ئۇيغۇر قەلەمكەشلىرگە ئوچۇق خەت

erkoghlan

ئۇيغۇر قەلەمكەشلىرگە ئوچۇق خەت

ئەرك ئوغلان

سۆزۇمنىڭ بېشى بسمىللاھ، بۇ مۆئمىنلىك ۋەزىپەمدۇر،

سانا يۇ ھەمدىلەر ئېيتسام تۇمەن مىڭنى يەنە كەمدۇر ،

قۇرۇق ،تۇزسىز ئىبادەتتىن ئەمەل ئەۋزەل ،ئەقىدەمدۇر،

بۇ دەۋايىمغا بورھانىم مۇشۇ يازمىش قەسىدەمدۇر،

تىلەيمەن رەببىم ئاللاھتىن قۇلۇمغا كۇچ ۋە قۇۋۋەتنى

-ئا. ئۆتكۈر(ھىدايەتنامە)

ئەسسالامۇ-ئەلەيكۇم بۈيۈكلە،ئۇششاق-چوڭ،پىششىق-توڭ قەلەمكەشلەر.كەمىنە ئوقۇرمەننىڭ ،ئۈمۈد ۋە ئىزدىنىش كۈتكەن ،ئۇششاق ۋە توڭنىڭ جۈملىسىدىن بولغان ئەرك ئوغلاندىن سىلەرگە ئالى ئېھتىرام! بىسمىللىسىغا "ئۇيغۇر..." ۋە يۈيۈكلىرمىزدىن بولغان ئا. ئۆتكۈر بوۋىمىزنىڭ سۆزىنى ئېلىپ ،ئۆزۈمنى چاغلىماي شىلتاڭ ئاتقىنىمنى ئخرار قىلىمەن. گۈۋاھلىق بېرىمەنكى مەن يازغۇچى-شائېردىنمۇ ئەمەس،پەيلاسۇپ ۋەياكى جەميەتشۇناس، ئوقۇتقۇچى، دوھكتۇر، پىراپپىسور دىگەندەكلەردىنمۇ ئەمەس. ئەڭ موھىمۇ ئوبزۇرچىمۇ ئەمەس! مەن پەقەت ئوقۇرمەن. تۆۋەندە بىر ئاددى ئوقۇرمەن نوقتىسىدا تۇرۇپ ئۇيغۇر قەلەمكەشلىرمىزگە مەن ۋە مېنىڭلە پىكىرداش زىيالى ، ئوقۇرمەنلەرنىڭ ئۈمۈدى ۋە بايانىنى ئوتتۇرغا قويۇپ ئۆتمەكچى. مەن تېخى ئالى مەكتەپ قوينىدىكى بىر يۇمران مايسا، ئۇنىڭ ئۈستىگە ئوقۇۋاتقان كەسپىم ئەدەبىياتقا ئازراقمۇ يېقىن كەلمەيدۇ. ئېنىقكى نوقسان ھەم كالتە ئوي-تەپەككۇرلاردىن خالى ئەمەسمەن. ۋە بەلكى ھېچبىر قىمەتكە ئىگە پىكىرلەرنى يۇرۇتۇپ بېرەلمەسلىكىممۇ مومكىن. ئەمما پۈتۈكۈل زىيالىلارغا ۋەكىللىك قىلالمىساممۇ،لىكىن مېنىڭدەك زىيالىلارنىڭ ئىچىدىكى زىيالىلارنىڭ بىرسى مەن. مۇشۇ نوقتىدىن بۈيۈكلىرمىزنىڭ مەنكەبى ئۇششاقلارنى قايسى نوقتىدىن قانداق يېتەكلەشنىڭ زۆرۈلىكى توغرىسىدا  ئىلھام ئاتا قىلسام ئەجەپ ئەمەس.

