قولاي تىزىملىك
كۆرۈش: 3478|ئىنكاس: 48

[تەرجىمە ماقالە] موھەممەد يەئقۇب بىگ (ياقۇب بەگ)

[ئۇلانما كۆچۈرۈش]

4

تېما

2

دوست

2161

جۇغلانما

ئاكتىپ ئەزا

ئۆسۈش   5.37%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  25851
يازما سانى: 77
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 8
تۆھپە : 692
توردىكى ۋاقتى: 262
سائەت
ئاخىرقى: 2015-4-29
يوللىغان ۋاقتى 2014-7-9 15:50:20 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
موھەممەد يەئقۇب بىگ

تەرجىمە قىلغۇچى: سياۋۇش



تەۋەللۇدى  : 1820
                         پېسكەنت
  ۋاپاتى     : 1877
                 كاشغەر
                لەقەب     : ئەمىرى كاشغەرىيە




     موھەممەد يەئقۇب بىگ (ياقۇب بەگ) - ئەتالىك غازىي نامى بىلەن مەشھۇر بولۇپ، مەۋقەيى كاشغەرىيە پادىشاھلىقىغا يەتكەن تاجىك تەۋەككۇلچىدۇر.


ھاياتنامە
     ئۇ مىلادىيە بىر مىڭ سەككىز يۈز يىگىرمىنچى يىلى خوقەند خانلىغىنىڭ پېسكەنت يېزىسىدا دۇنياغا كەلگەن بولۇپ، زادگاھى (تۇغۇلغان جايى) بۈگۈنكى ئۆزبېكىستان جۇمھۇرىيەتىگە جايلاشقان. ئۇ خوقەند خانلىغى لەشكەرىي كۈچلىرى ئارىسىدا تېز سۈرئەتتە ئالغا باستى. بىر مىڭ سەككىز يۈز قېرىق يەتتىچى يىلىدىكى ئاق مەسجىدنىڭ روسلار قولىغا چۈشۈپ كېتىشتىن بىرئاز ئىلگىرى، شۇ جاي قەلئەيىنىڭ قوماندانى بولغان ئىدى. ئاندىن كېيىن بوخاراغا باردى. بىر مىڭ سەككىز يۈز ئاتمىش بەشىنچى يىلى، مەۋقەيى كوكەند (خوقەند قوشۇنىنىڭ قوماندانلىقىغا يەتتى. خۇي (خۇيزۇ) لارنىڭ ئالغا ئىلگىرىلەش يولىنى توستى ۋە كاشغەر ھەم ياركەندنى چىنلىقلار قولىدىن تارتىۋالدى. بىر مىڭ سەككىز يۈز ئاتمىش يەتتىنچى يىلغا كەلگەندە بۆلەك رايونلار، جۈملىدىن ئاكسۇ (ئاقسۇ) ۋە كۇچا شەھەرلىرى ھەم، ئۇنىڭ قارىمىقىغا ئايلاندى. ئۇ ئۆزىنى، پايتەختى كاشغەر بولغان كاشغەرىيە ھۆكۈمرانى قىلدى. ئۇنىڭغا ‹ئەتالىك غازى› لەقەبىنى بېرىشكەن زامانلار مۇشۇ ئىدى. ئاندىن كېيىن، ئۇ (كاشغەر) نىڭ ئىلگىرىكى ئۆز رەئىسى شەيخ بوزورگ خان (جاھانگىر خاجەدىن قەپقالغان تەنھا نەقشبەندىي شەيخ) نى ئىستىسنا قىلدى ۋە ئۆزىنى ئەمىر ئاتىدى. نەچچە يىل خوقەند خانلىغى كوللېكتىۋىدا بولدى. ئەمما ئاخىرىدا ئۆز ئىگىدارلىغىنى ئېلان قىلدى. يەئقۇب بىگنىڭ قەشقەردىكى ھۆكۈمرانلىغى، ‹كاتتا ئويۇن› (بېرىتانىيە ۋە چار روسىيەدىن ئىبارەت ئىككى كاتتا ئېمپىرىيەنىڭ، ئوتتۇرا ئاسىيادىكى سىياسىي ۋە لەشكەرىي رىقابەتىگە بېرىلگەن نامدۇر) نامى بىلەن شۆھرەتكە ئىگە، مۇستەملىكىچى چار روسىيە، بېرىتانىيە ۋە، چىننىڭ ئوتتۇرا ئاسىيانى كونتىرول قىلىشى ئۈچۈن رىقابەتلىشىۋاتقان چاغلىرى بىلەن ھەمزامان (زامانداش) ئىدى. يەئقۇب بىگنىڭ كاشغەرىيەسى بارا-بارا كەڭەيدى. ۋە ھەم، تاكى ئۇرۇمچى(ئۈرۈمچى) ۋە تۇرپانغا قەدەر يەتتى. يەئقۇب بىگ ئۆزىنىڭ ئۇيغۇر كۈچلىرىنى چىنىي مۇسۇلمانلار بىلەن جەڭلەشتۈردى. يەئقۇب بىگ چىنىي مۇسۇلمانلار بىلەنكى جەڭ ئۈچۈن قوشۇن ياللايتتى. ئۇ روسىيە ئېمپىرىيەسى ۋە بۈيۈك بېرىتانىيە بىلەن يېقىن مۇناسىۋەت ئورناتتىيۇ، ئەمما ئۇلاردىن ئارقا تېرەك قىلىپ، چىن ئېمپىراتۇرلۇغىنىڭ مۇقابىلىدا تۇرغىلى مۇۋەپپەق بولالمىدى. ئاخىرىدا چىنىي كۈچلەر، گېنېرال سۈي ۋە گېنېرال خۇانىڭ رەھبەرلىگىدە، يەئقۇب بىگ لەشكەرىنى تارمار قىلدى. يۇقۇرى سېلىق ۋە قوپال دىنىي قانۇلار، يەئقۇب بىگنىڭ تۈرك پۇقرالىنى يەئقۇب بىگدىن تولىمۇ نارازى قىلغان ئىدى.


