ئەينى دەۋىر غەربى دىيار دەل تۆت خىل مەدىنيەتنىڭ كىسىشكەن جايى ئىدى،يىپەك يولى ياپۇنيەنىڭ نارا ( ھازىرقى توكيو)رايوندىن باشلىنىپ ئىچكى ئۆلكىلەردىكى مەشھور شەھەرلەردىن بېسىپ ئۆتۇپ دەل غەربى دىيارغا كەلگەندە دەل ھازىرقى ئامرىكا مەدىنيىتىگە ئوخشاش دۇنيا مەدىنيىتى كىسىشكەن رايوندا يوقىرى پەللىگە يەتكەن ئىدى،بۇ جاينىڭ قوينى شۇنچىلىك كەڭ ئىدىكى دۇنيادىكى بارلىق مەدىنيەت بۇ تۇپراققا قەدەم قويۇشى بىلەنلا كۆكتىكى قوياشتەك پارلاشقا باشلايتتى.
 ئارىئانلار بۇ قەدىمقى دىياردا قېزىلغان يادىكارلىقلاردىن مەلۇم بولىشىچە 3000-4000 يىللىق تارىخقا ئىگە ئىدى،ئارىئانلارنىڭ بىر بۆلىگى تارىخنىڭ بوران -چاپقۇنلىرىدا غەربى ياۋرۇپاغا كۆچكەن ئىدى،بۇلار تارىختا ياۋرۇپا ئارىئانلىرى دىيىلىدۇ،يەنە بىر بۆلىگى پىرسىيە .ىگىزلىگىدە ئولتىراقلاشتى بۇلارنىڭ ئەۋلادلىرى پارس-تاجىك مىللەتلىرى بولۇپ بۇلارنى تارىخشۇناسلار پىرسىيە ئارىئانلىرى دەپ ئاتايدۇ،يەنە بىر تارمىغى شىمالى ھىندى ۋادىلىرىدە ياشىدى تارىخشۇناسلار بۇلارنى ھىندى ئارىئانلىرى دەپ ئاتىدى،ئەڭ ئاخىرقى تارمىغى ئوتتۇرا ئاسىياغا ماكانلاشتى ۋە بۇ رايوندىكى ئۇيغۇر قەبىللىرىگە ئاسسىملاتسىيە بولۇپ كەتتى،دۇنخۇاڭ،ۋۇۋى قاتارلىق يەر ناملىرى ئارىئانچە سۆز بولۇپ مەيلى ئۇيغۇرچە،مەيلى خەنزۇچىدە بولسۇن بۇ يەر ناملىرى ھىچقانداق مەنە بىلدۇرمەيدۇ،پەقەت ئارىئان تىلىدىلا مەنە بىرەلەيدۇ.بۇ دەۋىردە قومۇل،تۇرپان،قاراشەھەرلەردە توخرى،سوغدى،دىڭلىڭلار بولغان ،يېزىغى ئاگنى يېزىغى بولغان.ھازىر جۇڭگۇدا توخرى مىللىتى ھەققىدە دۇكتۇر ئالىملار خېلىلا كۆپ لېكىن بىرسىمۇ توخرى تىلىنى ياكى ئۇيغۇر تىلىنى بىلمەيدۇ،پەقەت دۇنيا ئىتراپ قىلىدىغان توخرى،ئۇيغۇر تىلىنى بىلىدىغان ئىككى مەشھور توخرى ئالىمى بار ،ئۇلار گىرمانىيەلىك فىنو،فىرانسىيەلىك شىمىت.بۇ ئىككى ئالىمنىڭ ئەڭ چوڭ ئىلمى ئەمگىگى شۇ بولدىكى ئاسىيا مەدىنيەت مەركەز تەلىماتىنى ئوتتۇرغا قويغانلىغىدا .
دۇنيادا ئىككى مەدىنيەت مەركەز تەلىماتى بار.
1.ئافرىقا مەدىنيەت مەركەز تەلىماتى.
2.ئوتتۇرا ئاسىيا مەدىنيەت مەركەز تەلىماتى.
ئافرىقىدىكى تاشقا ئايلانغان قەدىمقى بويۇملاردىن ئىنسانيەت تارىخىنى ئالىملار 30مىليون يىللار ئىلگىرى بارلىققا كەلگەن دەپ قارايدۇ.
مەدىنيەت بىلەن مەدىنىلىك ئوتتۇرسىدا خېلىلا كۆپ پەرىق بولسىمۇ بىز بۇ ئىككى ئاتالغۇنى ئېنىق ئايرىشىمىز كىرەك.
1.文明 -ئۇيغارلىق ،ئومرى قىسقا بولىدۇ،پارچە-پارچە بۆلەكلەردىن ئۇيغارىلىق شەكىللىندۇ مەسلەن: مىس ئۇيغارلىق،تۆمۇر ئۇيغارلىق دىگەندەك.
2.文化 -مەدىنيەت ،ئومرى ئۇزۇن بولىدۇ ،پارچە-پارچە ئۇيغارلىقلاردىن مۇكەممەللىشىپ بارىدۇ،تولۇقلىندۇ،بېيىيدۇ،زامان بىلەن تەڭ تەرەققى قىلىدۇ.
مەدىنيەت تارىخىدا ئۇچ قېتىملىق مەدىنيەت ئۇيغۇنۇش دەۋرى بولغان .
1. ئىگەي دېڭىزى ئەتراپىدىكى تۇنجى مەدىنيەت ،سەردارى ئارستوتىل
2.شەرىق گۇللىنىش مەدىنيىتى.سەردارى ئەلفارابى
3.ئاخىرقىسى غەرىپ مەدىنيەت گۇللىنىشى،سەردارى داۋىنچى
ئىنسانيەت تارىخدا تۆت خىل مەدىنيەت سېستىمىسى بولغان ئۇلار"
1.قەدىمقى گىرىك-رىم مەدىنيەت سېستىمىسى
2قەدىمقى ھىندى مەدىنيەت سېستىمىسى
3.قەدىمقى سېمىتىس( ئەرەبلەرنىڭ ئەجدادى) مەدىنيەت سېستىمىسى
4.قەدىمقى جۇڭگۇ مەدىنيەت سېستىمىسى
بۇ تۆت خىل مەدىنيەت تۆت رايوندا بارلىققا كىلىپ دەل غەربى دىياردا ئۇچراشقان ۋە ئۇيغۇرلارنىڭ قولى بىلەن تېخىمۇ گۇللەنگەن ،شۇڭا شەرىقشۇناس ئالىملار غەربى دىيارنى ئىنسانيەتنىڭ تىرىك موزىخانىسى دەپ قارايدۇ.
ئىنسانيەت تارىخىدا يىپەك يولى بۇنداق بۆلۇنگەن 1.يايلاق يىپەك يولى 2.بوستانلىق يىپەك يولى 3.دېڭىز يىپەك يولى
يايلاق يىپەك يولى ئىنسانيەت مەدىنيىتىنى ساقلاپ قالالمىغان ،دېڭىز يىپەك يولىمۇ ساقلاپ قالالمىغان پەقەت بوستانلىق يىپەك يولى ئىنسانيەت مەدىنيەت ھادىسلىرىنى ساقلاپ قالالغان ،شۇڭا تارىىشۇناسلار تۇركۇم-تۇركۇملەپ پاكىت ۋە ئىنسانيەت ئەقلى كۆمۇلگەن تارىم ئويمانلىغىغا كىلىشكە باشلىدى،ۋە تارىخنىڭ پاكىتلىرىنى تېپىشقا باشلىدى،غەربى دىيارنىڭ يىپەك يولى تارىخى 2000يىلدىن ئاشىدۇ.

