- تىزىملاتقان
- 2012-6-25
- ئاخىرقى قېتىم
- 2013-11-25
- ھوقۇقى
- 1
- جۇغلانما
- 567
- نادىر
- 0
- يازما
- 21
ئۆسۈش
13.4%
|
[مەن لوپنۇرلۇق.يەنە كېلىپ نەچچە مىڭ يىللاردىن لوپنۇردا ياشاپ كەلگەن كىشىلەرنىڭ ئەۋلادى.تۇركىي تىللار تەتقىقاتى دېگەن كىتاپتا يېزىلغان لوپنۇرلۇق ئاتاۋۇللا قاسىمنىڭ نەۋرىسى.مەن 10نەچچە ئەۋلادقىچە ئاتا-بوۋامنىڭ ئىسمىنى بىلىمەن.يەرلىك رىۋايەتلەرنىمۇ جىق ئاڭلىغان.تارىخى ماتىرىياللارنىمۇ جىق ئوقۇغان.ئەمما لوپنۇرلۇقلار قىرغىزلارنىڭ ئەۋلادى دېگەن دېگەن گەپنى تۇنجى قېتىم ئاڭلىشىم.ھەم ئۇنداق بولىشى مۇمكىن ئەمەس.ھەقىقەتەن مۇڭغۇللار ئارىسىدا غالدان سىرىن دەۋرىدەئىچكى نىزا يۇز بېرىپ ،بىر قىسىم مۇڭغۇللار خان جەمەتىدىن بولغان مۇڭغۇل باللىرىنى ئېلىپ قېچىپ يۇرۇپ،لوپنۇردىكى تارىم دەرياسىنىڭ يوقىرى ئېقىنىغا بېرىپ قالغان.تۇرمۇشتا قىينىلىپ قالغانلىقى تۇپەيلىدىن ئەينى چاغدىكى يۇرت ئاقساقىلىغا ئىككى بالىنى بېقىشقا بەرگەن (بىر قانچە مانجارغا تېگىشكەن، مانجار بىلىق تۇتىدىغان تور) بۇ بالىلار ئىسلام دېنىنى ئۆگىنىپ بالا باقىلىق بولغان،كېيىن ئۇنىڭ ئەۋلادلىرى يۇرت ئاقساقاللىرىغا دېنى ئۆلىمالارغا ئايلانغان.شۇنىڭ بىلەن ئۇلارنىڭ نامى يادلىنىپ،ئۇنىڭ ئەۋلادلىرى يەرلىك كىشىلەر تەرپىدىن قالماقلار ،قالماقتا دەپ ئاتالغان(كۇردۆڭلارمۇ ئاتاسىنى،ئولتۇرۇپتۇ كاتاسىنى،بىر مانجارغا سېتىۋالغان،چوڭ قالماقنىڭ ئاتاسىنى)دېگەندەك قوشاقلار تارقالغان.لوپنۇرنىڭ قارچۇغا دۆڭقۇتان رايۇنىدىكى كۆپلىگەن كىشىلەر نۇرغۇنلىغان كىشىلەر شۇ بالىنىڭ ئەۋلادى ياكى ئۇنىڭ ئەۋلادى بىلەن توي قىلىپ كۇپەيگەن بولغاچقا بەزى چاغلاردا كىشىلەر شۇ ئۆتمۇشنى ئەسلەپ بىر بىرىنى قالماق دەيدىغان قىسمەن ئەھۋاللار بولغان.ئەمما مەن ىرمۇ ئادەمنىڭ ئۆزىنى قالماق دەپ ئاتىغانلىقىنى،ياكى قىرغىزلار بىلەن تۇققانچىلىق مۇناسۋىتى بارلىغىنى دېگەنلىكىنى ئاڭلىمىدىم.لوپنۇرلۇقلار چەت ياقا جايلاردا ياشىغان بولغاچقا سۆزلەش ئالاھىدىلىكى قەدىمقى ئۇيغۇرلارنىڭ سۆزلەش ئالاھىدىلىكىنى ساقلاپ قالغان.مەن تۇركچە لۇغەتنى كۆرۇپ لوپنۇر دىيالىكتىنىڭ تۇركچىگە خىلى يېقىنب ئىكەنلىكىنى ھېس قىلغان ئىدىم.قىرغىزلارمۇ تاغدا يۇرگەن بولغاچقا تىلدىكى قەدىمقى تۇرك تىلى ئالاھىدىلىكى نىسبەتەن ساقلىنىپ قالغاچقا لوپنۇر دىيالىكتى بىلەن قىرغىز قازاق تىللىرى يېقىن كېلىپ قالىدىغان ئەھۋاللار بولىشى مۇمكىن.مەسىلەن:بىز بېلىقنى بالېق دەيمىز.بارمىدىم دېگەننى بارالمىدىم دەيمىز.چوڭ پەرق يوق.ئەمما بۇ لوپنۇرلۇقلارنىڭ قىرغىز ئىكەنلىكىنى چۈشەندۈرۈپ بەرمەيدۇ.
|
|