تالاشتا قالغان «ئانا تىل دەرسى»

iltebir107

مەن ئالى مەكتەپنى پۈتتۈرۈپ خىزمەتكە قاتناشقىلى مانا توپتوغرا 10يىل بوپتۇ.مەن ئۆزەم ياخشى كۆرگەن ئانا تىل دەرسىنى  ،سالامەتلىگىم يار بەرسە دەم ئېلىشقا چىققۇچە ئۆتسەم دەپ ئويلايمەن.مانا ئاران تەسلىكتە ئۆزەمنىڭ كەسپى بولغان ئانا تىل دەرسىنى، خىزمەت قىلىپ 10يىلغا ئۇلاشقان ۋاقىتتا ئاران قۇلۇمغا ئالدىم.مەن پەقەت مۇشۇ دەرسىنى بەرسەم دەيمەن.چۈنكى مېنىڭ كەسپىم تىل -ئەدەبىيات.باشلانغۇچ مەكتەپتە  كەسىپ تۇلا ئالمىشىدىغان ئىشمۇ ئۇنى بىلمىدىم.لىكىن مەن مەركىزى شەھەردە يەنى ئانا تىل ئوقۇتىشى ئۈچۈن بىر كىشلىك ھەسسە قۇشاي دەيمەن.ئەتراپىمغا قارىسام ئالى مەكتەپنىڭ تىل- ئەدەبىيات كەسپىنى پۈتتۈگەنلەر خەنزۇچىدا ياخشى دەپ خەنزۇچە دەرس بېرىۋاتقان،ئوقۇتۇش سېپىگە قېتىلغىلى  خېلى ئۇزۇن بولغان ئوقۇتقۇچىلارنىڭ قوشتىل ئوقۇتىشى ھۆددىسىدىن چىقالماي،10~20يىل بېرىپ كېلىۋاتقان كەسپىدىن ۋاز كىچىپ ،ئەمدى ئەدەبىياتنىڭ نېنىنى يەيلى دەپ ئانا تىل ئوقۇتۇش سېپىگە كىرىۋاتقانلىغىنى كۆرۈپ كۆڭلۈم يىرىم بولدى. مەن ئۇلارغا ھەسەت قىلغىنىم ئەمەس،ئۆزەمنىڭ ئانا تىل مائارىپىنىڭ ،كەسىپ ئەھلى ئەمەس باشقلار قولىغا قالغانلىغىدىن كۆڭلۈم پەرىشان بولدى شۇ.ھازىر باشلانغۇچ مەكتەپتە ئانا تىلدا ئۆتۈلدىغان دەرستىن پەقەت تىل -ئەدەبىيات بىلەن مۇزىكا قالدى.مۇزىكىغا ئالمىشاي دىسە ،بۇنىڭ ھۆددىسىدىن چىقىش ئۇنداق ئاسان ئەمەس.بۇنىڭ ئۈچۈن چوقۇم مۇزىكا توغرىسىدا مەلۇم ئاساسقا ئىگە بولمىسا بولمايدۇ. لىكىن ئانا تىلغا ئۇنداق يۇقىرى شەرت قۇيۇلمايدۇ. پەقەت ئوقۇش يېزىشنى بىلسىڭىز كۇپايە.مەكتۋىمىزدە   ئەدەبىيات دەرسى "تالاشتا قالغان تىل-ئەدەبىيات"دەرسى دەپ ئاتايدىغان ھالەت شەكىللەندى.ھىچبىر سەۋەبسىزلا،  ئەدەبىياتتىن خەۋرى يوق " ئېتى ئۇلۇغ سۇپىرسى قۇرۇق"سىنىپ مەسئۇلى بۇلۇپ ئەدەبىيات دەرسى بەرگەنلىكىگە قاراپ ئىچىم ئاچچىق بولدى.  مۇشۇنداق بۇلىشى بىزنىڭ ئانا تىل مائارىپى ئۈچۈن ياخشىلىق ھىساپلانمىسىمۇ ،ئانا تىل ئۈچۈن كۆيۈنىدىغان مائارىپچىلارنىڭ كۆپرەك چىقىپ ،ئانا تىل ئوقۇتۇشىنى توغرا يولغا كىرگۈزۈشىنى ئۈمىد قىلىمەن.
مەنبە:خىزمەتدىشىم تىلى
 ئۈرۈمچى شەھىرى تەڭرىتاغ رايۇنى

سەدەف

بىچارە ئانا تىلىمىزنىڭ بېشىدا دوزاقنىڭ ئوتى كۆيىۋاتىدۇ.

