- تىزىملاتقان
- 2014-3-19
- ئاخىرقى قېتىم
- 2014-3-27
- ھوقۇقى
- 1
- جۇغلانما
- 382
- نادىر
- 0
- يازما
- 43
ئۆسۈش
41%
|
ھونلار كالېندارى
مەن ئۇشبۇ يازما ئۈچۈن ئىزدىنىش جەريانىدا، "ھونلار كالېندارى" ("ئا تىمە-لىنە ئوف تھە باربارس--ھۇنس") دېگەن بىر ئىنگلىزچە تور بېتىنى ئۇچۇرتۇپ قالدىم. ھونلار تارىخىدىن ئانچە خەۋىرى يوق ئوقۇرمەنلەرنىڭ پايدىلىنىشى ئۈچۈن مەن بۇ يەردە ئاشۇ تور بېتىدىكى ئۇچۇرنى ئۇيغۇرچىلاشتۇرۇپ قويدۇم.
--مىلادىيىدىن بۇرۇنقى 200-يىلى: باتۇر تەڭرىقۇت ("مائو-تۇن") ھونلار ("تھە ھۇنس، خىئوڭنۇ، ھسىئۇڭ-نۇ") نى ئوتتۇرا ئاسىيانىڭ باجكال كۆلى ۋە شەرقىي-جەنۇبىي موڭغۇلىيە رايونلىرىدا بىرلەشتۈرۈپ، ئۇلان باتۇرنىڭ قېشىدىكى لوڭچەڭنى ئۆزىنىڭ پايتەختى قىلدى.
--مىلادىيىدىن بۇرۇنقى 176-يىلى: ھونلار شەرقىي جۇڭگوغا ھۇجۇم قىلدى.
--مىلادىيىدىن بۇرۇنقى 140-يىلى: خەن پادىشاھى خەن ۋۇدى ھونلارغا قارشى ھۇجۇم باشلىدى.
--مىلادىيىدىن بۇرۇنقى 121-يىلى: جۇڭگو ھونلارنى يەڭدى.
--مىلادىيىدىن بۇرۇنقى 51-يىلى: ھونلار ئىككى توپقا بۆلۈنۈپ، ئۇلارنىڭ شەرقىي توپى جۇڭگونىڭ ھۆكۈمرانلىقىغا ئۆتتى.
--مىلادىيىدىن بۇرۇنقى 50-يىلى: غەربىي ھونلار توپى ۋولگاغىچە كېڭەيدى.
--مىلادىيىدىن كېيىنكى 48-يىلى: ھون پادىشاھلىقى خەنلەر تەرىپىدىن يېڭىلىپ، تارقىلىپ كەتتى.
--337-يىلى: رىم پادىشاھسى كونستانتىن ("كونستانتىنە") ۋاپات بولۇپ، رىم ئىمپېراتۇرلىقى شەرقىي كوستانتىنوپۇل ("كوستانتىنوپلە") ۋە غەربىي رىم ("رومە") ئىمپراتۇرلىقىدىن ئىبارەت ئىككى قىسىمغا بۆلۈنۈپ كەتتى.
--350-يىلى: ھونلار شەرقىي-جەنۇبىي ياۋروپاغا تاجاۋۇز قىلىپ كىردى.
--376-يىلى: ئۇلدىننىڭ رەھبەرلىكىدە، ھونلار قارا دېڭىز ۋە دانۇبې ("دانۇبە") گە يېتىپ كېلىپ، شەرقىي گوس ("گوتھس") نى بېسىۋالدى.
--395-يىلى: ھونلار ئەرمېنىيەگە ھۇجۇم قىلدى.
--408-يىلى: ئۇلدىننىڭ قوشۇنلىرى دانۇبې دەرياسىنى كېسىپ ئۆتتى، ئەمما رىم تەرىپىدىن مەغلۇپ قىلىندى.
--408-يىلى: ھونلار رىم جەمەتىگە تەۋە ئېيتىيۇس ("ئائەتىئۇس") نى تۇتۇۋالدى.
--412-يىلى: ھونلارنىڭ لىدېرى دوناتۇس رىملىقلار تەرىپىدىن ئۆلتۈرۈلۈپ، ئۇنىڭ ئورنىغا چاراتو ("چاراتو، كاراتون") چىقتى، ھەمدە ئۇ پۈتۈن غەربىي ھونلارنى بىرلىككە كەلتۈردى.
--425-يىلى: بىر قېتىملىق سىياسىي كرىزىس جەريانىدا، ھونلار رىملىق گېنېرال ئېيتىيۇس تەرىپىدىن ئىتالىيىدە ئۇرۇش قىلىشقا ياللاندى.
--430-يىلى: ھونلارنىڭ لىدېرى رۇگىدا شەرقىي رىم ئىمپېرىيىسى بىلەن بىر تىنچلىق كېلىشىمى تۈزدى. رۇگىدا ئۇلارغا تىنچلىق بىرىپ، ئۇنىڭ ئورنىغا يىللىق مۇئاشقا ئېرىشتى.
--433-يىلى: رۇگىدا غەربىي رىم ئىمپېرىيىسى بىلەن پاننونىئانى ھونلارغا بېرىش، ئۇنىڭ ئورنىغا ھونلار غەربىي رىم ئىمپېرىيىسىگە ھەربىي جەھەتتىن ياردەم بېرىش كېلىشىمى تۈزدى.
--433-يىلى: ئېيتىيۇس غەربىي رىم ئىمپېرىيىسىنىڭ ئەمەلىي ھۆكۈمدارى بولدى.
--434-يىلى: رۇگىدا ۋاپات بولۇپ، ئۇنىڭ ئورنىغا ئاتتىلا بىلەن ئۇنىڭ ئىنىسى بلەدا چىقتى. ئۇ چاغدا ئاتتىلا ئېيتىيۇسنىڭ دوستى ئىدى.
--435-يىلى: ئېيتىيۇس ھونلارنى ياللاپ، ۋاندالسلار ("ۋاندالس"، گېرمانلىقلارنىڭ بىر قىسمى) ۋە فرانكسلار ("فرانكس"، گېرمانلىقلارنىڭ بىر قىسمى) بىلەن ئۇرۇش قىلدى.
--436-يىلى: ئېيتىيۇس بىلەن ھونلار بېرگاندىلىقلارنى ۋەيران قىلدى.
--439-يىلى: ئاتتىلا ئېيتىيۇسقا ياردەم بەردى.
--441-يىلى: ھونلار شەرقىي رىمنىڭ دانۇبې دەرياسى بويىدىكى چەت ياقا جايلىرىغا ھۇجۇم قىلدى.
--441-يىلى: ھونلار شەرقىي رىم ئىمپېرىيىسى بىلەن بىر تىنچلىق كېلىشىمى تۈزدى.
--445-يىلى: ئۆزىنىڭ ئىنىسىنى ئۆلتۈرىۋېتىپ، ئاتتىلا ھونلارنىڭ بىردىن-بىر لىدېرىغا ئايلاندى. ئۇ چاغدا ھونلار ۋېنگىرىيە (پاننونىيا) نى مەركەز قىلغان ئىدى.
--447-يىلى: ھونلار بىلەن ۋالامېر ("ۋالامەر") نىڭ گوسلىرى ("گوتھس"، گېرمانلىقلارنىڭ بىر تۈرى) بالقان رايونلىرىدا شەرقىي رىم ئىمپېرىيىسىگە ھۇجۇم قىلىپ، كونستانتىنوپۇل ("كونستانتىنوپلە") غا يېتىپ باردى.
--449-يىلى: ئاتتىلا شەرقىي رىم ئىمپېرىيىسى بىلەن بىر يېڭى كېلىشىم تۈزدى.
--450-يىلى: شەرقىي رىم ئىمپېرىيىسىنىڭ يېڭى پادىشاھى مارشىيان ("ماركىئان") ھون-رىم كېلىشىمگە خىلاپلىق قىلدى.
--451-يىلى: ھونلار پاننونىيادىن گائۇلغا سەپەر قىلىپ بېرىپ، گائۇلغا ھۇجۇم قىلدى، بىراق ئېيتىيۇس بىلەن ۋىسىگوس ("ۋىسىگوتھس"، گوسلارنىڭ بىر قىسمى) لار ھونلارنى مەغلۇپ قىلدى.
--452-يىلى: ھونلار ئالپسنى كېسىپ ئۆتتى، بىراق ئاپەتكە ئۇچراپ قېلىشتىن ئەنسىرەپ ئىتالىيىگە ھۇجۇم قىلىشتىن ۋاز كەچتى. ئاتتىلا پاپا لىيو ("پوپە لەئو") بىلەن تىنچلىق ئورناتتى.
--453-يىلى: ئاتتىلا ۋاپات بولدى.
--454-يىلى: گوسلار ھونلارنى پاننونىيادىن قوغلاپ چىقاردى.
--454-يىلى: ئېيتىيۇس ئۆزىنىڭ پادىشاھى تەرىپىدىن ئۆلتۈرۈلدى.
--461-يىلى: ھونلار پارىجنى قورشىۋالدى.
--469-يىلى: ھونلارنىڭ پادىشاھى دەنگىزىك ۋاپات بولدى، شۇنىڭدىن كېيىن ھونلار زاۋال تاپتى.
|
|