1.مىللەتنى سۆكۈپ مىللى قەھرىمان بولۋاتقانلار

بۇخىل يازمىلار مۇنبەرلەردە كۆپەرەك  ئۇچرايدۇ. بۇنىڭدىن خەلقىمىز ۋە جەميەتتە، شۇنداقلا ئۇيغۇر يازغۇچىللىرىمىز ئارىسىدا ئىناۋەت ۋە ئابرويغا ئىگە قەلەمكەشلىرمىزنىڭ  يازمىللىرى ئىچىدىمۇ خېلى سالماقنى ئىگەللەيدۇ. بۇلار خۇددى مىللەتكى كېسەللىكنىڭ يىلتىزنى، مەنبەسىنى تېپىۋالغاندە ، مۇشۇ ئەسىرنى جامائەتچىلىكە سۇنسا، خەلق مۇشۇ ئىللەتلىرنى تۈزەتسىلا پۈتكۈل ئىشلار قىنىغا چۈشۈدىغاندەك داۋراڭ سالدۇ.( مىسالى مەن ھازىرلا شۇنداق قىلدىم) . ھەقىقەت ئىنسان ئىنساننىڭ ئەينىگى، ئەينەك تاشقى قىياپىتىمىزنى كۆرسۈتۈپ بەرسە ئىنسان نوقسانلىرمىزنى، ئىچكى ئەيبىمىزنى كۆرسۈتۈپ بېرىپلا قالماي، ئۇ ئىنساننىڭ قىمىتىنى، رولىنى كۆرسۈتۈپ بەرگۈچى. بىر ياخشى سۈپەتلىك ئەقىللىق ئىنسانغا نوقسان-كەمچىللىكلىرنى كۆرسۈتۈپ بېرىش ئەۋزەل، ئەمما نوقسانلىق ئىنسانغا يېتەكلەش ئەۋزەل. بۇ خۇددى تەن ساق ، ماغدۇر بار چاغدا ئاللاھقا قىلغان ئىبادەتنىڭ ئاللاھتىن كۈتكەن ئۈمۈددىن ئەۋزەل بولغىندەك، ماغدۇر كەتكەندە ئەمەلدىن ئۈمۈد ئەۋزەل بولغىندەكلا بىر ھەقىقەت. نوۋەتتە خەلقىمىز سىلەر تىللاۋاتقان، سۆكىۋاتقان ئاشۇ ئىللەتلەر تۈپەيلى ھەلىدىن كېتىۋاتىۋاتىدۇ، ھالبۇكى سىلەر بىر كېسەلنى دوختۇر كەبى داۋالاش ئۇياقتا تۇرسۇن "دوختۇرغا بېرىپ كۆرنۈپ باقىن، دورا يەپباق ساقىيىپ كېتىشىڭ موكىن " دىگەندەك ئۈمۈدنىمۇ بېرەلمەيۋاتىسلە. ئۆلمەكنىڭ ئۈستىگە تەپمەك قىلىشتىن باشقا ھېچنىمە قىپ برەلمىدىڭلار. دوختۇر كېسەلنىڭ، تەننىڭ دوختۇرى. يازغۇچى خەلىقنىڭ، ئاڭنىڭ دوختۇرى.  بۇ بۈيۈك  ۋە شەرەپلىك نام سىلەرگە مەسئۇليىتى بىلەن بېرىلگەن. بىزگە ئۈمۈد كېرەك. قارۇغىغا يولنى خاتا مېڭىۋاتقىنى دەپ قويىنىڭزغىلا توغرا يولنى تېپىپ ماڭالمايدۇ. يۆتلەپ توغرا يولغا سەپ قويۇش زۆرۈر ۋە ئۈنۈملۈك.

2.قەلەم بىلەن قەلىبنىڭ بىردەك بولماسلىقى

ئا.ئۆتكۈر

بەس قەلەم ، كۆرگەن مۇقامغا يورغىلاشتىن توختا سەن ،

بارنى سۆزلە ، ھەقنى كۈيلە ، سەپسەتىلەر ساتما سەن .

نە كېرەك يوق نەرسىلەردىن باش قاتۇرماق شۇنچىلىك ،

ساپلىغىڭنى بۇلغىتىپ ، ياشلار ئاققۇزماق شۇنچىلىك .

مەن سېنى كۈرەش ئۈچۈن قىيدىم بوۋامنىڭ تىغىدا ،

بول ماڭا ئۆتكۈر قىلىچ ، ياتما مەزلۇملىق قېنىدا .

قەغىزىم ئۈستىدە ماڭساڭ كۈتكىنىمدىن ئىز ياسا ،

ھەر چېكىتتە ھۆرىيەت _ ئىقبالىغا نېگىز ياسا .

كۈيلە تاغ باشىدا بولساڭ ، تاغۇ _ تاشلار تىتىرىسۇن ،

ھەيۋىتىڭدىن ئەزگۈچى ھاكىم سىنىپ قان يىغلىسۇن .

قەغىزىم ئۈستىگە ئەمدى چۈشمىگەي ياش ئىزلىرىڭ ،

خوش _ خوش ئېيتىپ ، كەتسۇن ئەمدى بۇ يىغىچان گەزلىرىڭ .

مەن سېنى ماۋزۇ قىلىپ چوڭ جەڭ ئۈچۈن ئاتىدىم ،

بىر كېچە گويا خىيالدا ياۋ كۆزىگە قادىدىم .

جەڭدە يەڭگەچ قەبرىمە « لەۋھە » بولۇپ ياتماقچىسەن ،

تۈنلىرىمنى كۈن ياساپ ، گۆھەر كەبى يانماقچىسەن .

قېنى ئەمدى كۈيلىگىن ئەسىرىمگە لايىق ناخشىنى ،

مەنمۇ تاللاپ يۈرمىدىم سەندىن بۆلەك بىر ياخشىنى

قەلەم بىلەن قەلىبنىڭ بىردەك بولاسلىقى يۇقىردا ئوتتۇرغا قويۇپ ئۆتكەن"ئاتالمىش مىللى قەھرىمانلار" نىمۇ ئۆز ئىچىگە ئېلىپ كېتىدۇ. ئەمما بۇ بىر قەلەمكەشنىڭ ئار-نۇمۇسى ۋە مەسئۇليەت تۇيۇسىغا بېرىلگەن باھا دەپ قارغاچقا ئايرىم ئوتتۇرغا قويدۇم. بۇ ھەقتە كۆپ توختالمىساممۇ ئا.ئۆتكۈرنىڭ يۇقۇردىكى شېئرى يېتەرلىك دەپ ئويلايمەن.

