قومۇللۇقلارنىڭ لەقەملىرىگە كەلسەك، قومۇل ۋاڭلىقى دەۋرىدە لەقەم ئەمىلىيەتتە فامىلە رولىنى ئوينىغان. شۇڭا قومۇللۇقلار ئۆزىنىڭ جەمەت لەقىمىنى فامىلە قاتارىدا قوللانسا تامامەن بولىدۇ. بولۇپمۇ چىرايلىق ، مەنىلىك لەقەملەرنى.

قومۇلدا بىزنىڭ جەمەتنى «سوم تەقى» جەمەتى دەپ ئاتايتتى ، بۇ جەمەت لەقىمىمىزدىن بەك پەخىرلىنەتتىم .

قادىر مۇئەللىمگە رەھمەت

ئاتنى كىم قويار ئاتاڭ دەپ قومۇل ۋاڭ دىگەن بەزى گەپ سۆزلەر  قومۇللۇقلارغا يارىشىملىق لەقەم بولۇپ قالغانلىغىنى كۆپ ئاڭلىدۇق ،

ھازىر قۇرۇلتاي ئېچىلۋاتىدۇ ، تور ئەھلىنىڭ ئارزۇسىنى يەتكۇزىدىغان تور كۆزنىكىدىن بىر سى ئېچىلغان بولسا  مۇشۇنداق ئەھمىيەتلىك تىمىلارنى يوللاپ جاۋاپ كۇتكەن بولساق نىمە دىگەن ياخشى بولاتتى ھە

ئىشلىتىش

بۇ مەزمۇن 12قەۋەتتىكى heniyaدە2012-01-03 22:22يوللىغان يازمىسىغا نەقىل :
قومۇلدا بىزنىڭ جەمەتنى «سوم تەقى» جەمەتى دەپ ئاتايتتى ، بۇ جەمەت لەقىمىمىزدىن بەك پەخىرلىنەتتىم .

بىزنىڭ جەمەتنى   <تەقىيلار>  دەيدۇ ....

بىزنىمۇ ئوخشاش تەقىلەر دەيدۇ قارىغاندا بىر جەمەت ئىكەنمىز

فامىلە بولسا(Father And Mother I love You) دېگەن ئېنگىلىزچە سۆزدىن كەلگەن بولۇپ،ئېنگىلىزلار بۇ جۈملىنىڭ باش ھەرىپىنى ئېلىپ (family) گە قىسقارتىپ ئائېلە دەپ قوللانغان.بۇنىڭ تولۇق تەرجىمىسى دادا ھەم ئانا مەن سىلەرنى سۆيىمەن دېگەن مەنىدىكى سۆز بولۇپ قانداشلىق مۇناسىۋېتىنى بىلدۇرگەن،شۇڭا بىز ئۇيغۇرلارمۇ  فامىلە دېگەن بۇ سۆزنى بالىلارنىڭ ئىسمى كەينىگە ئاتىسىنىڭ ئىسمىنى يېزىش بىلەنلا كۇپايىلەندۈردۇق.مەن بۇ ئۇيغۇرلارنىڭ فامىلە قوللىنىش تارىخىنى بىلمىسەممۇ ئۆز كۆز قارىشىمدا فامىلە مەلۇم بىر جەمەت قوللانغان تارىخىي ئارقا كۆرىنىشكە ئىگە سۆز بولۇپ ئەجداتلارنى ئەۋلاتقا چاتىدىغان ئەڭگۈشتەر دەپ قارايمەن،لايىقىدا قويۇلغان لەقەملەر،جەمەت كەسپى قاتارلىقلارمۇ فامىلە قىلىپ ئىشلىتىلىۋاتىدۇ،مەسىلەن:مەممەت تاغارچى،مەتقۇۋان تۆگىچى،بارات موزدۇز دېگەندەك.ئەمما ھازىرقى بىر قىسىم ئۇيغۇرلىرىمىز ئۆزلىكىنى ئۇنتىۋاتقان،بىر گەپ قىلسا ھازىرقى ئېھتىياج شۇ،بىزگىمۇ ئامال يوق دېگەندەك جاۋاپلارنى بېرىپ كىشىنى ئويغا سېلىۋاتقان ئۇيغۇرلارنىڭ ئىدىيىسىنى ئاۋال تۈزىمەي بولمايدۇ.ئۇلارنىڭ ئۆيىگە كىرسىڭىز خۇددى باشقا دۇنياغا،باشقا مىللەت ئۆيىگە كىرىپ قالغاندەك ھېس قىلىسىز.

