مەن ساراڭ
(ھېكايە) ئەخمەتجان مەمتىمىن(تىيەنجىن)
ئىشتىن چۈشۈپ ئۆيگە قايتىۋاتىمەن.شۇ تاپتا كۆڭلۈم تۇلىمۇ خۇشال.شۇ خۇشاللىقىمدا ،مېنىۋالغان ۋېلىسپىتىمنىڭ ئېگىز-پەس يېزا يوللىرىدا چايقىلىپ چىقىرىۋاتقان جاق-جۇق ئاۋازلىرى،ھەتتا ئۈزۈلمەي ئاڭلىنىپ تۇرىدىغان ئېشەكنىڭ ھاڭرىغان،كالىنىڭ مۆرىگەن،ئىتنىڭ ھاۋشىغان ئاۋازلىرىمۇ قۇلىقىمغا ئەڭ يېقىملىق مۇزىكا بولۇپ ئاڭلانماقتا.ئالدىراپ-تېنەپ ئۆيگە قايتىپ كەلدىم ۋە ئالدىنقى ئۈچ ئايلىق مائاشنى تارقاتقانلىق خوشخەۋرىنى ئايالىمغا يەتكۈزىشكە ئالدىرىدىم.
مىڭ-مىڭلاپ ئەپسۇس،ئۈچ مىڭ يۈئەن پۇل سېلىنغان قارا رەڭلىك قول سومكامنى ئېلىش ئۈچۈن،ۋېلىسپىتىمنىڭ ئارقا جازىسىغا قارىغىنىمدا،كۆزلىرىم قاراڭغۇلىشىپ،يېقىلىپ چۈشكىلى تاسلا قالدىم.سومكا يوق تۇراتتى.يۈگرەپ يېقىلىپ دېگىدەك سومكىنى ئىزدەپ ئىدارىگىچە باردىم.يولدا يولۇققان ھەر بىر ئادەمدىن سورىدىم.مېنىڭ ئالدىراقسان قىياپىتىمنى كۆرگەن نۇرغۇنلىرى"ساراڭ ئادەممۇ بۇ!"دېيىشتى، ئارقامدىن.ئىزدەپ ئىزدەپ سومكا ئاخىرى تېپىلمىدى.ئۆيگە قايتىپ كېلىپ ئايالىم بىلەنمۇ بىر ھازا تاكاللىشىپ كېتىپتىمەن،خۇددى سومكىنى ئۇ يوقىتىۋەتكەندەك.بىردەمدىن كېيىن قوشنىلار تاكاللىشىۋاتقانلىقىمىزنى ئاڭلاپ يۈگرەپ چىقىشقاندا ئاندىن ئۆزۈمنى ئاران تۇتىۋالالىدىم.ئۇلار ئەھۋالنى ئۇققاندىن كېيىن خاپا چىراي ئايالىمغا "كۆڭلىڭىزگە ئالماڭ،بۇ ئادەم ساراڭ بۇلۇپ قالغان چېغى"دەپ تەسەللى بېرىۋاتقانلىقىنى ئاڭلاپ قالدىم.
سىزمۇ مىنى ساراڭ ئادەمكەن دەۋاتامسىز،ئاتا-ئانا بالا ئىشقىدا ھېلىغۇ ساراڭ بۇلۇشكەن،جان بېرىشكىمۇ رازى ئەمەسمۇ؟بالام غۇلامجان مەكتەپتە تۇلىمۇ ياخشى ئوقۇدى.ئالدىنقى يىلى ئۇ ئامرىكىدىكى بىر ئالى مەكتەپكە ئەلا نەتىجە بىلەن قۇبۇل قىلىنغاندا خەقلەر ماڭا نىمە دېدى بېلەمسىز؟ئۇلار ماڭا"غۇلامجاننى نېمە بېرىپ باققانتتىڭىز؟ نېمانچە ئەقىللىق بالا بۇ؟"دېمەسمۇ،مەن ئۇلارغا"خۇدايىم بەرگەن ھالال ناننى بېرىپ باققان"دېدىم تۇلىمۇ مەغرۇرلۇق بىلەن.بۇلۇپمۇ ئوغلۇم غۇلامجاننىڭ"دادا،مەن چۇقۇم ياخشى ئۇقۇپ دۇنياغا داڭلىق فىزىكا ئالىمى بۇلىمەن.نوبىر دەمدۇ نوبىل دەمدۇ بىر نېمە مۇكاپاتىنى ئېلىپ خەلقىمگە شان-شەرەپ كەلتۈرىمەن"دېگەن سۆزلىرى مېنى بەكمۇ سۈيۈندۈرىۋەتتى."شۇنداق قىغىن بالام."دېدىم مەن ئۇنىڭ بېشىنى سىلىغاچ مەمنۇنلۇق بىلەن باش لىڭشىتىپ.