ئاپتورى:ئابدۇبەسىر مۇئەللىم.
ئاپتورلۇق ھوقوقى ئابدۇبەسىر مۇئەللىمگە مەنسۇپ ،كۆچۇرۇشكە،باشقا مۇنبەرگە چاپلاشقا رۇخسەت قىلىنمايدۇ.

مۇنداق ياخشى تېمىلارنى داۋاملىق يوللاپ تۇرغايسىز.

ئۇيغۇرلارنىڭ ئاتا ئەجدادىنىمۇ يېزىپ قويۇڭ ،بىلىۋالاي...
قەلىمىڭىز ھارمىغاي!

سىزگە ۋە ئابدۇسەبىر مۇئەللىمگە رەھمەت .
بىلىشگە تېگىشلىك ياخشى ماتىرىيالكەن  

يەنە شۇنداقلا تورداشلانى مۇشۇنداق قىممەتلىك ماتىرىيال بىلەن تەمىنلىگەن ئابدۇسەبىر مۇئەللىمنىڭ كىملىكىنى بىلىشكە بولۇرمۇ ؟

داۋاملىق مائارىپ تەربىيەسىگە بارغان ئوخشىمامسەن ؟  

ئىشلىتىش

بۇ مەزمۇن 2قەۋەتتىكى tuglukدە2011-08-17 21:26يوللىغان يازمىسىغا نەقىل :
ئۇيغۇرلارنىڭ ئاتا ئەجدادىنىمۇ يېزىپ قويۇڭ ،بىلىۋالاي...
قەلىمىڭىز ھارمىغاي!

ھونلاردۇر.بېلىۋېلىڭ،قاملاشتۇرالمىسىڭىزمۇ بىرەر مىسرايىڭىزغا قىستۇرۇپ قويارسىز،شائىرچاق.

 
.

ئىشلىتىش

بۇ مەزمۇن 2قەۋەتتىكى tuglukدە2011-08-17 21:26يوللىغان يازمىسىغا نەقىل :
ئۇيغۇرلارنىڭ ئاتا ئەجدادىنىمۇ يېزىپ قويۇڭ ،بىلىۋالاي...
قەلىمىڭىز ھارمىغاي!

ئانا بار يەردە ئاتىمۇ باردە، بۇرۇن ئانىلارنىڭ ئىسمىنى تەخەللۇس قىلىپ قوللىنىلغان ، ئانا قەدىمدىن تارتىپلا  ھۆرمەتلىنىپ كەلگەن .

ئىشلىتىش

بۇ مەزمۇن 5قەۋەتتىكى taratiدە2011-08-18 01:04يوللىغان يازمىسىغا نەقىل :
داۋاملىق مائارىپ تەربىيەسىگە بارغان ئوخشىمامسەن ؟  

مەن داۋاملىق تەربىيەگە كەلگەن ،بۇگۇن بىر كۇن يالقۇن روزىنىڭ غەيۋىتىنى ئاڭلاپ چىقتىم،ئەمما  ھەممىسىنى سىنغا ئېلىۋالدىم ،قىممەتلىك ماتىرياللار بار جۇمۇ قولۇمدا.ساڭىمۇ ئەۋەتىپ بىرىمەن،خالىساڭ

چىنشىخۇاڭنىڭ بوۋىسىمۇ ھۇن دىگەن؟،
قارا قىتاننىڭ نەۋرىسىمۇ تارخان دىگەن؟،
تەتقىقاتتا نەگە يەتتىڭ كۆك تۈرك؟
<<ھۇن>> دىگەنلەر ئۆز -ئۆزىنى تونۇمدىكەن؟