- تىزىملاتقان
- 2012-9-20
- ئاخىرقى قېتىم
- 2013-11-16
- ھوقۇقى
- 1
- جۇغلانما
- 2814
- نادىر
- 0
- يازما
- 200
ئۆسۈش
   27.13%
|
ئۇيغۇرنىڭ مەدەنيەت جەڭچىسى قۇتلۇق ھاجى شەۋقى
ئۇيغۇرنىڭ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﻪﺕ ﺟﻪﯕﭽﯩﺴﻰ ﻗﯘﺗﻠﯘﻕ ﮬﺎﺟﻰ ﺷﻪﯞﻗﻰ
ﻗﯘﺗﻠﯘﻕ ﮬﺎﺟﻰ ﺷﻪﯞﻗﻰ ﺋۆﺯﯨﻨﯩﯔ ﺷﯧﺌﯩﺮﻯ ﺋﯩﺠﺎﺩﯨﻴﯩﺘﻰ ﯞﻩ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﻧﻪﺷﯩﺮﻳﺎﺗﭽﯩﻠﯩﻘﻰ ﺳﺎﮬﻪﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﯘﮬﭙﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺧﻪﻟﻘﯩﻤﯩﺰ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﺧﯧﻠﻰ ﺯﻭﺭ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﻪﺕ ﺟﻪﯕﭽﯩﺴﻰ .
ﻗﯘﺗﻠﯘﻕ ﮬﺎﺟﻰ ﺷﻪﯞﻗﻰ . 1876-ﻳﯩﻠﻰ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭ ﺷﻪﮬﯩﺮﯨﻨﯩﯔ قازانچى ياربېشى ﻣﻪﮬﻪﻟﻠﯩﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻳﻪﺭﻟﯩﻚ ﺋﻪﻣﻪﻟﺪﺍﺭ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﺪﻩ ﺗﯘﻏﯘﻟﻐﺎﻥ. ﺋﯘ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﻣﻪﺩﺭﯨﺴﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯧﺮﯨﺪﻩ ﺋﯘﻗﯘﭖ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺗﻪﮬﺴﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﭗ، ﺋﻪﺭﻩﭖ، ﭘﺎﺭﯨﺲ ﺗﯩﻠﻠﯩﺮﻧﻰ ﭘﯘﺧﺘﺎ ﺋﯩﮕﻪﻟﻠﯩﺪﻯ،1908 -ﻳﯩﻠﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼﭖ ﻗﺎﮬﯩﺮﻩﺩﯨﻜﻰ ﺋﻪﺯﮬﻪﺭ ئونۋېرىستېتىدا ، ﺋﯩﺴﺘﺎﻧﺒﯘﻟﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻟﻰ ﺑﯩﻠﯩﻢ ﻳﯘﺭﺗﯩﺪﺍ ﯞﻩ ﺑﯘﺧﺎﺭﺍ ﻣﻪﺩﺭﯨﺴﻠﯩﺮﯨﺪﻩ ﺋﯘﻗﯘﭖ ﺋﯘﺯﺍﻕ ﻣﯘﺩﺩﻩﺕ ﺑﯩﻠﯩﻢ ﺗﻪﮬﺴﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﺯ ﺩﻩﯞﺭﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﻘﻰ ﻗﺎﺗﺎﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﺗﯩﯟﻩﺭ ﺋﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯘﻟﯘﭖ ﻳﯧﺘﯩﺸﯩﭗ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧﺪﻯ .
