ئالى مەكتەپتەئەدەبىياتنى تاللاش نابۇت بولغانلىقمۇ ؟

umudwar520

ئەدەبىياتنى تاللاش نابۇت بولغانلىقمۇ ؟    

           بىر تۇلۇق ئوتتۇرنى پۈتتۇرۇپ ئالى مەكتەپ ئارزۇ تولدۇرۇش ئالدىدا تۇرۋاتقان تورداشقا بەرگەن مەسلىھەتىم .ئارزۇ تولدۇرۇش ئالدىدا تۇرۋاتقان بارلىق ئوقۇغۇچىلار ھەم تورداشلار بىلەن ئورتاقلىشش مەقسىتىدە مۇنبەرگە يوللاشنى لايىق كۆردۇم .بۇ مىنىڭ شەخسى كۆز قارشىم ،باشقىلارنىڭ ئۆز كۆز قارشىنى كەڭ -كۇشادە بايان قىلىشنى ئۈمۈد قىلىمەن .
ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم ،مەن يازغان خېىتىڭىزنى تەپسىلى ئوقۇپ چىقتىم ،گەرچە سىز ھەم سىزگە ئوخشاش مۇكەممەل تەربىيە ئالغان ئوقۇغۇچىلارغا يول كۆرسەتكۈدەك ،مەسلىھەت بەرگۈدەك قابىليىتىم بولمىسمۇ ،ئۆز پىكىرىمنى ئوتتۇرغا قۇيۇپ باقاي ،پايدىسى تىگىپ قالسا قىلغان ئىشىمدىن تۇلىمۇ خۇرسەن بۇلىمەن ،ئەگەر قۇرۇق گەپ قىلىپ ۋاختىڭىزنى ئېلىپ قويغان بولسام سىز ھەم بارلىق ئوقۇرمەنلەردىن ئەپۇ سۇرايمەن .
        مەن بىر تېخنىك ئىشچىلار مەكتىپىنى پۈتتۈرۈپ قالغان دەرس ۋە دىپلۇملارنى ئۆزلىگىمدىن ئۆگىنىپ ياكى تەتىللىك ئوقۇشلاردا ئوقۇپ ئاخىرى ئۆزۈم ئارزۇ قىلغان ئوقۇتقۇچىلىق كەسپىگە ئىرىشكەن بىر ئوقۇتقۇچى .مىنىڭ بۇ ئۆزۈمنى تۇنۇشتۇرغىنىم ئەمەس ،بەلكىم سىزنى بۇنىڭدىن بەزى نەرسىلەرنى ھىس قىلالايدۇ دەپ ئويلايمەن .
            سىزنىڭ بىرنچى تاللىشىڭىز سالامەتىلىكىڭز تۈپەيلى ئەمەلگە ئاشماپتۇ .لىكىن ئەڭ چوڭ ئارزۇيىڭىزنى يەنى (ئۇيغۇر تىل-ئەدەبىياتى )تاللاشتىن ئىبارەت بۇ ئارزۇيىڭىزنى ئۆزىڭىز نابۇت قىپسىز .مۇشۇ قىلمىشىڭىزغا قاراپ سىزنىڭ مۇستەقىللىق قارشىڭىز ئاجىزمىكىن دەپ قالدىم .ئويلاپ بېقىڭ ،سىز ئەدەبىياتنى ياخشى كۆردىكەنسىز ،يازغۇچى ياكى مۇخبىر بۇلۇشنى ئارزۇ قىلىدىكەنسىز ،بىراق ئاتا-ئانىڭىزنى دەپ بۇ تاللاشتىن ۋاز كىچىپسىز ،بۇنى چۈشنىشكە بۇلىدۇ .بىراق كىين ئۆزىڭىزنىڭ ئەڭ چوڭ ئارزۇيىڭىزنى تاللاش پۇرسىتى كەلگەندە بولسا باشقىلارنىڭ بۇ كەسىپنىڭ ئىستىقبالى يوق دىگەن بىر ئېغىز گىپى بىلەنلا ۋاز كىچىپسىز .سىزنىڭچە ئۇيغۇرتىلى- ئەدەبىياتى كەسپىنىڭ راسلا ئىستىقبالى يوقمىدۇ ؟بۇ كەسىپنىڭ ئىستىقبالى يوق دىگەنلىك ئۇيغۇرنىڭ ئىستىقبالى يوق دىگەنلىك ،شۇنداق ئەمەسمۇ .ئانا تىلدىن ئايرىلغان مىللەتنى قانداقمۇ بىر مىللەت سۈپىتىدە تەسسەۋۇر قىلغىلى بولسۇن .(ئەزەلدىنلا ئۆزىنىڭ ئانا تىلى بولمىسا بۇ باشقا گەپ )!ھەممەيلەن سىزگە ئوخشاش ئۇيغۇرتىل -ئەدەبىيات كەسپىنىڭ ئىستىقبالى يوق دەپ ۋاز كەچكىلى تۇرسا ئەدەبىياتىمىز ئەڭ ئالدى بىلەن نادانلار قۇلىدا ئەمەس بەلكى ھىلقى سىزگە يول كۆرسەتكەن ئالى مەلۇماتلىق «ئەقىللىق »ئادەملىرىمىزنىڭ قۇلىدا ۋەيران بۇلىدۇ .شۇڭا ئۇيغۇرتىل -ئەدەبىيات كەسپى ھەرگىزمۇ ئىستىقبالى يوق كەسىپ ئەمەس بەلكى پارتىيە بىزگە يارتىپ بەرگەن ئەڭ چوڭ پۇرسەت .ئەگەر ھەممەيلەن بۇ كەسىپتىن سىزگە ئوخشاش ۋاز كىچىدىغان بولساق بۇ كەسىپ تاقىلىپ قالىدۇ .ئاقىۋىتى ھەمىمىزگە ئايان .