3.ھېسسى تۇيغۇ بىلەن خەلىقنى ئەللەيلەش

ئىنسان تەپەككۇر ۋە سۆيگۈ بىلەن بۈيۈكلۈكە ئىتىلگۈچى ھەم بۈيۈكلۈككە يەتكۈچى. دىمەككى، سۆيگۈ ئىنساندا كەم بولسا بولمايدۇ. ئەمما بۇ يەردە، نىمىنى قانداق شارائىتتا قانداق سۆيۈش مەسلىسى كەپ چىقىدۇ. ئىنساننىڭ سۆيلىشى ئاپىرىدە بولۇشتىن بۇرۇنلا داۋاملاشقان بولدۇ. سۆيۈشى بولسا ، سۆيگۈنى ھېسقىلالىغىندىن باشلاپ داۋاملىشىدۇ ھەم دەۋىر، زامانغا  ۋە ئۇنىڭغا تەسىر كۆرسەتكەن شەيئىلەرگە قاراپ ئۆزگۈرۈپ تۇردۇ( ئەلۋەتتە ئىلاھ سۆيگۈسى زامان، ماكاندىن ھالقىغان).  خېلى كۆپ يازغۇچىللىمىزنىڭ ئىجدىمائى تۇرمۇشنى ئارقا كۆرنۈش قىلغان ئەسەرلىنىڭ بىرەرىنى ئوقۇسىڭىز ، قالغانلىرىنىڭ باشلىمى بىلەن ئاخىرنى پەرەز قىلالايسىز. بۇلار ،مىسالى بىر ئەسىردە يولۇچىنى ماشىنا بىلەن ئۈرۈمچىدىن قەشقەرگەئېلىپ بارغان بولسا، يەنە بىرسىدە پويىز ياكى ئايرىپىلاندا ئېلىپ باردۇ. ئەلۋەتتە سىزقاتناش ۋاستىللىرنىڭ تۈرلىرگە قاراپ ئۇچراش ئېتىمالى بولغان قىيىنچىلىق ۋە ھەل قىلىش ئۇسسۇللىرنى پەرەز قىلالايسىز. بۇ خىلدىكى قەلەمكەشلەر پاچىئەنى ئاساس قىلىپ، خەلقىمىزنىڭ ھېسداشلىق تۇيغۇسنى تۇتقا قىلىپ يېزىلغان ئەسەرلەردە ئۆز ئىگىسىنى تاپىدۇ. مېھرىبان  ئاقكۆڭۈل خەلقىم،ئەسەر پۇرسىناژلىرنىڭ پاجىئەلىك تۇرمۇشىغا ئېچىنىدۇ ھېسداشلىق قىلىدۇ. خۇددى بۇ ئىشلار ئەتتاپىدا راسلا يۈز بەرگەندەك ئۈمۈدسىزلىندۇ، بەندىدىن كۆرۋاتقان تەڭسىزلىكلەرگىمۇ قانائەت قىلدۇ.

قەلەمنىڭ چىنلىقنى ئاساس قىلمىقى زۆرۈر،ئولمەيدىغان چىنلىق تارىخنى يارتالىغان چىنلىق. تارىخ- يارالغان چىنلىق.بۇ نوقتىدىن ئېلىپ ئېيىتقاندا، بىز يېڭىلىققا، چىقىش يولغا مۇھتاج.

4. مىللىتىمىز قەھرىمانغا مۇھتاج

بۇ يەردە ئاۋال قەھرىمان ئۇقۇمىنى ئوتتۇرغا قويۇشقا توغرا كېلدۇ. قەھرىماننىڭ ئېنىقلىمىسى ناھاياتى كۆپ بۇلۇپ، مۇقۇم بىر قېلىپقا سېلىۋىلىشقا بولمايدۇ. قەھرىماننىڭ كېلىپ چىقىش ئارقا كۆرنىشى ۋە ئۇ ۋەكىللىك قىلغان سىنىپ، ۋەزيەت ياكى ئامىلغا قاراپ ئېنىقلىما بېرىش زۆرۈر. ھېلىمۇ ئېسىمدە، تەييارلىقتىكى ۋاقتىمىزدا بىرئوقۇتقۇچىمىز پاۋىل كارچاگىن بىلەن بېلگايتىسنىڭ رەسسىمىنى كۆرسۈتۈپ قايسى قەھرىمان دەپ سورغاندى. كۆپسانلىقىمىز پاۋىلنى كۆرسەتكەن. ئەمما ئىقدىسادى كۆرەشنى ئاساسى گەۋدە قىلغان بۈگۈنكى دۇنيادا بىلگايتىسنىڭ تىرىك قەھرىمانلىقىنى قايىل قىلارلىق يۇرۇتۇپ بەرگەن. يەنە بىر مۇنازىرە قانۇن دەرىسخانىسىدا ئۆتكۈزۈلگەن، يەنى" قەھرىمان ۋەزيەتنى بارىققا كەلتۈرەمدۇ ياكى ۋەزيەت قەھرىماننى مەيدانغا كەلتۇرەمدۇ؟" دىن ئىبارەت. نەتىجە: قەھرىمان ۋەزيەتتە ئۆزگۈرۈش ھاسىل قىلالىغاندا ئاندىن قەھرىمان ئونۋانىغا ئېرشىدۇ. ۋەزيەت ئېھتىياجى قەھرىماننىڭ ئوتتۇرغا چىقىشىغا شارائىت ھازىرلاش بىلەن بىرگە قەھرىماننى تاۋلايدۇ ۋە خەلقنىڭ قوللىشىغا مۇيەسسەر قىلدۇ. مۇشۇ نوقتىدىن مەن قەھرىمانغا تۆۋەندىكىدەك ئېنىقلىما بېرىپ ئۆتمەكچى. يەنى قەھرىمان:ۋەزيەت ئېھتىياجىغا تۇغۇلۇپ،ئەگرى-توقاي ۋەزيەتتە تاۋلىنىپ ، يېڭى ۋەزيەت بارلىققا كەلتۈرەلەيدىغان،ئومۇمى ئاڭغا ئىگە، ئۆزى ۋەكىللىك قىلغان سىنىپ ئۈچۈن قۇربانلىق بېرىشتىن قوقمايدىغان،ھەم بۇ سىنقا ئىگە بولالايدىغان.بۇ سىنىپقا باراۋەرلىك ئېلىپ كېلەلەيدىغان زاتنى كۆرسىتدۇ .ئۇ ۋەزيەت،پۇرسەت كۈتمەيدۇ بەلكى ۋەزيەتنى، پۇرسەتنى ئۆزى ئۈچۈن بويسۇندۇردۇ. يېقىنقى زامان يېزىقچىلقىمىزدا پەرزەنتلەرگە سۆزلەپ بەرگىدەك بىرەر قەھرىمانلىق داستانى مەيدانغا چىققىنى يوق. بۇ بىزدە قەھرىماننىڭ يوقلىقىنى بىلدۈرەمدۇ ياكى قەلەمكەشلىرمىزدىكى مەسلىمۇ؟ مېنىڭچە قەھرىمان ھەرقانداق ۋەزيەتتە ئۆزگە چۇشلۇق قىممەت بىلەن مەۋجۇت بولۇپ تۇردۇ. بۇ دەل ئاخپارات ۋاستىللىرى ۋە قەلەمكەشلەرنىڭ قەلمى بىلەن خەلق ئىچىدىكى ئورنى يۇقرى كۆتۈردۇ ۋە تەسىر دائىرسىنى كېڭەيتىدۇ. ھازىر ۋەزىيتىمىزدە قەلەمكەشلەرنىڭ پائالىيتى بىرقەدەر ئەركىن. شۇڭا بۇ يۈكسەك مەسئۇليەتنى سىلەرنىڭ ئاداقىلشىڭلار تولىمۇ زۆرۈر ۋە تەخىرسىزدۇر.