ﭼﻪﺕ ﺋﻪﻟﻠﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺳﻪﭘﯩﺮﯨﺪﻩ ﻛۆﺭﮔﻪﻥ - ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﮬﻪﺭ ﺧﯩﻞ ﺋﻪﮬﯟﺍﻟﻼﺭ، ﺋوﻗﯘﺵ ﮬﺎﻳﺎﺗﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﻪﺳﯩﺮﺍﺗﻼﺭ ﻳﺎﺵ ﻗﯘﺗﻠﯘﻕ ﮬﺎﺟﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺪﯨﻴﯩﺴﯩﺪﻩ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﭙﻪﺭﯞﻩﺭﻟﯩﻚ ﺭﻭﮬﯩﻨﻰ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﺪﯗﺭﯨﺪﯗ ، ﺋﻪﻝ ﻳﯘﺭﺗﻨﯩﯔ جىنى ﯞﻩ ۋەﻳﺮﺍﻧﭽﯩﻠﯩﻘﻰ، ﻧﺎﺩﺍﻧﻠﯩﻖ ﯞﻩ ﺧﯘﺭﺍﭘﺎﺗﻠﯩﻖ ﻛﯩﺸﻪﻧﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﭼﯩﺮﻣﺎﻟﻐﺎﻥ ﺧﻪﻟﯩﻘﻨﯩﯔ ﺋﺎﺯﺍﺏ ﺋﯘﻗﯘﺑﯩﺘﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﺍ ﻏﻪﭘﻠﻪﺕ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ ﻳﺎﺗﻘﺎﻥ ﺧﻪﻟﻘﯩﻨﻰ ﺋﻮﻳﻐﯩﺘﯩﺶ ﯞﻩ ﺋﺎﻗﺎﺭﺗﯩﺶ ﺋﺎﺭﺯﯗﺳﯩﻨﻰ ﻛﯘﭼﻪﻳﺘﯩﭗ ، ﺷﻪﯞﻗﻰ، ﺗﻪﺧﻪﻟﻠﯘﺳﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺷﯧﺌﯩﺮ ﻳﯧﺰﯨﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻼﻳﺪﯗ .
ﺧﻪﻟﻖ ﺋﺎﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﻮﻳﻐﯘﺗﯘﺷﺘﯩﻜﻰ ﺋﻪﯓ ﻳﺎﺧﺸﻰ، ﺋﻪﯓ ﺟﻪﯕﮕﯩﯟﺍﺭ ﻗﯘﺭﺍﻝ ﻗﻪﻟﻪﻡ ﺑﯘﻟﺴﯩﻤﯘ ، ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺧﯩﺘﺎﺑﯩﻨﻰ ﺋﻪﯓ ﻳﯩﺮﺍﻕ ﺟﺎﻳﻼﺭﻏﺎ ﻳﻪﺗﻜﯘﺯﯗﭖ ، ﮬﻪﻣﻤﯩﻨﻰ ﺧﻪﯞﻩﺭﺩﺍﺭ ﻗﯩﻠﺪﯨﻐﺎﻥ ، ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻣﯘﮬﯩﻢ ﻗﻮﺭﺍﻝ ﻣﻪﺗﺒﻪﺋﻪ ﯞﻩ ﻧﻪﺷﯩﺮﯨﻴﺎﺗﭽﯩﻠﯩﻖ ﺋﯩﺪﻯ، ﺷﯘﯕﺎ ﻗﯘﺗﻠﯘﻕ ﮬﺎﺟﻰ ﺷﻪﯞﻗﻰ . 1918-ﻳﯩﻠﻰ .ﺋﺎﯓ ﮔﯧﺰﯨﺘﻰ ، ﻧﻰ ﻧﻪﺷﯩﺮ ﻗﯩﻠﺪﻯ ، ﺑﯩﺮﺍﻕ ﺑﯘ ﮔﯧﺰﯨﺖ ﻣﯘﺗﻪﺋﻪﺳﺴﯩﭙﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﺭﺷﯩﻠﯩﻘﻰ ، ﯞﻩ ﺋﯩﻘﺘﯩﺴﺎﺩﻯ ﻗﻴﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻖ ﺗﯘﭘﻪﻳﻠﯩﺪﯨﻦ ﺋﯘﺯﯗﻥ ﺩﺍﯞﺍﻣﻼﺷﻤﺎﻱ ﻧﻪﺷﯩﺮﺩﯨﻦ ﺗوﺧﺘﯩﺪﻯ ، ﺋﯘ ﻳﻪﻧﻪ . 1933-ﻳﯩﻠﻰ ﺋﯩﻴﯘﻟﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼﭖ ، ﺋﻪﺭﻛﯩﻦ ﮬﺎﻳﺎﺕ ﮔﯧﺰﯨﺘﻰ ﻧﻰ ، ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﻦ 1934-ﻳﯩﻞ 23 . ﺋﺎﯞﻏﯘﺳﺘﺘﯩﻦ ﺑﺎﺷﻼﭖ ﻳﯧﯖﻰ ﮬﺎﻳﺎﺕ ﮔﯧﺰﯨﺘﻰ،ﻧﻰ ﻧﻪﺷﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﭗ ، ﺑﺎﺵ ﻣﯘﮬﻪﺭﺭﯨﺮﻟﯩﻜﻨﻰ ﺋﯘﺯﻯ ﺋﯘﺳﺘﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﺪﻯ.