            ئەمدى ھازىرقى كەسپىڭىزگە كىلەيلى .« ئوقۇتقۇچىلىرىمىزمۇ ئوقۇش پۈتتۈرگەندىن كېيىن مۇتلەق كۆپ قىسمىمىزنىڭ ئوقۇغان كەسىپكە مۇناسىۋەتسىز خىزمەتلەرنى قىلىدىغانلىقىمىزنى، شۇ كەسىپنى قىلغان ھالەتتىمۇ ئۆگەنگەن نەرسىلەرنى ئاساسەن ئىشلەتمەيدىغانلىقىمىزنى كۆپ قېتىم سۆزلەپ ئۆتكەن»بۇ گەپلەرنى دىگەن مۇئەللىمنىڭ نەزەر دائىرسى سەل تارمۇ ياكى سىزگە ئوخشاش قۇرلۇش كەسپىنى تازا ياقتۇرمامدۇ بىلمىدىم ،لىكىن بۇ مۇئەللىمنىڭ بۇ گىپى ئۆزىنى ئۆزى ھاقارەتلىگەنلىك بوپتۇ ،ئۆزىنى ئۆزى كەمسىتىپتۇ .قۇرلۇش كەسپى دىگەن بۇ ئاتالغۇ ئىچىدە «ئۇيغۇر بىناكارچىلقى »دىگەن بىر ئۇقۇمنىڭمۇ بارلىقىنى ھىس قىلمىدىڭىزمۇ .ئۇيغۇرلارنىڭ قۇرلۇش سەنئىتىنىڭ دۇنيانى ھەيران قالدۇرغانلىقىنى ئويلاپ باقمىدىڭىزمۇ .مىللىيچە ئۇسلۇپتا كۆركەم قىلىپ سېلىنغان ھەشەمەتلىك بىنالارنى كۆرۈپ قەلبىڭىز ھاياجاندىن تىترەپ باقمىغانمۇ ؟سىز دەل ئەنە ئاشۇ قەلبنى ھاياجانغا سالىدىغان قۇرلۇش كەسپىدە ئۇقۇۋېتىپسىز ،بۇ سىز ئۈچۈن ئىنتايىن قىممەتلىك بىر پۇرسەت ،بۇنداق پۇرسەت ھەممەيلەنگە نىسىپ بۇلىۋەرمەيدۇ ،شۇڭا سىز بۇ كەسىپنى تاللىغانكەنسىز ،بۇ كەسىپكە بېشىڭىزچە چۈكۈپ كىتىڭ ،ئۇيغۇر بىكارچىلقى ھەققىدە ئىزدىنىڭ .كىشلەرنى قەلبىنى لەرزىگە كەلتۇرگىدەك قۇرلۇشتىن بىرنى لاھىيلەڭ ياكى شۇنىڭ ئۈچۈن تىرشىڭ !
             قانداق ئىشنىڭ ئىستقبالى يوقلۇقىنى مەن سىزگە دەپ بىرەي .پەقەت تىرىشمىغان ئادەمنىڭ ھەرقانداق ئىشىنىڭ ئىستىقبالى يوق .ئەمدى سىزدەكەم بۇلىۋاتقان نەرسە ،روھ !ئويلاپ بېقىڭ .ئەدەبىيات كەسپىنىڭ قىممىتى بىرەر رومان ياكى ھىكايەۋەياكى بىر نەچچە پارچە شىئېر يېزىش بىلەن ئۆلچەنمەيدۇ ۋە شۇنىڭ بىلەنلا چەكلىنىپ قالمايدۇ .سىزنىڭ قۇرلۇش كەسپىڭىزنىمۇ ئەدەبىيات بىلەن بىرلەشتۈرگىلى بۇلىدۇ .ئۆزكەسپىڭىز ئۈستىدە ئىزدىنىڭ ،تەتقىقات ماقالىلىرىنى ئىلان قىلىڭ ،شۇنداق قىلسىڭىز ئۆزىڭىز ياخشى كۆرگەن يېزىقچىلىق ئارزۇيىڭىزمۇ رۇياپقا چىقىدۇ ،كەسپى ساھەدىمۇ زور مۇۋاپىقيەتلەرگە ئىرىشىسىز .ئىسىڭىزدە بولسۇنكى ھەرقانداق كەسىپتە بىر بوشلۇق بار ،تەتقىق قىلىشقا تىگىشلىك نەرسىلەر بار .بىز باشقىلار ئىجاد قىلىپ بەرگەن فورمۇلا ياكى قائىدىلەردىن ھالقىپ كىتەلمەيدىغان بۇنداق ئاجىز روھنى ئۆز ئىڭىمىزدىن سۈپۈرۈپ تاشلىيالىساقلا  ئالىملىرىمىز نىيوتۇننىڭ ھەركەت قانۇنىدىكى خاتالىق ۋە زىدىيەتلەرنى تېپېىپ چىققىنىدەك نۇرغۇن نەرسىلەرنى تېپىپ چىقىشىمىز ،ئىجاد قىلىشىمىز مۇمكىن .
           قىسقىسى سىز مەيلى ئىختىيارى ياكى باشقىلارنىڭ مەجبۇرلىشى بىلەن بۇ كەسىپنى تاللىغان بۇلۇڭ چۇقۇم بۇ كەسپتە بىرەر نەتىجە قازنىش ئۈچۈن تىرشىڭ ،ئاخىردا بۇ كەسپنى سىزنى مەجبۇرلىغان ئادەم ئەمەس بەلكى ئۆزىڭىز ئىشلىتىسىز .نەتىجە قازانسىڭىزمۇ ،مەغلۇپ بولسىڭىزمۇ بۇ پەقەت بىر سىزگىلا مەنسۇپ