شۇنداق قىلىپ غۇلامجان مەكتىپىگە كەتتى.ئايالىم ئىككىمىز يېمەي-ئىچمەي يىغقان پۇللىرىمىزنى ئۇنىڭغا ئەۋەتسەك بۇ پۇللار ھەر قېتىم"رەھمەت سىلەرگە ئانا-دادا.لېكىن مەن ھازىر بۇ پۇلغا ئىھتىياجلىق ئەمەس.مەن بىر ياقتىن ئوقۇغاچ،بىر ياقتىن دەم ئېلىش كۈنلىرىدە سىرتتا ئىشلەۋاتىمەن.ئىشلەش ئارقىلىقمۇ نۇرغۇن نەرسىلەرنى ئۈگىنىۋالالايدىكەنمەن.ھازىر خەجلىگىدەك پۇلۇم بار،مەندىن ئەنسىرىمەڭلار."دېگەن بىر پارچە خەت بىلەن قايتىپ كېلىدۇ.بىر كۈنى تىلىنى ئۆزۈممۇ بىلمەيدىغان بىر پارچە خەت تاپشۇرىۋالدىم.كۆڭلۈم بىر نەرسىنى سەزگەندەك بولدى.دېمىسىمۇ بىر نەچچە كۈندىن بۇيان چۈشۈم بۇزۇلۇپ بىر قىسمىلا بۇلۇپ قالغان ئىدىم."غۇلامجان جاپا تارتىپ قالغانمىدۇ؟"دېگەن بىر گۇمان خىيالىمدىن كەچتى،شۇڭا بۇ خەتنى ئالاھىتەن ناھىيەگە ئاپىرىپ ئىزدەپ سوراپ يۈرۈپ،مىڭ تەسلىكتە چۈشىنەلەيدىغان بىر ئادەمنى تاپتىم.بۇ ئامرىكا تىلىدا يېزىلغان خەتتىن بىلدىمكى،غۇلامجان شۇنچە تېرىشىپ ئۆگىنىپ بىرىنچى دەرىجىلىك ئوقۇش مۇكاپاتى ئالغان ۋە دەم ئېلىش كۈنلىرى سىرتتا ئىشلەپ كېلىۋاتقان بولسىمۇ،ئوقۇش پۇلىنىڭ يۇقۇرى بۇلىشى سەۋەپلىك ئۇ ئوقۇش پۇلىنى ۋاقتىدا تاپشۇرالماي ئوقۇتقۇچىللىرى ئالدىدا تەس كۈندە قاپتۇدەك.بۇ خەتنى ئەۋەتكىنى غۇلامجاننىڭ توم ئىسىملىك بىر ئامرىكىلىق ساۋاقدىشى بۇلۇپ،ئۇ خېتىدە بىزنىڭ ئائىلىمىزگە ھەۋىسى كېلىدىغىنىنى ئېيتىپتۇ.سەۋەبىنى مۇنداق يېزىپتۇ:
بىر كۈنى غۇلامجاننىڭ پوچتالىيون ھېلىلا ئەكەپ بەرگەن كونۋېرت ئىچىدىن بىر باغلام جۇڭگو پۇلىنى ئېلىپ يەنە بىر يېڭى كونۋېرت ئىچىگە سېلىۋاتقانلىقىنى كۆردۈم.مىنىڭ بۇ ئىشنى بىرىنچى قېتىم كۆرىشىم ئەمەس ئىدى.ئۇ يەنە.مەن چۈشەنمەيدىغان يېزىقتا بىر پارچە خەت يېزىپ ئۇنىمۇ كونۋېرتقا سېلىۋەتتى.ئۇ شۇنداق چىرايلىق يازغانىدى سىزىمىمچە ئۇنىڭ ئىشلەتكىنى دۇنيادىكى ئەڭ چىرايلىق يېزىق بولسا كېرەك.كۆڭلۈمدە بەزى سۇئاللار تۇغۇلدى،ئۇنىڭ بىلەن پاراڭلاشقۇم كەلدى.
-نېمىشقا پۇلغا شۇنچىلىك ئېھتىياجلىق تۇرۇپمۇ ئاتا-ئاناڭ ئەۋەتكەن پۇلنى ھەر قېتىم بىر تىيىنمۇ ئالماي ئۆز پېتى قايتۇرىۋېتىسەن؟،-ئۇدۇللا سورىدىم.