ﻗﯘﺗﻠﯘﻕ ﮬﺎﺟﻰ ﺷﻪﯞﻗﻰ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﺎﺗﺎﻗﻠﯩﻖ تارىخشۇناس ﺋﺎﻟﯩﻢ ﺑﯘﻟﯘﭖ . ﺋﯘ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ تارىخي ﺋﻪﺳﻪﺭ ،ﯞﺍﻗﻪﺋﻰ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ،(ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﺩﻩ ﻳﯘﺯ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﯞﻩﻗﻪﻟﻪﺭ) ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﻛﯩﺘﺎﭖ ﻣﯘﮬﯩﻢ تارىخىي ﮬۆﺟﺠﻪﺕ ﺳﯘﭘﯩﺘﯩﺪﻩ مۇزىيدا ﺳﺎﻗﻼﻧﻤﺎﻗﺘﺎ. ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺗﺎﺷﻘﯩﺮﻯ ، ﺋﯘ ﺋﻪﺭﻩﭖ ، ﭘﺎﺭﯨﺲ ﺗﯩﻠﺪﯨﻜﻰ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻟوﻏﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ئۇيغۇرچىگە تەرجىمە قىلىپ ﺋﯩﺸﻠﯩﮕﻪﻥ .
ﻗﯘﺗﻠﯘﻕ ﮬﺎﺟﻰ ﺷﻪﯞﻗﻰ ﺗﻪﺷﯟﯨﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﻪﺭﻛﯩﻦ ﭘﯩﻜﯩﺮﻟﻪﺭ ﺩﯦﻤﯘﻛﯩﺮﺍﺗﯩﻴﻪ ﯞﻩ ﺋﻪﺭﻛﯩﻨﻠﯩﻚ ﺳﺎﺩﺍﻟﯩﺮﻯ ﺋﻪﻛﺴﯩﻴﻪﺗﭽﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﻐﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﭽﯩﭗ ، ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﻮﻏﯩﺴﯩﻨﻰ ﻗﺎﻳﻨﺎﺗﺘﻰ، ﺷﯘﯕﺎ ﺋﻪﻛﺴﯩﻴﻪﺗﭽﻰ ﮬۆﻛﯘﻣﻪﺕ ﺋﯘﻧﻰ ﻛۆﺯﺩﯨﻦ ﻳﯘﻗﯘﺗﯘﺷﻨﯩﯔ ﻛوﻳﯩﻐﺎ ﭼﯘﺷﯘﭖ ﺗﻪﻗﯩﭗ ﻗﯩﻠﺪﻯ. 1937-ﻳﯩﻠﻰ ﺟﺎﻟﻼﺕ شېڭ شىسەينىڭ ﺗﯘﺭﻣﯩﺴﯩﮕﻪ ﺗﺎﺷﻠﯩﻨﯩﭗ ﺋۆﻛﺘﻪﺑﯩﺮﺩﻩ 61 ﻳﯩﺸﯩﺪﺍ ﭘﺎﺟﯩﺌﻪﻟﯩﻚ ﮬﺎﻟﺪﺍ ﺋۆﻟﺘﯘﺭﯗﻟﺪﻯ.