يەئقۇب بىگنىڭ ئۆلۈمى
     ئۇنىڭ ئۆلۈمىنىڭ سەۋەبى نائېنىقتۇر. لوندون تايمىس گېزىتى ۋە روسىيە تۈرك گېزىتى، ‹يەئقۇب بىگ قىسقىغىنە بىر بىيمارلىقتىن كېيىن تۈگەپ كەتتى› دەپ خەۋەر بەرگەن. ئۇنىڭ بىلەن ھەمئەسىر (ئەسىرداش) لىك تارىخ پۈتۈكچى شەرھ بەردى كى، ئۇ بىر مىڭ سەككىز يۈز يەتمىش يەتتىنچى يىلى كورلادا، ياركەندنىڭ سابىق ھاكېمى نىياز ھاكېم بىگنىڭ قولىدا زەھەرلەنگەن ئىدى. ئەلبەتتە ھاكېم بىگ بۇ ئىشنى ئىنكار قىلدى ۋە ئۇنى ‹ئۆلۈۋالدى› دېگەن مۇددەئىيدە بولدى. زەھەرلىنىش نەزەرىيەسى كۆپىنچە مۇسۇلمان تارىخ پۈتۈكچىلىرى تەرىپىدىن مۇھاكىمىدە بولغان ۋە ئۆلۈۋېلىش نەزەرىيەسى چىنىي قوماندانلار تەرىپىدىن. ئەمما بۈگۈنكى تارىخ بىلەرلەرنىڭ تولاراقىنىڭ نەزەرى ‹تەبىئىي ئۆلۈم› دەدۇر. يەئقۇب بىگ ۋە فەرزەندى ئىشانە بىگنىڭ جىنازەسىنى، ئۇلارنىڭ كۈلگە ئايلىنىپ كېتىشى ئۈچۈن كۆيدۈرۈۋېتىشكەن ئىدى. ھەم ئۇنىڭ بۆلەك فەرزەندلىرى ۋە خوتۇنلىرى ياكى ئۆلتۈرۈلگەن، ياكى چىنلىقلارغا ئاسارەت بولغان ئىدى.


