سىز دېگەن بىر ناخشىچى، ھەرگىزمۇ دېھقان ئەمەس!
مەن ئائىلەمدە ۋاقىتتا كۆپىنچە تېلېۋىزور كۆرۈمەن، ئارىلاپ چىقىۋاتقان رەڭگارەڭ ئېلانلارنىڭ بىر قىسىمىدىن شۇنداق بىزارلىق ھېس قىلىپ، ئامالسىز چىداشقا مەجبۇر بولىمەن.
كۆپچىلىكمۇ بىلىدۇ بەلكىم، ئۇ ئېلانلاردا ئادەتتىكى چاچ سوپۇنىدىن تارتىپ دېھقانچىلىق مەھسۇلاتلىرىغىچە ھەممە نەرسە بار. بولۇپمۇ يېقىندىن بويان رايونىمىزدا خېلى نامى چىققان بىرقىسىم ناخشىچىلىرىمىز ئېلانلاردا پات- پاتلا چىقىدىغان بولۇپ قالدى. ھەتتا «ئوبراز ئەلچىسى» سالاھىيىتى بىلەن مەھسۇلات ئېلانلىرىغا چىقىدىغان ئىشلار يېقىندىن بويان كۆپۈيۈپ قالدى. دېمەكچى بولغىنىم ھەم قاتتىق ھەيران قالىدىغىنىم: ئېلېكترون، كېيىم- كېچەك ئېلانلىرىدىغۇ ئەشۇ داڭلىق ناخشىچىلىرىمىز- چولپانلىرىمىزنى ئوبراز ئەلچىسى بولسا بۇمۇ مەيلىغۇ، ئەمما دېھقانچىلىق مەھسۇلاتلىرى (مەسىلەن، خىمىيىۋى ئوغۇت) ئېلانىغا چىقىۋالغان ئەشۇ ئارتېسلىرىمىز ئۆزىچە «سىزگە تەۋىسىيە قىلىمەن»، «قالتىس ياخشى»، «بىردىنبىر تاللىشىڭىز» دېگەندەك سۆزلەر بىلەن ئەشۇ مەھسۇلاتلارنى ماختاپ ئاغزى بېسىقمايدىكەن.
دېھقان دېگەن بۇ دۇنيادىكى ئەڭ ئۇلۇغ ئىنسان، دېھقان بولماي نان، دېھقان بولماي جان، شەھەرلەردىكى ئىگىز بېنالار مەۋجۇت بولۇپ تۇرالمايدۇ. مانا بۇلارنى دېگەنمۇ ئەشۇ ئېلانغا چىققان ئارتېسلىرىمىز. بىر كۈنمۇ دېھقانچىلىق قىلىپ باقمىغان، پىشانىسىدىن تەر چىققۇدەك كەتمەنمۇ چېپىپ باقمىغان بىر ئارتېس ئەشۇ خىمىيىۋى ئوغۇتنىڭ قالتىسلىقىنى نەدىن بىلگۈدەك؟! زادى نېمىگە ئاساسەن شۇنداق «قالتىس، سىزنىڭ بىردىنبىر تاللىشىڭىز» دەيدۇ، شۇنداق دەيدىغانغا قانداق سالاھىيىتى توشىدۇ؟! ۋاقتى كەلگەندە ئەشۇ ئاتاقلىق ناخشىچىمىزنىڭ تېرىقچىلىق تەجرىبىسى ئەشۇ دېھقاننىڭ كىچىككىنە بالىسىچىلىكمۇ كەلمەس تايىنلىق! ئۆزىچە شۇ مەھسۇلاتلارغا تەپ تارتماي «ئوبراز ئەلچىسى» بولۇپ، كېرىلىپ يۈرۈيدىكەن. بولىدۇ، ئوبراز ئەلچىسى بولۇڭ، ئەشۇ مەھسۇلاتلارنى ماختاڭ، بىراق شۇنداق ئېلانغا چىقىشتىن بۇرۇن سىزمۇ بىرقانچە يىل ۋالىلداپ تۇرغان سەھنىنىڭ سىرتىدىكى يېزا- قىشلاقلارغا بېرىپ، دېھقان تاغىلىرىمىز بىلەن بىرگە يەرلەرنى ئاغدۇرۇڭ، تۇپراق تەركىبىنى ئىلمىي ئانالىز قىلىڭ، ھەرخىل زىرائەتلەرنى تېرىش ئەمگىكىگە قاتنىشىڭ، تۈن نىسپىدە شېرىن ئۇيقۇڭىزدىن ۋاز كېچىپ، ئېتىزلارغا سۇ تۇتۇڭ، مۇشۇنداق ئىشلارنى راۋرۇس بېشىڭىزدىن ئۆتكۈزۈپ، ئاندىن ئەشۇ ئېلانغا چىقسىڭىز سىزگە، سىز ئېلانغا چىققان ئەشۇ خىمىيىۋى ئوغۇتقا دېھقانلىرىمىز ھەقىقى قايىل بولىدۇ، ئىشىنىدۇ. بولمىسا شۇ بازارغا بېرىپ، شۇ ئوغۇتنى كۆرۈپ، «ماۋۇ پالانى ئارتىس ئېلانغا چىققان ئوغۇتكەن» دەپ، ئالسا ئالىدۇ، بولمىسا كېتىپ قالىدۇ- شۇ.
