قولاي تىزىملىك
ئىگىسى: mahatjan

مەخەت ئابدۇرېھىم؛مائارىپ مۇنبىرىدىكى مۇقەددەس مەشئەل.(سۆز ئويۇنى)

[ئۇلانما كۆچۈرۈش]

0

تېما

0

دوست

1157

جۇغلانما

تىرىشچان ئەزا

ئۆسۈش   15.7%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  24587
يازما سانى: 80
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 5
تۆھپە : 344
توردىكى ۋاقتى: 50
سائەت
ئاخىرقى: 2014-7-8
يوللىغان ۋاقتى 2014-3-2 23:57:43 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
abida
32 ھەرپ تامامەن سىزنىڭ قولىڭىزدا سۆز ئويۇنى بولۇپ چىقامدۇ دىمە مەخەتكا!!!

8

تېما

0

دوست

1987

جۇغلانما

تىرىشچان ئەزا

ئۆسۈش   98.7%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  3368
يازما سانى: 70
نادىر تېمىسى: 2
مۇنبەر پۇلى: 247
تۆھپە : 474
توردىكى ۋاقتى: 173
سائەت
ئاخىرقى: 2014-9-23
يوللىغان ۋاقتى 2014-3-3 04:55:25 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
يازما گۈزەل چىقىپتۇ.

بۇ يازمىدىكى  ساپ ئۇيغۇرچە سۆزلەرنى ئايرىپ چىقتىم:
1. سۆز
2.ئويۇن
3. مىڭلىغان
4. مىدىرلىماس
5. مەڭىز
6. مىدىرلايدىغان
7.مېغىز
8.مۇشۇ
9. ماڭدۇردىغان ۋە ماڭ- پېئىلىدىن تۈرلەنگەن سۆزلەر
10. مەڭگۈ
11.ماي
12. مەن
تەخمىنەن 200 دەك سۆز بىلەن تۈزۈلگەن بىر مائارىپقا ئائىت  سۆز ئويۇنىدا  12 دانىسىنىڭ (تەكرارلانغانلىرىنى قوشقاندا 24)  ساپ ئۇيغۇرچە ئىكەنلىكى مېنى ئويلاندۇرۇپ قويدى.
ئەجىبا ساپ ئۇيغۇرچە كۆكى بار سۆزلەردىن ئۆگۈتكە دائىر سۆز ئويۇنى قۇراشتۇرغىلى بولامدۇ؟
  ئۆگۈت، ئوقۇتۇش، ئوقۇش،ئۇقۇش ( قۇتاغۇبىلىكتە ئۇقۇش سۆزى  ئەقىل مەنىىسىدە ئىشلىتىلىگەن) بىلىم ئۈچۈن ساپ ئۇيغۇرچە سۆزلەر قانچىلىك؟  بۇلارنى مۇشۇنداق جانلىق، قىزىقارلىق ئىشلەتكىلى بولامدۇ يوق؟

يەنە بىرى، بۇ ماقالىدىكى جۈمىلىلەر ئۇيغۇرتىلىنىڭ گىرامماتىكىسىغا ئاساسەن تۈزۈلگەن بولسىمۇ،ئەمما ئۇنىڭدىكى جۈملە تۈزۈشكە قاتناشقان 90% تەركىب كىرمە سۆزلەر بولغان.
بۇمۇ قىزىقارلىق ۋە ئويلاندۇرىدىغان ھادىسە.




يۇنىل ئوپال سىلىقلاش مېيى

قېرىپ قالساڭمۇ قال،ھېرىپ قالما

3

تېما

3

دوست

1356

جۇغلانما

تىرىشچان ئەزا

ئۆسۈش   35.6%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  26291
يازما سانى: 87
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 11
تۆھپە : 406
توردىكى ۋاقتى: 136
سائەت
ئاخىرقى: 2014-9-29
يوللىغان ۋاقتى 2014-3-3 09:02:26 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
uyturan يوللىغان ۋاقتى  2014-3-2 23:57
32 ھەرپ تامامەن سىزنىڭ قولىڭىزدا سۆز ئويۇنى بولۇپ چىقام ...

ئەلبەتتە ئۆزلىرى بىلەن ھەمكارلىشىمەن.كۆپرەك ياردەام بىرەرسىز ئۇكام ئۇيتۇران.

1

تېما

0

دوست

1698

جۇغلانما

تىرىشچان ئەزا

ئۆسۈش   69.8%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  21759
يازما سانى: 123
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 5
تۆھپە : 510
توردىكى ۋاقتى: 145
سائەت
ئاخىرقى: 2014-9-10
يوللىغان ۋاقتى 2014-3-3 10:56:39 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   UYGRAF تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2014-3-3 11:16  
sardar.0998 يوللىغان ۋاقتى  2014-3-2 18:38
مەخەت مۇئەللىمنىڭ ماقالىسىنىڭ مەزمۇنى موللىشىۋاتىدۇ  ...