makit

2014-يىلى شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتۇنۇم رايۇنىنىڭ ئوقۇتقۇچى تولۇقلاش ئىمتاھاندا تىل-ئەدەبىيات كەسپدىن قوبۇل قىلدىغان ئادەم سانى ئىنتايىن ئاز . ھەم  ئوقۇغانلارنىڭ خىزمەت تېپشمۇ  قىينلشۋاتىدۇ شۇڭا بۇ كەسپىنى تولدۇرماسلىقى مۇمكىن .

adawiya

ھەممە ئادەم ئەدەبىيات كەسپىنىڭ ئىستىقبالى يوق دەپ تاللىمسا ،  ئۈزىمىزنىڭ تىلىنى ، ئۈزىمىزنىڭ مەدەنىيتنى ئىتراپ قىلمغاندەكلا بىر ئىش ، مەنمۇ بىر ئالىي مەكتەپ ئۇقۇغۇچىسى ، ئەدەبىياتقا ئوتتەك ئىشتىياقىم باتتى ، لىكىن مەنمۇ ئارزۇ تولدۇرۇشتا كېتىپ قېلىپ باشقا ئۈزۈم ياقتۇرمايدىغان كەسىپتە ئۇقۇپ قالدىم ، كەسىپ ئالماشتۇراي دەپ قىلسام يۇقىرى يىللىقتىكىلە بەك تەس دەپ يۇلۇمنى تۇسۇپ قويغانتى ، ھازىر ئويلىسام بەك ئەخمەقكەنمەن ، ئادەم ئۈزى قىزىققان كەسپتە ئۇقۇسا چۇقۇم كەلگۈسىدە ئۇتۇق قازىنالايدۇ ، قىزىقمىسچۇ ئادەمگە ئۈگىنىشمۇ زىرىكشلىك تۇيۇلىدىغان بوپ قالىدىكەن ، ئەدەبىيات  نى تاللىسا مىنىڭچە ھەرگىزمۇ كەلگۈسنى نابۇت قىلدۇ دىگەن قاراش يۈز پىرسەنىت خاتا گەپ ، شۇ كەسپتە قانداق نەتىجە قازىنىش شۇ ئادەمنىڭ ئۈزىگە باغلىق ، لىكىن قاراپ باقسام ، بىزگە ئالىي مەكتەپ ئەددەبىيات  بەرگەن ئۇقۇتقۇچىمىز ئۇقۇغان ئۇقۇغان ۋاقىتلادا ئۇيغۇرتىلى ئەدەبىياتى سىنىپدا 60 دىن  ئارتۇق  بالا ئۇقۇيدىكەنتۇق ، ھازىر بىزنىڭ قارادىكى ئەدەبىيات كەسپىدە 20 نەچچە بالا باكەن ، قاراپ بەكلا ئەپسۇسلىنىپ قالدىم ، ئەدەبىيات دىگەنلىك -ئەدەپ ئەخلاق  ھايانى ، شۇ مىللەتنىڭ ئۆرپ ئادەت  مەدەنىتىنى  ئۆگىتىدىغان پەن تۇرسا  ، بۇنىڭدا ئۇقۇيدىغانلار سانىنىڭ ئازلاپ كىتىشى ھەقىقەتەن ئادەمنى ئەپسسۇلاندۇردۇ ، ئەگەر ماڭا قايتا ئارزۇ تولدۇرۇش ئىمكانىيتى بولسىدى چۇقۇم ئۇيغۇرتىل -ئەدەبىياتىنى تاللىغان بۇلاتتىم.

