[بوزقىر] ئەيسا ئەلەيھىسالام جۇڭگولۇقمۇ ؟

bozqir

بوزقىر تەرجىمىسى

     جۇڭگودىكى مەشھۇر ئەسەر « تاغ-دەريالار تەپسىراتى» نىڭ نوپۇز ئىگىسى ، جىلىنلىق ئالىم ،پروفسسور گوڭ يۈخەي «تاغ-دەريالار تەپسىراتى» قاتارلىق قەدىمقى ئەسەرلەرنى كۆپ يىل تەتقىق قىلىش ۋەئارخېئولوگىيىلىك دەلىللەر ئارقىلىق كىشىنى ھەيران قالدۇرىدىغان مۇنداق بىر يېڭىبايقاشنى ئوتتۇرغا قويغان :  ئەيسائەلەيھىسالام دىنىي شەخىس ياكى ئىلاھىي شەخىس بولماستىن بەلكى رېئاللىقتا ئۆتكەن راسىتئادەم بولۇپ ، ئۇ جۇڭگونىڭ قەدىمقى دەۋرىدىكى « بەش پادىشاھ» نىڭ بىرى جۇەن شۈننىڭدەل ئۆزىدۇر. ئۇ ئۆلۈپ قايتا تىرىلگەندىن كېيىن جۇڭگوغا (غەرب ئالىملىرى ئۇنىشەرىقتىكى ھىندىستانغا بارغان دەپ قارايدۇ) كەلگەن. ئەيسا ئەلەيھىسالام جىلىنئۆلكىسىنىڭ فۇيۈ ناھىيەسىگە دەپنە قىلىنغان ! ۋەھالەنكى ، خىرىستىيان دىنىدىكىئەيسا ئەلەيھىسالام بولسا جۇەن شۇ دىن ئىبارەت بۇ تىپ ئاساسىدا قايتا يارالغان.

     تارىختا ئەيسا ئەلەيھىسالامدىن ئىبارەت بۇشەخىسنىڭ راسىت ئۆتكەن-ئۆتمىگەنلىكى ھەققىدە ھەر خىل قاراشلار مەۋجۇت . يەنە كېلىپبۇ ھەقتە تارىخىي مەنبەلەر تازا تولۇق بولمىغاچقا دۇنيادا ھازىرغا قەدەر بۇ ھەقتەبىرلىككە كەلگەن قاراش يوق.  شۇڭا ئۇدۇنيادىكى ئېچىلمىغان سىر بولۇپ كەلمەكتە. گۇەن يۈخەي مۇنداق دەيدۇ : « غەرىبتە ‹دىندىكى خىرىستوس تارىختىكى ئەيسا شۇدۇر › دېگەن قاراش بار. ئەمەلىيەتتە بۇنى ‹ دىندىكى ئەيسا ، تارىختىكى جۇەن شۇ شۇدۇر › دېيىش كېرەك. بۇ يېڭى تەلىمات بۇ سىرنىڭئېچىلىشىغا ئۈمىت ئاتا قىلدى . گوڭ ئەپەندىنىڭ بۇ ھەقتىكى نۇقتىنەزىرى « ‹  تاغ-دەريالار تەپسىراتى› ۋە جۇڭگو مەدەنىيىتىگەئائىت ماقالىلەر توپلىمى»(3-قىسمى) دا شەرھىلەنگەن ھەم شەرقىي شىمالدا ئۆتكۈزۈلگەنتاغ-دەريالار تەپسىراتى خەلقئارا ئىلمىي مۇھاكىمە يىغىنىدا ئوقۇلۇپ زىل-زىلەقوزغىغان.

