ئۇيغۇرلار ئۇنتۇلغان ۋە ئىشلەتمەيۋاتقان ئۇيغۇرچە سۆزلەر 4

ohuztigin

سەيياھ ئەگەر بۇ تېمىدىكى يوشۇرۇن مەزمۇننى كۆرمەكچى بولسىڭىز، ئىنكاس يېزىڭ

ohuztigin

ئۇيغۇرلار ئۇنتۇلغان ۋە ئىشلەتمەيۋاتقان ئۇيغۇرچە سۆزلەر 4
ئەسسەلامۇ ئەلەيكۇم، ئوقۇرمەنلەر كەمىنەڭلار ئوغۇزتىگىننىڭ ئەرزىمەس ئەسەرى ئۇيغۇرلار ئۇنتۇلغان ۋە ئىشلەتمەيۋاتقان ئۇيغۇرچە سۆزلەر 4 بۆلۈمى 12-ئاي 6-كۈنىدىن باشلاپ 12-كۈنىگىچە ئۇدا تورغا يوللانغان ئېدى.ئەپسۇسكى يوللىغان ھامانلا تور ئۈزۈلۈپ قېلىۋاتىدۇ ئەۋەتسەممۇ زادى بولمايۋاتىدۇ.بۇنىڭ سەۋەبىنى مەن تېخى ئېنىقلاشقا ۋاقتىم يوق.كومپۇتېر ۋىرۇسلاندىمۇ دەپ 120 سومغا ئالغان دۆلىتىمىزنىڭ مەلۇم داڭلىق ماركالىق ۋىرۇس ئولتۇرۇش ھەقىقىي دېتالىنى 2006-يىلدىن باشلاپ ئىشلەتىپ كەلمەكتىمەن.بۇ بىچارە بايقۇشمۇ ئامال قىلالمادى يەنە بىرسى 20 كۈنگە ياقىن ئۆزۈم ئىچكىرىي ئۆلكەدە بولغاچقا ۋاقىت ئاجرىتالمادىم.ئەمما ئانچە-مۇنچە چۈش ۋە كەچتە تورىدىكى ئىنكاسلارنى كۆرۈپمۇ تۇردۇم.بەزەن تورداشلار بىلمەدىم نېمە سەۋەبتىندۇر بۇ ئەرزەمەس ئەسەرىمگە خېلى ئىجابىي ۋە سەلبىي ئەسەرلەرنى بېرىپ تۇرماقتا.يەنە بەزەنلەر تارىخىي نوقتادىن بۇ سۆزلەرنىڭ كېلىش مەنبەسىدە دانا كۆزقارىشىنى ئوتتۇرىغا قويۇپتۇ.1-دىن مەن يازمامدا تارىخ ھەققىدە توختالمايمەن.2-تىل-ئىستلىستىكا.3-ئۇيغۇر تىلىنىڭ كېلىش مەنبەسى ھەققىدەمۇ توختالمايمەن.مەن پەقەت تىل سەلىشتۇرماسى نوقتاسىدىنلا تىلىمىزدىكى ساقلانغان بولسامۇ ھەرخىل سەۋەب تۈپەيلىدىن بىزلەر ئىشلەتمەيۋاتقان،ھەتتا يوقىلىش گىردابىغا بارغان سۆزلەرىمىزنى مۇناسىۋەتلىك كىتاب-گېزىت-ژۇرنال ۋە قورال كىتاب- لۇغەتلەر ۋە مۇناسىۋەتلىك تور بەتلەردىن ماتېرىيال ئىزدەش-كورۇش جەريانىدا ئۆزۈم ھېس قىلغانىنى يوللاپ،ھەرقايسىڭىزلارنىڭ ئىجابىي پايدىلىنىشىغا سۇنىمەن.چۈنكى مېنىڭ يازمامدىكى ھەربىر سۆزنى جىقراق كىتاب ماتېرىيال كۆرۈشكە،ئۆزئارا سېلىشتۇرۇشقا توغرا كېلىدۇ.ھەرگىز ئالدىراقسانلىق تەلەب قىلىنمايدۇ.چۈنكى كىتاب-ماتېرىياللارنى خىزمەتتىن سىرتقى ۋاقىتتا كۆرۈمەن،(بەزى سۆزلەرنى لۇغەتلەر ھەم توردىن ئىزدەيمەن.ۋاقىت،سەۋرچانلىق،چېتىشلىق دائىرە كەڭ .شۇڭا ئوقۇرمەنلەر ئالدىراپ كەتمىگەيسىز---ئا)ھەر بىر بۆلۈمدە ئوتتۇرىچە 25 دانە (25٭19=475 دانە سۆز(نى ھەرقايسىڭىزلار ھۇزۇرىغا سونۇش ئارزۇيۇم بار ئېدى.ئەپسۇسكى مەن سىلەرگە سۇنغان پايدىلانما ئەسەر رويىخەتدەكى ئەسەر تىزىملىكىنى بىرەرسىڭلارمۇ كۆرمەگەن ئوخشايسىلەر! مەن يەنە بىر ھەر خىل تىل يېزىقتىكى 1-باسما،1-نەشر كىتاب يىغىپ-ساقلىغۇچىمەن.