tanha_roh

   ھازىر مەكتەپلەردە ئەدەبىيات كەسپىدە تولۇق كۇرس دىىپلومى بار ئوقۇتقۇچىلار بولسا خېزمەتكە ئالىدۇ . ئەدەبىيات ئوقۇغانلار ئازىيىپ كەتكەچكە نۇرغۇن مەكتەپلەرنىڭ ئانا تىل دەرىسى قېيىنچىلىققا دۇچ كەلمەكتە .

nijatkurban

ئۇيغۇر تىل ئەدەبىياتى كەسپىنىڭ ئىستىقبالى يوق دېگۈچىلەرنىڭ ھالىغا ۋاي، چۈنكى بۇ كەسپتە ئوقۇغان بەزى ياشلار پەقەت تىل ئەدەبىيات ئوقۇتقۇچىسى بولۇش ئۈچۈنلا بۇ كەسپنى ئۆگەنگىنى ئۈچۈن جەمئىيەتتە شۇنداق خاتا كۆز قاراش پەيدا بولۇپ قالغان. ھازىرقى ئۇنىۋېرسىتېتلىرىمىزدا تىل ئەدەبىيات كەسپىنى ئوقۇپ چىقىپ ھېكايە - شېئىرلارنى دېمەي تۇرايلى، ئۆزەڭ ئوقۇغان مەكتەپنى ياكى ئۆزەڭ چوڭ بولغان يۇرتنى تەسۋىرلەپ بىر پارچە چۈشەندۈرۈش ماقالىسى يېزىپ باق دېسە يازالمايدىغانلار  نۇرغۇن، ئىملاسىدىكى خاتالىقنى دېمەيلا تۇرايلى، يەنە شۇنداق تۇرۇپ جەمئىيەتتىن، ئوقۇغان كەسپىدىن ئاغرىنىدۇ، نەئۇزۇبىللا!!!!!!!!!

arkzat

مەنمۇ ئەدەبىياتتا ئوقۇغان، «ئەدەبىياتتا ئوقۇغان»لار بىلەن ئىشلەۋاتىمەن. «ئەدەبىياتتا ئوقۇدى» دېگەنگە لايىق ئوقۇپ كېلەلىگەن، شۇنىڭغا لايىق ئىشلىيەلەيدىغانلاردىن 30-40 نىڭ ئىچىدە بىر-ئىككىسى، تۆت-بەش يىللاردا بىرەرسى ماڭا  كەسىپداش بولالاۋاتىدۇ. ئەدەبىياتتا ئوقۇسا، ئوقۇغانغا لايىق ماھارەت، ئەمەلىي ئىقتىدار يېتىلدۈرۈشكە كۆزى يەتسە ئوقۇغۇلۇق. بولمىسا،  تىلمىزدا بار-يوقى 32 ھەرپنى تونۇۋېلىپلا «ئەدەبىياتچى» بولۇۋالماقچى بولسا، ئىش تاپماق تەس، تاپقان تەقدىردىمۇ مازاققا قېلىش-بەكلا ئاسان!

kokla0998

ئۆتكەندە دىيارىمىزنىڭ كىنوچىلىق ئىشلىرى توغۇرلۇق زىيارەت فىلىمدە بىر ئايال مۇنداق بىر گەپنى قىلدى،  
كىنو ئىشلەش ئۈچۈن ياخشى بىر سىنارىيە كىتىدۇ، ئەمما ياخشى سىنارىيە ئەمەس بىر ياخشى سىنارىيە يازىدىغان ئادەمنى تېپىشمۇ تەسكە توختاۋاتىدۇ دەپ ئەدەبىيات كەسپى ھەققىدە توختالدى يەنى ئەدەبىيات كەسپىدە ئوقۇغانلارنىڭ كۆپىنچىسى بېرىلىپ  ئوقۇمايۋاتىدۇ، بولسا ئايرىم سىنارىيە كەسپى دەپ بىر كەسىپ تۈرىنى ئاچسا بولاتتى. دەپ تەكلىپ بەردى