يەسلىدە باللارنى قولىنى كەينىگە قىلىپ ئولتۇرغۇزىدىكەن

darya.

ئەمەلىيەتتە مائارىپ قانۇنى ياكى يەسلى مائارىپى ئوقۇتۇش ئېلىپ بېرىش ئۇسۇلىنىڭ ھىچبىىرىدە بۇنداق قائىدە يوق ئەكسىچە يەسلى مائارىپى تەربىيەلەش ئۇسۇلى چوقۇم دەرسلىكلە مۇنتىزىم ئوقۇتۇش بىلەن ئېلىپ بېرىش ئەمەس بەلكى تۈرلۈك ئويۇن-پائالىيەت ئارقىلىق ئارقىلىق تەربىيەلەش نىشانىغا يىتىشنى تەكىتلەيدۇ .باشلانغۇچ مەكتەپ مائارىپىنىڭ دەسلەپكى تەييارلىق باسقۇچى بولۇش سۈپىتى بىلەن يەسلى مائارىپى ئۇل مائارىپى بولۇپ ئۇ يەسلى يېشىدىكى پەرزەنتلەرنىڭ خاراكتىر ئالاھىدىلىك يىتىلدۈرۈشتىكى ھالقىلىق مەزگىل ۋە پەرزەنتلەرنىڭ توغرا ئۈگۈنۈش ۋە ئەمگەك بىلەن شۇغۇللىنىش توغرا تۇرمۇش ئادەتلىرىگە نىسبەتەن قىزىقىش ، تونۇش يىتىلدۈرۈشنىڭ دەسلەپكى باسقۇچى . شۇڭا بۇ باسقۇچتىكى پەرزەنتلەرنىڭ تەربىيلىنىشى باشلانغۇچ ۋە ئوترا مەكتەپ مائارىپىنىڭ مەخسىدىدىن روشەن پەرقلىنىدىغان بولۇپ ، يەسلى مائارىپىدا قوغداش ۋە ئۈگۈتۈش ئاساسى مەخسەت قىلىنىدۇ .
يەسلى يېشىدىكى بالىلار بەك كىچىك ۋە ئۇلارنىڭ مۇستەقىل ياشاش ئىقتىدارى كەمچىل شۇنداقلا ئۆسۈش ، پىسخىك خاراكتىر يىتىلدۈرۈشنىڭ دەسلەپكى نازۇك باسقۇچىدا تۇرىۋاتقانلىقى ئۈچۈن قوغداش ــ ئۇلارنىڭ جىسمانىي ۋە پىسخىك ساغلاملىقىنى قوغداشنى ۋە مۇۋاپىق ساغلام تەرەققىي قىلىشىغا كاپالەتلىك قىلىشنى كۆرسەتسە ، بىلىم ئۈگۈتۈش ـ مۇنتىزىم  بىلىم قۇرۇلمىسى  يىتىلدۈرۈشكە قارىتىلغان بولماستىن ئۇلارنىڭ ياش ئالاھىدىلىگى ۋە تەرەققىيات قانۇنىيەت تەلىۋىگە ئاساسەن مۇۋاپىق ئىلمىي ئۇسۇل ۋە قىزىقتۇرۇش كۈچى بار بولغان پائالىيەت ، ئويۇنلار ئاساسىدا ئۇلاردا ئۈگۈنۈش ، بىلىم ئېلىش ، ئەمگەك قىلىش ۋە بەدەن چېنىقتۇرۇشتەك ياخشى ئادەتلەرگە بولغان قىزىقىشنى يىتۈلدۈرۈش مەخسەد قىلىنىپ ، ئۇلارنىڭ باشلانغۇچ مەكتەپكە چىققان مەزگىلدىكى سىجىل ئۈگۈنۈش ۋە بىلىم ئېلىش ، ئىقتىدار تولۇقلاش....قاتارلىق مەسئۇلىيەتلىك ۋەزىپىللىرنىڭ تەييارلىق خىزمىتى ئىشلىنىدۇ ... ئۇل ھازىرلىنىدۇ ...شۇنىڭ ئۈچۈن بۇ باسقۇچتىكى مائارىپ تەربىيەسى مەزمۇنىدىمۇ  يەسلى مائارىپى «ماتىماتىكا پائالىيەت دەرسى ، تىل پائالىيەت دەرسى ، ئويۇن پائالىيەت دەرسى ، ئىنگىلىز تىلى پائالىيەت دەرسى ، گۈزەل-سەنئەت پائالىيەت دەرسى....»