ماۋۇ مەخەت مۇئەللىمنىڭ  مۇنۇ ماقالىسى مىللىتىمىز مائارىپىدىكى مەسىلىلەرنى مەلۇم مىقداردا مۇئەييەنلەشتۈرۈپتۇ، مېنىڭ ماقۇللىشىمچە، مەخەتكامنىڭ مۇشۇنداق مول مەزمۇنلۇق ماقالىلىرى مەندەك مائارىپچىلارنىڭ مۇنبەردىكى مۇلازىمىتىنى مەدھىيىلەپ، مۇئەللىملەرنىڭ مۇئاشىنى مەنپەئەتلەندۈرىدۇ.

0

تېما

1

دوست

1126

جۇغلانما

تىرىشچان ئەزا

ئۆسۈش   12.6%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  26128
يازما سانى: 109
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 5
تۆھپە : 340
توردىكى ۋاقتى: 29
سائەت
ئاخىرقى: 2014-7-15
يوللىغان ۋاقتى 2014-3-3 13:36:39 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
مەزمۇنى مۇكەممەل،مۇنبەردە ماختىغۇدەك ،مەقسىتىنى مەدىيھىلگۈدەك ماقالىكەن،

3

تېما

0

دوست

1533

جۇغلانما

تىرىشچان ئەزا

ئۆسۈش   53.3%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  25851
يازما سانى: 75
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 6
تۆھپە : 484
توردىكى ۋاقتى: 185
سائەت
ئاخىرقى: 2014-9-29
يوللىغان ۋاقتى 2014-3-3 15:02:18 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
ayding يوللىغان ۋاقتى  2014-3-3 04:55
يازما گۈزەل چىقىپتۇ.

بۇ يازمىدىكى  ساپ ئۇيغۇرچە سۆزلە ...

بۇلارنىڭ ئارىسىدىكى ‹مېغىز› ، ‹ماي› ، ‹مەن› لەرمۇ قېرىنداش تىللاردىن قوبۇل قىلغان سۆزلەر.
‹مېغىز› نىڭ ئەسلىي تەلەپپۇزى ‹مەغز›.
‹ماي› نىڭ ئەسلىي تەلەپپۇزىنى ھازىرقى زامان ئېلىپبەيىمىز بىلەن يازغىلى بولمايدۇ.
‹مەن› نىڭ ئەسلىي تەلەپپۇزى ئوخشاش.

8

تېما

0

دوست

1987

جۇغلانما

تىرىشچان ئەزا

ئۆسۈش   98.7%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  3368
يازما سانى: 70
نادىر تېمىسى: 2
مۇنبەر پۇلى: 247
تۆھپە : 474
توردىكى ۋاقتى: 173
سائەت
ئاخىرقى: 2014-9-23
يوللىغان ۋاقتى 2014-3-3 17:29:17 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
syawush يوللىغان ۋاقتى  2014-3-3 15:02
بۇلارنىڭ ئارىسىدىكى ‹مېغىز› ، ‹ماي› ، ‹مەن› لەرمۇ قېر ...