داڭلىق ناخشىچىمىز زاھىر بۇرھاننى ھەممىمىز بىلىمىز، قايسى بىر چاغدا مەلۇم بىر مۇنبەردە (بەلكىم مۇشۇ باغداشتىمىكىن) بىرسىنىڭ زاھىر بۇرھان توغرىسىدىكى زىيارەت ماقالىسىنى ئوقۇغان ئىدىم. ئۇنىڭدا زاھىر بۇرغانغا بىر چاچ سوپۇنى زاۋۇتىدىن ئېلانغا چىقىپ بىرىش توغرىسىدا تەكلىپ كەلگەن (300 مىڭ يۈەن ھەق بېرىش بەدىلىگە)، زاھىر بۇرغان ئۇلارغا «مەن مەھسۇلاتىڭلارنى بىر يىل سىناق تەرىقىسىدە ئىشلىتىپ باقاي، يارىسا، ئۈنۈمى سىلەر دېگەندەك بولسا ئېلانغا چىقىپ بېرىمەن، بولمىسا چىقمايمەن» دەپ ئىپادە بىلدۈرگەن، ھېلىقى ئېلانغا تەكلىپ قىلغۇچى بۇ تەلەپكە قوشۇلغان. نەتىجىدە ئەشۇ سوپۇننى بۇ مەشھۇر ئارتېسىمىز بىر يىل ئىشلىتىپ، ئۈنۈمىنىڭ ئەسلىدە ئېيتىلغاندەك بولمىغانلىقىنى كۆرگەندىن كېيىن ئېلانغا چىقىشنى رەت قىلغان. مەن مۇشۇلارنى ئوقۇپ، ئەسلىدىنلا قايىل بولغان بۇ ناخشىچىمىزغا ئىچ- ئىچىمدىن شۇنداق قايىل بولۇپ كەتكەن ئىدىم ھەم بۇنى تا ھازىرغا قەدەر ئاغزى- ئاغزىمغا تەگمەي تونۇش- بىلىش، كۆرگەن- بىلگەنلىرىمگە دەپ يۈرۈۋاتىمەن.
دېمەك، مەيلى ئۇ قانداق مەھسۇلات بولسۇن، ئېلانغا چىققۇچى ۋىجدانى بىلەن چىقىشى كېرەك، بولۇپمۇ يوقۇردا مەن دېگەندەك دېھقاندىن ئىبارەت بۇ بىزگە نان بېرىۋاتقان ئۇلۇغ ئىنساننىڭ كۆزىگە توپا چاچىدىغان ئىشنى ھەرگىزمۇ قىلىشقا بولمايدۇ! شۇڭا سىز ئۆزىڭىزنىمۇ، ئۆزگىنىمۇ ئايىشىڭىز، ھۆرمەت قىلىشىڭىز كېرەك. قىسقىسى سىزنىڭ ئۆزىڭىز قىلچە چۈشەنمەيدىغان، بىلمەيدىغان، ۋىجدان تارازىڭىزغا سېلىپ كۆرمىگەن ئەشۇ مەھسۇلاتلارنى ئاساسسىز ماختايدىغان، ئىشلىتىشكە تەۋىسىيە قىلىدىغان سالاھىيىتىڭىز يوق! سىز ۋاقتى كەلسە بىر ناخشىچى، ھەرگىز دېھقان ئەمەس! يەنە مەن ئەشۇ ئېلاننى ئىشلەيدىغان مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلار ھەم خادىملارنىڭمۇ يولى بىلەن ئىش قىلىشىنى ئۈمىد قىلىش بىلەن بىرگە ئەشۇ مەھسۇلاتلارنى ئىشلەپچىقىرىدىغان زاۋۇت- كارخانىلارنىڭمۇ ئۆز مەھسۇلاتلىرىنى ھەقىقى ئىشلىتىپ باققان، چۈشىنىدىغان ئادەملەرنى تەكلىپ قىلىپ، ئېلان قىلىشىنى ئۈمىد قىلىمەن. يەنى، سىزنىڭ زاۋۇتىڭىز بىر خىمىيىۋى ئوغۇت زاۋۇتى بولسا، سىز ئىناۋەت قوغلىشىپ، ئۆمرىدە بىر قېتىم كەتمەننىمۇ تۇتۇپ باقمىغان ئارتېسلىرىمىزنى تەكلىپ قىلماي، يېزا- قىشلاقلاردىكى كۆپ يىللىق دېھقانچىلىق تەجرىبىسى مول، يىلمۇ- يىل دېھقانچىلىقتىن مول- ھوسۇل ئېلىپ كەلگەن دېھقانلىرىمىزنى تەكلىپ قىلىپ، ئېلان ئىشلىگۈزۈڭ، ئەگەر راستىنلا مۇشۇنداق قىلالىسىڭىز، مەھسۇلاتىڭىزنى ئىشلىتىدىغانلار تەدىرىجى كۆپۈيىدۇ، ئىگىلىكىڭىز راۋاج تاپىدۇ.
|