- تىزىملاتقان
- 2013-12-21
- ئاخىرقى قېتىم
- 2015-3-19
- ھوقۇقى
- 1
- جۇغلانما
- 6421
- نادىر
- 0
- يازما
- 594
ئۆسۈش
28.42%
|
1. تاڭ راھىبى تاڭ شۈئەنزاڭ باشلىق تۆت كىشى غەربكە قىلغان نوم سەپىرىدە تالاي-تالاي مۈشكۈلاتلارغا دۇچ كېلىدۇ. بۇ يەردە بىر نەرسە ئادەمنىڭ دىققىتىنى قوزغايدۇ. دىققەت قىلىپ قارايدىغان بولساق، تاڭسىڭ قاتارلىقلار دۇچ كەلگەن بارلىق مۈكۈلاتلارنىڭ ئارقا كۆرۈنۈشى ئەرش سۇلتانلىقى، ئەۋلىيا-ئەنبىيالار، بۇدساتىۋالارغا بېرىپ چېتىلىدۇ. چۈنكى بۇ مۇشكۈلاتلارنى پەيدا قىلغۇچى جىن-ئالۋاستىلارنىڭ تېگى-تەكتى ئەرش بىلەن باغلىنىدۇ. ئۇلار ئەسلى قايسىبىر ئەۋلىيانىڭ ئەرمەك ھايۋىنى، قايسىبىر ئەۋلىيانىڭ تۇغقىنى، قايسى بىر ئەۋلىيانىڭ خىزمەتكارى دېگەندەك نەرسىلەر بولۇپ، ئەرىشتىن پەرىشكە چۈشۈپ ئالۋاستىغا ئايلىنىدۇ. يول بويى قىلتاق قۇرۇپ تاڭسىڭ ۋە ئۇنىڭ شاگىرتلىرىغا زىيانكەشلىك قىلماقچى بولىدۇ. تاڭسىڭنىڭ شاگىرتلىرى جىن-ئالۋاستىلار بىلەن ھايات-ماماتلىق ئىلىشىپ، ئۇلارنى يېڭىپ، ئەمدىلا ئۇجۇقتۇرماقچى بولۇۋاتقىنىدا، قايسىبىر ئەۋلىيا ئارىغا چۈشۈپ، ئالۋاستىنى ئاسراپ قالىدۇ ۋە ئۇنى ئەرىشكە ئىلىپ كېتىدۇ. بۇلارغا ئاساسلانغاندا، تاڭسىڭ قاتارلىقلار ئۇچرىغان تالاپەتلەرنىڭ ھەقىيقى جاۋاپكارى ئەرش سۇلتانلىغى، ئەۋلىيا-ئەنبىيالار، بۇدساتىۋالار بولۇپ چىقىدۇ. شۇغىنىسى ئۇلار ھېچقانداق مەسئۇلىيەتنى ئۈستىگە ئالمايدۇ. تاڭسىڭ قاتارلىقلارنىڭ تارتقىنى تارتقان بولۇپ قىلىۋىرىدۇ. ھەتتا ئامىتا بۇددا چېغىدا ئۇلارغا قەستەن زۇلۇم سالغان تۇرۇپ، بۇنى ‹‹ئەجىر قىلىپ ئېرىشمەك›› دەپ چۈشەندۈرىدۇ. بۇغۇ بىر ئەپسانە. بىراق جەمىيەت تارىخىنى بويلاپ ماڭساق، مەزكۇر ئەپسانە بىلەن تەمسىلانە ئوخشاپ كېتىدىغان ئەمەلىي ھادىسىلەر تارىخىي ئىزچىللىق ھالىتىدە گەۋدىلىنىدۇ. بۇنداق تارىخىي ئىزچىللىقنىڭ كىنايىلىك يەكۈنى شۇكى: ‹‹ئۇلۇغ›› لارنىڭ سايىسى بولمايدۇ، ‹‹ئۇلۇغ›› لارنىڭ ئىشلىرى ھامان ئۇلۇغ بولىدۇ، جىنايەت بولسىمۇ دىيانەت سانىلىدۇ، بۇنى كىشىلەر تېخىمۇ ئومۇملاشتۇرۇپ: ‹‹زامانە زورنىڭ، تاماشا كورنىڭ›› دەپ يىغىنچاقلايدۇ.