ھازىر ئۇيغۇر زىيالى قاتلىمى تۇيۇنىشقا يىرق بولسىمۇ ، ئەمما مەلۇم سەۋيەگە بېرىپ يەتتى. سۆزلىسە چۈشۈنىدۇ، يازسا ئوقۇيدۇ. ئەگەشتۈرسە ئەگىشىدۇ.گۈگۈمۇقتا تەمتىرەپ يۈرگەن بىزدەك زىيالىغا دانكودەك بىر قەھرىماننىڭ ئوتتۇرغا چىقىپ يولىمىزنى يۇرۇتۇپ بېرشى،يولىمىزنى كۆرسىتىپ بېرشى تەخىرسىز ئېھتىياج. بۇ قەھرىمان دەل سىلەرنىڭ قەلمىڭلار بىلەن تاجلانغۇسى.

دۇنياغا مەشھۇر فىزىكا ئالىمى ئالبېرت ئېينىشتىيىن مۇنداق دەيدۇ: «دۇنيا بىر خەتەرلىك جاي. بۇنداق بولۇشىنى رەزىل ئىشلارنى قىلىدىغانلار كەلتۈرۈپ چىقارغان ئەمەس. بەلكى ئاشۇ رەزىل ئىشلارنى كۆرۈپ تۇرۇپ، سۈكۈت قىلىپ كېتىۋىرىدىغانلار كەلتۈرۈپ چىقارغان.»( ئۇيغۇرلار نىمە ئۈچۈن  زىيالىلارنىڭ يېتەكچىلىك رولىغا مۇھتاج(  بىلىمخۇمار))

5. بۇيرۇقۋازلىق ۋە قۇرۇق پەندى-نەھەت

ئىنسانىڭ بىلمەي تۇرۇپ قىلغىندىن بىلىپ بىلىپ تۇرۇپ قىلدىغان خاتالىقى ئېغىر توختايدۇ. ئەمىليەتتە كۆپ كىشىللىرمىز نىمىنى قىلىپ ،نىمىنى قىلماسلىقنى، نىمىنى قىلسا ياخشى ، نىمىنى قىلسا يامانبولدىغانلىقىنى ئوبدان بىلدۇ. ئەمما خاتا ئىكەنلىكىنى، يامان ئىكەنلىكىنى بىلىپ تۇرۇپ قىلدۇ.بۇنىڭغا ئېھتىياج قىستىغان. ئەگەر بىر دانا قەلەمكەش بىر ياكى بىرنەچچە تۈرلۈك ئاشۇ مەقسەتكە يېتەلەيدىغان ياخشى يولنى كۆرسىتىپ بەرسە، ئېنىقكى ئەڭ ياخشىسنى تاللاپ ماڭغان بولاتتى . شۇڭا قۇرۇق شۇئاردىن ئەۋزەلرەك تەدبىرىڭىزنى كۆرسۈتۈپ بېرىڭ.

نوقسانلاردىن خالى ئەمەسمەن . ئوقۇرمەنلەردىن تۆۋەنچىلىك بىلەن كەچۈرۈم سورايمەن. شۇنداقلار تورداشلارنىڭ يازغۇچىلىمىزدىن كۈتىۋاتقان ئوي-خىياللىرنى ئىنكاس شەكىلدە يېزىپ مەزمۇننى تېخىمۇ بېيتىشنى ئۈمۈد قىلمەن.

