لۇشۇن ئەينى چاغدا مىللىتىنى نىمىلەر دەپ سۆكمىگەن ؟ مىللىتىدىكى ناچار ئىللەتلەرنى قاتتىق قامچىلاشنى پەقەت مىللىتىنى سۆيگەن ، مەسئولىيەتچانلىق تۇيغۇسى كۈچلۇك كىشىلەرلا قىلالايدۇ .


ئۇنۇڭ بىلەن نىمە كارىمىز ، بىز نىمە دەپ ئۆلچەمنى ئۇلاردىن ئالغۇدەكمىز ، بىز گە ئۇمۇت كېرەك ، قۇرۇق تىللاش ئەمەس

مۇنازىرە قىلىدىغان يەنە بىر ياخشى تېما چىقىپتۇ ھە؟ مۇشۇنىڭ بىلەن بولۇپ كېتىپ« ئايشەم تورتخانىسى» توغرىسىدىكى تالاش- تارتىشلارغا خاتىمە بېرىلسىكەن دېگەننى ئويلىدىم.

سەۋىرچانلىق بىلەن داۋامىنى كۈتۈڭلار، تېما ئىگىسى كەينىنى يوللاشقا جۈرئەت قىلالماي قالمىسۇن يەنە!

تۈرمىدىكى بالىنىڭ قانداق چوڭ بولغانلىقىغا قارايمىز :
قورسىقىنى تويغۇزۇپ ، ئۇخلاپ ، نىمە سەۋەپلىك بۇ يەردە تۇرىۋاتقانلىقى ، ئەسلى دۇنيا قانداق ، نىمە ئىشلار بولغان ، جاھاندا يەنە قانداق كىشىلەر بار ،پادىشاھ كىم؟ پۇقرا كىم ، ئانىسى كىمى، دادىسى كىملەرنى بىلىپ چوڭ بولغان بولسا بالا زىنداندىن چىقىدۇ ، ھەمدە ئانىسىنى ئېلىپ چىقىش ئۈچۈن ھەرىكەت قىلىدۇ ،
   ئەگەر كۈن ئۆتكۈزۈپلا چوڭ بولغان بولسا يىغلاپ ئانىسىنىڭ يېنىدىن چىقشنى خالىمايدۇ :

  شاھزادە بارىدۇ ، ھەم شۇ يەردە ئىشلايدۇ ، چۈنكى ئۇ تېزلا ئاخىرلىشىدىغانىلىقىىنى بىلىدۇ ،

باشقا تېمىغا يازغان ئىنكاسىم خاتا يوللىنىپ كېتىپتۇ ، باشقۇرغۇچىلار ئۆچۈرۋەتسە

----------------------------------------------------------------------- 

           دوكتورانت يېتەكچىسى، پروفېسسور، دوكتور ئابدۇرەئوپ تەكلىماكانىي ۋە ئۇنىڭ ئاساسلىق ئىلمىي – ئىجادىي ئەمگەكلىرى  
                                    ئەدەبىي ئىجادىيەت ئەسەرلىرى
                  ....................　                                                                                                                                                                                        «ئۇيغۇردا      ئەبگالىق» ( تەنقىدىي رېئالىزم ئەسىرى، 1996 – 1997 – يىللىق «شىنجاڭ مەدەنىيىتى» ژۇرنىلى ). ئۇيغۇر تەنقىدىي رىئالىزىم ئەدەبىياتىنىڭ دۇردانىسى دېيىشكە بولىدىغان بۇ ئەسەر 20 – ئەسىر ئۇيغۇر دۇنياسىدا ئەڭ كۆپ تارقىغان ئەسەر سانىلىدۇ. 2001- يىلى گىرمانىيىلىك ئۇيغۇرلار بۇ نادىر ئەسەرنى ئاق تاشلىق كىتاب قىلىپ نەشر قىلغان.
                  ...................
     << خەلق تورى>> شەخسلەر سەھىپىسىدىن ئېلىندى

تورداشلارنىڭ ۋاقىت چىقىرىپ ، خەلق تورىدىن بۇ ئالىمنىڭ ئىجادىيەتلىرىنى ئوقۇپ بېقىشىنى
ئۇمۇت قىلىمەن .