      س  سوڭ خۇاجىياڭدەرياسى بويىدىكى جىلىن شەھرىدە تۇغۇلۇپ ، شەرقىي شىمال پىداگوگىكائۇنۋېرسىتېتىنىڭ جۇڭگو ئەدەبىياتى فاكولتىتىنى پۈتتۈرگەن گوڭ يۈخەي 1989-يىلى دەمئېلىشقا چىقىشتىن ئىلگىرى چاڭچۇن ئوپتىكا ئىنىستىتۇتىنىڭ كاندىدات تەتقىقاتچىسىبولۇپ ، كېيىن پروفېسورلۇققا تەكلىپ قىلىنغان. ئۇ جۇڭگو يازغۇچىلار جەمئىيىتىجىلىن شۆبىسىنىڭ ئەزاسى ۋە جۇڭگو «  تاغ-دەريالار تەپسىراتى » تەتقىقات جەمئىيىتىنىڭباشلىقى بولغان. دەم ئېلىشقا چىققاندىن كېيىن  «  تاغ-دەريالار تەپسىراتى » نى ئون يىل تەتقىققىلىپ ، تىل، مىللەتشۇناسلىق ۋە سېلىشتۇرما تىلشۇناسلىق ئۇسۇلىدىن پايدىلىنىپ ،  «  تاغ-دەريالار تەپسىراتى »نى دەلىللەپ ، مولنەتىجە ياراتقان. « ئەيسانىڭ ئەسلى تىپى جۇەن شۇدۇر » دېگەن يەكۈن دەل ئۇنىڭ مۇشۇتەتقىقاتىدا بايقالغان .

     «     تاغ-دەريالار تەپسىراتى » جۇڭگونىڭ ئەڭ موھىمتارىخىي كىلاسسىك ئەسىرىدۇر . بۇ كىتابنىڭ تارىخى ئۇزۇن ، تىلى مۇرەككەپ بولغاچقائوقۇپ چۈشىنىش تولىمۇ قىيىن. شۇڭا بۇ كىتابقا ناھايتى كۆپ سىرلار يوشۇرۇنغانبولغاچقا « جۇڭگودىكى تۇنجى غەلىتە كىتاب » دەپ ئاتالغان. خەن، تاڭ سۇلالىرىدىنبۇيان ئۇ ئەپسانە ، قىسسە ، ھېكايە ۋە غەلىتە خەۋەر قاتارلىق تۈرلەرگە بۆلۈنۈپ ، تەتقىقاتچىلارئارىسىدا بۇ كىتابنى تاپالماسلىق ، تاپسىمۇ قولىغا ئېلىشقا جۈرئەت قىلالماسلىق ،قولىغا ئالغان ھالەتتىمۇ ئوقۇپ تۈگىتەلمەسلىكتەك تۇيغۇنى پەيدا قىلىپ كەلگەن.

