قاسىم سىدىق:"تارتىش كۈچى"نىڭ ماھىيىتىنى ئىزدەش

ziya

ئېينىشتېيىننىڭ زامان - ماكانى

Einstein's Spacetime

爱因斯坦的时空

................................

ئېينىشتېيىننىڭ بەخىتلىك ئىدىيىسى_1907-يىل:
سولدىكى رەسىم _«كۈزەتكۈچى ئەركىن چۈشىۋاتقان بىر ئۆينىڭ تورۇسىداتۇرغاندا،تارتىش كۈچى مەۋجۈت ئەمەس»
ئوڭدىكى رەسىم ئەكسىچە __ كۈزەتكۈچى بىر يېپىق سېستىمىدا،مەسىلەن لىفىت ياكى ئالەم كېمىسىدە تۇرۇپ ئۆزىنىڭ ئېغىرلىغىنىڭ تارتىش  كۈچى ياكى تىزلىنىشچان ھەركەتتىن كېلىپ چىققانلىغىنى ئېيتىپ بېرەلمەيدۇ.

..................

ئېينىشتېيىن تونۇپ يەتتىكى،بىرەيلەن تىزلىنىشچان ھەركەت قىلىۋاتقان شار بىلەن تەڭ تۆۋەنگە چۈشىۋاتقان ئەھۋالدا ئېغىرلىق كۈچىنىڭ ئۆزلىرىگە قانداق تەسىر قىلىۋاتقانلىغىنى بىلىشكە ئامالسىز.
بىر كۈزەتكۈچى ئېغىرلىق كۈچىنى ئەڭ كەم دىگەندىمۇ ئۆزىگە يېقىن ئورۇندا ئۇزگەرتەلەيدۇ.بۇ كۈزەتكۈچى پەقەت بۇ تىزلىنىشچان پايدىلىنىش سېسستىمىسىغا  ھەرقانداق ئوبىكىتتىن ۋاز كەچكەن ھالدا يۆتكىلىشكىلا ئېھتىياجلىق ،"بۇ ئورۇن"دا تارتىش كۈچى تىزلىنىشچان ھەركەت بىلەن تەڭ ئۈنۈملۆك بولىدۇ.مانا بۇ تەڭ ئۈنۈم پىرىنسىپىدۇر.

............................

تولۇقى بۇ يەردە:

http://einstein.stanford.edu/SPACETIME/spacetime2.html

Alchvn

ziya يوللىغان ۋاقتى  2013-11-7 00:46
ئېينىشتېيىننىڭ زامان - ماكانى
Einstein's Spacetime爱因斯坦的时空

بۇنى ياخشى ئويلۇنۇپ بېقىشقا ئەرزىيدىكەن ،مەن ياخشى ئوقۇپ ئىزدىنىپ باقاي..

ziya

تىزلىنىشچان سېستىما:
"غەيرى ئىنىرىتسىيىلىك پايدىلىنىش سېستىمىسى"دەپمۇ ئاتىلىدۇ.نىيوتۇننىڭ بىرىنجى ھەركەت قكانۇنى كۈچكە ئىگە بولمايدىغان پايدىلىنىش سېستىمىسى.مەسىلەن،يەرشارى ئۇز ئوقىدا ۋە قوياش ئەتراپىدا ئايلىنىدۇ.قاتتىق تەلەپ بويىچە ئېيتقاندا ئۇ تىزلىنىشچان سېستىما بولۇپ،نىيوتۇننىڭ بىرىنجى،ئىككىنجى قانۇنلىرى يەرشارىغا نىسبەتەن تولۇق كۈچكە ئىگە بولمايدۇ....(ف ل 305-بەت)

ziya

تىزلىنىش:
جىسىم ھەركىتىنىڭ تىزلىكى ۋە يۆنىلىشىنىڭ ۋاقىتقا نىسبەتەن ئۇزگىرىشچانلىغى....(ف ل 305-بەت).

mayorvb

ziya يوللىغان ۋاقتى  2013-11-7 00:34
بۇ تەجىربىدىن ئۈتكەن ئىش،مەنمۇ سىناپ كۇرگەن،باشقىلا ...

قايسى ئىش قايسى تەجرىبىدىن ئۆتتى دەيسىز؟

mayorvb

borabalisi يوللىغان ۋاقتى  2013-11-7 00:11
دىمەك بۇ تەجرىبىنى سىزمۇ قىلماپسىز دىگەن گەپ ،  تېما م ...

سىز قايسى بايانلىرىمغا ئاساسەن مېنى بۇ تەجرىبىنى ئىشلەپ باقمىدى دەپ قارىدىڭىز؟ مەن بۇ تەجرىبىنى ئىلگىرى كېيىن 40 قېتىمغا يېقىن ئىشلىدىم. ئايلىنىۋاتقان ئېلىكتر ماتور تەكشلىتىكى گورزېنتال تۈز سىزىقلىق تەكشى ۋە تېزلىنىشچان ھەرىكەتلىرىدىن تارتىپ تەجرىبىدىن ئۆتكۈزگەنلىكىم بۇ ئىنكاسلارنى يېزىپ ئولتۇرۇپتىمەن. ئۇدۇل كىرىپ تەپكەندەك ئىنكاس يېزىش ئۈچۈن ئاساس بولمىسا بولمايدۇ. ئىلىم-پەن مۇنازىرىلىدە تۈزۈت بولمايدۇ، توغرا بولسا توغرا، خاتا بولسا خاتا! تېمىنى ئەستايىدىل ئوقۇڭ، قاسىمكام سەمىمى تەكلىپ سوراپ ماقالە يوللىغىنى يوق، تارتىش كۈچى ھەققىدە مۇنداق بولىدۇ ئۇنداق بولىدۇ دەپ ھۆكۈم يوللاۋاتىدۇ. چۈشەندىڭىز؟

mayorvb

قاسىمكا ، سىز تېخى 12 - قەۋەتتىكى سوئالىمغا جاۋاب بەرمىدىڭىز، مەن يۇقىرىدا دېگەن تەجرىبىنى ئىشلەپ كۆردىڭىزمۇ؟ ئېغىرلىقلارنى سېلىشتۇرۇپ باقتىڭىزمۇ؟

ziya

mayorvb يوللىغان ۋاقتى  2013-11-7 13:45
قايسى ئىش قايسى تەجرىبىدىن ئۆتتى دەيسىز؟

ئايلىنىۋاتقان نۇر ئايلانمىغان نۇردىن يىنىك بولىدۇ،ئايلانغىنىنىڭ ئېغىرلىغى كېمىيىدۇ.