گىرمانيەدىكى ئۇيغۇرلار شۇنداق قىلغان بولسا نىم بوپتۇ ، بۇ نىمىنى چۇشەندۇرەلەيتتى ،

قەدىمدىن ماختاش ھەمدۇسانالارغا مەستانە بولغانلار گۇمران بولغان، كەمچىلىكىنى ۋاقتىدا تۈزۈتۈپ، ئەركىن تەكلىپ پىكىر، مەسلىھەتلەرگە قۇلاق سالغانلار روناق تاپقان.
دوست يىغلىتىپ ئېيتار، دۈشمەن كۈلدۈرۈپ دەيمىزيۇ، بىر قىسىملار دوست يىغلىتىپ ئېيتسا يەنە چىدىيالمايدۇ...بىز بۇ ئەسەرنى مۇئەللىپىگە رەخمەت ئېيتىشىمىز كېرەك...بۇ ئەسەرنى ئوقۇش ئارقىلىق دېيىلگەن كەمچىلىك، نۇقسانلار بولسا ۋاقتىدا تۈزۈتىۋېلىپ، داۋاملىق ئالغا ئىلگىرلەيلى.
كېيىنكى ئەۋلادلارنى ئەقىدىلىك قىلىپ تەربىيلەيلى...

  ئابدۇروۇپ پولات تەكلىماكانى ھۆرمەتكە سازاۋەر ئۇستاز. ئەسەرنىڭ ئەسلى تېمىسى <<ئۇيغۇردىكى ئەبگارلىق>> .ئەسەر تېمىسىنى نىمە سەۋەپتىن ئۆزگەرتىلگەنلىكىنى چۈشەنمىدىم. پېقىر بۇ ئەسەرنىڭ تولۇق تېكىستىنى تولۇق بىر قانچە قېتىم ئوقۇپ چىققان. ئەسەردە ئۇيغۇر جەمىيىتىنى خۇنۇكلەشتۈرىۋاتقان ناچار خاھىشلار قاتتىق قامچىلانغان.
    ئەزىز تورداشلارنىڭ ئەسەرنى ئوقۇۋېتىپ ئاپتورغا تىل سالماسلىقىنى تەۋىسسىيە قىلىمەن ،بۇ تولۇمۇ ئەدەپسىزلىك.
    بۇ مۇھتىرەم ئۇستازغا باھا بەرگۈسى بارلار بۇ ئۇستازنىڭ<< مۇھاكىمەتۇل لۇغەتەيىندىن مۇئارىفەتۇل لۇغەتەيىنگىچە>>  ناملىق ئەسىرىنىمۇ ئاز دىگەندە ئىككى قېتىم ئوقۇپ چىقىشىنى تەۋىسسىيە قىلىمەن. 
 تۆۋەندىكى قۇرلارنى دىققەت بەن ئوقۇڭ. ئەگەر تەپەككۈر ئۇسولىڭىزدا مەسىلە بولمىسىلا.........

 
<<بىراق، ئەبگالىق ئىللىتى ۋۇجۇدىنى چىرماپ كەتكەن ئۇيغۇرلاردا ئەقىدە بولمايدۇ. ئولارنىڭ (ئەلھەمدۇ لىللاھ، مەن مۇسۇلمان) دىگەنلىرى يالغان. بۇنىڭغا ئۇلارنىڭ (ناماز ئوقۇش كونىلىق بۇلىدۇ) دىگەن زامانلاردا، مەھەللىسىدىكى مەسجىدلەرنى تاقاپ، ئۇنى ئەسكى- تۈسكى نەرسىلەرنى قۇيىدىغان ئامبار قىلغانلىقى پاكىت. ئۇلارنىڭ (مەن ماركىسىزمچى، كوممونىستمەن) دىگەنلىرىمۇ كاززاپلىق. بۇنىڭغا ئۇلارنىڭ ياش ۋاقتىدا كادىر بولۇپ، ناماز ئوقۇغان ئۇيغۇرنىڭ ساقىلىنى يۇلۇپ، نامازغا ئەزان ئېيتقان مۇسۇلماننىڭ قۇلىقىغا مۇشتلاپ، ھاياتى كۈچى بار ئۆمرىنى ئاۋام خەلقنى قاقتى- سوقتى قىلىش بىلەن ئۆتكۈزگەن تۇرۇقلۇق، ئەمدىلىكتە بىر يۇمۇلاپلا تەقۋادار مۇسۇلمان قىياپىتىگە كىرىۋېلىپ، مەسجىد جامائىتىنىڭ قاتارىغا قۇشۇلىۋالغانلىقى، ساقاللىرىنى ئۇزۇن قۇيىۋىتىپ، قوللىرىدىن تەسۋى چۈشۈرمەي (سۇبھانەللاھ) دىيىشىپ يۈرگىنى، شۇنداقلا ئۆز زامانىسىدا ئاۋامنىڭ يىلىكىدە سۇ ئىچىپ يۈرۈپ توپلىغان پۇل بىلەن مەككە- مەدىنەنى تاۋاپ قىلىپ (ھاجى ھەرەم) بۇلىۋاتقانلىقى شاھىت. ئۇلارنىڭ (مەن خەلق ئۈچۈن خىزمەت قىلىدىغان كادىرمەن) دىگىنى ئالدامچىلىق. چۈنكى ئۇلارنىڭ قەلبى ئۆز خەلقى ئۈچۈن يۇرۇيدىغان ئەقىدە چىرىغىدىن مەھرۇم. ئۇيغۇرلار قەلبى ئەقىدە چىرىغىدىن مەھرۇم ئادەمنى (كۆڭلى قارا ئادەم) دەيدۇكى، قارا كۆڭۇل ئادەملەرنىڭ دىلىدا زۇلمەتكە غەرق بولغان يىگانە (مەن) دىن ئۆزگە ھېچكىم بولمايدۇ. شۇڭا ئۇلارنىڭ كۈنى ئەمەتنى قانداق يىقىتىش، سەمەتنى قانداق يوقىتىشنىڭ كۇيىدا، يەنە قانداق قىلىپ ئۆز قېرىنداشلىرىغا- ئۇيغۇرغا تاقابىل تۇرۇشنىڭ كۇيىدىلا ئۆتىدۇ. مانا بۇ- 21- ئەسىرگە كىرىش ئىشىكىدە تۇرغان بۈگۈنكى ئۇيغۇر جەمئىيىتىدە بۇلىۋاتقان ئەھۋال. >>