قولۇمدىكى بىرقىسىم كىتابلار تېخى دۇنيادا كەمدىن كەم ئۇچرايدىغان نادىر قوليازما كىتاببلار بولغاچقا، ئاشۇ تىزىملىكتىكى كىتابىدىن بىرسى ئۆز ۋاقتىدا دۇنيادا پەقەت 1000 دانەلا باسىلغان بولغاچقا ئۈرۈمچىدە مەلۇم ئاچكۆز،فۇلپەرەس نەشرىيات سودىگەرى 3 تۈمەن باھا قويۇپ مەندىن سېتىۋالماقچى بولغاندىمۇ،چىرايلىقچە رەت قىلغان ئېدىم.ئەگەر ئاراڭلاردا فۇل دېگەن نەرسەگە ئامراق ئاچكۆزلەر بولسا ئاللىقاچان بۇنداق كىتابنى سېتىپ خەجلەپ،ئاشۇ پۇللارنى شامالغا ئۇچرىۋەتكەن بولار ئىدى.ئەمما مەن <ئوغۇزتىگىن> بولغاچقا ھەرگىزمۇ ساتمايمەن. كېيىنكى ئەۋلادلىرىمغا تەۋەررۈك قىلىپ قالدۇرماقچىمەن.شۇڭا فىكىر يازغۇچى قېرىندىشىم مەن ئەسەردە مىسال كەلتۈرگەن پايدىلانما كىتابلاردىن بىرەرسىنى باشتىن ئاخىرىدا بىرەر قېتىم ئوقۇپ ئاندىن لىللاھ ھالدا ۋىجدانىڭىزغا بىر سۇئال قويۇپ ئاندىن كوتۇلدىسىڭىزمۇ كېچىكمەيسىز.قېنى ئۇنداقتا ئەسەرىمنىڭ 4-بۆلۈمىگە مەرھەمەت قىلىڭ。
-----------------
76•ئوتتۇرا،ئوتتۇراسى،ئوتتارا ئارالىق،ئارالىق—مەركەز،مەركىزىي(ئەرەب)،ئورتا(موڭغۇل،قىپچاق لەھجەسى)
77•تىنچلىقمۇ،ئەھۋال ياخشىمۇ-ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم(ئەرەبچە-مۇسۇلمانلار ئاراسىدا ئۆزئارا ئىشلەتىلدىغان سالام-سەئات سۆزى)، ئەسسالامۇئەلەيكۈم= ئەلەيكۈم سەلام،ئۇيغۇر ئىلى لەھجەسى،سەلام ئەلەيكۈم-تۈركچە.مارھابا(ئەرەب) alo-سىلاۋيان؛(helloئېنگلىز)
77•يىر،جىر،ئېر،شارك------ئاھاڭ(فارس)،شاركې(تۈركچە)سوڭ(ئېنگىلىز)
78•٭ ساك٭----تۈرك قەبىلىلىرىدىن بىرىنىڭ نامى؛مەنبە:ئۇيغۇر خەلق رىۋايەتلىرى维吾尔民间传说-بەت43.
1998-يىل 3-ئاي 1-نەشرى،1998-يىلى 3-ئاي 1-بېسىلىشى؛ساق-ھەقىقىي ئۇيغۇرچە---ساك،ساق-ئەن(سىلاۋيان،قىپچاق لەھجەسى)،
79.بارىس--يولبارىس،يولۋاس(فارسچە)
80.بارىش،بارېش---تىنچلىق،تىپ-تىنچلىق和平،بارېش(تۈركچە)م:مەرھۇم دۇنيا تېنچلىق ئەلچىسى،تۈركىيە داڭلىق خەلق سەنئەت پېشىۋاسى.دۇنيادىكى داڭلىق 10-سەنئەت پېشىۋاسى(艺术大师)نىڭ بىرسى ---بارېش.مانچو(baresh.mancho)
81.چارەك-مو(亩)مەنبە：ئۇيغۇر خەلق رىۋايەتلىرى维吾尔民间传说-بەت43،
1998يىل 3-ئاي 1-نەشرى，1998-يىلى 3-ئاي 1-بېسىلىشى；قەشقەر كوناشەھەر خەلق چوچەكلىرى喀什噶尔疏附县间传说
82•باققۇ-ياۋايى ھايۋانلار ياشايدىغان پادىشاھلىق ئوۋ مەيدانى御猎场，御猎园， 御猎苑
مەنبە：ئۇيغۇر خەلق رىۋايەتلىرى维吾尔民间传说پ43 1998-يىل 3-ئاي 1-نەشرى1998-يىلى 3-ئاي 1-بېسىلىشى
83•مۇلغۇي(mulghuy)---ئۇستىخانلىق شورپا【شورپا-فارسچە】，زاخۇيتاڭ،زاسۈيتاڭ杂烩汤，炸碎汤
