27058 ئۇيغۇر ئەيدىزنىڭ دەردىنى تارتماقتا
   ئەيدىز كېسىلى 1981 -يىلى ئامرىكىدا بايقالغان.1983-يىلى فىرانسىيە بۇ كېسەلگە "ئەيدىز ''دەپ نام قويغان. بۇ كېسەل 1985- يىلى جۇڭگودا،1995- يىلى شىنجاڭدا( قۇمۇلدا) بايقالغان.بۇ كېسەلنى قۇمۇلغا ئىچكىرىدىن بىر ئاققۇن ئېلىپ چىققان. ئەڭ يېڭى ئىستاتېسكىغا ئاساسلانغاندا شىنجاڭدا ھازىر 33974 نەپەر ئەيدىز ۋىروسى بىلەن يۇقۇملانغۇچى بار بولۇپ،ئۇيغۇرلار 27058 نەپەر،خەنزۇلار 2337 نەپەر،خۇيزۇلار 1315 نەپەر،3264 نەپىرى باشقا مىللەتلەر ئىكەن .ئايال يۇقۇملانغۇچىلار 10593نەپەر بولۇپ%31.2نى ئىگەللىگەن. ئۆلگەنلەر4540 گە يەتكەن..............









مەنبە :<< شىنجاڭ ئاياللىرى>> ژورنىلى.20011.12.

باشقا مىللەتلەر بىلەن بولغان پەرىق بۇنچىلىك چوڭلۇقى كىشىىنى چوڭقۇر ئويغا سالىدىكەن .

ئۇيغۇرلار نىمىشقا بۇنچە كۆپ ؟بۇ قابائەتلىك سان-سېفىرلار ئادەمنىڭ يۈرۈگىنى مۇجۇيدىكەن.

بىزگە بىرىلگەن ئمتىياز باشقىلارنىڭكىدىن يۇقۇرى ئوخشايدۇ ھە، گۇڭسەنداڭغا رەخمەت ئېيتساق بولغۇدەك ھە ..........      

بىر نەرسە دىگۇم بار ئىدى بولدىلا دىمەي

          ئاللا  ! كارامەتلىرىڭدىن ئۆرگىلەي

نۇمۇس........................................

بۇ كېسەل بىلەن يۇقۇملانغانلار ھەقىقەتەن كۆپ  مەنمۇ  دائىم مۇشۇ كېسەلنىڭ دىئاگنوز قەغىزىنى كۆتۈرۈپ كىرىپ تۆۋەن تۇرمۇش كاپالىتىدىن بەھرىمەن بولۇشنى تەلەپ قىلىدىغان ئۇيغۇرلىرىمىزنى ئۇچرىتىمەن ، ئۇنداقلارغا سىياسەتمۇ بەك ياخشى ئىلتىماس قىلسىلا قوبۇل قىلىنىپ كېلەر ئېيىدىن باشلاپ تۆۋەن تۇرمۇش كاپالەت سوممىسىدىن بەھرىمەن بولىدۇ . .....

                ھەممە ئادەم ئۆزىگە ياخشى مەسئول بولىشى كېرەك. ئەيدىزنىڭ تارقىلىش يوللىرى:  

    (1) شىپىرىسنى ئورتاق ئىشلىتىش( 2) ئانىدىن (ئەيدىزبىلەن يۇقۇملانغان) بالىغا يۇقۇش
(3) قالايمىقان جىنسى مۇناسىۋەت قىلىش قاتارلىقلار . ھازىر كۆپەرەك زەھەر چەككەنلەرنىڭ شىپىرىسنى ئورتاق ئىشلىتىشى سەۋەپ بولماقتا.
      ئەيدىزنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۇسۇللىرى: ياشلار ئۆزىنى قەدىرلەپ،كىسەل يۇقۇشنىڭ ئالدىنى ئېلىش. جۆرىسى بارلار جۆرىسىگە سادىق بولۇپ، قايچىلانما يۇقۇملىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش. زەھەرنىڭ ئالدىنى ئېلىپ ، ھاياتنى قەدىرلەش.  

  مېنىڭ بىلىشمچە قازاق مىللىتىنىڭ ئەيدىز بىلەن يوقۇملىنىش نىسبىتى ئەڭ تۆۋەن ئىكەن.
ئەيدىزنىڭ يوقۇش يوللېرى ئاساسەن:
1. زىنا
2. ئاق چېكىش (بىر شىپىرسنى ئورتاق ئىشلىتىش)
3. ساتىراچخانىلاردا بىر تىغدا كۆپ ئادەمگە ئىشلىتىش
    مەن ئېيتقان يوقارقى ئۈچ تۈرنى ھازىرقى ئۇيغۇر دىيارىدا يوقۇملىنىش يولىنىڭ يوقۇرىدىن تۆۋەنگىچە تىزىلغان تەرتىۋى دېيىشكە بولىدۇ. شۇڭا ئارىمىزدا بىرەرسى ئەيدىز بولۇپ قاپتۇ دېسە دەرھاللا  ئۇنىڭ ئىستىلىدىن گۇمانلىنىشىمىز مۇ شۇ ۋەجىدىن بولسا كېرەك. شۇڭا ھەر بىرىمىز ئۆز ئەخلاقىمىزغا يۈكسەك ئەھمىيەت بېرىشىمىز كېرەك.
    گەرچە ئاقنى چېكىش قانۇنسىز ھەم ئەخلاقسىز قىلمىش بولسىمۇ، مېنىڭچە ھۆكۈمەت ئاقنى ئۇكۇل قىلىپ ئۇرىدىغان چېكەرمەنلەرگە شىپىرىسنى (ئۇكۇلنى) ئەركىن سېتىۋېلىشقا چەك قويمىسىكەن دەيمەن. ھازىر دوختۇرخانىلار ئاق چېكىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈن  شەخسىلەرگە شىپىرس سېتىشنى چەكلىگەچكە ئۇلار بىر ئۇكۇلنى 4- 5 ئى ئورتاق ئىشلىتىپ ئەيدىز بىلەن يوقۇملىنىش سۈرئىتىنى تېخىمۇ تېزلەتمەكتە.
     بۇ يامان كېسەلدىن ھەممە ئادەم يىرگەنگەچكە يوقۇملانغۇچىلار ئۆزىنى جەمئىيەتكە ئاشكارلاشقا ئۇنىمايدۇ، مەخپىي تۇتىدۇ، ھۆكۈمەت بۇ ئادەملەرنى بايقىمىغاچقا بۇلار جەمئىيەتتە يۇشۇرۇن خەۋپ ھالەتتە يۈرىيدۇ مانا بۇ ئەيدىزنىڭ تارقىلىشىدىكى ئەڭ قورقۇنچلىق تەرىپى. شۇڭا جەمئيىتىمىز ئەيدىز بىلەن يوقۇملانغۇچىلارغا تەسەللىي بېرىپ ئۇلارنى ئارىغا ئېلىپ، ئۇلار بىلەن ئىناق ئۆتۈپ، ئۇلارنىڭ كۈندىلىك تازلىق ئادىتىنى ياخشىلاش ۋە داۋالاشقا ياردەم بېرىشى كېرەك.