دەك ئاتالغۇلار ئاساسلىق سالماقنى ئىگەللەپ  ، ماتىماتىكا ، تىل-ئەدەبىيات ،گۈزەل -سەنئەت ، ئىنگىلىز تىلى ، ئويۇن، مۇزىكا ...دىگەندەك تۇراقلىق خاس پەن تۈرلىرى ئاتالغۇللىرى ئارقىلىق ئىپادىلىنىدىغان دەرسلىك مەزمۇنلىرى كۆپ بولمايدۇ  . مۇشۇ پەرقنىڭ ئۆزىدىنلا يەسلى بالىللىرىغا بىلىم بىرىش كەيپىيىتىنىڭ قانداق ھالەتتە ئېلىپ بېرىلىشى كېرەكلىگىنى بىلىۋالغىلى بولىدۇ . ...
لېكىن ، ھازىرقى يەسلى ئوقۇتقۇچىللىرى ئۆزىنىڭ دەرستىن بۇرۇنقى تۈزگەن پىلانىنىڭ يۈكسەك دەرىجىدىكى دەخلىسىزلىگىنى كاپالەتكە ئىگە قىلىش ئۈچۈن بالىلاردىن قونچاقتەك ...ماشىنا ئادەمدەك تۇرۇپ بىرىشىنى تەلەپ قىلىدۇ ...بۇ ئېنىقكى ھازىرقى زامان جوڭگۇ مائارىپىدىكى پاسسىپ ئوقۇتۇش ئۇسۇلى-كەيپىيىتىدە تەربىيەلەنگەن مىخاينىك ئوقۇتقۇچىلارنىڭ ئۈگەنگەنلىرىنى پاسسىپ ئۇسۇلدا تەدبىقلىشىنىڭ بىر كۆرۈنىشى ....
ئانا تىل يەسلىسى قۇرماقچى بولغان قانۇنىي يول ئەپەندىنىڭ بۇ ھەقتە ئۆزگىچە قارىشى ۋە تەجرىبىسى بولۇشى مۈمكىن ، ئەگەر بۇ يەسلى قۇرۇش پىلانى تەستىقلىنىپ «ئانا-تىل يەسلىسى »قۇرۇلۇپ قالىدىغان بولسا مەنمۇ مۇشۇ يەسلىنىڭ ئۈرۈمچى رايونىدا تارماق يەسلىسىدىن بىرنى ئېچىشنى تەلەپ قىلىپ بارىمەن (تەييارغا ھەييار بولۇپ -ھە!؟)لېكىن «قوش-تىل يەسلىسى »سىناق تەرىقىسىدە بىرقىسىم رايونلاردا ھەقسىزلەشتۈرۇپ ئېچىلىۋاتىدۇ .... مۇشۇ يېقىنقى يىللاردىكى پىلانغا قارىساق يەسلى مائارىپىنىڭ قوش-تىللىق يەسلى شەكلىدە ھەقسىزلەشتۈرۈپ ئېچىلىشى (بۇ پىلان ئاللىقاچان تۈزۈلۈپ بولدى ئەمەلىيلەشتۈرۈش قەدەملىرىمۇ ئېلىندى )كەڭ خەلق ئاممىسىغا مەنپەئەت يەتكۈزۈش بىلەن بىرگە كۆپلىگەن يەككە ئىگىلىكتىكى يەسلىلەرنىڭ (جۈملىدىن ئانا-تىل يەسلىسى قۇرۇلغان تەقدىردە ئۇمۇ شۇنىڭ ئىچىدە )مەۋجۇت بولۇش شەرتلىرىنى ئېغىرلاشتۇرىۋىتىدىغىنى ئېنىق . شۇ ۋاقىتتىكى ئىقتىزادقا ۋە مەنىۋىيەتكە باغلىق تاللاشلاردا پەرزەنتلىرىنى يىتىلىگەن ھالدا كەلگەن ئانا تىل مەنپەئەتىنى ئويلىغان پىداكارلاردىن ئۇچرىتىش مۈمكىنمىدۇر ئەشۇ يەسلىلەردە؟؟ دىگەندەك ئەندىشىلەردىمۇ بولۇپ قالىمەن بەزىدە..ئارزۇ-ئارمانلار ھامان رومانتىك ھاياجاندىن خالىي بولالمايدۇ لىكىن رىياللىق ئۇنداق ئەمەس ، مۇنبەردىكى قوللاشلار ۋە ئالقىشلار رىياللىقتا بىرى مىڭ بولۇپ كۆپىيەلىگەندە بۇ يەسلىنىڭ قۇرۇلۇش ۋە مەۋجۇت بولۇش ئىمكانىيىتى  رىيال ئاساسقا ئىگە بولغان بولاتتى ....

darya.