84•تۆمۈر ئات(ئۇيغۇر قۇمۇل لەھجەسى)-ۋەلسىپىت(ئۇيغۇر ئەبجەش ئاتالغۇسى）bescelt(ئىن،رۇس)自行车，单车，脚踏车
85•چاغداش-زامانداش【پارسچە】同一个时代之人，同代人
86.يۈزباشى，يۈزبېشى—بوجاڭ【保长，仟夫长，仟夫】تۈتۈن بېگى，تۈتۈن بېگى【王保长别传 ش ت ئى(xjtv) دە قويۇلغان تېلېۋىزىيە تېياتىرى—يېڭى تەرجىمانلار ئىجادىيەتى】
87•ئەل ئاتاسى，ئەل ئاتىسى---پرېزدېنت【ئاتالمىش ئۇيغۇرچەسى】زوڭتوڭ总统【ئەركەكلەردە】ئەل-ئاناسى【ئاياللاردا，女总统】，پرېزدېنت【ئېنگلىز】باشقان-باشكان｛تۈركچە｝，ئېل تۆرەسى【قازاقچە】رەيس【ئەرەبچە】 رەئىس جۇمھۇر｝رفارسچە】
，سەدىر-ئوردۇچە】
88•ئەلباشى—زۇڭلى总理【خەنزۇچە】，باشباقان-باشباكان【تۈركچە】باش لېدىر【ئاتالمىش ئۇيغۇرچەسى】
نەخسەت ۋەزىر【پارسچە】باش مىنىستىر）ئۇيغۇر+ئېنگلىز（
89.يۇمۇرتا-تۇخۇم（پارسچە），يۇمۇرتا（تۈركچە），جۇمۇرتقا（قازاقچە）
90.تىن—روھ（ئەرەبچە），جان｛پارسچە؟ئەرەبچە؟ئۇيغۇرچە؟｝
91.نەۋرۇزnewruz，navruz—يېڭى يىل كۈنى—元旦نورۇز）خاتا ئاتالغان ئاتالغۇسى—ئا（newyear{ئەن}،نەۋرۇز-فارسلسردىن كەلگەن دېيىشنىڭ ئاساسى يوقتۇر【تەۋسىيە：چاغاتاي تىلى ھەققىدە مۇفەسسەل بايان-ئابدۇرەئىف.پولات.تەكلىماكانىي】
92•بۇغرا-①ئالپ，باتۇر，ئەزەمەت②بوتىلاق-توگەنىڭ بالىسى，ئەركەك تۆگە③بۇت-بۇد—بۇددا ۋە ھىندى ۋە ھەرخىل دىنلارىدىكى ھەرخىل سەنەم（ھەيكەل-ئەرەبچە）لەر
93•باش پىرقە—سەكرىتار【سلاۋيان】，شۇجى书记，سەكرىتار【گەزىت-ژورناللار-توردا ئاندا-ساندا ئالىدىغان لەھجەسى】
94•پىرقە-پارتىيە【ئۇيغۇرچە】，پارتي【ئەن，لاتىن】，党，党派
95•موغۇل-تۇركىي-موڭغۇل ئىتتىفاقىنىڭ بىرلەشمەسى，ئاۋام جانلىق تىلىدا موڭغۇللارنى كورسەتەدۇ.مەنبە:ئەبۇلغازى.باھادىرخان—شەجەرەئى تۈرك.
96•يارغۇ—فەتىۋا-پەتىۋا【ئەرەبچە】，قارار【】，خۇلاسە【】ھۆكۈم【】
97•ياشا،ياشار،ياشاسۇن----ھاياد(ئەرەبچە)جان(پارسچە)
98.ئۆلۈم—مەمات،مەماتى،مامات،ماماتى(ئەرەبچە).
مەنبە:تۈركىيە تېلىۋىيە تىياتىرى---
kurtlar vadisi  
،kurtlar vadisi pusu
،kurlarvadisi teror
kurt kanunu
.......

99.پارىس-----يىلفىز-يىلپىز(ئەرەب)قافلان-قاپلان(فارس)
100.يارىش-جوڭغار ئويمانلىقى，准噶尔盆地
2012-12-12

ohuztigin

ئۇيغۇرلار ئۇنتۇلغان ۋە ئىشلەتمەيۋاتقان ئۇيغۇرچە سۆزلەر 5

ohuztigin

ئۇيغۇرلار ئۇنتۇلغان ۋە ئىشلەتمەيۋاتقان ئۇيغۇرچە سۆزلەر 6

ohuztigin

ئۇيغۇرلار ئۇنتۇلغان ۋە ئىشلەتمەيۋاتقان ئۇيغۇرچە سۆزلەر 7

ohuztigin

ئۇيغۇرلار ئۇنتۇلغان ۋە ئىشلەتمەيۋاتقان ئۇيغۇرچە سۆزلەر 8

ohuztigin

ئۇيغۇرلار ئۇنتۇلغان ۋە ئىشلەتمەيۋاتقان ئۇيغۇرچە سۆزلەر 9

ohuztigin

ئۇيغۇرلار ئۇنتۇلغان ۋە ئىشلەتمەيۋاتقان ئۇيغۇرچە سۆزلەر 10