يەئقۇب بىگ مىراسى
     يەئقۇب بىگنىڭ ئۆلۈمى بىلەن، كاشغەرىيە تېز سۈرئەتتە پارچە-پارچە بولدى. ئۇنىڭ پايتەختى كاشغەرىيە دەسلەپتە چىن ئېمپىبىراتۇرلۇغىنىڭ ، ۋە ئاندىن چىن جۇمھۇرىيەتىنىڭ قولىغا ئۆتتى. بىر قىسىم مەنبەلەر شۇ ئىشەنچتە ئىكەن كى، يەئقۇب بىگ مەقبەرەسى كاشغەر شەھىرىدە قارارلاشقان ۋە چىنلىقلار قولى بىلەن يەر بىلەن يەكسان بولغان ئىكەن.


ۋاسىتەلىق مەنبە:
ۋىكىيپېدىيا ئىشتىراكچىلىرى؛ ‹yaqub beg› ئېنگىلىزچە ۋىكىيپېدىيايى  
بىۋاسىتە مەنبە  :
http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%DB%8C%D8%B9%D9%82%D9%88%D8%A8_%D8%A8%DB%8C%DA%AF

0

تېما

3

دوست

2083

جۇغلانما

ئاكتىپ ئەزا

ئۆسۈش   2.77%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  21573
يازما سانى: 112
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 5
تۆھپە : 642
توردىكى ۋاقتى: 82
سائەت
ئاخىرقى: 2015-4-27
يوللىغان ۋاقتى 2014-7-10 15:19:07 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
ياقۇببەگنى ھەممىسى ئۆزبىك(ئەينى ۋاقىتتىكى يەرلىك تىل بويىچە ئەنجانلىق) دەپ يۈرسە سىز تاجىك دەپسىزغۇ ئەمدى
يۇنىل ئوپال سىلىقلاش مېيى

0

تېما

2

دوست

1 تۈمەن

جۇغلانما

پاكلىق ئەلچىسى

ئۆسۈش   2.78%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  1149
يازما سانى: 526
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 2337
تۆھپە : 1873
توردىكى ۋاقتى: 485
سائەت
ئاخىرقى: 2015-4-23
يوللىغان ۋاقتى 2014-7-10 17:17:25 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
mukam804 يوللىغان ۋاقتى  2014-7-10 15:19
ياقۇببەگنى ھەممىسى ئۆزبىك(ئەينى ۋاقىتتىكى يەرلىك تىل  ...

شۇنداق دېگەن گالۋاڭلارنى ھېچبىر گەپكە كىرگۈزەلمەي كەتكەن ئىدىم....
تاجىك ئۇ

0

تېما

0

دوست

529

جۇغلانما

دائىملىق ئەزا

ئۆسۈش   5.8%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  15776
يازما سانى: 52
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 15
تۆھپە : 154
توردىكى ۋاقتى: 20
سائەت
ئاخىرقى: 2014-7-10
يوللىغان ۋاقتى 2014-7-10 17:21:56 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش

يۇقۇرى سېلىق ۋە قوپال دىنىي قانۇلار، يەئقۇب بىگنىڭ تۈرك پۇقرالىنى يەئقۇب بىگدىن تولىمۇ نارازى قىلغان ئىدى.

مەن  بۇ تارىخقا ئىشەنمەيمەن، باشلىمىنى ئازراق ئوقۇپ قارىسام ياقۇپ بەگنى ماختاۋاتقان تارىخدەك قىلىدۇ.  ياقۇپ بەگ دىگەن قەشقەردە ئادەم كاللىسىدىن 3 يەردە مۇنار تىكلىگەن جاللات، قەبىھ ئادەم.  قەشقەرلىكلەرگە زۇلۇم سالغان بىر ساياق.  

