب تۈرلىرى بويىچە تۆلەم بىرىش ئەھۋالىنى يىغىۋېلىش دائىرىسىى ئىچىدە يىغىۋېلىنغۇچىلارغا ئاشكارە ئېلان قىلىشى كېرەك. تەستىقلىغۇچى ئورۇنلار يىغىۋېلىش تۆلەم پۇلىنى باشقۇرۇش ۋە ئىشلىتىش جەريانىنى نازارەت قىلىشنى كۈچەيتىشى ھەمدە تەستىقلاش نەتىجىسىنى ئاشكارىلاش لازىم.
تۆتىنچى باب قانۇنى جاۋابكارلىق
30- ماددا: شەھەر، ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ھەمدە ئۆي يىغىۋېلىش تارماقلىرىنىڭ خىزمەتچى خادىملىرى ئۆي يىغىۋېلىش بىلەن تۆلەم خىزمىتىگە جەريانىدا مەزكۇر نىزام بەلگىلىمىلىرىدىكى مەسئۇلىيەتنى ئادا قىلمىسا ياكى خىزمەت ھوقۇقىدىن قالايمىقان پايدىلانسا، خىزمەتتە بىپەرۋالىق قىلسا، شەخسى غەرەز بىلەن كۆز بۇيامچىلىق قىلسا يوقىرى دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ياكى شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى خاتالىقنى تۈزۈتۈشكە بۇيرۇيدۇ، ئومۇمى ئوقتۇرۇش چىقىرىپ تەنقىدلەيدۇ، زىيان كەلتۈرۈپ چىقارغان بولسا قانۇن بويىچە زىيان تۆلىمى مەسئۇلىيىتىنى ئۈستىگە ئالىدۇ. بىۋاستە مەسئۇل باشقۇرغۇچىلار ۋە باشقا بىۋاستە مەسئۇل خادىملارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ، جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرىنىڭ قانۇنىي جاۋابكارلىقى سۈرۈشتە قىلىنىدۇ.
31- ماددا: زورلۇق قىلىش، تەھدىت سېلىش ياكى قانۇنسىز بەلگىلىمە بويىچە سۇ، پار، گاز، توك بىلەن تەمىنلەش ۋە ئالاقە-قاتناشنى ئۆزۈپ قويۇش قاتارلىق قانۇنسىز ئۇسۇل-ۋاستە ئارقىلىق يىغىۋېلىنغۇچىلارنى مەجبۇرىي كۆچۈرۈپ، زىيان پەيدا قىلغان بولسا قانۇن بويىچە زىيان تۆلىمى مەسئۇلىيىتىنى ئۈستىگە ئالىدۇ. بىۋاستە مەسئۇل باشقۇرغۇچىلار ۋە باشقا بىۋاستە مەسئۇل خادىملار جىنايەت شەكىللەندۈرگەن بولسا قانۇنى جاۋابكارلىقى سۈرۈشتۈرۈلىدۇ؛ جىنايەت شەكىللەندۈرمىگەنلىرىگە قانۇنى بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ. جەمئىيەت ئامانلىقىنى تۈزەش-باشقۇرۇشقا خىلاپ قىلىمىش شەكىللەندۈرگەنلەرگە قانۇن بويىچە جەمئىيەت ئامانلىقىنى تۈزەش-باشقۇرۇش چارىسى بويىچە جازا بىرىلىدۇ.
32- ماددا: زورلۇق قىلىش، تەھدىت سېلىش قاتارلىق ۋاستىلار بىلەن قانۇن بويىچە ئېلىپ بېرىلىۋاتقان ئۆي يىغىۋېلىش ۋە تۆلەم بىرىش خىزمىتىگە دەخلى يەتكۈزگۈچىلەرگە قارىتا جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلەرنىڭ قانۇنى جاۋابكارلىقى سۈرۈشتۈرۈلىدۇ؛ جەمئىيەت ئامانلىقىنى تۈزەش-باشقۇرۇشقا خىلاپ قىلىمىش سادىر قىلغانلارغا قانۇن بويىچە جەمئىيەت ئامانلىقىنى باشقۇرۇش-تۈزەش چارىسى بويىچە جازا بېرىلىدۇ.