1. « مەن» سۆزىنىڭ ئېتمولوگىيەسىنى چۈشەندۈرۈپ قوياي. ئۇ ئەسلىدىنلا تىلىمىزدا  بار سۆز. ئۇنى ئۇيغۇر تىلى باشقا قېرىنداش تىللاردىن قوبۇل قىلغان دەپ چۈشەندۈرۈشكە بولمايدۇ.
مەن: تۈپ سۆز، بىرىنچى شەخس بىرلىكنى بىلدۈرىدىغان ئالماش. بۇ سۆزنىڭ ئەسلىسى «بەن» بولۇپ، ئوغۇز تىللىرىدىن باشقىلاردا« مەن» گە ئۆزگەرگەن. «بەن» ھازىر پەقەت ئوسمانلىي تۈركچىسىدە ساقلانغان بولۇپ، ئوغۇز تىللىرى ھېسابلانغان ئازەرىچە ۋە تۈركمەنچىدىمۇ مەن .  بۇ ئۆزنىڭ ئەسلى تەلەپپۇزى چۇۋاشچىدا ساقلانغان بولۇپ،«ئەپ »ياكى «ئەپې».   «مان» شەكلىمۇ ئۇچراپ قالىدۇ. 8- ئەسىردىكى تۈرك تىلىدا «بەن، بەنى، بەنىڭ، باڭا » ئومۇمىيۈزلۈك ئىشلىتىلگەن ۋە بۇ تۇنيۇقۇق مەڭگۈ تېشىنىڭ تىلىدىكى بىردىنبىر شەكىل.  «مەن،مېنىڭ » شەكىللىرى كۆل تېگىن مەڭگۈ تېشى ۋە بىلگە قاغان مەڭگۈ تېشىدا  ئۇچرايدۇ.«ئىرق بىتىگ» دىمۇ «مەن» شەكلى ئومۇمىيۈزلۈك قوللىنىلغان. 7-ئەسىرگە تەۋە ئۇيغۇر قاغان مەڭگۈ تېشى شىنە ئۇسۇ مەڭگۈ تېشىدا «بەن» يەتتە قېتىم ،«مەن»بىر قېتىم كۆرۈلگەن. 9- ئەسىرگە تەئەللۇق سۇجى مەڭگۈ تېشىدا «مەن» ئۈچ قېتىم كۆرۈلگەن. ئۇيغۇرچە مانى،بۇددىزىم  مەتىنلىرىدە «مېن، مېنى،مەنىڭ،ماڭا»  شەكىللىرى ئىشىلىتىلگەن.  قەدىمكى قىرغىزچىدا  «مەن» شەكلى ئومۇمىيۈزلۈك. خاكاسچىدا «مەن». «دىۋانۇ لۇغاتىت تۈرك»تە «مەن،مېنى،مەندە،مەندەن ياكى مەندىن» ناھايىتى ئومۇمىيۈزلۈك. «ئەتەبەتۇل ھەقايىق» تا «مەن» ۋە باشقا تۈزلەنگەن شەكىللىرىدىن» مەن،مېنى،مەندە، مەندىن» لەر كۆرۈلىدۇ.   ئىبن مۇھامما: بىزنىڭ ئىلدە ( مەسىلەن ئەزەربەيجان) دا م- تاۋۇشى ب- غا ئۆزگىرىدۇ.  مەن نى ئۇلار بەن دەيدۇ، دېگەن.   چاغاتايچىدا «مەن». ئوغۇزلار «مەن باردىم »نى «بەن باردىم» دەيدۇ( دىۋانۇ لۇغاتىت تۈرك).  13-ئەسىر خارەزىم قىپچاقچىسىدا «مەن» شەكلى بىلەن «بەن» شەكلى  تەڭلا ئۇچرايدۇ. «قۇتادغۇبىلىك» تە «مەن»، 13- ئەسىر قىپچاقچىسىدا «مەن».  14- ئەسىر قومۇقچىسىدا «مەن»، 15- ئەسىردە ب- بىلەن م- ئالماشتۇرۇلۇپ ئىشلىتىلگەن.

2.  «ماي» نىڭ ئەسلى تەلەپپۇزىنى ھازىرقى زامان ئېلىپبەيىمىز بىلەن يازغىلى بولمايدۇ، دەپسىز. بۇ سۆزىڭىزنى چۈشىنەلمىدىم. ماي، بۇ ھازىرقى زامان ئۇيغۇر ئېلىبەسىدىكى ئەرەپ  ھەرپلىرى ئاساسىدىكى ئۇيغۇرچە ھەرپلەر بىلەن يېزىلىشىدۇر.   تامامەن يازغىلى بولدى.  
سۆزلەرنىڭ ھەرپلەرنى ئىشلىتىپ يېزىش- يازماسلىق بىلەن ئۇ سۆزنىڭ كىرمە سۆزمۇ ياكى ئۇيغۇرچە يىلتىزلىق سۆزمۇ، بۇ ئىككى ئىشىنى بىر- بىرىگە قاراپ ھۆكۈم قىلغىلى بولمايدۇ.

3. «مەغز» نى مېغىزنىڭ ئەسلىي تەلەپپۇزى دەپسىز. تەلەپپۇز دېگەن نېمە؟ ئۇ تاۋۇش چىقىرىش ئەزالىرىدىن چىققان ئاۋازلار ئارقىلىق سۆز،جۈملىلەرنىڭ نۇتۇق  ئارقىلىق ئىپادىلىنىشى. تەلەپپۇزىنىڭ  « مەغز» نىڭ بولۇشى بىلەن بۇ سۆزنىڭ كىرمە سۆز بولۇش- بولماسلىقىنى نىمە مۇناسىۋىتى بار؟
ئۇيغۇرچىدا مېغىزغا ئوخشايدىغان ئېغىز، مەڭىز، كۆكۈز (كۆكۈس)، بوغۇز، سېغىز... غا ئوخشاش سۆزلەر خېلى جىق. 13- ئەسىردىن ئىلگىرىكى تۈرك تىلىدا  مېغىز مەنىسىدە ئۇرۇغ، ئەۋىن سۆزلىرى ئىشلىتىلگەن.  

