بىر جۈملىدىن تۇغۇلغان ئويلار

sadiryurti

<<تىلنى سۆيمىگەن ئەلنى سۆيمەس>>
تىل ئىنسانلارنىڭ ئاساسلىق ئالاقىلىشىش قورالى،شۇنداقلا مەدەنىيەت ئالماشتۇرۇشتىكى مۇھىم ۋاستە.ئىنسانىيەت دۇنياسىنى تىلسىز تەسەۋۋۇر قىلىش خۇددى،بىلىقنى سۇسىز،يەر شارىنى قۇياشسىز،گۈلزارنى گۈلسىز تەسەۋۋۇر قىلغان بىلەن ئوخشاش.ھەممىمىزگە مەلۇمكى،ئانا تىل ھەممىمىز ئۈچۈن ئىنتايىن زۆرۈر.لېكىن ھازىرقى ئانا تىلىمىز دۇچ كېلىۋاتقان كۈچلۈك خىرىس كۈنسىرى كۈچىيىپ، باشقا تىللارنىڭ تەسىرى ئۇيغۇر تىلىغا ئۈن-تۈنسىز بىسىپ كىرىپ
كۈچلۈك ئاسمىلاتسىيە ھالىتىدە ئۇيغۇر تىلىنىڭ ساپلىقى ئاستا-ئاستا ئاجىزلاپ بىرخىل ئەبجەش تىل ھالىتى شەكىللەنمەكتە.ئابدۇكىرىم ئابلىزنىڭ بۇ يىللىق ئىتوتى بۇ نۇقتىنى ناھايىتى ياخشى يورۇتۇپ بەرگەن.
قويۇق ئاسمىلاتسىيە پۇرىقىغا ئىگە تۆۋەندىكلى جۈملىگە قاراپ باقايلى:<<سەي قورۇش ئۈچۈن پەمىدۇر،لازا،گۆشتىن باشقا يەنە،چەيزە چىڭسەي،بەسەي،ياڭيۇ قاتارلىقلار كېتىدۇ>>ئەمىليەتتە بۇ جۈملە بىزنىڭ كۈندىلىك تۇرمۇشىمىزدا دائىم ئۇچراپ تۇرىدۇ.ئەگەر بىز بۇ جۈملىنى<<قورىما قورۇش ئۈچۈن پەمىدۇر گۆشتىن باشقا يەنە مۇچ،پىدىگەن،كەرەپشە،بەرەڭگە ۋە يىسىۋلەك قاتارلىقلار لازىم بولىدۇ .>>دەپ ئىشلەتسەك نېمە دېگەن يىقىملىق ئاڭلىنىدۇ.كۆرۈشكە بولىدۇكى تىل ئاسمىلاتسىيىسى بىزنىڭ تۇرمۇشىمىزنىڭ ئەڭ كىچىڭ ھالقىلىرىغىچە ئۆز تەسىرىنى كۆرسەتمەكتە.
ئەلۋەتتە پۈتكۈل ئۇيغۇر جەميىتى يولۇققان بۇ خىل تراگىدىيە ھەممىمىزنىڭ دىققىتىنى قوزغاشقا تېگىشلىك.ئۇ بىزنى ئۇيغۇر تىلىنىڭ كگلگۈسى تەقدىرى ھەققىدە تۈگىمەس خىياللار قوينىغا غەرق قىلىدۇ.بىزنى ئويغا سالىدىغان ئەڭ چوڭ مەسىلە شۇكى،ئۇيغۇر تىلىنىڭ كەلگۈسى ۋە تەقدىرى ئەگەر بۇ خىل ئاسمىلاتسىيە ھالىتىدە داۋاملىق تۇرىۋەرسە،يەنە قانچىلىك پۇت تىرەپ تۇرالار،يەنە قانچىلىك بەرداشلىق بېرەلەر؟يەنە قانچىلىك خۇش پۇراق چاچالار؟
ئۇيغۇر تىلى خۇددى ئۇيغۇرنىڭ نېنىغا ئوخشايدۇ.نان تەمى ۋە ساپلىقى بىلەن ئەتىۋارلىنىدۇ.ئەگەر ئۇنىڭغا ھەر خىل خىمىيىۋى خۇۇرۇچلار قىتىلىپ قالسا،
ئەسلى خۇسۇسىيىتىنى يوقىتىپ ئىككى كۈن يەپلا زىرىكىدىغان بولكا،پىرەنىككە ئايلىنىپ قالىدۇ.ئۇيغۇر تىلىمۇ ھەم شۇنداق.ئۇ ئۆزىنىڭ ساپلىقى بىلەن گۈزەلدۇر.بىز چوقۇم بۇخىل ساپلىقنى قوغدىشىمىز،ئۇنىڭغا ھەرگىزمۇ خىميىۋى خۇرۇچنىڭ ئارلىشىۋىلىپ ئىچكى دۇنياسىنى ئاستا-ئاستا چىرىتىشىگە يول قويماسلىقىمىز لازىم.ئەلۋەتتە بىز بۇ قوغداشنى باشقىلاردىن كۈتمەيمىز.شۇڭا بۇ خىل قوغدىلىش پەقەت بىزنىڭ قولىمىز ئارقىلىقلا روياپقا چىقىدۇ.ئەگەر بىز ئومۇمى خەلقتە بۇ خىل روھنى ئازراق بولسىمۇ ئويغىتالىساق،تىلسىز يېزىقسىز قىلىشتەك تراگىدىيەگە قىلىشتىن ساقلىنالايمىز.كېلىڭ دوستۇم خوسەينى تاشلىۋىتىپ سەرەڭگە بىلەن تىلىمىزدىكى چاتقاللارغا ئوت ياقايلى.كېلىڭ دوستۇم شىياڭزاۋنى تاشلىۋىتىپ خۇش پۇراق سوپۇن بىلەن تېلىمىزدىكى ئارلاشمىلارنى يۇيۇپ چىقىرۋىتەيلى.

