‹‹قۇتادغۇ بىلىك››نى قانچىلىك چۇشىنىمىز؟

meryemgul

‹‹قۇتادغۇ بىلىك››نى قانچىلىك چۇشىنىمىز؟

 

ئۇيغۇرنىڭ مىللى مائارىپ تارىخى،ئىدىئولوگىيسدە قۇرئان كەرىمدىن قالسا ئەڭ مۇھىم بولغان ،شۇنداقلا ئەڭ نوپۇزلۇق مىللى ئەسەر بولغان قۇتادغۇ بىلىكنىڭ كەڭ جامائەتچىلىكنىڭ ئاڭ –تەپەككۇر قاتلىمىدىن ئايرىلىپ قىلىشى يەنە بىر يوقۇتۇش. يېقىندا ئىرپان شركىتى قۇتادغۇ بىلىكنىڭ ئاۋازلىق نۇسخسنى بازارغا سىلىپ قىزغىن ئالقىشقا ئىرىشتى.بۇ قۇتادغۇ بىلىكنىڭ بازارلىششى،ئىجتىمائىيلىششىنىڭ يەنە بىر ئىپادىسى.دىيارىمىزدا قۇتاد بىز مۇنبىرىنىڭ قۇرۇلۇشى،قۇتادغۇ بىلىك كىتابخانىسى تەسس قىلىنىشى،تۇركىيەدىكى قۇتادغۇ بىلىك مەكتىۋىنىڭ قۇرۇلۇشى ،دىگەنلەر ھەممىسى ئۆتكۇرلەر ئارسىدا قۇتادغۇ بىلىك نى تونۇش قىزغىنلىقىنىڭ باشلىنىشى.

قۇتادغۇ بىلىك تە زادى نىمە سۆزلىنىدۇ؟ئۇ بىزگە نىمىلەرنى ئىلىپ كەلگەن؟ئۇنىڭ مەۋجۇتلۇقىمىزدىكى ئورنى نىمە؟

 ئۇنىڭ بۇگۇنكى تۇرمۇشىمىزدا قانداق ئەھمىيتى بار؟

قۇتادغۇ بىلىكنىڭ ئىلمى قىممىتى نىمە؟-دىگەنلەرنى چۇشىنىش بىز ياشلار ئۇچۇن بەك مۇھىم بولسا كىرەك.

ئەگەر قۇتادغۇ بىلىك ھەققىدە نوپۇزلۇق ئىلىم ئەھلىدىن مىغىزلىق ۋە ئىخچام بىلىم ئاڭلىماقچى بولسڭىز،ئەدەبىياتشۇناس،پىروففىسور،دوكتۇر يتەكچىسى،شنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق ئەدەبىيات-سەنئەتچىلەر بىرلەشمىسنىڭ رەئىسى ئازات رەھمىتۇللا سۇلتان ئەپەندىنىڭ نەق مەيدان  لېكسيىسگە ياكى لېكسيەدىن كىينكى سىنئالغۇ فىلىمىگە مەرھەمەت.

 

لىكېسيە تېمىسى:قۇتادغۇ بىلىك
لېكسيە بەرگۈچى:پىروففىسور ئازات رەھمىتۇللا سۇلتان
لېكسيە مۇنبىرى:ئۇيغۇر ئالىملار مۇنبىرى
پىلانلىغۇچىلار:تاھىر ئىمىن،پەخردىن قارلۇق
ئۇيۇشتۇرغۇچى:شنجاڭ قارلۇق مېدىيا پەن-تېخنىكا چەكلىك شركىتى
قوللىغۇچى:شنجاڭ ئۆز تۈرك خەلقئارا سودا چەكلىك شركىتى
لېكسيە ۋاقتى:2012-يىلى 11-ئاينىڭ 19-كۈنى (دۈشەنبە)
لېكسيە ئورنى:قارلۇق شركىتى يېغىن زالى (يەنئەن يولى شنخۇۋا كىتابخانىسى 4-قەۋەت)

 

 

 

 

diliyar0992

ئالدى بىلەن تېما ئىگىسىگە كۆپتىن كۆپ رەھمەت..! ئارىلىق سەل يىراق بولۇپ قالدى ، بولمىسا نەق مەيدانغا بېرىپ ئاڭلىساق باشقىچە بولغان بولاتتى.... سىن ئالغۇ فىلىمىگە چوقۇم مەرھەمەت  قىلىمەن.