3

تېما

0

دوست

1533

جۇغلانما

تىرىشچان ئەزا

ئۆسۈش   53.3%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  25851
يازما سانى: 75
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 6
تۆھپە : 484
توردىكى ۋاقتى: 185
سائەت
ئاخىرقى: 2014-9-29
يوللىغان ۋاقتى 2014-3-3 18:50:53 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   syawush تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2014-3-3 19:04  

1. دېمەك سىزنىڭچە «مەن» ئۇيغۇرچە يازمىلاردا ئەڭ دەسلەپتە 7-ئەسىردە كۆرۈلۈپتۇ. خوش، مەن ئۇنىڭدىنمۇ ئىلگىرىكى يازمىلاردىن ئاقتۇرۇپ تېپىپ، ئايرىم تېما يوللاي.

2. «ماي» نى ھازىرقى زامان ئېلىپبەسى بىلەن ئەسلەن يازغىلى بولمايدۇ، ھەم بولۇپ باققان ئەمەس. چۈنكى بۇ سۆزنىڭ ئەسلىي تەلەپپۇزىدا «مايې-» دىن كېيىن بىر «ئەين» ھەرپى ھەم تاۋۇشى بار. «ئەين» تاۋۇشى ھازىرقى دەۋردە خوتەندىلا ئىستېمال قىلىنىۋاتىدۇيۇ، ئېلىپبەدىن «ئەين» نىڭ چىقىرىۋېتىلگەنلىكى دەستىدىن بەزىلەر ئۆز ئىسمىنىمۇ ئەينەن يازالماي «مۇتمىن» يا «مۇئمىن» دەپ يېزىپ سېلىۋاتىدۇ. ئەمما ئاغىز تىلىدا توغرا تەلەپپۇز قىلىدۇ.
«ماي» نىڭ «ماي» بولۇپ قېلىشى دېگەن تېخى شۇ يېقىنقى ئېلىپبە ئۆزگۈرۈش ھادىسىسىدىن بولغان ئەھۋال.

3. «مېغىز» دېگەن «مەغز» نىڭ بۇزۇلۇپ تەلەپپۇز قىلىنىشى. سۆز ئاخىرىدىكى ئارقىمۇ-ئارقا ئۈزۈك تاۋۇشلارنىڭ ئاراسىغا بىر تال سوزۇق تاۋۇشنىڭ قېتىلىپ تەلەپپۇز قىلىنىشى، تىلىمىزنىڭ مەلۇم دەۋردىكى تەلەپپۇز ئادىتىنىڭ دەستىىن پەيدا بولغان ئىش. شۇنداق ئىشلار كۈرمىڭ. مەسىلەن : ئەقل، نەقل، فەسل، سەبر، زولم، شەرم ...
«مېغىز» نى ئاشۇ مەلۇم زامانلاردىكى تەلەپپۇز ئادەتلىرىغا ئۇدۇللاش نەتىجىسىدە «سېغىز» دېگەندەك سۆزلەر بىلەن ئاھاڭداش بولۇپ قالغاندۇ. ‹سېغىز› ماڭا تېخى باشقا تىلدا ئۇچراپ باقمىدى. شۇڭا ئالدىنقى جۈملىنىڭ ئايىغىدا ‹دۇ› دەۋەتتىم. قوبۇل قىلىنغانلىق ئېھتىماللىقىمۇ بار دەپ ئويلايمەن. ئەمما بۇ بىر تال سۆزنىڭ قوبۇل قىلىنغانلىق ئېھتىماللىقى، شۇ تۇراقتىكى ئەسلىي ئۇيغۇرچە سۆزلەرنىڭ بولۇشىغا يا جىقلىغا زىت ئەمەس. لېكىن ‹مەغز› بىلەن «ئېغىز» ئاھاڭداشلاشتۇرۇلغان ئەمەس. «ئېغىز» دېگەن «ئاغىز» نىڭ بۇزۇلما تەلەپپۇزى. «ئاغىز» دېگەن بۇ سۆز بەلكىم قەدىمقى تىللاردىكى «ئاغاز» دېگەن سۆزدىن كەلگەندۇ.
كىرگەندىن كېيىن ئىنكاس يازالايسىز كىرىش | دەرھال تىزىملىتىش

Powered by Discuz! X2.5(NurQut Team)

( 新ICP备06003611号-1 )