مەنبە : قەلمىم

tarem

ئادەمنى ئويلارغا سالغۇدەك ياخشى تىما ئىكەن،رەخمەت

togrulbek

‹‹ گەپ قىلىش قائىدىسى››:
1.باشقىلارنىڭ ئىشىنى  سۆزلەشتە  ئېھتىيات قىلىش
2.ئاتا دېمەت چوڭلارنىڭ ئىشىنى ئاز سۆزلەش
3.كىچىك بالىنىڭ ئىشىنى نەسىھەت قىلىپ سۆزلەش
4.كىچىك ئىشنى يۇمۇرلۇق قىلىپ سۆزلەش
5.قىلالمايدىغان ئىشنى سۆزلىمەسلىك
6.كۆڭلى بۇزۇلغان ئىشنى يېقىن سىرداش دوستىغىلا دىيىش
7.ئۆزىنىڭ ئىشىدا ،ئاۋۋال باشقىلارنىڭ پىكرىنى ئاڭلاپ بېقىش
8.ئەر-خۇتۇن ئارىسىدا ئىشتا مەسلىھەتلىشىش
9.جىددىي ئىشنى ئالدىرماي دىيىش
10يۈز بېرىشى ناتايىن بولغان ئىشتا ئاغزىغا كەلگەننى سۆزلىمەسلىك.
11.كىشىنى رەنجىتىدىغان ئىشنى قەتئىي دىمەسلىك

pidakarroh

بۇنى ناھايىتى ياخشى يېزىپسىز. مەن ئۇقۇپ تەسىرلەندىم .سىزگە رەخمەت. كوپ ئىجىر قىلىپسىز. ئەجرىڭىزنى ياراتقان ئاللا ئىگگەم بەرسۇن.  مەنمۇ يا يازغۇچى يا ناتىق ئەمەس. يېزىقچىلىقتىن ئەسلا ئەمىلىي تەجرىبەممۇ يوق . مەن  بىر ئۇقارمەن. ھەم  بىر  ئۇيغۇر  زىيالى  قاتلىمىغا مەنسۇپ بۇلۇش سۈپۈتۈم بىلەن بىر ئىككى ئېغىز گەپ قىلاي، شۇنداق ياخشى ئەسەرلەرنى ئۇقۇپمۇ بىر ئېغىز گەپ قىلماي سۈكۈتتە تۇرسام. ئۈزۈمنى تازا نۇرمال ئادەم ئەمەستەك ھىس قىلىپ قالىدىكەنمەن.  بۇ قىرىندىشىمىزنىڭ يۇقارقى يازغان ئەسىرىنى ئۇقۇپ ھەقىقەتەن تەسىرلەندىم. لىكىن شۇنى دىگىم كىلىۋاتىدۇ. بىزنىڭ %70 ئۇيغۇرلىرىمىز يەنىلا دىھقان بۇنى ئۇنتۇپ قالسىڭىز بولمايدۇ. ئۇلارنىڭ ئىدىيسىى تېخى تۇللۇق ئۇيغانغان ھالەتتە ئەمەس.شۇڭا  ئۇيغۇر جەمىيتىمىزنى (خەلىقىمىزنى)  يەنە بىر ئاپراتسىيە قىلىپ ،جەمىيەتتىكى ناچار ئىشلار، قالاق ئىدىينى نادانلىقنى قامچىلاپ، چىقىش يۇلىنى كۆرسۈتۈپ بىرىدىغان يازغۇچىلار، زىيالىلارنىڭ ،ئوت يۈرەكلەرنىڭ كوپرەك چىقىشىنى ئۈمۈت قىلىمىز. قانداق قىلغاندا يېزىدىكى شۇ دىھقانلارنىڭ ئېڭىنى يۇقۇرى كۆتۈرۈپ، ئۇلارنى غەپلەت ئۇيغۇدىن ئويغاتقىلى بۇلار؟؟؟

bowak

بەك ياخشى يېزىلغان تېما بوپتۇ،مەيلى قايسى مەزمۇندا تېما يوللانسۇن پاكىتلىرى قايىل قىلارلىق بولسا ،بولۇپمۇ  پايدىلىنىلغان مەنبە ئېنىق ئەسكەتىلسە چۈنكى مەنبە دىگەنلىك ئۇچۇر دىگەنلىك.بۇ ئارقىلىق ئۆز-ئارا ئۇچۇر ئالماشتۇرۇش مەقسىدىگە يەتكىلى بولىدۇ. بىلىم خالايدىغانلار شۇ مەنبەگە ئاساسەن شۇ ماتىرىياللارنى ئىزدەپ تېپىپ بىلىم دائىرسىنى كېڭەيتىپ بىمەنە ئنكاسلارنىڭ يېزىلىپ قېلىشنىڭ  ئالدىنى ئالغىلىلى بولىدۇ،شۇنداقلا ئادم تەربىيەلەش مەقسىدىگە يەتكىلى بولىدۇ.