ئەرتۈڭە

مەن ئاۋازلىق نەشرىنى (پىلاستىنكىسىنى) ئېلىپ بىرقۇر ئاڭلاپ چىقتىم، شۇنداق ھىسقا كەلدىمكى؛ ئۇنى بىر قېتىم ئوقۇمىغان ياكى ئاڭلىمىغان كىشى ئۇيغۇر تىلىنىڭ گۈزەللىكىنى، شېرىن لەززىتىنى ،  پاساھىتىنى  ھىس قىلىالمايدۇ، شۇنداقلا ئەڭ توغرا ، ئادىل دۆلەت باشقۇرۇشنىڭ قانداق بولىدىغانلىقىنىمۇ بىلەلمەيدۇ....
  يەنە بىرسى   ئۇ ئەسەرگە شۇنچىلىك جان كىرگەنكى ؛تالانتلىق ئاۋاز ئۇستىسى ئابدۇقېييۇم ئەپەندىنىڭ نۇقسانسىز تەلەپپۇزى ئارقىلىق بىردەم ئاڭلىغىنىڭىزدىن كېيىن ئاشۇ مۇتەپەككۈر ئالىلىمىمىزنىڭ تىرىك گۋدىسى كۆز ئالدىڭىزدا نامايەندە بولۇپ ئۆز ئاغزى بىلەن ئالدىڭىزدا تۇرۇپ سىزگە سۆزلەپ بېرىۋاتقاندەكلا تۇيۇلىدۇ، ..... ھەيييي باللا ئىشقىلىپ بەك كاتتا ئىكەن، بىر ئاڭلاپ قويۇڭلا ، بۇنى ئاڭلمىغان ئۇيغۇر ئەمەس  دىگۈم كېلىپ كەتتى مېنىڭ

yalghuz2

بۇ ئەھمىيەتلىك ياخشى تېما ئىكەن. مەنچە بولغاندا قۇتادغۇ بىلىك ۋە تۈركى تىللار دىۋانى نى ئادەتتە كىتاپ ئوقۇمايدىغان كىشىلەرمۇ ۋاقىت چىقىرىپ چوقۇم بىر ئوقۇپ چىقىشى كېرەك دەپ ئويلايمەن.

bdt

ھەي ،،،،، مىنىڭ تولىمۇ بېرىپ ئاڭلاپ كەلگۈم بار ئىدى ،،،ئەپسۇس تولىمۇ يىراقتا بوپ قالدىمدە،
ئەرتۇڭە  ماڭا ئاۋازلىق پىلاستىنكىسىنى ئەۋەتىپ بىرىڭە ئاڭلاپ باقاي،

