ئەركيار:غەرب ئاساسى ئېقىم پەيلاسوپلىرى(قەدىمدىن بۈگۈنگىچە)

arkyar

غەرب ئاساسى ئېقىم پەيلاسوپلىرى
(مەقسۇت ئەمىن ئەركيار)

      ئادەتتە،ئالدىنقى سوقرات دەۋرىدىكى پەيلاسوپلارغاتەيلىس،پىداگوراس،ھىراكلىت،پارمېنىد،ئېمپىدوكېل،دىموكرىت،پروتاگوراس،سوقرات قاتارلىقلارنى،كېيىنكى سوقرات دەۋرىدىكى پەيلاسوپلارغا ئەپلاتون،ئارىستوتىل،پىررون،ئىپىكۇر،زىنوقاتارلىقلارنى كۆرسىتىش مۇمكىن.قەدىمكى رۇم(رىم)پەيلاسوپلىرىدىن يۇنان ئەنئەنىسىدىكى پەيلاسوپلاردىن سېنېكا،ئېپپىكتىت،ماركوسئاۋرېلىئوس،لۇكېرىتسىي،پلوتىنى قاتارلىقلارنى،خىرىستىئان دىنى پەيلاسوپلىرىغا ئامبروس،ئاۋگۇستىين،بوشىئوس قاتارلىقلارنى،ئوتتۇرا ئەسىر پەيلاسوپلىرىغا بولسا بوناۋېنتۇرا،ئالبېرت ماگنۇس،روگېرباكون،توماس ئاكۇينا،ئوكھام ۋېليام،دانىس سىكوتىس قاتارلىقلار ۋەكىل قىلىپ كۆرسىتىلىدۇ.

     ئىسلام پەيلاسوپلىرى ئۈستىدە توختالغاندا غەربلىكلەر(ياكى غەيرى دىن پەيلاسوپلىرى) ئىبن سىنا ۋە ئىبن رۇشىد ئۈستىدە تەپسىلى توختىلىدۇ.
ئەلۋەتتە ،ئىسلام پەلسەپە تارىخى زۆرۈرىي،مول، ئايرىم، مۇرەككەپ تېما.

ئەدەبىيات سەنئەتنىڭ قايتا گۈللىنىش دەۋرىدىكى پەيلاسوپلاردىن بولسا،ماكىئاۋېللى،توماس.مور،ئېراموس قاتارلىقلار سۆزلىنىدۇ.

      17-ئەسىر پەيلاسوپلىرىدىن بولسا فىرانىس باكون،رېنس.دىكارت،بلىينز.پاسكال،توماس.ھۇببىس،سىپنوزا،لېيبنىز،جون.لوك قاتارلىقلار.

      18-ئەسىر پەيلاسوپلىرىدىن ۋولتېر،مونتېسكىيۇ،ژانژاك.روسسۇ،دېنىس.دېدىرو،داۋىد.يۇم،گىئورگى. بېركېلىي،بارون. گولباخ،ماركوس. كوندوسىت، ھېلۋىتوس، ئىممانۇئىل.كانت،بېنسام قاتارلىقلار.

      19-ئەسىردىكى پەيلاسوپلار:فىشت،گېگېل،فىرىدرىخ.شېللىڭ،ئارتور.شوپىنخاۋىر،ئاۋگۇست.كومتې،فېيىرباخ،جون.سىتۇئارت.مىل،كىئېركىگارد، كارل. ماركىس، فىرىدرىخ.ئېنگلىس،ھېربىت.سىپىنسىر،ۋىليام.جامىس،نىتزى،ھېنرى.بېرگسون قاتارلىقلار.

      20-ئەسىردىكى پەيلاسوپلار:گېتلوب.فىرىگ،بىنارد.كىروچى،جون.دېۋېي،خۇسەيىر،ئالفىرىد.نوسى.خۇەيتخەد،بوتلان.روسسېل،مورتىز.شىلىك، رۇدولف. كارناپ، كارل.جاسپىرىس،مارتىن.ھېدىنگىر،لۇدۋېگ.جون.ۋىستېگنىستىن،سارتىرى، سىمون.بىئاۋىر،ۋېلارد. كوينا،خەننا.ئارونت، ئىسيا.بورىن، كارل. پوپپېر،ماكىس.خوركىمىر،سىئودور.ئادورنو،ھېربىت.ماركوس،مورس.مارلىيو.پونتى،فۇك،تۇماس.كۇئىن،جۇرگىن.خابىرماس،جاكوس.دېرىدا،جون.راۋلىس،رىچارد.رۇرتى،روبېرت.نوزىك قاتارلىقلار.

21-ئەسىردىكى پەيلاسوپلار:

جۇدىس.بۇتلېر،داننېل.دېننىت،جېررى.فودۇر،جاككو.ھىنتىككا قاتارلىقلار.