تارخان

ئاۋال ئورۇن ئېلىۋالاي……
كۆڭلۈمدىكىدەك تېما ئىكەن、ئاخشاملىققا ئىنكاسىمنى تەھرىرلەيمەن、بولىدىغاندۇ？

abdukorax

بۇ مەزمۇن 1قەۋەتتىكى anawetenدە2013-02-07 13:49يوللىغان يازمىسىغا نەقىل :
ياخشى يېزىپسىز !  
مەنچىمۇ ئۆزىنى يازغۇچى ۋە زىيالىي دەپ قارىغان كىشى ككپ تەرەپلىمە بىلىم ئېلىشى ،خەلقىنى ئويلىشى ۋە سەگەك بولىشى لازىم ! مىللەتتىكى ئىللەتنى پاكىتلىق ھالدا كۆرسەتسە مېنىڭچە بۇ ياخشى ئەھۋال بۇنى ھەرگىزمۇ يامان ئىش دېگەىلڭ بولمايدۇ . لېكىن بىر قىسىم كىشىلەر ئاساسسىز ئادەم تىللايدۇ ئەمەسمۇ  .....
بۇ تېمىنىڭ غەيۋەت سورۇنى ئەمەس بەلكى ئىمىي مۇنازىرە سورۇن بولىشىنى ئۈمىد قىلىمەن ! ھەرقانداق ھۆكۈم پاكىتلق بولغىنى ياخشى  

پىكىرىڭىزنى قوللايمەن ئانا ۋەتەن.
كىسەلنى داۋالاش ئۈچۈن ئاۋۋال كىسەلنى ئىنىق تونوپ كىسەللىك دىئاگىنوزىنى قويغاندەك ئەگەر ئەيىپ بولسا ئۇنى چوقوم پاكىتلىق ئىيتىش كىرەك.ئەيىپتىن ئۆزىنى قاچۇرۇش ياكى مەلۇم شەخىسكە قارىتىپ غەيۋەت شىكايەت قىلىشلارنىڭ ھىچقايسسىسى توغرا ئەمەس.
ئابدۇكىرىم ئابلىز چۈشنمىدىم دىگەن ئىتوتنى ۋايىغا يەتكۈزۈپ ئوينىغاندىن مەن تونويدىغان كىشىلە، شىركەتتىكىلەر مەجبۇرى ئۇيغۇرچە سۆزلەشنى ئادەت قىپتۇ.مەنمۇ تاماقتا ياڭيو دەپ ساپتىكەنمەن مىنىمۇ ئەگەر شىركەتتە بولغان بولسىڭىز بىر سوم جەرىمانە تۆلەيتىڭىز دىگەنتى خىجىل بولدۇم ئەمما ياڭيونىڭ ئۇيغۇرچىسىنى راس گەپنى دىسەم پەقەت ئۇقمايدىكەنمەن.ئۆيدىكىلەرمۇ بىلمىدى،ئەتراپىمدىكى دوسلىرىممۇ بىلمىدى،ئاخىر شۇ بالىلاردىن سوراپ بۇنىڭ ئۇيغۇرچىسىنىڭ بەرەڭگە ئىكەنلىكىنى بىلىۋالدىم...
نۇرغۇن ۋاقىتتا مەسىلىنى دىمەسلىك ياكى ئۇنىڭدىن ئۆزىنى قاچۇرۇش توغرا ئەمەس.مەسىللەرنى كۆككە كۈتۈرۈپ توختىماي سۆزلەپ ئۈمۈتسىزلەندۈرۈشمۇ ياخشى ئەمەس.مەسىلىلەرنى بايقىغانلار چوقوم ئوتتورغا قويسۇن.مومكىن بولسا شۇ مەسىلىنى بىلگەنلەر ھامان تۈزۈتۈشكە تىرىشىدۇ دەپ ئويلايمەن.نوقسانلىرىمىزنى كۆرگۈچىلەرمۇ سۆزلىسۇن بىلىۋالايلكى،تۈزتەيلى ،ئىزدىنەيلى ،ئالاھىدىلىك تەرەپلىرىمىزنى كۆرۈپ بىزنى ئۈمۈتلەندۈردىغانلارمۇ چوقوم سۆزلىسۇن روھلىنايلى.ئىشقىلىپ ھەممەيلەن ئۆزىمىزنىڭ رولىنى تولوق جارى قىلدۇرساق، تىرىشساق دىگەن ئۈمىتتە مەن.
بىزدە مەسىلە دەپ قارالمىغان مەسىللەر ئاز ئەمەس.بۇ مەسىللەرنىڭ مەسىلە پىتىچە قىلىۋىرىشى بىزنى ھامان گومران قىلىدۇ،ئىگەم ئاللاھ پاناھلىق بەرسۇن.

yaqi

مىللەتنى سۆكۈپ مىللى قەھرىمان بولۋاتقانلار
سىز كىمنى سۆكتىڭىز؟...

ئەمماغۇ ياخشى يېزىپسىز ماقالىنى

parul

كونىلاردا  (ئىنىغا ھۇۋلىغان بۈرە قۇتۇر  بۇلۇر) دىگەن گەپ بار.مىللەتنى سۈكۈپ يازغان نۇرغۇن يازغۇچىلارنى كۈردۈم،ماقالىسىنى ئۇقۇدۇم،شۇلار ماختاپ ئاغزىدىن كۈپۈك كەلگەن يەرلەرنى كۈردۈم،يازغىنى بىلەن مىنىڭ كۈرگىنىم قەتتئى ئوخشاش چىقمىدى،بەلكىم ئۇلار ئۈزىدىن باشقا بىر ئۇيغۇرنىڭمۇ بىر كۈنلەردە شۇ  شەھەرگە چىقىپ قالدىغىنىنى ،ئۈزىنىڭ يالغانچى بۇلۇپ قىلىشىنى ئۇيلىمىغان بۇلسا كىرەك
   
