سۇتۇق بۇغراخان ۋە ئۇيغۇرلارنىڭ ئىسلام دىنىنى قۇبۇل قىلىشى

Erkal

lutpi يوللىغان ۋاقتى  2014-4-29 00:52
توغرا،توخار ،ساكلاربىزنىڭ بىۋاستە دىڭلىڭلاردەك ئىتنى ...

ھازىرقى ئۇۇيغۇرلارنىڭ قالماقلارنى ئۆزىگە يۇغۇرۇشى 14-ئەسرنىڭ ئاخىرلىرى، 15-ئەسىرنىڭ باشلىرىدا باشلانغان.

xarwaz

پۇتۈن ئوتتۇرا ئاسىيا ئۇيغۇرلارنىڭ ئەسلى ماكانى ، ئۇيغۇرلار مۇشۇ زىمىندىن كۆلەپ چىققان ۋە مۇشۇ زىمىندا كۆچۈپ يۈرۈپ پالىيەت ئېلىپبارغان . مەلۇم بىر رايوندا مەلۇم بىر مىللەتنىڭ ياكى قەبىلىنىڭ ھۆكۈمران ئورۇنغا چىقىشى بىلەن شۇ رايون شۇ زاماندا يەنە بىر مىللەت ۋە قەبىلىنى مەۋجۈت ئەمەس دىيىش ئەخمىقانىلىق .

elxatrahim

oghuzkhan يوللىغان ۋاقتى  2014-4-28 17:23
بۇ چاغلاردا، ئۇيغۇرلار بۇ جايلاردا ئەمەس ئىدى ،
ئۇ جاي ...

ئۇلار قېنى ئەمسە؟؟سىز بەك ئاددى چۈشىنىسىزكەن تارىخىنى .ساكك،سوغدى،توخرى ھەممىسى ئۇيغۇر ئېتنىك تەركىبلىرىدۇر!!!!

elxatrahim

oghuzkhan يوللىغان ۋاقتى  2014-4-29 09:59
سىز ئۇيغۇرلارنىڭ 9- ئەسىردىكى چوڭ كۆچۈشى دىگەن ئاتالغ ...

مەن ئۇ گەپكە ئىشەنمەيمەن.شۇ كۆچۈشنى مەھمۇد كاشغەرى دىۋاندا يازمەي،نېمە ئۈچۈن خەنلەرنىڭ تارىخ كىتابىدىلا با؟؟

alqi

‹‹ قەشقەر  تارىخى ›› دا  بايان  قىلىنغان  ئەھۋاللارغا  قارىغاندا ، قارخانىيلار  سۇلالىسىدىكى  سىياسىي  كۆرەش  سۇتۇق  بوغراخاننىڭ  ئىسلام  دىنىغا  ئىتىقاد  قىلىشىغا  تۈرتكە  بولغان  بىۋاستە  سەۋەبتۇر . سۇتۇق  بوغراخان  بىننى  بازىرخان  ئەسلى  خان  جەمەتىنىڭ  چوڭ  تارمىغى  نەسەبىدىن  كېلىپ  چىققان . بازىرخان  ۋاپات  بولغاندىن  كىيىن   ئۇنىڭ  ئانىسىنى  ئۇغۇلچاق  ئەمرىگە  ئالغان . لېكىن ، سۇتۇق  ئانىسى  بىلەن  بىللە  تاغىسىغا  بېقىنىپ  قالغانلىقى  ئۈچۈن ، ئۆزىنىڭ  چوڭ  نەسەبتىكى  ۋارىسلىق  ھوقۇقىدىن  مەھرۇم  بولۇش  خەۋىپىگە  دۇچ  كەلگەن . مۇشۇنداق  مۇرەككەپ  ۋە  شىددەتلىك  ئوردا  كۆرۈشى  جەريانىدا  سۇتۇقنىڭ  ئىسلام  دىنىغا  كىرىشى ، ئۇنىڭ  بۇ  مەنىۋى  قورالدىن  پايدىلىنىپ  كۈچ  توپلاشقا ، سىرتتىكى  ئىسلام  كۈچلىرىنىڭ  قوللىشىنى  قولغا  كەلتۈرۈشكە  پايدىلىق  ئىدى...