پايدىلانما:
رۇسسىل:غەرب پەلسەپە تارىخى
ۋىكىپىدىيە
ئىزاھات: ئۇيغۇرچە ئاتىلىشى بىرلىككە كېلىپ بولغان ئىسىملارنى ئاتاشتا خاتالىق سادىر قىلغان بولساق،تورداشلارنىڭ كۆرسىتىپ تۈزىتىپ بېرىشىنى سورايمىز.

tanha_roh

     پەلسەپە ھەققىدىكى دەسلەپكى بىلىش ھەققىدە بېرىلگەن ئۇچۇرلىرىڭىزغا تەشەككۈر !

قەبرە

پەيلاسوپ بولۇشنىڭ كونكىرىت ئېنقلىمىسى نىمە؟  ئويغۇرلاردا، قەدىمدىن -ھازىرغىچە باشقىلار ئېتىراپ قىلغان پەيلاسوپ بولغانمۇ؟ بولسا ئۇلار كىملەر؟ ھايات پەيلاسوپلارمۇ بارمۇ؟ بولسا ئۇلار قانداق نەتىجىلىرى بىلەن شۇ نامغا ئېرىشكەن؟

panama

يۈسۈپ خاس ھاجىپ  مەھمۇت قەشقىرى پەيلاسۇپ

ziya

پارمېنىد

بۇ پامېندىس بولغىيمىتى؟

arkyar

ziya يوللىغان ۋاقتى  2014-4-26 23:47
پارمېنىد

بۇ پامېندىس بولغىيمىتى؟

ھە،پامېندىس شۇ.  ئېنگلىزچە ئاتىلىشىParmenides

ئىلگىرى مەنمۇ شۇنداق ئاتىغان ھەم ئېنگىلىزچە ئاھاڭ تەرجىمىسى بويىچە ئېلىشنىمۇ ئويلىغان،ئۇيغۇرچە لۇغەتتە «پارمېنىد»دەپ ئېلىپتىكەن،شۇڭا لۇغەتكە بويسۇندۇرۇپ شۇ بويىچە ئېلىندى. گىرىكچىسىنى ئوقۇيالمىدىم: Παρμενίδης ،ئوقۇيالايدىغانلار بارمۇ؟ مېنىڭچىمۇ "پامېندىس "دەپ ئالسا يېقىن بولىدىغاندەك...لۇغەتتە نېمىنى ئاساس قىلدى،ئېنىق ئەمەس.
http://dict.izda.com/?a=search&t ... 5EF9&source=suggest

arkyar

ziya يوللىغان ۋاقتى  2014-4-26 23:47
پارمېنىد

بۇ پامېندىس بولغىيمىتى؟

ئىلگىرى«ئانتولوگىيە(مەۋجۇدىيەت ئىلمى)توغرىسىدا»دەپ بىر تېما يازغان ئىدىم. پارچە:

-----

مەۋجۇدىيەت نەزەرىيسى ـــ پەلسەپەدىكى يادرولۇق ساھە. ئىسمىدىن چىقىپ تۇرۇپتۇكى، مەۋجۇدىيەت نەزەرىيسى مەۋجۇتلۇق ھەققىدىكى نەزەرىيە. يەنى "مەۋجۇتلۇق دېگەن نېمە؟مەۋجۇتلۇق قانداق مەۋجۇت بولىدۇ؟"دېگەنلەر توغرىسىدىكى نەزەرىيە. بۇنى نېمىس كىلاسسىكلىرىدىن گوكلىنيۇس 17-ئەسىردە ئوتتۇرىغا قويغان.ۋون ۋولف (istian, Freiherr von Wolff, 1679－1754Chr) تەرىپىدىن تۇلۇقلاپ سېستىمىلاشتۇرۇلغان. ئەمما،مەۋجۇدىيەت ئىلمى مۇشۇ بىرپەننىڭ ئۆزىنى ئېلىپ ئېيتقاندا،ئۇنىڭ رامكىسى ۋە مەزمۇنى قەدىم گىرىتسىيدە تۇرغۇزۇلۇپ بولغان.شۇڭا،ئەمەلىيەتتە،مەۋجۇدىيەت نەزەرىيسى قەدىم گىرىك پەلسەپىسىنىڭ ئاساسى تېمىسى بولغان ئىدى.
____________

مەۋجۇدىيەت نەزەرىيسىنى تەتقىق قىلغان پامېند(پامېندىس) شۇ. م ب 6-ئەسىرنىڭ ئاخىرىدىن م ب 5-ئەسىرنىڭ ئوتتۇرىلىرىغىچە ياشىغان، ئىدىئالىستىك پەيلاسوپ.

akim888

نيوتونمۇ ئىدىيالىزىمچى   پەيلاسوپ دەپ قارىلىدۇ،بۇنى ئۇنتۇپ قاپسىز