ئۆتكەن40 يىلدا ۋېليام خارۋات ئۈنۋېرسىتىغا قۇبۇل قىلىنغان ھەربىر تولۇق كۇرۇس ئوقۇغۇچىسىنى ئۆز قولى بىلەن تاللاپ بەردى .بىراق ئۇنىڭ ئۆزىگىمۇ كۈلكىلىك تۇيۇلدىغىنى ئەينى يىلى ئۇ خارۋات ئۈنۋېرسىتىدا ئوقۇش ئۈچۈن ،ئۇ ئۈنۋېرسىتنىڭ ئىشىكىنى قاققاندا ،ئىشىتكەن جاۋاپ «مۇمكىن ئەمەس» دىگەن بىر ئېغىز سۆز بولغانىدى.ئۇ مەزگىل 20-ئەسىرنىڭ 60-يىللىرى بولۇپ ،خارۋات يەنە بىر «مۇنەۋۋەرلەرگەقۇرۇلغان »ئالىي مەكتەپ دەپ قارىلاتتى ؛ھېچكىممۇ نامىرات ئائىلىدىن چىققان ۋېليامنىڭ خارۋارىتتا ئوقۇيالايدىغىنىغا ئىشىنەلمىگەن ،لېكىن ئەھۋال باشقىلارئويلىغىنىدەك بولمىدى .ۋېليام خارۋارىتقا كىرىپ ئوقۇيالىدى ،يەنە تېخى خارۋارىتتا قېلىپ ئوقۇغۇچى قۇبۇل قىلىدىغان «ئەڭ يۇقىرى دەرىجىلىك ئەمەلدار »بولدى. ھازىرخارۋارىت ئۈنۋېرسىتىتى ئوقۇغۇچى قۇبۇل قىلىش ئىشخانىسىنىڭ ھۆججىتىدە :«خارۋارىت ھەر بىر ئادەمگە ئادىل پۇرسەت بېرىش بىلەن خاراكتىرلىنىدۇ »دەپ يېزىلغان .بۇ ئىشنى ئوتتۇرىغا قويغان ۋېليامنى خارۋارىتنىڭ سابىق مەكتەپ مۇدىرى «ئالىي مەكتەپنىڭ ۋىجدانى »دەپ ئاتىدى . كىشىلەر ۋېليامدىن :«خارۋارىت ئۈنۋېرسىتىدا زادى قانداق ئادەم ئوقۇيالايدۇ»؟دەپ سورايىتتى .ئامرىكاۋە دۇنيانىڭ ھەر قايسى جايلىرىدىكى ناھايىتى كۆپ كىشىلەر ۋېليام بىلەن تونۇشۇشنى ئويلايدۇ ،ئۇلار ئوخشىمايدىغان سۆزلەر بىلەن ئوخشاش بىرلا مەنىنى ئىپادىلەيدۇ،خارۋارىت ئۈنۋېرسىتىغا قانداق ئوقۇغۇچى كېرەك ؟ ۋېليام ئاتا-ئانىلارنىڭ ئارىسىغا كىرىپ ئۇلارنىڭ تەلمۈرۈپ تۇرغان كۆزلىرىگە قاراپ تۇرۇپ : ــ كەچۈرۈڭلار،بىزنىڭ فورمىلالاشتۇرۇۋالغان قائىدىمىز يوق .پەقەت ئەتراپىمىزدىكىلەرنى تېخىمۇ ياخشى قىلالايدىغانلار دەل بىزنىڭ قۇبۇل قىلىش ئوبېيىكتىمىز ،ــ دەيدۇ. ئۆتكەن قىرىق يىل ئىچىدە ۋېليام بىر مەيدان خارۋارىت «ئىنقىلابى»نى ئىلگىرى سۈردى.ئىلگىرى قىز ئوقۇغۇچىنى ئۇچراتقىلى بولمايدىغان بۇ ئالىي مەكتەپتە بۈگۈنىكى كۈندەتەڭ نىسبەتتە دىگۈدەك قىز ئوقۇغۇچى بار ،مەكتەپ باغچىسىدا ھەرخىل ئۆڭلۈك ئوقۇغۇچىلار كۆپەيدى ،ئوقۇش مۇكاپاتى ۋە ئوقۇش ياردەم پۇلى سىياسىتى بىلەن ئادىل ئوقۇغۇچى قۇبۇل قىلىش بەلگىلىمىسى ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئوقۇشقا كىرىشتىن بۇرۇنقى پەرىقنى ئۈنۈملۈك يوقىتىپ ،كۆپچىلىكنى ئوخشاش باشلىنىش سىزىقىدىن كەلگۈسى نىشانغائاتلاندۇرىدۇ .» ئوقۇغۇچى قۇبۇل قىلغۇچىلارنىڭ دېققىتىنى قوزغاشقا باش قاتۇرىدىغان ئوقۇغۇچىلارغا نىسبەتەن ۋېليام مۇنداق تەكلىپ بېرىدۇ :«سىزنىڭ چەت ئەللەرگە چىقىپ قانداقتۇر بىرەرداغدۇغۇلۇق ئىش قىلىشىڭىزنىڭ ھاجىتى يوق .ئەگەر ماكدونالىد تېز تاماقخانىسىداخىزمەت قىلىپ جەمىيەتكە سىڭىپ كىرەلىسىڭىزمۇ بولغىنى .»