گوڭ يۈخەي « تاغ-دەريالار تەپسىراتى» نى ئەپسانە ئەمەس بەلكى « تارىخ » ، ئۇ جۇڭگونى مەركەز قىلغان «ئالەمدىكى كاتتا تەركىرە » ، ئۇ ئىنتايىن قىممەتلىك بولغان دۇنيانىڭ قەدىمقى تارىخىي ۋەسىلىرىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ، ئۇ كەم تېپىلىدىغان « مۇزىي » دۇر، دەپ قارايدۇ.
  ئۇنىڭ قارىشىچە ، بۇ كىتاب جۇڭگونىڭ قەدىمقى دەۋرىدىكى نەچچە ئەۋلاد ھۆكۈمرانلار دۇنيانىڭ « 6 قىتئەسى» گە ئادەم ئەۋەتىپ تەكشۈرۈشىدىن شەكىللەنگەن « تەكشۈرۈش دوكلاتى» بولۇپ ، تەخمىنەن 4 مىڭ يىللار مۇقەددەم كىتاب شەكلىگە كەلگەنىكەن.
      شۇڭا ، گوڭ پروفېسسور تىلشۇناسلىق بىلەن ھازىرقى زامان ئارخېئولوگىيەسىنى بىرلەشتيۈرۈش ئۇسۇلىنى قوللانغان . « تاغ-دەريا تەپسىراتى» نى يېشىش بىلەن دۇنيادىكى سىرلارنى يېشىشنى بىرلەشتۈرۈپ ، بۆسۈش ھاسىل قىلغان. مەسىلەن ئۇ ئەڭ دەسلەپ ئوتتۇرغا قويغان « ئىندىئانلار جۇڭگولۇقلارنىڭ پۇشتىدۇر » ، « ھازىرقى ئادەملەر ئەڭ بۇرۇن جۇڭگودا پەيدا بولغان » ، « قەدىمقى جۇڭخۇا مەدەنىيىتى دۇنيا مەدەنىيىتىنىڭ مەركىزىدۇر » ۋە « دۇنيادىكى ئۈچ چوڭ دىن جۇڭگودا پەيدا بولغان» ، « جەننەت جۇڭگونىڭ يۈننەندە » قاتارلىق بىر قاتار يېڭى نۇقتى نەزەرلىرى دۆلەت ئىچى-سىرتىدا نۇرغۇن زىل-زىلە پەيدا قىلغان. بۇنىڭدىن بىر قىسىمل گوڭ يۈخەي يەنە مۇنداق قارايدۇ : قەدىمقى گىرىك ، رىم مەدەنىيىتى بىلەن جۇڭخۇا مەدەنىيىتىنىڭ يىلتىزى بىر بولۇپ  ، يەھۇدىيلارمۇ ئەسلىدە جۇڭگودىن كۆچۈپ بارغان. يەھۇدىي مەدەنىيىتى بىلەن جۇڭخۇا مەدەنىيىتى ئۆز-ئارا تومۇرداش ھەتتا « يېقىن تۇغقان» . غەربتىكى دۇنيا تارىخچىلىرىمۇ يەھۇدىيلارنى شەرق مىللىتى دەپ قارايدۇ. ئۇلار نەچچە ئەسىرلىك غەرىبكە كۆچۈش تارىخىنى باشتىن كەچۈرۈپ پەلەستىدە « ئىسرائىلىيە يەھۇدىي دۆلىتى» نى قۇرغان.
     گوڭ يۈخەي يەنە مۇنداق قارايدۇ : يەھۇدىيلار جۇڭگودا پەيدا بولغان ، ئۇلارنىڭ يىلتىزى جۇڭگودا. بۈگۈنكى شەنشىنىڭ ۋۇگوڭ ناھىيەسىدە « يوۋتەي» دەپ ئاتىلىدىغان فامىلىمۇ بار. مانا بۇ يەھۇدىيلارنىڭ خەنزۇچە « يوۋتەي» دېگەن مىللەت نامىغا يېقىنلىشىدۇ. يەنە خېنەندە « شىبو» دەپ ئاتىلىدىغان قوۋىملەرمۇ بار بۇ يەھۇدىيلارنىڭ ئىبراي قوۋمىغا يېقىنلىشىدۇ.
      دۆلەت ئىچىدىكى نۇرغۇن ئالىملار جۇڭخۇا مەدەنىيىتى بىلەن يەھۇدى مەدەنىيىتىنى سېلىشتۇرۇپ تەتقىقىق قىلىپ نۇرغۇن ئوخشاشلىقنى بايقىدى. مەسىلەن «تەڭرى » سۆزى ئېلىمىزدە بۇرۇندىن تارتىپلا بار بولۇپ كىشىلەر چوقۇنىدىغان ئىلاھنى بىلدۈرەتتى. تەڭرىنى بىلدۈرىدىغان  帝喾  دىكى “喾 خېتى قەدىمدە go دەپ ئوقۇلاتتى . بۇنى ئىنگلىزچىدىكى ( خۇدا ، مۇقەددەس ئىلاھنى ئىپادىلەيدىغان ) god سۆزىگە ئوخشىتىش مۇمكىن.ىرى ئارخېئولوگىيىلىك بايقاشلار ۋە مۇناسىۋەتلىك تەتقىقاتلار ئارقىلىق ئىسپاتلانغان.
گوڭ يۈخەي يەنە مۇنداق قارايدۇ : قەدىمقى زاماندىكى ئىنسانلار ھازىرقى زاماندا تەسۋىرلەنگەندەك ئۇنداق ئازاپ-ئوقۇبەتلىك تۇرمۇشتا ياشىغان ئەمەس. ئۇلار ناھايتى باياشاتلىق ئىچىدە ئۆتكەن. ئۇلار يۈكسەك مەدەنىيەت ياراتقان. ئۇلارنىڭ ئورتاق تىلى بولۇپلا قالماستىن بەلكى يەنە « يىلتىز» ىمۇ بىردۇر.