ﯞﻩﺗﻪﻧﭙﻪﺭﯞﻩﺭ ﺷﺎﺋﯩﺮ ﺩﯦﻤﯘﻛﯩﺮﺍﺕ ﺋﻪﺭﺑﺎﺏ ، ﺋﯩﻘﺘﯩﺪﺍﺭﻟﯩﻖ ﻧﻪﺷﺮﯨﻴﺎﺗﭽﻰ ﻗﯘﺗﻠﯘﻕ ﮬﺎﺟﻰ ﺷﻪﯞﻗﻰ ﺑﯩﺰﮔﻪ، ﻗﻪﺷﻘﻪﺭ ﺋﻮﻳﻐﺎﻧﺪﻯ . ﭘﺎﺭﭼﻪ ، ﺋﺎﻧﺎ ﺗﯩﻞ ، ﻣﻪﺭﮬﯘﻡ ﺋﺎﺑﺪﯗﻗﺎﺩﯨﺮ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻣﻨﯩﯔ ﯞﺍﭘﺎﺗﯩﻐﺎ ﻣﻪﺭﺳﯩﻴﻪ ، ﯞﻩ ﻏﻪﺯﻩﻝ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﻪﺩﻩﺑﻰ ﻣﯩﺮﺍﺳﻼﺭﻧﻰ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﯗﭖ ﻛﻪﺗﺘﻰ،
ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺷﯧﺌﯩﺮﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ :
ﺋﺎﻧﺎ ﺗﯩﻠﯩﻢ
ﻗﯘﺗﻠﯘﻕ ﮬﺎﺟﻰ ﺷﻪﯞﻗﻰ
ﺋﺎﻧﺎ ﺗﯩﻞ ﺑﯩﻠﮕﻪﻥ ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺰﺯﯨﺘﯩﻨﻰ ﻗﯩﻠﻐﯘﻡ ﻛﯧﻠﯘﺭ.
ﺋﺎﻧﺎ ﺗﯩﻠﻨﻰ ﺋﺎﻏﺰﯨﺪﯨﻦ ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺋﺎﻟﻐﯘﻡ ﻛﯧﻠﯘﺭ.
ﺑﯘ ﺋﺎﻧﺎ ﺗﯩﻞ ﺑوﻟﺴﺎ ﮔﻪﺭ ﺋﺎﻣﯧﺮﯨﻜﺎﻳﯘ، ﺋﺎﻓﺮﯨﻘﯩﺪﺍ،
ﺳﻪﺭﭖ ﺋﯧﺘﯩﭗ ﻣﯩﯖﻼﺭﭼﻪ ﺗﯩﻠﻼ، ﺋﺎﻧﺪﺍ ﻣﻪﻥ ﺑﺎﺭﻏﯘﻡ ﻛﯧﻠﯘﺭ .
ﺋﻪﻱ ﺋﺎﻧﺎ ﺗﯩﻞ ، ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺳﻪﻥ ﺋۆﺗﻜﻪﻥ ﺋﯘﻟﯘﻏﻼﺭﺩﯨﻦ ﻧﯩﺸﺎﻥ.
ﺳﻪﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺭﻭﮬﻰ ﺯﯦﻤﯩﻨﺪﺍ ﺋﯩﭙﺘﯩﺨﺎﺭﻻﻧﻐﯘﻡ ﻛﯧﻠﯘﺭ
قويمۇ سەن قوزىمۇ سەن ياكى ھەسەل بىلەن قېمىز ،
بۇ مەسەللىك نەرسىنىڭ بىرسىگە ئوخشاتقۇم كىلۇر ،
ئۆز ئاتاسى ئۆز ئاناسى ئۆز يۇرتىدىن تانغانلارنى ،
راسا قاتتىق چەملىك كەشىم بىلەن ئۇرغۇم كىلۇر ،
بىر قىلىچ بەرسە خۇدا،<<كەس!>>دەپ ئۇنىڭغا بۇيرۇسام،
ئۈزسە خەلىقنىڭ بوينىدىن خارلىق كىشەن-زەنجىرىنى.
گەر خارابكەن ئەل-ۋەتەن،كاللامنى ئۈزسۇن ئۇ قىلىچ،
كۆرمىسۇن شەۋقى كۆزى قۇللۇقتا ئەل تەقدىرىنى.
- قۇتلۇق ھاجى شەۋقى
|
|
يوللىغان ۋاقتى 2013-3-23 23:34:01