توخۇتۇرنىڭ تۈنۈگۈنكى تىمىسىمۇ بەت ئۆرۈلۈش ئىقتىدارىدىن ئايرىلىپ «يېرىم پالەچلىنىپ»قاپتۇ ، قارىغاندا ئەتىگىچە ماۋۇ تىمىنىمۇ «شامال دارىغۇدەك»....

kuqauyghur

ۋاي ۋۇي . بالا دىگەن تاياق يەپ چوڭ بۇلىدۇ.  بىزمۇ ئەينى ۋاقىتلىدا مالىم دىگەندىن تاياقنى سەت يەۋىتىتۇق . يالغانما؟ قايسىڭلار مۇئەللىمدىن تاياق يەپ  باقمىغان .  ھەممىسى مۇئەللىملەرنىڭ ئىنساۋىغا باغلىق.

sahabi

مەكتەپ يېشغىچە بولغان ئارلىقتا ئۆيدەبولسا ياخشى بولاتتى

yurtsoygusi

بۇ بىزنىڭ باشقۇرۇش ئۇسۇلىمىزدا خاتالىق بارلىقىنى بىلدۈرىدۇ.

amaldar

توققۇز يىللىق مەجبۇرى مائارىپ باسقۇچىدا ھەر قانداق ئوقۇش يېشىغا توشقان جۇڭگو پۇقراسىنىڭ ھەقسىز مەجبۇرى مائارىپتىن بەھرىمەن بولۇش ھوقۇقى بار دەپ بەلگىلەنگەن. بالا يەسلىدا ئوقۇمىسا مەكتەپكە ئالمايدىكەن دېگەن گەپ شۇ مەكتەپنىڭ ئۆز ئالدىغا چىقىرىۋالغان تۈزىمى. مەقسىتى يەسلىدە ئوقۇمىسا خەنزۇ تىلىنى بىلمەيدۇ، دەرسكە يىتىشەلمەيدۇ، سىنىپنىڭ نەتىجىسىگە تەسىر كۆرسىتىدۇدىن ئىبارەت. بىراق بۇ مەجبۇرى مائارىپ قانۇنىغا خىلاپ قىلمىش. ھەر قانداق مەكتەپنىڭ ئۆزىنىڭ ئوقۇتۇش تەۋەلىكىدىكى ئوقۇغۇچىنى مەكتەپكە ئالماسلىققا ھەددى ئەمەس. ئەگەر يوقىرقىدەك ئەھۋاللار بايقالسا مۇناسىۋەتلىك مائارىپ تارماقلىرىغا ئىنكاس قىلسا بولىدۇ.
ھازىرقى جۇڭگو مائارىپى بىر تۈركۈم شەكىلۋاز، قېلىپۋاز، يېڭىلىق يارىتىش روھى يوق، يۇۋاش، رايىش، ئىتائەتچان بالىلارنى تەربىيلىمەكتە. ئوقۇتقۇچىلارغىمۇ كىم كىتاپتىن بېشىنى كۆتۈرمىسە، كىم ئىنتىزامغا بويسۇنۇپ جىم ئولتۇرسا شۇ ياخشى. ئەلۋەتتە بۇنداق بالىلارنىڭ قولىدىن كەلگۈسىدە چوڭ ئىشلار كېلىشى ناتايىن. بىر قىسىم ئاتا- ئانىلار خىزمەت سەۋەبىدىن ئامالسىز پەرزەنتلىرىنى يەسلىگە بەرسە، بىر قىسىملار يەنىلا شۇ خەنزۇ تىلىنى ئۆگىنىشنى مەقسەت قىلىپ بالىلىرىنى يەسلىگە بەرمەكتە. ئۆگەنگىنىدىن يوقاتقىنى كۆپ بولماقتا. يەنە تېخى يەسلىدە كۆپ نەرسە ئۆگەنگەن، داڭدار سىنىپلاردا ئوقۇۋاتقانلارغا ھەۋەسلىنىدىكەن. قۇرۇپ كەتسۇن!!! ئاشۇ پەرزەنتلەر ۋاقتى كەلگەندە جاڭگالدا قوي بېقىپ يۈرگەن، يەسلى يۈزى كۆرمىگەن بالىلارچە ئىش تەۋرىتەلمەيدۇ. ئاتا- ئانىلار پەزەتلەرنىڭ ئەركىنلىكىنى بوغمايلى. ئۇلارنى ئەركىن تەربىيىلەيلى. ئامالنىڭ بېرىچە ئۇلارنى ئانا تىلدا ئوقۇتايلى!