گوڭ يۈخەي يەنە مۇنداق قارايدۇ : ئەيسا قەدىمقى گىرىك ۋەسىقىلىرىدە Jesous دەپ ئاتالغان. بۇ خەنزۇچىگە“约书亚” دەپ تەرجىمە قىلىنغان. شۇڭا « جۇەن شۈ يې»  -“颛顼爷” بىلەن يۆشۇيا -“约书亚” ئىككىسى بىر ئادەم. قەدىمقى زامان تىلشۇناسلىقى نۇقتىسىدىن قارىغاندا ، قەدىمقى گىرىك تىلىدىكى “约书亚-”ئەيسا بىلەن جۇەن شۇ-颛顼 بىر ئادەمدۇر.
      گوڭ يۈخەي مۇنداق دەيدۇ : «ئۆلگەندىن كېيىن قايتا تىرىلىش» جۇەن شۇ بىلەن ئەيسانىڭ ھەر ئىككىسىدە قايتا يۈز بەرگەن. ئارخېئولوگىيىلىك ئىسپاتلارغا قارىغاندا ، دۇنيا تارىخدا «ئۆلگەندىن كېيىن قايتا تىرىلىش» نېسىپ بولغان مەشھۇر شەخىستىن پەقەت جۇەن شۇلا بار. دىن ساھەسىدە بولسا ئەيسالا بار. ئەجىبا بۇنى پەقەت ماس كېلىپ قېلىش دەپلا چۈشەنگۈلۈكمۇ ؟
       گوڭ يۈخەي يەنە مۇنداق دەيدۇ :« دۇنيادىكى ئاتاقلىق ئىلاھىيەتشۇناس ، گېرمانىيىلىك خورگېن كەيىستون ‹ ئەيسا ھىندىستاندا› ناملىق كىتابىدا ئەيسا ‹تىرىلگەن› دىن كېيىن كەشمىردىن ئۆتۈپ ھىندىستانغا كېلىدۇ، دەپ يېزىپتۇ. ئەمما، ئەيسا ‹ تىرىلگەن› دىن كېيىن بارغان شەرق ھىندىستان ئەمەس بەلكى جۇڭگو بولۇشى ئېھتىمالغا تېخىمۇ يېقىن. ‹ تاغ-دەريا تەپسىراتى› دىكى بايانلاردا جۇەن شۇنىڭ فۇيۈ گە دەپنە قىلىنغانلىقى ھەققىدە ئېنىق خاتىرلەر بار بولۇپلا قاماي يەنە بۇنىڭ ئىزنالىرىمۇ بار » .
       گوڭ پىروفېسسور يەنە مۇنداق دەيدۇ :   12-ئاينىڭ 25-كۈنى   رېژدوستىۋا بايرىمى ئۆتكۈزۈش ھازىر خىرىستىيانلارغا ئومۇمىيلىشىپ كەتتى. ئۇنى يەنە جۇەنشۇنىڭ تۇغۇلغان كۈنى بايرىمى دېسەكمۇ بولىۋېرىدۇ. ئەمما ، ئەيسا راستىنلا شۇ كۈنى تۇغۇلغانمۇ-يوق ؟ ئېلىمىزنىڭ بىر قىسىم مۇتەخەسىسلىرى ھازىرقى روژدېستىۋا كۈنىنى كېيىنكىلەر بېكىتكەن ، دەپ قارايدۇ. جۇڭگونىڭ قەدىمقى ئۆرۈپ-ئادەتلىرى ئىچىدە « ئېرى يوق تۇرۇپمۇ تۇغقان » ئەھۋاللار بولغان ھەم بۇ قانۇنلۇق ، دەپ قارالغان. ئۇندىن باشقا 2- ، 3- ئاينى قىز-يىگىتلەرنىڭ بېشىنى قوشۇپ قويۇشتىكى ئەڭ ياخشى مەزگىل ، دەپ قارىغان. چۈنكى ، بۇ مەزگىلدە كىلىماتنىڭ ئىللىشىغا ئەشىپ قىزلارنىڭ بالىياتقۇسىدىمۇ جانلىنىش كۆرۈلۈپ ، ھامىلدار بولۇش نىسبىتىمۇ يۇقۇرى بولىدىكەن. 9 ئايدىن كېيىن يەنى دېھقانلار كالىندارى بويىچە 11-ئاي تەۋەللۇد قىلىشنىڭ ئەڭ ياخشى پۇرسىتى بولۇپ ، قەدىمقى زاماندىكى خىسلەتلىك-ئۇلۇغ ئادەملەرنىڭ ھەممىسى مۇشۇ مەزگىلدە تۇغۇلغان. شۇڭا رېژدوستىۋا بايرىمىنىڭ ۋاقتىمۇ مۇقۇم ئەمەس. 11-ئاينىڭ ئاخىرىدىن 1-ئاينىڭ بېشىغىچە  ئۆتكۈزىدىغانلارمۇ بار.
        گوڭ پىروفېسسور يەنە مۇنداق دەيدۇ : رېژدوستىۋا بايرىمىدىكى  بالىلارغا سوۋغات بېرىدىغان « رېژدوستىۋا بوۋاي» ئەسلى شىمالىي قۇتۇپقا يېقىن كاللائالىتلارنىڭ ئادىتىدىن كەلگەن بولۇپ ، مەيلى « رېژدوستىۋا بوۋاي» بولسۇن ياكى قار مەلىكە بولسۇن ئۇلار دەل جۇڭگونىڭ قەدىمقى ۋەسىقىلىرىدە خاتىرلەنگەن « دىڭلىڭ» لاردۇر.