مەنچە ھەممەيلەن ئوقۇپ بولۇپ بىر نەرسە دەيلى، ئابدۇرەئوپ تەكلىماكانىنىڭ ئەسەرلىرىنىڭ مەزمۇنى چۇڭقۇر

ئۇلارنىڭ (مەن ماركىسىزمچى، كوممونىستمەن) دىگەنلىرىمۇ كاززاپلىق. بۇنىڭغا ئۇلارنىڭ ياش ۋاقتىدا كادىر بولۇپ، ناماز ئوقۇغان ئۇيغۇرنىڭ ساقىلىنى يۇلۇپ، نامازغا ئەزان ئېيتقان مۇسۇلماننىڭ قۇلىقىغا مۇشتلاپ، ھاياتى كۈچى بار ئۆمرىنى ئاۋام خەلقنى قاقتى- سوقتى قىلىش بىلەن ئۆتكۈزگەن تۇرۇقلۇق، ئەمدىلىكتە بىر يۇمۇلاپلا تەقۋادار مۇسۇلمان قىياپىتىگە كىرىۋېلىپ، مەسجىد جامائىتىنىڭ قاتارىغا قۇشۇلىۋالغانلىقى، ساقاللىرىنى ئۇزۇن قۇيىۋىتىپ، قوللىرىدىن تەسۋى چۈشۈرمەي (سۇبھانەللاھ) دىيىشىپ يۈرگىنى، شۇنداقلا ئۆز زامانىسىدا ئاۋامنىڭ يىلىكىدە سۇ ئىچىپ يۈرۈپ توپلىغان پۇل بىلەن مەككە- مەدىنەنى تاۋاپ قىلىپ (ھاجى ھەرەم) بۇلىۋاتقانلىقى شاھىت.


مانا بۇ ئنسان ماھىتىنى قەلەمگە چۇشۇرىۋاتقاندا كىلىپ چىققان خاتالىق ،  ئنساننى ئاللاھ ياراتتى ، ئنساننىڭ مۇرەككەپلىكىنى تەن ئېلىشمىز كېرەك بۇرادەرلەر ، سىز ئىنسانلارنى تەسۋىرلىگەندە ئنقىلابى غەزەپ نەپرەت مەيدانىڭىز بىلەن ئەمەس مۇھەببەت بىلەن قارىسىڭىزلا ئاندىن بۇنى چۇشۇنەلىشىڭىز مۇمكىن ،
بولمسا سىز چوكەرگەن چۇشەرگەن ئنسانلار
سەن ياراتتىڭمۇ مېنى
خۇدايىم ياراتقان بەندە مەن
دەپ سۇئال قويىدۇ ،  

ئنسان ھەقىدىكى مۇنداق چۇشەندۇرشلەر مەدىنيەت ئىنقىلابى بىلەنلا  كەتسۇن ، ئەمدى ئاقمايدۇ