arik

مىڭ يىللاردىن بۇيان نى - نى شاھانە ئەسەرلەر يوقىلىپ كەتتى ياكى كىشىلەرنىڭ ئېسىدىن كۆتۈرۈلۈپ كەتتى،  قۇتادغۇبىلىكتە بۇ ئۇلۇغ ئەسەر ئەسىرلەردىن بۇيان چولپان يۇلتۇزدەك ئۆزىنىڭ نۇرى، تەسىرى ۋە قىممىتى يوقاتماي، مەڭگۈ ئۆلمەس ئەسەر بولۇپ ساقلىنىپ كەلدى. پەن - تېخنىكا ئۇچقاندەك تەرەققىي قىلغان، ھەممە نەرسە مەنپەئەت بىلەنلا ئۆلچىنىدىغان، بەخت، قىممەت قاراش ئۆزگىرىۋاتقان، مانا مۇشۇ ئۆزگىرىشلەر ئىچىدىن ھەممە قەۋم ئۆزىنىڭ كىملىكى، ئەسلىي قىممەت قارىشىنى ئىزدەۋاتقان بۈگۈنكى كۈنگە كەلگەندە بۇ ئەسەرنىڭ قىممىتى ۋە تەسىرى ھەسسىلەپ ئاشتى. بىراق بۇ ئەسەرنىڭ ئىگىسى ھەم ۋارىسى بولغان بىزلەر بۇ ئەسەرنىڭ ئىسمىنىلا ياد ئېتىپ، ئەسلىي مەقسىتى ۋە مەزمۇنىدىن بىخەۋەر  ھالدا ياشاۋاتقان بۇ  مەزگىلدە ئالىم، ئەدىبلىرىمىزنىڭ پىشىۋايىمىز يۈسۈپ خاس ھاجىپنىڭ ھەم ئۇنىڭ ئەسىرىنىڭ مەقسىتى ھەم مەزمۇنىنى ئەلگە تونۇتۇش، چۈشەندۈرۈش يوللىرىدا ئۆزلىرىنىڭ ئەڭ زور غەيرىتىنى ھەم زېھنىنى سەرپ قىلىۋاتىدۇ، ئۇلارنىڭ بۇ تىرىشچانلىقلىرىغا ھەم ئۇلارنى قوللىغان شىركەت، ئورۇنلارغا پىڭلارچە ئاپرىن، بۇ ئەسەرنىڭ ئاۋازلىق نەشرىنى نەشىردىن چىقىرىپ، ئەڭ تۆۋەن باھادا ئەلگە سۇنغان ئىرپان شىركىتىگە ئاپرىن.
بىراق بۇ ئەسەرنىڭ قەدىر قىممىتى ۋە شۆھرىتى ئاشۇ ئەدىپ - ئالىملىرىمىزنىڭ تەتقىقات ۋە مۇھاكىمە يىغىنلىرىدىكى تېمىلىرىدا ۋە ياكى ئۇلار ئېلان قىلغان كىتابلارنىڭ قىزناقلاردا ساقلىنىشى بىلەن، بەلكى بۇ ئەسەرنىڭ ئىدىيەسى ۋە مەقسىتىنىڭ ھەربىر ئۇيغۇرغا يېتىشى ھەم تۇرمۇشلىرىمىزدا ئەكس ئېتىشى بىلەن بولىدۇ، دەپ قارايمەن.
ئىرپان شىركىتى نەشىر قىلغان قۇتادغۇبىلكنىڭ ئاۋازلىق نەشرى ھەرقايسى جايلاردىكى ئىرپان مەھسۇلاتلىرىنى مەخسۇس سېتىش ئورۇنلىرىدا سېتىلىدىكەن.

bowak

بۇ ئۇلۇغ ئەسەرنى ئوقىغان،لېكىن سەۋىيەنىڭ چەكلىكلىگىدىن بەزى بىر نوقتىلارنى چۈشىنەلمىگەن،بىلىملىك كىشىنىڭ يېشىپ بېرىشىنى ئارزۇ قىلىپ يۈرگەن،مانا ئەمدى ئاڭلىغۇدەكمەن،بىراق ئارلىق يىراق بولسىمۇ  ئاۋازلىق پىلاستىنكىسىنى ئاڭلىغۇدەكمەن.تورغا چىقىرىپ قويغان بولسىڭىز!

بۇلاق

بۇ يۈكسەك ئەسەرنى مەنچە بولسا ھەر بىر ئۇيغۇر پۇقراسى چوڭقۇر ئىپتىخارلىق تۇيغۇسىدا ئوقۇپ ھەزىم قىلىشى كىرەك.ئەپسۇسكى بۇ ئەسەرنىڭ
نامىنىلا بىلىپ،مەزمۇنى بىلەن كۆرۈشمىگەن كىشىلىرىمىز نۇرغۇندۇر!