مەنبە : ‹ قەدىمكى  ئۇيغۇرلار  ۋە  قارخانىيلار › دىگەن  كىتابتىن

gullen

oghuzkhan يوللىغان ۋاقتى  2014-4-29 09:59
سىز ئۇيغۇرلارنىڭ 9- ئەسىردىكى چوڭ كۆچۈشى دىگەن ئاتالغ ...

ئاڭلىغان ،قىرىندىشىم ئاڭلىمايدىغان ئىش بولامدا.شۇ بەك ئاڭلىۋىتىپ ئۆزيۇرتۇمدا ئۆزەمنى  مىھمان ھىس قىلدىغان بولۇپ قىلىۋاتىمەن. بۇ تارىخقا مەن چەت ئەلنىڭ ، تارىخى كىتابلىرىغا بەكرەك قىزىقىمەن. چۈنكى ئۆزتارىخچىللىرىمىزنىڭ كىتابلىرى مەجبۇرى كۈل قىلىنىپ ئۆزلىرى يىزىۋالغانلىرىنى بىزگە مەجبۇرى تىڭىپ سىزدەك جۆلۈيدىغان بولۇپ قىلىۋاتىمىز ئەمەسما.سىز ماڭا دەپ بەرگەن 9-ئەسىردىكى چوڭ كۆچۈشنى ئوقۇتقۇچىم كۆزىگە ياش ئىلىپ تۇرۇپ ،بۇ دەرىسنى ئۆتمىسەم بولمايدۇ،ئۆتەي دىسەم يۈرەك چىدىمايدۇ،دەپ تۇرۇپ ئۆتكەن.