ghelbe

ھا ھا ھا نىمدا قىززىق يۇمۇر ئوقۇپمۇ مۇنداق ھاياجان بىلەن كۈلۈپ باقماپتىكەن مەن مۇشۇ يېقىدا نەگە قارىسا ئەيسا ئەلەيھىسالام جۇڭگۇلۇق دەپ

elxatrahim

ئۇنداق بولسا « رېژدوستىۋا بوۋاي،  قار مەلىكە دىگەنلەر ئۇيغۇركەندە. بەك قىززىق ھە

ABDILKERIM

ئوھھوي ....  ئادەمنىڭ ئۇچەيلىرى  ئۇزۇلگىدەك  دەرىجىدە قىزىق يۇمۇركەنغۇ بۇ .  خىلى
ئۇزۇن بوپتىكەن  بۇنچىلىك كۇلۇپ باقمىغىلى  .
تىما  ئېگىسىغا رەخمەت  . ۋاقتىڭىز يەتسە  مۇشۇنداق قىزىقارلىق  يۇمۇرلانى كوپەرەك يوللاپ تۇراسىز .....     ئەجرىڭىزگە بارىكاللا  قىرىندىشىم  ...

uyghurhali

:2]:2]:2][s:2][s:2][s:2]:2][s:2][s:2][s:2]:2][s:2][s:2][s:2]:2][s:2][s:2][s:2]:2][s:2][s:2][s:2]قالتىس يۇمۇركەن ماۋۇ