               2007.يىلى مۇساپىرچىلىقتا ئۈرۈمچىدە ياشاپ قالدىم،شۇنچىلىك ئالدىراشچىلىقتىمۇ كىتاپتىن ئىبارەت ماڭا 26  يىل ھەمرا  بۇلغان كىتاپنى ئۇنتۇلۇپ قالمىدىم،ۋاقتىم بۇلسىلا كىتاپخانلارنى ئايلىنىش ،كىتاپ سىتىۋىلىش ئادىتىمنى ئۈزگەرتمىدىم،
بىر  كۈنى كەچ سائەت 8:30 لاردا  بۇرۇنقى بۇغدا  دۇختۇرخانىسىنىڭ دەرۋازىسىنىڭ يان تەرپىگە  جايلاشقان كىتاپخانىغا كىتاپ ئالغىلى كىرىپ يانىدىغان ۋاختىمدا مەن ئەڭ ھۈرمەتلەيدىغان ئاكام دىمەتلىك بىر شائىر كىرىپ كەلدى،كۈرۈشتۇق،بىلدىمكى بۇ يۇرىتقا يىغىنغا چىقىپتۇ،ئەتە قەشقەر  تامان يۇلغا چىقىدىكەن،كىچىك ۋاختىمىزدا بىر مەھەلىدە بىر ئۈستەڭنىڭ سۈيىنى تەڭ ئىچكەن،ئۇ  ئالى مەكتەپتە ئۇقۇۋاتقاندا <تارىم> ژۇرنىلىغا  بىسىلغان بىر يۈرۈش شىئىرلىرنى كۈرۈپ ھاياجاندىن كىتاپنى بىشىمدىن ئىگىز كۈتۈرۈپ  ئۇنىڭ دادىسىغا كۈرسەتكىلى يۈگرەپ ماڭغان ،مەنمۇ چوڭ  بۇلسام ئاشۇنداق  شائىر بۇلىمەن دەپ ئارزۇ قىلىپ ئۇنىڭ شىئىرلىرىنى يادىلاپ يۈرگەن  بۇ < ئاكام>نى  بۇنداقلا ئۇزىتىپ قۇيسام كۈڭلۈم يىرىم بۇلاتتى ئەلۋەتتە. تاماققا باشلىدىم،ئىچسەك دىۋىدى ئىچىملىك كەلتۈردۈم،مۇڭداشتۇق.ئۇ ماڭا قانداق ئادەم بۇلۇش ھەققىدە ئاغزىدىن كۈپۈك كەلتۈرۈپ  نەسھەت قىلدى،نەسھەتلىرىنى كۈڭلۈمگە بىرمۇ -بىر  پۈكۈۋىلىشقا  تىرىشتىم ،تەڭ كىچىدە  ئۇرنىمىزدىن تۇرۇپ قايىتتۇق،ئۇنىڭ چۈشكەن ياتىقىمۇ يىقىنلا يەردىكى (ئاياس مىھمانخانىسى ) ئىكەن،ياتاققا يۈلەشتۈرۈپ ئەكىردىم،ياتاققا  چىقىپلا  
- سەن ئۈرۈمچىدە خىلى جىق تۇردۇڭ،تۇنۇيدىغان قىزلار باردۇ؟ دەپ سۇراپ قالدى.
            غۇژژىدە كەلگەن ئاچچىقىمنى بىسىۋالدىم .ئۇنىڭ نىمە دىمەكچى ئىكەنلىكىنى چۈشەنمىگۈدەك دەرجىدە  دۈت ئەمەستە مەن،
    -تۇنۇمايدىكەنمەن<ئاكا> .
- بۇلدى قىلە،سىلەردەك  باللار قىزلارنى  تۇنۇمايمەن دىسە كىم ئىشىنىدۇ.بىرەرسىگە تىلىپۇن چالە،
يەنە ئۈزەمنى بىسۋالدىم.
   تىلپۇنۇم ياتاقتا  قاپتىكەن ،كەچۈرگىن،
    - مىنىڭ تىلپۇنۇمدا ئۇرغىن،بۈگۈن ياشىماي كەتسەم  سەتمۇ تۇرار،

               مەن ھۈرمەتلەيدىغان ،ئۇيغۇر ھۈرمەتلەيدىغان،ئۇيغۇرغا يۇلباش بۇلالايدىغان ،يازغۇچى دىسە ھەممە  قەۋىم تىك تۇردىغان بۇ  ئاتالمىش يازغۇچى مىنى < سۇلامچىلىق >تىن ئىبارەت رەزىللىك كۇچىسىغا ئىتتىرۋاتاتتتى،جۇدۇنۇم تۇتتى،ئۇنىڭ تىلفۇنىنى ئالدىم،دە ماقا مەن تىپىپ كىرەي دەپلا چىقىپ كەتتىم.ياتاقتىن چىقىپلا بايامنىڭ ياغىسىدىلا مىنىڭ نەزىرىمدە مەلئۇنغا  ئايلىنىپ كەتكەن  مۇناپىقنىڭ  تىلفۇنىنى يەرگە ئۇرۇپ چاقتىم،
   مۇشۇنداق بىر مەلئۇننىڭ يازغۇچىلار جەمىيتىگە ئەزا  بۇلغىنىنى  ئىچىمگە سىغدۇرالماي يازغۇچى  دىگەنگىمۇ ئۈچ  بۇلۇپ كەتتىم، تىخى بۇ  مەلئۇننىڭ مەدىنيەتتىن ئىبارەت بىر ئۇرۇننى قۇغدايدىغان ئۇرۇنغا مۇئاۋىن بۇلسىمۇ باشلىق بۇلغىنىنىدىن  ئەپسۇسلاندىم.