budunya

بۇرۇندىن ئۆزكەسپىنى ئاناتىلدا ئۆتۈپ كېلىۋاتقان ئوقۇتقۇچىلارغا تەستە ....شۇڭائۇلارمۇشۇ تىل-ئەدەبىيات دەرسىنى تالاشقىنى ...بۇمۇئۇلارغا بىردىن -بىر چىقىش يولى بولۇپ قالغان .....
ئۇيغۇرچە مەكتەپتە ئۇيغۇرچە دەرس ئۆتمەي ....ھەي.....قاچانمۇ ئوڭشۇلا بۇمائارىپ ....قوش تىل دەپ بالىلارنىڭمۇ ئۆگۈنۈش قىزغىنلىقىغا تەسىر يەتكۈزۈپ ئوقۇتقۇچىلارنىمۇ تەتۈر قىيناپ .....ئوڭشۇلۇپمۇ قالار ...مائارىپتىكى چوڭاملار نېمىش قىلىۋاتقاندۇ ،.زادى ....ئاڭلىمايۋاتقانمىدۇ ...ياكى ئاڭلىسىمۇ ئاڭلىماسقا سېلىۋاتقانمىدۇ...

jim

پۈتۇن جەمئىيەتتە،  توردا ئانا تىلىمىزنى قوغداش  دولقۇنى قوزغىساق بولاتتى .........................
ئۇيغاق زىيالىلىرىمىز يىغلايدۇ .باشلىق ،رەھبەرلەرىمىز ئوينايدۇ ،ساۋاتسىز .نادان كىشىلىرىمىز ئۇخلايدۇ

obul21c

شۇنداق مەن بىر قېتىم مەلۇم بىر باشلانغۇچ مەكتەپكە خىزمەت تەكشۈرگىلى بارغاندا،بىر ئوقۇتقۇچىنىڭ تىل-ئەدەبىيات دەرسىنى ئاڭلىغان ئىدىم،قارسام دەرىس مەزمۇنىدا «مەھمۇد قەشقەرى»،«ئەتەبەتۇلھەقايىق»قاتارلىق مەزمۇنلار تۇرۇپتۇ(ئۈتۈپ بولغان مەزمۇن ئىكەن.)،شۇنىڭ بىلەن يېنىمدىكى ئوقۇغۇچىدىن مەھمۇد قەشقىرى كىم دىسەم دەپ بىرەلمىدى،باشقىلاردىن سورىسام،بىرسى شائىر دىدى،بىرسى داڭلىق يازغۇچى دىدى.....ئىش قىلىپ بىر سىنىپتىكى باللارنىڭ ھىچ قايسى قانائەتلىنەرلىك جاۋاپ بەرمىگەن ئىدى.

obul21c

ئەگەر بۇ مۇنبەردىكى دوستلار ئىچىدە دەرس مۇنبىردىكى دوستلار بولسا،باللىرىمىز مەكتەپتە باشقا نەرسە ئۈگنەلمىسىمۇ ھىچ بولمىغاندا كىتاپقا ھېرىسمەن بولسۇن،ئۇلارنى كىتاپ ئوقۇشقا قىزىقتۇرايلى،ھىچ بولمىغان ئىز،ئويغانغان زىمىن،ئانا يۇرت قاتارلىق رومانلارنى ئوقۇپ چىقسىۇن.
شىنجاڭ ياشلىرى ژورنىلنىڭ ئالدىنقى سانىغا بېسىلغان يالقۇن روزىنىڭ ئوغلى بىلەن بولغان زىيارەتتە،ئۇ بالا شۇنداق بىر گەپنى قىلغان،يەنى ھازىرغا قەدەر ھاياتىغا چوڭ تەسىر قىلغان 3 ئىشنى سۆزلەپ ئۆتكەن.ئۇنىڭ بىرسى ئوتتۇرا مەكتەپ ۋاختىدا «ئانا يۇرت»روماننى ئوقۇغانلىقى،شۇنىڭ بىلەن باشقىچە بىر دۇنيا قارشىنىڭ يىتىلگەنلىكى....

jim

http://bbs.misranim.com/thread-97034-1-1.htmlبىز ئىززىتىنى قىلمىغان بىلەن  خەخلەر ئەزىزلايدىكەن

arkim

مەن يىقىندا  توردىن فىرانسىيەدە مەلۇم ئالىي مەكتەپتە ئۇيغۇر تىلى دەرسىسى تەسىسى قىلىنغىنى توغرىسىدىكى خەۋەرنى كۆرۈپ، ئامرىكىدىكى ئۇيغۇرتىلى دەرسى ۋە تەتقىقاتى بىلەن شۇغىللىنىۋاتقان مەكتەپلەر توغرىسىدا قىسقىغىنە ئۇچۇر بىرىشنى ئويلاپ قالىم. (تەپسىلى ماتىرىياللارنى توپلاۋاتىمەن كىيىنچە تەپسىلى بىر يىزىپ چىقماقچى).
    مىنىڭ ھازىرقى ئىگە بولغان ئۇچۇرلىرىمغا ئاساسلانغاندا ئامرىكىدا ھازىرچە بىر قانچە ئالىي مەكتەپتە ئۇيغۇرتىلى دەرسى ئىچىلغان بولۇپ، مەخسۇس ئۇيغۇرتىلى دەرىسلىك كىتابى تۈزۈلگەن. ھەم ئۇنىڭدىن باشقا بىرقانچە مەكتەپتە تىلشۇناسلاردىن ئۇيغۇرتىلى توغرىسىدا ماقالە يازغان ۋە تەتقىق قىلغانلار بارلىقىنى ئاڭلىدىم.