0

تېما

12

دوست

4153

جۇغلانما

ئاكتىپ ئەزا

ئۆسۈش   71.77%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  22001
يازما سانى: 298
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 5
تۆھپە : 1270
توردىكى ۋاقتى: 232
سائەت
ئاخىرقى: 2015-4-12
يوللىغان ۋاقتى 2014-7-10 23:49:37 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
sewdaye يوللىغان ۋاقتى  2014-7-10 17:21
مەن  بۇ تارىخقا ئىشەنمەيمەن، باشلىمىنى ئازراق ئوقۇپ ق ...

ئۇنداق ئەمەسمىكىنننننن!

0

تېما

0

دوست

155

جۇغلانما

يىڭى ئەزا

ئۆسۈش   51.67%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  30157
يازما سانى: 11
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 0
تۆھپە : 48
توردىكى ۋاقتى: 1
سائەت
ئاخىرقى: 2014-7-11
يوللىغان ۋاقتى 2014-7-11 00:14:49 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   miyari تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2014-7-11 00:35  

سامانىلار خانلىقى ئەبۇ ناسىر سامانىنى مەخپى ئىۋەرتىپ دىن تەشۋىق قىلىش باھانىسى بىلەن سۇتۇق بۇغراخانغا ئەينى چاغدىكى خان بولغان تاغىسىنى ئۆلتۈرگۈزۈپ خەخنىڭ قولى بىلەن قاراخانىلاردىن ئۆچ ئېلىپ مۇرادىغا يىتىپتىكەن.
سىزمۇ شۇ ئويدىمۇ يا...............

0

تېما

1

دوست

1838

جۇغلانما

تىرىشچان ئەزا

ئۆسۈش   83.8%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  5956
يازما سانى: 61
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 52
تۆھپە : 561
توردىكى ۋاقتى: 234
سائەت
ئاخىرقى: 2015-4-29
يوللىغان ۋاقتى 2014-7-11 00:17:53 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
شۇ ۋاقىتتىكى ۋەزىيەت بۇ كىشىنىڭ ئاشۇنداق قىرغىنچىلىق قىلىشىنى تەقەززا قىلاتتى،چۈنكى قەشقەر ،خوتەن،كۇچار ،يەكەنلەر ھەممىسى پارچە -ھاكىميەتلەرگە بۆلۈنگەن بولۇپ ئۇلارنى نەسىھەت بىلەن بىرلىككە كەلتۈرۈش  مۇمكىن  بولمىغان ھەم بولمايتتى،ئاشۇنداق شارائىتتا پارچە ھالەتتكى ئۇيغۇرلارنى بىر تۇغ ئاستىغا جەملەش ئۈچۈن قىلىنغان قىرغىنچىلىق ئۈممەتكە پايدىسى بولسا باركى ھەرگىز زىيىنى يوق،

44

تېما

2

دوست

7778

جۇغلانما

تۆھپىكار ئەزا

ئۆسۈش   55.56%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  6560
يازما سانى: 323
نادىر تېمىسى: 1
مۇنبەر پۇلى: 719
تۆھپە : 2007
توردىكى ۋاقتى: 497
سائەت
ئاخىرقى: 2015-4-30
يوللىغان ۋاقتى 2014-7-11 06:32:24 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
    مەنچە بۇ تارىخمۇ ياقۇپ بەگنى «تاجىك» دېيىش ئارقىلىق يېڭى بىر پىتنىنى ئوتتۇرىغا ئېتىپتۇ. باشقا يەرلىرىمۇ توغرا ئەمەس.
    ئەڭ ياخشىسى، بىز بۇنى تالىشىپ يۈرمەي باشقا مۇھىم مەزمۇنلار ئۈستىدە ئەھۋاللىشايلى. ۋاقتى كەلگەندە ھەممە تارىخىمىزنى ئېنىقلاپ، توغرىسىنى ئۆزىمىز يېزىپ چىقىمىز.
كىرگەندىن كېيىن ئىنكاس يازالايسىز كىرىش | دەرھال تىزىملىتىش

Powered by Discuz! X2.5(NurQut Team)

( 新ICP备06003611号-1 )