خارۋارىت ئۈنۋېرسىتىغا بېرىڭ ئەمما روھىڭىزنى يوقىتىپ قويماڭ ۋېليام«خارۋارىت ئۈۋېرسىتىتى »بىلەن تۇنجى قېتىم «دۇنيا كىتاپ قامۇسى»دا تۇنۇشقان .ئوتتۇرامەكتەپتە ئوقۇۋاتقان چېغىدا كىتابنى بەتمۇبەت ئوقۇشقا ئامىراق»بۇ يىگىت كىتاپنىڭ 2 - قىسمىغا كەلگەندە ئۆزىگە ھەمراھ بولىدىغان سۆز «خارۋارىت ئۈنۋېرسىتى»نى كۆرگەنىدى . «خارۋارىت ئۈنۋېرسىتېتى »غا بېرىلگەن ئىزاھات ۋېليامنىڭ دېققىتىنى قوزغىدى .«ئۇ يەرقارىغاندا كىشىنىڭ دېققىتىنى بەكلا تارتىدىكەن »،ئۇ يەردە مول بايلىق بار ئىكەن،ئۇ يەردە پۈتۈن دۇنيانىڭ ھەر قايسى جايلىردىن كەلگەن ئوقۇتقۇچى ۋە ئوقۇغۇچىلاربار ،ئۇ يەر ئامرىكىنىڭ ئەڭ قەدىمكى مائارىپ ئورگىنى …»لېكىن ئۇ خوشنا –خۇلۇملىرىنىڭ ئاغزىدىن باشقىچە ئىزاھاتنى ئاڭلىدى: ــ خارۋارىت ئۈنۋېرسىتېتى دېگەن باشقىلارنىڭ مەكتىپى ،ئۇ يەردە تەييارلىق مەكتەپلىرىدە ئوقۇيالايدىغان بايلارنىڭ پەرىزەنىتلىرىلا ئوقۇيالايدۇ ،ئەزەلدىن بىزدەك نامىرات ئۈچۈن قۇرۇلغان مەكتەپ ئەمەس . ۋېليامنىڭ ئائىلىسىگە نىسبەتەن ئېيىتقاندا خارۋارىت ئۈنۋېرسىتىتى پۈتۈنلەي ناتونۇش جاي؛ئۇنىڭ ئاتا –ئانىسى ئالىي مەكتەپتە ئوقۇمىغان ،ئاتىسى بولسا كۈندۈزى تاكسى ھەيدەيىتتى ،ئاخشىمى بىر كاۋچۇك زاۋۇتىدا ئىشلەيىتتى .بىراق ئائىلىسىنىڭ تۇرمۇشى يەنىلا ماي قاچىلاش پونكىتىنىڭ يېنىدىكى تاللا بازىرىدىن كىرگەن كىرىم بىلەن قامدىلاتتى. تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپنى پۈتتۈرۈش ھارپىسىدا بولغان بىر تاسادىپيلىق ۋېليامنى 15مېل يىراقلىقتىكى خارۋارىت ئۈنۋېرسىتىد اتۇرمۇش كەچۈرۈش پۈرسىتىگە ئېرىشتۈردى . ئۇئۆيىگە قايتىپ كېلىپ ،ئاتا-ئانىسىغا ئۆزىنىڭ قارارىنى ئۇقتۇردى ،ئۇ خارۋارىتقا بېرىپ ئوقۇش قارارىغا كەلگەنىدى . ۋېليام تارىخ ئوقۇتقۇچىسى روبېرىتنى بىر پارچە ئوچۇق خەت يېزىپ بېرىشكە قايىل قىلدى .ئۇ ئۆزىنىڭ ئەلا نەتىجىسى ۋە خوككىي توپ ماھارىتى بىلەن بىرلا ۋاقىتتا بوران ئۈنۋېرسىتېتى ،بوستۇن ئۈنۋېرسىتېتى ۋە خارۋارىت ئۈنۋېرسىتىگە قۇبۇل قىلىندى ،ئۇنىڭ ئوقۇش ۋە تەن ھەرىكەتتىكى نەتىجىسى ئۈچۈن ،خارۋارىت ئۈنۋېرسىتېتى مەرىتلىك بىلەن ئوقۇش مۇكاپات پۇلى بەردى . بىر قېتىم ئوقۇتقۇچىسى ئۇنىڭغا بىر رامكا سوۋغا قىلدى ،رامكا بىر ئېغىز سۆز لاتىنچە «لۈكچەكلەر سېنى مەغلۇپ قىلاممىسۇن »دېگەن سۆز يېزىلغانىدى.
ئاخىرى داۋاملىق ئىنكاس ئارقىلىق يوللىنىدۇ |