gulamay

تالاشمايلى قىرىنداشلا،پاكىتقا،ياكى ئىلىملىرىمىزنىڭ تەتقىق قىلغان ،بىرلىككە كەلگەن خۇلاسىسىگگ ھۆرمەت قىلايلى.ئالىم فىروفوسۇر ئابدۇشكۈر مۇھەممىدىننىڭ‹‹ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭ ﻣﻪﺭﻛﯩﺰﯨﻲ ﺋﺎﺳﯩﻴﺎ ﺗﯩﭙﯩﺪﯨﻜﻰ ﻗﻪﺩﯨﻤﻜﻰ ﻗﻪﺑﯩﻠﻪ ﯞﻩ ﺧﻪﻟﻘﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺗﻪﺷﻜﯩﻞ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ. ﺟﯘﯕﮕﻮ ﯞﻩ ﭼﻪﺗﺌﻪﻝ ﺋﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮﻯ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﻣﯩﻠﻠﻪﺕ ﻣﻪﻧﺒﻪﺳﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﻛﯚﭖ ﺋﯩﺰﺩﻩﻧﺪﻯ. ﺋﯘﻻﺭ ﻣﯩﻼﺩﯨﻴﺪﯨﻦ 3000-2000 ﻳﯩﻞ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺷﯩﻤﺎﻟﯩﻲ ﺋﺎﻟﺘﺎﻱ ﺩﺍﻟﯩﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻧﺪﺭﻭﻧﻮﯞ-ﻣﻨﻮﺳﯧﻨﯩﻚ ﺭﺍﻳﻮﻧﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ﺋﺎﺭﻯ (ﺋﺎﺭﯨﻴﺎﻥ) ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﻠﯩﺮﻯ، ﺳﯩﻜﺘﺎﻱ-ﺳﺎﻙ ﺧﻪﻟﻘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﯓ ﻗﻪﺩﯨﻤﻜﻰ ﯞﻩ ﺋﺎﺳﯩﻴﺎﭼﻪ ﺋﺎﻕ ﺟﯩﻨﯩﺴﻠﯩﻖ (ﺋﺎﻕ ﺗﻪﻧﻠﯩﻚ) ﺋﻪﺟﺪﺍﺩﻟﯩﺮﻯ ﺩﻩﭖ ﻗﺎﺭﺍﺷﻤﺎﻗﺘﺎ. ﻗﻪﺩﯨﻤﻜﻰ ﺟﻪﺳﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﺵ ﺳﯚﯕﻪﻙ ﺋﺎﻧﺎﻟﯩﺰﻯ، ﻗﺎﻥ ﺗﯩﭙﻰ، ﻗﻪﺩﯨﻤﻜﻰ ﺋﺎﺭﯨﻴﺎﻥ-ﺳﯩﻜﺘﺎﻱ-ﺳﺎﻙ ﺋﻪﭘﺴﺎﻧﻪ ﻓﻮﻟﻜﻠﻮﺭﻯ، ﻛﯩﻴﯩﻨﯩﺶ ﯞﻩ ﻣﯘﺯﯨﻜﺎ، ﺋﯘﺳﺴﯘﻝ، ﺑﺎﻳﺮﺍﻡ، ﺳﻪﻳﻠﻪ-ﻣﻪﺭﯨﻜﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﯘ ﻣﯘﮬﺎﻛﯩﻤﯩﮕﻪ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﺋﯩﺴﭙﺎﺕ ﮬﺎﺯﯨﺮﻻﭖ ﺑﻪﺭﺩﻯ. ﺋﻪﻳﻨﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﯨﻜﻰ “ﺋﺎﺕ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﯩﺘﻰ” ﺑﯘ ﻛﻪﯓ ﻣﺎﻛﺎﻧﺪﺍ ﺟﯘﯕﮕﻮﻧﯩﯔ ﺭﻩﺳﻤﯩﻲ ﻳﯩﻠﻨﺎﻣﯩﻠﯩﺮﯨﺪﺍ “ﺋﯘﻟﯘﻏﺨﻮﺭ” ﺩﻩﭖ ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺭﯨﻴﺎﻥ-ﺳﯩﻜﺘﺎﻱ-ﺳﺎﻙ ﺧﻪﻟﻘﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺯﻭﺭ ﻳﯘﻏﯘﺭﯗﻟﯘﺷﯩﻨﻰ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﺩﻯ. ﺋﺎﺭﯨﻴﺎﻥ-ﺳﯩﻜﺘﺎﻱ-ﺳﺎﻙ ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﻠﯩﺮﻯ ﻣﯩﻼﺩﯨﻴﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ -2000ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﯨﻦ ﺗﺎﻛﻰ 6 ،5 ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭﮔﯩﭽﻪ ﻏﻪﺭﺏ، ﺟﻪﻧﯘﺏ ﯞﻩ ﺷﻪﺭﻗﻘﻪ ﻳﯚﺗﻜﯩﻠﯩﭗ، ﺋﯩﺮﺍﻥ ﺋﯧﮕﯩﺰﻟﯩﻜﻰ، ﮬﯩﻨﺪﯨﺴﺘﺎﻥ ﺯﯦﻤﯩﻨﻰ ﯞﻩ ﭼﯩﻠﻪﻥ ﺗﺎﻏﻠﯩﺮﻯ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﻐﺎ ﻛﯧﯖﻪﻳﺪﻯ ﯞﻩ ﺋﯩﺮﺍﻧﻰ ﺧﻪﻟﻘﻠﻪﺭ، ﮬﯩﻨﺪﯨﺴﺘﺎﻥ ﺋﺎﺭﯨﻴﺎﻥ-ﺳﺎﻛﻠﯩﺮﻯ، ﺗﺎﺭﯨﻢ ﺳﺎﻛﻠﯩﺮﻯ ﯞﻩ ﺗﻮﺧﺎﺭ ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻣﯩﻠﻠﻪﺕ ﺗﻪﺭﻛﯩﭙﯩﮕﻪ ﺳﺎﻟﻤﺎﻗﻠﯩﻖ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﺘﻰ. ﻣﯩﻼﺩﯨﻴﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻻ ﺳﺎﻛﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺳﻨﺎ ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻮﯕﻐﯘﻟﻠﯘﺋﯩﺪ (ﻣﻮﯕﻐﯘﻝ ﺋﯩﺮﻗﻰ) ﺗﯩﭙﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﺷﯩﺪ ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﺳﻨﺎ ﺋﯘﺭﯗﻗﯩﻨﻰ ﺋﺎﺳﺎﺱ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻗﯘﺷﯘﻟﺪﻯ. ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺪﻩ ﻣﻪﺭﻛﯩﺰﯨﻲ ﺋﺎﺳﯩﻴﺎ ﺋﯘﻟﯘﻏﺨﻮﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ -2ﺗﯜﺭﻛﯜﻣﻰ-ﺗﯜﺭﯛﻛﻠﻪﺭ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﭼﯩﻘﺘﻰ. ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭ ﺋﻪﻧﻪ ﺷﯘ ﺋﺎﺭﯨﻴﺎﻥ-ﺳﯩﻜﺘﺎﻱ-ﺳﺎﻙ ﺧﻪﻟﻘﯩﻨﯩﯔ ﻳﯩﺮﺍﻕ ﺋﻪﯞﻻﺩﻯ، ﺗﯜﺭﻛﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯜﻣﯩﻨﯩﯔ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺋﻪﯞﻻﺩﻯ ﮬﯧﺴﺎﭘﻠﯩﻨﯩﺪﯗ.››دىگەن سۆزىدىنلا بىلىۋالغىلى بولىدۇ