-ئائىلىمىزنىڭ ئىقتىسادى ئەھۋالى ماڭا ئايان.ئاتا-ئانامنى جاپادا قويسام بولمايدۇ،-دېدى ئۇ جاۋابەن.مەن يەنە سورىدىم:
-ئۇنداق بولسا سەن بۇ پۇلنى بەرىبىر ئىشلەتمىگەندىكىن،نېمىشقا ئەۋەتمەڭلار دېمەيسەن؟
-ياق،بولمايدۇ!،-دېدى ئۇ كەسكىن قىلىپ.ئۇ يەنە:
-مەن ھەر قېتىم كونۋېرتنى ئاچمىغىنىم بىلەن ئۇنىڭ ئىچىدىكى پۇلدىنمۇ قىممەتلىك بىر نەرسىنى تاپشۇرىۋالىمەن.ئاتا-ئانام كونۋېرتنى تاپشۇرۇپ ئالغاندا،ئۇلارمۇ ئوخشاشلا پۇلدىن قىممەتلىك بىر نەرسىگە ئېرىشىدۇ،-دەپ قوشۇپ قويدى.كېيىن غۇلامجاننىڭ سۆزلىرىنى ئاستا-ئاستا ئويلاپ تېگىگە يەتكىنىمدە دىلىم ۋىللىدە يۇرىغاندەك بولدى.شۇنىڭدىن كېيىن سىلەرنىڭ ئائىلەڭلەرگە ھەۋەس قىلىدىغان بۇلۇپ قالدىم.غۇلامجاننىڭ بۇ ئامرىكىلىق ساۋاقدىشى توم خېتىنىڭ ئاخىرىدا يەنە"مەن ئامرىكىدىكى داڭلىق بىر شىركەتنىڭ دېرىكتۇرىنىڭ ئوغلى.ئاتا-ئانام ئاجرىشىپ كەتكەن.ئائىلەمنى سىلەرنىڭكىدەك ئىللىق دېيەلمىسەممۇ،لېكىن پۇلدىن قىسىنمايمەن.بۇندىن كېيىن غۇلامجاننىڭ ئۇقۇش پۇلىدىن ئەنسىرىمەڭلار،ئۇنىڭغا مەن ياردەم قىلىمەن."دەپ يېزىپتۇ.
خەتنى تەرجىمە قىلىپ بەرگەن ھېلىقى ئادەمنىڭ بۇ دەپ بەرگەنلىرىنى ئاڭلاپ،كۆز ياشلىرىم يېپى ئۈزۈلگەن مارجاندەك قۇيۇلۇشقا باشلىدى.
-ھەي،ھەي!،-دېدى ھېلىقى ئادەم دۇلۇمغا يىنىككىنە پوك-پوك ئۇرۇپ،-ساراڭ ئادەممۇ سىز،خۇشخەۋەر ئاڭلاپ تۇرۇپمۇ يىغلايدىغان؟
-شۇنداق مەن ساراڭ،-دېدىم ئۇنىڭغا قۇپال تېگىپ ۋە ئۆزۈمنى سەل ئوڭشىۋالغاندىن كېيىن،ئۇنىڭغا رەھمەت ئېيتىپ،دېيىشكىنىمىز بۇيىچە ئوتتۇز يۈئەننى تۇتقۇزۇپ،ئۇنىڭ بىلەن خوشلاشقان ئىدىم.
بۈگۈنمۇ نۇرغۇن كىشىلەر مېنى ساراڭ دېيىشتى.ئۇزۇندىن بېرى غۇلامجانغا ئەۋەتىشنى ئويلاپ يۈرگەن ئۈچ ئايلىق مائاشىم بىراقلا يوق بولغاندا،ساراڭ بولماسلىقنىڭ ئۆزى ساراڭلىق.
بۈگۈنكى كۈندە ئاتا-ئانىلار بالىللىرى ئۈچۈن كۈيۈپ پىشىپ ئىشلەيدۇ.بالىللىرىنى جاپا تارتقۇزۇپ قويماسلىق،ئۇلارنى ياخشى تەربىيەگە ئىگە قىلىش ئۈچۈن ھەممە نەرسىسىدىن كېچىدۇ.ناۋادا بالىللىرىمىز بۇنى بىلسە ئىقرارمەن،ئۇلار ئۈچۈن مەن ساراڭ!
ناننى بالامغا بەردىم،ئۆزۈم تاشنى چىشلىدىم.بالامنىڭ بەختى ئۈچۈن بىر ئۆمۈر تىنىم تاپماي ئىشلىدىم.ناۋادا،يۈرىكى بالىسى ئۈچۈن سوققان ئاتا-ئانىنى ساراڭ دېيىش ھەق بولسا تۇلىمۇ ئىپتىخارلىق بىلەن شۇنداق دەيمەن،مەن ساراڭ!
|