  يازغۇچى دەپ  ئاتالغانلاردىن يىراق  يۈرۋاتىمەن،
      مۇللامنىڭ دىگىنىنى قىل، قىلغىنىنى قىلما، دىگەن گەپ بەك تۇغرا ئۇخشايدۇ دەپ قالىمەن،
ئەرتىسنى گىرىمسىز  ھالەتتە كۈرسەڭ سەت كۈرۈنگەندەك ئاغزى  بىلەن كەينىنىڭ پەرقى يوق مۇشۇنداق ئاز ساندىكى <ئاتالمىش> يازغۇچىلارنىڭمۇ .............................................................................................................

daritman

بۇ ماقالىنى ئوقۇپ،ئۇزۇندىن بېرى كاللامدا پەيدا بولغان شۇنداق بىر ئوي-پىكىر بار ئىدى،دىيەلمەي تۇرغان،ئەمدى دىمىسەم چىداپ تۇرالمىدىم.ئالىم،مۇتەپپەككۇر،يازغۇچى،شائىرلىرىمىز ئىچىدەخەلقىمىز بېشىدا كۆتۈرگەنلەر بەك نۇرغۇن.چۈنكى ئۇلار خەلقىمىزنى ئاڭ-سەۋىيە ،مەدىنيەت جەھەتتە خېلىلا يۇقۇرى سەۋيەگە ئىگە قىلدى.خەلقىمىز ئۇلار يازغان ئەشۇ توم-توم كىتاپلارنى خۇددى ئاتا-ئانىسىدىن قالغان تەۋەرۈكنى ساقلىغاندەك ئەتىۋارلاپ ساقلاپ كەلدى ۋە كېلىۋاتىدۇ.نۇرغۇن ئالىم،مۇتەپپەككۇر،يازغۇچى،شائىرلىرىمىزنى بىر كۆرۈش ئىستىگىدە يۈرىۋاتقانلارمۇ ئاز ئەمەس.ئەمما ئەشۇ كۆپ سانلىق داڭلىق كىشلىرىمىزنىڭ ئىچىدە ناھايىتى ئاز ساندىكى بەزى بىر داڭلىق كىتاپلارنىڭ ئاپتورلىرى ئۆزلىرىنىڭ نادان دەپ قارىغان دېھقانلىرىمىزددىنمۇ ئۆتە بەك قالاق،مەدىنيەتسىز،ساپاسىز،ئىمانسىز،ھاياسىز ئىكەنلىكىنى ئويلاپمۇ يېتەلمىدى.بۇنىڭ مىسالى سۈپىتىدە مۇنداق بىر راست ئىشنى بايان قىلىشنى قارار قىلدىم.ئاپتونۇم رايۇنىمىزدا كىتاپخانىلار تالىشىپ ئوقۇيدىغان داڭلىق كىتاپلارنى يازغان مەلۇم بىر يازغۇچى 2012 -يىلى يۇرتىمىزغا زىيارەتكە كەلگەن كېيىن ئاڭلىشىمچە،شۇ كۈنىدىكى كۈتۋېلىش سورۇنىدا ھېلقى يازغۇچىمىز ئىشەكنىڭ سۈدىكىدىنمۇ بەتەر نىجىس،ھارام دەپ ئاتالغان ھاراقنى بولىشىچە ئىچىپتۇ.يازغان كىتاپلىرىنى ئوقۇغان چېغىمدا بۇ يازغۇچىنى خېلى ئىمانى كۈچلۈك بالىكەن دەپ ،بەك قايىل بولغان ئىدىم.ئەپسۇس بەك ئەپسۇس يۇرتىمىزدىكى قەلەمكەشلەر چاقىرغان ئەشۇ سورۇندىن خەۋىرىم بولمىغاچقا قاتنىشىش پۇرسىتىگە ئېرشەلمەي قاپتىمەن.( ئەزەلدىن ئۇنداق ھارام نەرسە بار سورۇنغا قاتناشمايمەن)ئەتىسى بىلگەن بولسامۇ يۈزىگە تۈكۈرۋېتەتتىم،سېتىۋالغان كىتاپلىرىنى قولتىقىغا قىستۇرۇپ كوتىگە تېپىپ يولغا سېلىپ قوياتتىم.مانۇ مۇشۇ بىز ئەتىۋارلاپ ،ھۆرمەتلەپ كېلىۋاتقان داڭلىق << يازغۇچى>>لىرىمىز.ئۇنداقلارنىڭ شەيتاندىن نىمە پەرىقى-؟ئاڭلىسام داڭلىق سەنئەتچىلىرىمىز ۋە ئالىم،مۇتەپپەككۇر،يازغۇچى،شائىرلىرىمىزنىڭ ئىچىدە ئەشۇ ھارامدىن يىراق تۇرىدىغانلىرى بەك ئاز ئىمىش،ئۆزى ھالال بىلەن ھارمنى پەرىق ئېتەلمىگەن شۇ <<داڭلىق>> كىشلىرىمىز << نادان >>خەلىقىمىز ئالدىدا ئۆزلىرى قانچىلىكتۇر-؟