gulamay

‹‹ﺋﻮﺭﺧﯘﻥ ﯞﺍﺩﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﯨﻢ ﯞﺍﺩﯨﺴﯩﻐﯩﭽﻪ ﻛﯚﭼﻜﻪﻥ ﯞﻩ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺳﺎﻙ، ﺗﻮﺧﺎﺭ، ﺳﻮﻏﺪﯨﻼﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯﻟﻪﺷﺘﯜﺭﯛﭖ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎﻥ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺩﯦﮕﻪﻧﺪﻩ، ﻳﻪﻧﯩﻼ ﺋﻮﺭﺧﯘﻥ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﺎﺭﯨﻢ ﯞﺍﺩﯨﺴﺪﯨﻜﻰ ﺳﺎﻙ، ﺋﻮﺭﺧﯘﻥ ﺳﻮﻏﺪﯨﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﻳﺴﻰ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﻗﺎﺗﻼﻣﺪﺍ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺗﯩﻠﺪﺍ ﺳﯚﺯﻟﻪﺷﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﻗﻪﺗﺌﯩﻨﻪﺯﻩﺭ، ﺋﻮﺭﺗﺎﻕ ﮬﺎﻟﺪﺍ ﻣﻪﺭﻛﯩﺰﯨﻲ ﺋﺎﺳﯩﻴﺎ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺧﻮﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺭﯨﻴﺎﻥ ﺗﯜﺭﻛﯩﻤﻰ ﯞﻩ ﺗﯜﺭﻛﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯜﻣﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺗﯧﺮەﻥ ﻳﯩﻠﺘﯩﺰﺩﺍﺷﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﻘﻰ ﺷﻪﺭﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻛﯧﺮﻩﻙ. ﺑﯘ ﺧﻪﻟﻘﻠﻪﺭ ﻛﯚﭼﻤﻪ ﭼﺎﺭﯞﯨﭽﯩﻠﯩﻖ ﯞﻩ “ﺋﺎﺕ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﺘﻰ” ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﯩﺪﯨﻦ ﻣﻪﺭﻛﯩﺰﯨﻲ ﺋﺎﺳﻴﺎ ﺭﺍﻳﯘﻧﯩﻐﺎ-ﻣﯘﮬﯩﻤﻰ ﺗﺎﺭﯨﻢ ﯞﻩ ﺳﯩﺮ ﺩﻩﺭﻳﺎﻟﯩﺮﻯ ﯞﺍﺩﯨﻠﯩﺮﯨﻐﺎ، ﺑﺎﻳﻘﺎﻝ ﯞﻩ ﻣﻮﯕﻐﯘل ﺋﻮﺗﻼﻗﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻛﻪﯓ ﺗﺎﺭﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳﺎﺷﯩﺪﻯ. ﺋﯘﻻﺭ ﺟﯘﯕﮕﻮ ﯞﻩ ﺋﯩﺮﺍﻥ (ﺋﺎﺧﻤﺎﻧﻰ) ﺋﯩﻤﭙﯧﺮﯨﻴﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺟﺎﻳﻼﺭﺩﺍ ﮬﺎﻛﯩﻤﯩﻴﻪﺕ ﻣﻪﺭﻛﻪﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﻪﺭﭘﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﮬﻮﻥ ﯞﻩ ﺳﺎﻙ ﺋﻪﻧﺌﻪﻧﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺩﯦﻴﻪﺭﻟﯩﻚ ﯞﺍﺭﯨﺴﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﺪﻯ. ﺋﻮﺭﺧﯜﻥ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺧﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﻳﯩﻤﯩﺮﻟﯩﭗ، ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭ ﻏﻪﺭﺑﻜﻪ ﻛﯚﭼﻜﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨﻤﯘ ﺧﺎﻥ ﺋﯘﺭﯗﻗﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻳﺎﻏﻼﻗﺎﺭﻻﺭ ﮔﻪﻧﺠﯘ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺧﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻗﯘﺭﻏﺎﻧﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ، ﺋﺎﺩﯨﺰﻻﺭ ﺑﺎﺷﭽﯩﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﻠﯩﺮﻯ ﻗﻮﭼﯘ، ﻛﯜﺳﻪﻥ، ﻗﻪﺷﻘﻪﺭ، ﺳﯘﻳﺎﺏ-ﺳﯩﺮ ﺩﻩﺭﻳﺎﺳﻰ ﯞﺍﺩﯨﺴﯩﻐﺎ ﻳﯚﺗﻜﯩﻠﯩﭗ ﺋﯩﺪﯨﻘﯘﺕ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺧﺎﻧﻠﯩﻘﻰ، ﻛﯜﺳﻪﻥ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺧﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﯞﻩ ﻗﺎﺭﺍﺧﺎﻧﯩﻴﻼﺭ ﮬﺎﻛﯩﻤﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﻪﺭﭘﺎ ﻗﯩﻠﺪﻯ. ﺧﻮﺗﻪﻥ ﻳﺎﻏﻼﻗﺎﺭ ﻗﺎﻟﻘﺎﻟﯘﺧﺎﻧﻰ ﺩﺍﯞﺍﻣﻠﯩﻖ ﮔﻪﻧﺠﯘ ﻳﺎﻏﻼﻗﺎﺭ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺧﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯘﺩﯨﻠﯩﻖ ﻣﯘﻧﺎ ﺳﯩﯟﯨﺘﯩﻨﻰ ﺳﺎﻗﻠﯩﺪﻯ. ﺑﯘ، ﺋﻮﺭﺧﯘﻥ ﯞﻩ ﮔﻪﻧﺠﯘ، ﺧﻮﺗﻪﻥ ﻳﺎﻏﻼﻗﺎﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﯟﻯ ﻳﯧﻘﯩﻨﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﺩﯦﺮﻩﻙ ﺑﯧﺮﯨﺪﯗ››
بۇ ئابزاس مەرھۇم ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯜﺭ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ نىڭ يازمىسىدىن ئىلىندى.پايدىلىنىپ بىقىڭلا