33- ماددا: خيانەت قىلىش، ئىشىلتىۋېلىش، يەڭ ئىچىدە بۆلۈشىۋېلىش، تۇتۇپ قېلىش، كەينىگە سۆرەش ئارقىلىق تۆلەم پۇلىنى ئىشىلىتىۋېلىشقا قارىتا تۈزەشكە بۇيرۇلىدۇ، مۇناسىۋەتلىك پۇل سۈرۈشتە قىلىنىدۇ، مۆھلەت ئىچىدە قانۇنسىز ئېرىشكەنلىرى قايتۇرۇشقا بۇيرۇلىدۇ، مۇناسىۋەتلىك مەسئۇل ئورۇنلار ئومۇمى ئۇقتۇرۇش چىقىرىپ تەنقىدلىنىدۇ، ئاگاھلاندۇرۇش بېرىلىدۇ. زىيان شەكىللەندۈرگەنلەر قانۇن بويىچە زىيان تۆلىمى مەسئۇلىيىتىنى ئۈستىگە ئالىدۇ. بىۋاستە مەسئۇل باشقۇغۇچىلار ۋە باشقا بىۋاستە مەسئۇل خادىملاردىن جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلەرنىڭ جىنايى جاۋابكارلىقى سۈرۈشتۈرۈلىدۇ، جىنايەت شەكىللەندۈرمىگەنلەرگە قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.
34- ماددا: ئۆي-زىمىن تەننەرقىنى باھالاش تارماقلىرى ياكى ئۆي-زىمىن باھالاش مۇتەخەسىسلىرى ساختا ياكى چوڭ خاتا باھالاش دوكلاتى سادىر قىلغان بولسا ئىسپات-سالاھىيەت بېكىتىش تارماقلىرى تەرىپىدىن تۈزەشكە بۇيرۇلىدۇ، ئاگاھلاندۇرۇش بىرىلىدۇ. ئۆي-زېمىن تەننەرقىنى باھالاش تارماقلىرىغا 50 مىڭ يۈەندىن يوقىرى 200 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ، باھالاش مۇتەخەسىسلىرىگە 10 مىڭ يۈەندىن يوقىرى 30 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ ھەمدە ئۇچۇر ئارخىپىدا خاتىرلىنىدۇ. قىلمىشى ئېغىرلىرىنىڭ سالاھىيىتى گۇۋاھنامىسى تۈتۈپ قېلىنىدۇ، بىكار قىلىنىدۇ.
زىيان كەلتۈرۈپ چىقارغانلىرىنىڭ قانۇنى زىيان تۆلىمى مەسئۇلىيىتىنى ئۈستىگە ئالىدۇ، جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلەرنىڭ جىنايى جاۋابكارلىقى قانۇن بويىچە سۈرۈشتە قىلىنىدۇ.
بەشىنچى باب قوشۇمچە پىرىنسىپ
35- ماددا: مەزكۇر نىزام ئېلان قىلىنغان كۈندىن ئېتىبارەن يولغا قويۇلىدۇ. 2001- يىلى 6- ئاينىڭ 13- كۈنى گوۋۇيۈەن ئېلان قىلغان «شەھەر ئۆي چېقىش-كۆچۈرۈشنى باشقۇرۇش نىزامى» بىردەك ئەمەلدىن قالدى. مەزكۇر نىزام يولغا قويۇلۇشتىن بۇرۇنقى قانۇنلۇق ئۆي چېقىش-كۆچۈرۈش ئىجازەتنامىسىدىكى مۇناسىۋەتلىك تۈرلەر داۋاملىق ئەسلى بەلگىلىمە بويىچە ئېلىپ بېرىلىدۇ، بىراق ھۆكۈمەت مۇناسىۋەتلىك تارماقلارنىڭ مەجبۇرلاپ چېقىپ-كۆچۈرۈشىگە يول قويماسلىقى كېرەك.
بۇ تېما بىلىك كۇلۇبىدىن كۆچۈرلۈپ كەلدى
مەنبە : چوغلان