yusup823

توۋا دىمىسە بىكار جۇما ، مۇشۇ ئىشقا ئون يىل ۋاقتىنى زايە قىلغۇچە ، ئەمەلىيىەتكە ئۇيغۇنراق ئىشتىن بىرەرنى قىلغان بولسا ، خىلى داڭقى چىقىپ قالارتى . مۇشۇ ماقالىنى ئوقۇۋىتىپ ، تۇيۇقسىز گومىي مىي دىگەن بىرەيلەن ئسىمگە كىلىپ قالدى ، ئاقچان ھەممىمىز خەۋەرلەر گومىي مىينىڭ ھىكايىلىرىنى تولا ئاڭلىدۇق ، بۇ ھىلىقى ئۆزىنى بازارغا سىلىپ پۇل تاپىدىغان بۇزۇق شۇ . ئاتا - ئانىسى ئاجرىشىپ كەتكەن . ئاپىسى پۇت يۇيۇش ئورنى (ئوچۇق دىگەندە پاھىشىخانا ) ئىچىشقا تايىنىپ پۇل تاپىدىغان رەزگى خوتۇن ، گومىي مىىينىڭ ئۆزىمۇ سىپى ئۆزىدىن پاھىشە خۇتۇن ، ئۇ نام چىقىرىش ئۈچۈن قىلمىغان ئىشى قالمىغان ، ئۆزىنىڭ يالىڭاچ رەسىملىرىنى توردا تارقاتقان  ، ئاخىرىدا ئۇ ئۆزىنى جوڭگو قىزىل كىرسىت جەمىيىتى باش شىركىتىنىڭ دىرىكتورى دەۋىلىپ توردا زور مىقداردا يالغان ئۇچۇر تارقاتقان . كىم بىلسۇن ، ھەممە ئادەم ۋىنچۈەندىكى يەر تەۋرەش ئاپىتىگە ئىنانە قىلىنغان بۇيۇملارنىڭ خەلقنىڭ قولىغا يەتكۈزۈلمەي ، پارىخورلارنىڭ قولىغا چۈشۈپ كەتكىنىنى بىلىپ ئاچچىقىغا چىدىماي تۇرغاندا چىققان بۇ خەۋەر  ، زور بەس مۇنازىرە قوزغاپ ، گو قاسماق بىر كىچىدىلا جوڭگودىكى ھەممە ئادەم بىلىدىغان داڭدار كىشىگە ئايلانغان . ئۇنىڭ بىلەن بىر ئاخشام يىتىش ئۈچۈن تىزىملاتقانلار ئۆچرەت بولۇپ كەتكەن . مۇشۇ ماقالىنىڭ ئاپتورىنى دەل مۇشۇ گو قاسماققا ئوخشىتىش مۇمكىن . ئۇلار قىلغان ئىشنىڭ خاراكتىرى ئوخشمىسىمۇ ، لىكىن يەتمەكچى بولغان ئۈنۈمى ئوخشاش يەنى دەل نام ئاتاق قازىنىش ، بىر كىچىدىلا داڭدار ئادەم بولۇش ، ئاندىن نام - ئاتىقىغا تايىنىپ پۇل تىپىش ، شۇڭا بۇنداق ماقالىلارنى ئوقۇپ پىسسىڭڭىدە بىر كۈلاپلا قويساق كۇپايە ، ئەسلىدە مۇشۇ ئىنكاسمۇ ئارتۇقچە ئىدى ، گو قاسماق ئىسىمگە كىلىپ قىلىپ يىزىپ سالدىم ، گەپلىرىم سەل سەترەك چىقىپ قالغان بولسا ئۆزرە .

boldila

بۇزقىر قېرىندىشىمىزنىڭ تەرجىمانلىقتىكى قابىلىيىتىگە كۈز تەگمىسۇن.بۇ يۇمۇرنىڭ تەرجىمىسى ھەقىقەتەنمۇ قىزىقارلىق چىقىپتۇ.  

xaxx1

Contentئالە شەرىڭنى!!!!! كىيىنچە نۇھ ئەلەيھىسالاممۇ ھەتتا ئادەم ئەلەيھىسالاممۇ جۇڭگۇلىق دەپ ئىلان قىلىنغىدەك!
نىمدىگەن قىززىق!!! ناسارالار قۇڭىچە كۇلدىغان بۇلدىدە،!!!
بۇزقىركا بۇزقىرمۇنبىرىنىڭ تۇر ئادىرىسى يەنە ئۇزگەردىما،؟ يىقىننىڭياقى ئىچىلمايدۇغۇ!