karluq02

بۇ مەزمۇن 6قەۋەتتىكى jacksonدە2012-11-06 14:41يوللىغان يازمىسىغا نەقىل :
گۇۋانتانامو تۈرمىسى ۋە ياكى پولشادىكى ئوسۋىتسىم جازا لاگىرىدەك!جىسمانى ۋە روھىيەت جەھەتتە تەربىلەش ئېلىپ  دېگەنگە ئوخشاشمۇ ؟
رەببىڭ كىم ؟پەيغەمبىرىڭچۇ؟ دىنىڭ نىمە ؟ ۋەزىپەڭچۇ؟سەن كىمسەن؟ نىمىش قىلىشىڭ كېرەك ؟ دېگەنلەرنى ئۆگەتسىچۇ كاشكى.(ئىككى يولۋاس يۈگىرەپتۇ يۈگىرەپتۇ،بىرسىنىڭ قۇلقى يوق بىرسىنىڭ قۇيرۇقى يوق )دېگەن قوشاقتىن بەكىرەك ئۈنۈمى بولغان بۇلار ئىدى. تولىمۇ ئەپسۇس  

"ۋەتىنىڭ قەيەر؟ مىللىتىڭ نىمە؟ يولۇڭ قايسى يول؟ مەدەنىيىتىڭ قايسى مەدەنيەت؟" تازا ئۈگىتىۋاتىدۇ، دىسە....

alabag

مەن تۇلۇقسىز ئوتتۇرىنى ئاران پۇتتۇردۇم ،لىكىن ئۆز تىرىشچانلىقىم بىلەن ئادۇۋكاتلىق سالاھىتىگە ئىرىشتىم ، ئۇقۇتقۇچىلارنىڭ بالا تەربىيلىشىدە نۇرغۇن مەسىللەر مەۋجۇد، ئۇقۇتقۇچى بىلەن ئۇقۇغۇچى ھەر قايسى جەھەتتە باراۋەر پىكىرلىشەلىگەندە ئاندا ياخشى بۇلىدۇ، كىچىك ۋاقتىمدا مۇئەللىم مىنى ياخشىمۇسىز مۇئەللىم دىمىدىڭ  دەپ بەك تەنقىدلەيتى ، لىكىن نىمە ئۇچۇن دىمەيدىغانلىقىمنى سۇرۇشتۇرمەي مۇئەللىم ئۇنداق ئۇلۇغ مۇنداق ئۇلۇغ دەيتى ، مۇئەللىم مىنىڭ ئۇي پىكرىمنى خىيالىمنى كۆزگە ئىلمىساھەتتا ھاقارەتلسە مەن ئۇنى قانداقمۇ ھۆرمەتلەيمەن. مۇئەللىم يەنە غايەڭلارنى دەڭلار دەيتى ، دىسەڭ زاڭلىق قىلاتتى . بالىلارنى ئۇرۇش ئادەتتىكى ئىش ئىدى . تىللاش كۇندە بۇلۇپ تۇراتتى ، بىر ئىشنى خاتا قىلدىڭمۇ بۇلدى تىل ھاقارەت تاياق تەييار ئىدى . بىر قىتىم ھەتتا مىنى بىر ئەڭ شەرەپسىز ئۇقۇتقۇچى مەس بۇلۇپ قىلىپ ئۇرغان ئىدى . ئۆزىنى چۇڭ تۇتۇش ، ئۇلۇش كۆرسىتىش ، بالىلارنى كەمسىتىش بەك كۇچلۇك ئىدى ، ھەي شۇ ئىشلارنى ئۇيلىسام ھازىرمۇ كۆڭلۇم يىرىم بۇلىدۇ. بىزدە بىر مۇنداق ئۇمۇملىىشپ قالغان ئىش بار ، بىر ئىش يۇز بەرسە باش جىنايەتچىنى تاپساق ئۇنى جازالىساقلا بولىدۇ ، بۇ ئىشنىڭ سەۋەبى نىمە سۇرۇشتۇرمەيدۇ،،،،زادى قايسى تەدبىرنىڭ خاتا بولغانلىقىنى سۇرۇشتۇرمەيدۇ،    بۇلدى بەك سۆزلەپ كەتكىدەكمەن ،،،،،،،،