2. سۇن ۋۇكۇڭ خاسىيەتلىك گۈرزىسىنى ئەرشكە تاقاشتۇرىدۇ. ئەرش سۇلتانلىغى سۇن ۋۇكۇڭنىڭ غەرەزسىز ئىشىدىن پاراكەندە بولۇپ، ئۇنى جازالىماقچى بولىدۇ. لېكىن پۈتكۈل ئەرش سۇلتانلىغى سەپەرۋەرلىككە كېلىپمۇ سۇن ۋۇكۇڭنى بويسۇندۇرالمايدۇ. ئاخىرى ئەرش سۇلتانلىغى سۇن ۋۇكۇڭنى بويسۇندۇرۇش ئۈچۈن ئامىتا بۇددىغا ئىلتىجا قىلىدۇ. ئامىتا بۇددا سۇن ۋۇكۇڭنى ئاناسىر تېغى ئاستىغا باستۇرۇپ قويىدۇ. بىراق سۇن ۋۇكۇڭ بۇنىڭغىمۇ تەن بەرمەيدۇ، ئۈستىدىكى تاغنى ئاغدۇرۇپ تاشلاشقا ئۇرۇنىدۇ. بۇ چاغدا ئامىتا بىر لەۋھە يېزىپ تاغ چوققىسىغا ئېسىپ قويىدۇ. بۇنىڭ بىلەن تاغ تېخىمۇ مۇستەھكەملىنىپ، سۇن ۋۇكۇڭ قۇتۇلۇشقا ئامالسىز قالىدۇ. شۇنىڭدىن كېيىن بەش يۈز يىلغىچە تاغ ئاستىدا بېسىلىپ ياتىدۇ. ئاخىرى تاڭ راھىبى تاڭ شۈئەنزاڭ كېلىپ تاغ چوققىسىدىكى باسقۇچى لەۋھەنى ئېلىۋەتكەندىن كىيىن، ئۇ ئۈستىدىكى تاغنى پارچىلاپ تاشلاپ، تاغ باسمىقىدىن قۇتۇلۇپ چىقىدۇ. دېمەك، سۇن ۋۇكۇڭنىڭ تاغ ئاستىدا بەش يۈز يىل بېسىلىپ يىتىشىغا سەۋەپ بولغىنى تاغ ئەمەس، ئامىتانىڭ ئالقانچىلىك لەۋھەسى. شۇ لەۋھە بولمىغىنىدا سۇن ۋۇكۇڭ تاغ ئاستىدا بەش يۈز يىل ياتمىغان، ئۈستىدىكى تاغنى ئاللىقاچان ئاغدۇرۇپ تاشلىغان بولاتتى.
جەمىيەتتىكى ئىشلارمۇ ماھىيىتىدىن شۇنىڭغا ئوخشاپ كېتىدۇ. ئادەتتە جەمىيەتنىڭ تەرەققىياتىغا توسالغۇ بولىۋاتقان سەۋەپلەر بىر قاتار ئوبىكتىپ مەسىلىلەر بولۇپ گەۋدىلىنىدۇ. بىراق ھەرقانچە تېرىشچانلىق كۆرسىتىلسىمۇ بۇ مەسىلىلەرنى يىڭىپ كەتكىلى بولمايدۇ. ئىنچىكىلەپ قارىغاندا، جەمىيەتنى بوغۇپ قويۇۋاتقان نەرسە تاغدەك چوقچىيىپ تۇرغان ئوبىكتىپ سەۋەپلەر ئەمەس، ئۇنىڭ ئۈستىدىكى ئامىتانىڭ لەۋھەسىگە ئوخشاپ كېتىدىغان تۈزۈلمە خاراكتىرلىك سوبىكتىپ سەۋەپلەر بولىدۇ. شۇڭا جەمىيەت تەرەققىياتىنى چەكلەيدىغان- جەمىيەتنى بېسىپ تۇرغان ‹‹تاغ›› لارنى غولىتىپ تاشلاپ، جەمىيەت تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈشتە ئالدى بىلەن تاغ ئۈستىدىكى ‹‹باسقۇچ لەۋھە›› نى ئېلىۋىتىش كېرەك.
مەنبە : ‹‹شىنجاڭ مەدەنىيىتى›› ژورنىلى 2004-يىللىق 3-سان
|
|