  ئۇيغۇرتىلى دەرسى تەسىس قىلىنغان ئۇنۋىرستىتلار:
  خارۋارد ئونۋىرسىتىتى: بۇ مەكتەپتە ئىككى خىل ئۇيغۇرتىلى دەرسى ئىچىلغان بولۇپ، ئاساسلىقى بۇ ساھەدە تەتقىقات بىلەن شۇغۇللىنىدىغانلارغا ئۇنۋىرسال ئۇچۇر بىرىشنى ئاساسىي مەخسەت قىلىدىكەن. شۇڭا بۇ دەرىسكە قاتناشقانلار ئۇيغۇر تىلىنىڭ ئالاھىدىلىكى بىلەن تونۇشۇپ تىل تەتقىقاتى ئۈچۈن ماتىرىيال توپلايدىكەن. شۇڭا بۇ دەرسكە قاتناشقانلار ئۇيغۇرتىلىدا ئالاقە قىلىشنى مەخسەت قىلمايدىكەن.
ماسساچۇسىت تىخنىكا ئىنىستىتوتى: بۇ مەكتەپ ھەمىگە مەلۇم بولغان داڭلىق ئونۋىرسىتلارنىڭ بىرى بولۇپ، بۇ مەكتەپنىڭ نەزىريە تىلشۇناسلىقى كەسپى دۇنيادا بىرىنجى ئورۇندا تۇرىدۇ. شۇڭا بۇ مەكتەپتىكى تىلشۇناسلىق كەسپىنىڭ دوكتۇر ئاسپىرانتلىرى ئۆزىگە ناتۇنۇش بولغان بىر تىل توغرىسىدا تەتقىقات بىلەن شۇغىللىنىشى تەلەپ قىلىدىغان بولۇپ، بىرقانچە ئوقۇغۇچى بۇ تىل ئۈچۈن ئۇيغۇرتىلىنى تاللىغان. بىر قانچە ماقالىلەر يىزىلىپ ئىلان قىلىنىپ، 2011-يىلىبىر پارچە دوكتۇر ماقاىسى  ئۇيغۇرتىلىدىكى كېىشلەر توغرىسدا ياقىلانغان. ھەم بۇ يىل رەسمى ئۇيغۇرتىلى دەرس تەسىس قىلىنغان.
ۋاشىڭگىتون ئونۋىرسىتىتى: بۇ مەكتەپتە مەخسۇس ئۇتتۇرا ئاسىيا مەدىنىيەت، تىل تەتقىقات مەركىزى بار بولۇپ، بۇنىڭ ئىچىدە ئۇيغۇر تىل، مەدەنىيەت تەتقىقاتى ۋە ئۇيغۇر تىل ئوقۇتىشى ئىلىپ بىرىلغان. مەخسۇس ئۇيغۇرتىلى ئوقۇتۇش كىتابى تۈزۈلگەن.
ئىندىئانا ئونۋىرسىتىتى: بۇ مەكتەپنىڭ سىستىمىلىق ئۇيغۇرتىلى دەرسى بار بولۇپ، تۆۋەن سەۋىيە ۋە يۇقىرى سەۋىيەدىن ئىبارەت ئىككى سەۋىيەدە ئۇيغۇرتىلى دەرسى تەسىسى قىلىنغان. ئۆزىنىڭ مەخسۇس ئۇيغۇرتىلى دەرىسلىكى ۋە ئۇيغۇرتىلى ئۈگۈنىش يۇمشاق دىتالى تۈزۈلگەن.
كانزاس ئۇنۋىرسىتىتى: بۇ مەكتەپتىمۇ ئوخشاشلا ئۇيغۇرتىلى ئوقۇتۇش دەرسى تەسىس قىلىنغان بولۇپ، ئۇيغۇرچە ئۈگەنگۈچىلەر ئۈچۈن يىتەرلىك ماتىرىيال ۋە ئوقۇتۇش بىلەن تەمىنلىنىدۇ.

يۇقاردا تىلغا ئىلىپ ئۆتكىنىمدەك، ئامرىكا ئونۋىرستىتلىرىدىمۇ ئۇيغۇرتىلى ئۈگۈنىش ۋە تەتقىقى قىلىش خىلى سىستىمىلاشقان.  

misranim   qutber yollanmisi...