ئىشلىتىش

بۇ مەزمۇن 12قەۋەتتىكى heniyaدە2012-01-03 22:22يوللىغان يازمىسىغا نەقىل :
قومۇلدا بىزنىڭ جەمەتنى «سوم تەقى» جەمەتى دەپ ئاتايتتى ، بۇ جەمەت لەقىمىمىزدىن بەك پەخىرلىنەتتىم .

بىزنىڭ جەمەتنىڭ <تېقى> ...  ئازراق باغلىنىشى  بارمۇ نېمە؟ مەنمۇ ھازىر دەل مۇشۇ ئۈستىدە ئازراق ئىزدىنىۋاتقان ئىدىم.مۇمكىن بولسا پىكىرلىشىپ باقساق بولغىدەك.

مەنمۇ شۇنداق ئويدا ،بولسا ئۇيغۇرلىرىمىزمۇ فامىلە قوللانغان بولسا ياخشى بولاتتى ...فامىلەقوللانساق ئاتا بوۋىللىرىمىزمۇ ئۇنتۇلۇپ قالمايتى ....ھازىرچۇ ...جىق بىلدىغانلىمىز  ئاران 5-6ئەۋلاتنىلا بىلىمىز ...ئۇرۇق -تۇققانلىرىمىزمۇ بارا- بارا يوقاپ كىتىپ بارىدۇ...

       بۇلتۇر 8-ئايدا ئاللاھ بىزگە بىر قىز پەرزەنىت ئاتا قىلدى، قىزىمنىڭ چوڭ ئىسمىنى "مۇسلىمە" ، كىچىك ئىسمىنى "مەيمۇنە" قويدۇق. مېنىڭمۇ ئۇزۇندىن بۇيان فامىلە قوللىنىش ئىستىكىم بار ئىدى، ئەپسۇس قىزىمنىڭ نوپۇس ئىشىنى بېجىرگىلى بارغاندا، ج خ ئىدارىسىدىكى بىر خەنزۇ جىنتەك بىر مۇنچە باھانىلەرنى كۆرسىتىپ فامىلە قوللىنىشىمغا قوشۇلمىدى، شۇنىڭ بىلەن مېنىڭ ئىسمىم قىزىمنىڭ فامىلىسى بولۇپ تىزىملاندى!!! ھازىر جەمىيەتكە نەزەر سالساق فامىلە قوللىنىش نۇرغۇنلىغان كىشىلەرنىڭ ئارزۇسى ئىكەن.قۇرۇلتايغا قاتنىشىۋاتقان خەلىق ۋەكىللىرى جەمىيەتنى ھەرتەرەپلىمە كۈزەتمەمدىغاندۇ؟؟؟ بۇنىڭدىن باشقا سالاھىيەت كىنىشكىسىدىكى خەنزۇچە يېزىلغان ئىسىم-فامىلىمىز ئورنىغا ھېچ بولمىغاندا يېڭى يېزىق بىلەن ئىپادىلەنگەن ئىسىم-فامىلىمىز ئالماشقان بولسا، ئۇيغۇرچە تەلەپپۇزى بىلەن ئوخشاش ھالەت شەكىللىنەتتى.

قۇمۇلنىڭ ساقا يەنى 13-دىۋىزىيەگە قاراشلىق ساقا(خۇاڭتىيەن)دىمۇ ھەر جەمەتنىڭ لەقەم نام تەخەللۇسى بار،90-يىللاردا سەمەت ئەسىرا (تۇرا) ئاكىمىز بىئوگىرافىك شەكلىدە«ساقا» ناملىق كىتاپتا كۆرسىتىپ ئۆتكەن،بولسا باشقا يۇرتلارمۇ ئۆرنەك ئالسا دىگەن ئۈمىدتىمەن،تېما يوللىغۇچىغا رەھمەت.