atilla

ئاپىرىن، كېچىك ئىشلاردىن باشلاپ تىلىمىزنىڭ ساپلىقىنى قوغدايلى.

karlailisi

توغرا ،تىلىمىزنىڭ  ساپلىقىنى ساقلاپ قېلىشنى ئۆزىمىزدىن ، كىچىكق نۇقتىلاردىن باشلىشىمىز كېرەك .  بىزمۇ  ياتىقىمىزدا ساپ  تىلدا سۆزلەشنى ، ئارلاشتۇرۇپ سۆزلەپ قويساق جەرىمانە تۆلەشنى يولغا قويىۋالدۇق  .

huxfal

توۋا دەيىتتىم، گەپمۇ قىلمايىتتىم،
قارچۇغىنى قۇرغۇي دېسىڭىز،
كۈلۈپ كەتتىم غىدىقىم كىلىپ،
ئۇيغۇر تۇرۇپ ئۇرغۇي دېسىڭىز...

ئانا تىلىمىنىزنى قەدىرلەيلى...ئانا تىلىمىز ياش تۆكۈپ قالمىسۇن!

turpan

ئانا تىلنى قوغدايلى... كىچىك ئىشلاردىن باشلايلى.. ئۆزىمىزدىن باشلايلى....

ohuztigin

ئانا تىل بىلگەن  كىشى- ئابرويىنى قىلغۇم كېلۇر，
ئانا تىل بىلمەگەننى شەيتان ئىبلىس دېگۇم كېلۇر，
كىم سۆزلىسە شۇ گادىرماچ شالغۇت تىلدا，يوقال دەپ，
قولۇمغا پىچاق ئالىپ تىلىنى “گاچ ”كەسكىم كېلۇر。
      

فىدا

     بۇ يىللق قۇربان ھىتتا ھەممە ئويدە ئابدۇكېرىم ئابلىزنىڭ <<چۇشەنمىدىم >>نامىلق ئىتوتى قويۇلدى . بۇنىڭدىن تەسىرلەنگەن بىر قىسىم  ئوت يۇرەك ياشلىرىمىز   ئارلاش سوزلىگەنلەرگە جېرىمانە  قويۇش تەك كەسكىن تەدبىرلەرنى يولغا قويغان .  بۇ ئىتوتنى ئىجتىمائى ئونىمى جەھەتتىن ،ئانا تىلىمىزنى قوغداش نوقتىسىدىن  كەسكىن بۇرلۇش ياسىدى دىمەي تۇرالمايمىز .
     ئىت پوقى ،توخۇ پۇقلىرىنى  ئادەم گىياھ دەپ داڭلاپ پۇل تاپىدىغان بىر قىسىم سەنئەت كارلىرىمىزنىڭ ،مەزكۇر ئىتوتتىن ساۋاق قۇبۇل قىلىپ ئوزىنىڭ مەسئۇلىيىتىنىڭ ئەسلىدە قانداق ئىكەنلىگىنى بىلىۋىلىشىنى  ئۇمۇت قىلىمىز . باشقىلار ئوگۇتۇپ قويغان ناخشا -ئۇسۇللارنى ئورۇنداپ ئوزىنى ئاتاقلق شەخىس چاغلاپ يۇرگەن شاتۇتى قورچاقلىرىمىزنىڭ ،بۇ خەلقىمىزنىڭ پاەخىرلىك  ئوغلانىدىن كوپرەك ئوگۇنۇپ ، بۇنىڭچىلىك كاتتا ئىش قىلالمىسىمۇ ، ئابدۇكېرىم ئابلىزنىڭ  ئاچچىق -كىنايىلىك كۇلكىلىرىنى بولسىمۇ دوراپ بېقىشىنى  ئۇمۇت قىلىز . 
      بىز بۇ ئىتوتتىن  ، خالىغان ئادەمگە خەلق ئۇچۇن خىزمەت قىلىشنىڭ ئۇنچىلىك تەس ئىش ئەمەسلىگىنى ھىس قىلدۇق .
     مانا ئەمدى كەڭ ئۇيغۇر ئوقۇرمەنلەرگە ، ئەدەبىيات سەنئەتتىكى ھاق-ناھەقنى ئايدىڭلاشتۇرۇپ بىرىشنى  ئوزىنىڭ ئىجادىيەت پىرىنسىپى قىلغان ئاتاغلق ئەدەبى تەڭقىتچىلىرىمىزنىڭ ، قولىدىكى كالتىكىنى تاشلاپ ، قان چىقارماي جان ئالالايدىغان  ئوتكۇر تىللىرى بىلەن ، كەڭ خەلق ئاممىسىغا ۋاكالىتەن مەزكۇر ئىتوتقا باھا بىرىپ ،ياخشى تىلەك تىلەيدىغان ۋاختى بۇلۇپ قالدى . چۇنكى كىبىرنى تاشلاپ بىر ئىككى ئېغىز راست سوزلىگەنگە بىرتال چېچى چۇشۇپ كەتمەيدۇ . ئەكسىچە خەلق ئۇلاردىن خوش بۇلىدۇ .
     

rawiya

<<تىلنى سۆيمىگەن ئەلنى سۆيمەس>>
ئىسىل گەپ ....
بەكراخۇن كۆپرەك كۆرسە بولغىدەك....