خەلقئارا ئالەم پونكىتىنىڭ بىر يېڭى دەۋرى باشلاندى
بىلىمخۇمار
2014-يىلى 10-ئاينىڭ 25-كۈنى
مەن 2014-يىلى 7-ئاينىڭ 25-كۈنى تەييارلىغان «مەن قىلغان بىر يېڭىلىق ناسا ژورنىلىدا خەۋەر قىلىندى» دېگەن تېمىدا مۇنداق دېگەن ئىدىم: «يېقىندا بىزنىڭ ئىدارىدىكى بىر قىسىم مۇتەخەسسىسلەر ھازىر يەر شارىنى كۈنىگە 16 قېتىم ئايلىنىپ تۇرىۋاتقان خەلقئارا ئالەم پونكىتىغا بىر بۇنىڭدىن كېيىن لاھىيىلەپ ياساپ چىقىدىغان ئەسۋابنى ئورنىتىپ، شۇ ئارقىلىق ئاتموسفېرانى ئۆلچەپ كۆزىتىپ تۇرۇش لاھىيىسىنى ئوتتۇرىغا قويدى. مەقسەت سۈنئى-ھەمراھقا كېتىدىغان خىراجەتنى ئىقتىساد قىلىپ، ھازىرقى بار بولغان بىر پايدىلىق شارائىتتىن پايدىلىنىشتۇر. خەلقئارا ئالەم پونكىتى يەر يۈزى بىلەن بولغان ئارىلىقى 330 كىلومېتىردىن 435 كىلومېتىرغىچە بولغان ئوربىتىلاردا يەر شارىنى ھەر كۈنى 16 قېتىم (ھەر 90 مىنۇتتا بىر قېتىم) ئايلىنىپ تۇرىدۇ. شۇڭا خەلقئارا ئالەم پونكىتى ئۈستىدىكى ئادەم ئۈچۈن ھەر كۈنى 16 قېتىم كۈن چىقىپ، يەنە 16 قېتىم كۈن ئولتۇرىدۇ. » يېقىندا ناسا خەلقئارا ئالەم پونكىتىغا ئورناتقان، ئىنگلىزچە « RapidScat » دەپ ئاتىلىدىغان بىر ئۈسكۈنە رەسمىي ئىشقا چۈشكەن بولۇپ، شۇنىڭ بىلەن خەلقئارا ئالەم پونكىتىنى «يەر شارىنى كۆزىتىش پونكىتى» قىلىپ ئىشلىتىشنىڭ بىر يېڭى دەۋرى باشلاندى. بۇ ئەھۋال 2014-يىلى 12-ئۆكتەبىر كۈنى پۈتۈن دۇنيادا كەڭ تۈردە قىلىندى. خەلقئارا ئالەم پونكىتى ھەر قېتىم يەر شارىنى ئايلانغاندا، يەر يۈزىنىڭ يېڭى رايونلىرىنىڭ ئۈستىدىن ئۇچىدىغان بولغاچقا، « RapidScat » ئۈسكۈنىسى يەر يۈزىنىڭ ھەممە يەرلىرىنى تولۇق تەكشۈرەلەيدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا، خۇددى تۆۋەندىكى 1-رەسىمدە كۆرسىتىلگىنىدەك، بۇ ئۈسكۈنىسىنىڭ ئانتېنناسى توختىماي ئايلىنىپ، بىر قېتىم مېڭىشىدا يەر يۈزىنىڭ ناھايىتى چوڭ بىر قىسمىنى تەكشۈرەلەيدۇ.
1-رەسىم
1-رەسىم: خەلقئارا ئالەم پونكىتى ۋە ئۇنىڭغا ئورۇنلاشتۇرۇلغان « RapidSat » ئۈسكۈنىسىنىڭ كۆرۈنىشلىرى (Credit: NASA/JPL-Caltech/Johnson Space Center) .
« RapidScat » ئۈسكۈنىسى ھاۋارايىنى تەتقىق قىلىش، ھاۋارايىدىن ئالدىن مەلۇمات بېرىش، ۋە دېڭىز قۇيۇنلىرىنى كۆزىتىشتە زۆرۈر بولغان ئوكيان شاماللىرىنى كۆزىتىش ئۈچۈن لاھىيىلەنگەن. ئۇنىڭ ئېغىرلىقى 580 كىلوگرام بولۇپ، ئۇ 6-ئۆكتەبىر كۈنى تۇنجى قېتىملىق ئوكيان شامىلى ئۇچۇرلىرىنى يەر يۈزىگە ئىبەرتىپ بەردى. بۇ ئۈسكۈنىسىنى لاھىيىلەپ ياساپ چىقىش ئۈچۈن جەمئى 26 مىليون دوللار پۇل كەتتى.
2-رەسىم
2-رەسىم: « RapidScat » ئۈسكۈنىسى ئۆلچەپ، 6-ئۆكتەبىر كۈنى يەر يۈزىگە ماڭدۇرۇپ بەرگەن يەر شارى ئوكيان شاماللىرىنىڭ جايلىشىش ئەھۋالى (Credit: NASA-JPL/Caltech).
خەلقئارا ئالەم پونكىتى يەر شارىنى ئايلىنىپ ھەرىكەت قىلىدىغان ئوربىتىدا ھاۋا بولمىغاچقا، ئۇنىڭ ئاساسلىق ئايلىنىش ھەرىكىتىگە ئېنېرگىيە سەرپ بولمايدۇ. پەقەت ئۇنىڭ ئوربىتىسىنى مۇددەتلىك ھالدا تەڭشەپ تۇرۇش ئۈچۈنلا ئېنېرگىيە كېتىدۇ. خەلقئارا ئالەم پونكىتىنىڭ ئىچىدىكى مەشغۇلاتلارغا كېتىدىغان ئېنېرگىيىنى ئۇنىڭ كۈن نۇرىدىن توك چىقىرىدىغان «قاناتلىرى» ئىشلەپ چىقىرىدۇ.
« RapidScat » ئۈسكۈنىسىنى ئامېرىكىنىڭ فلورىدا شتاتىدىن ئېتىلغان بىر راكېتا 21-سېنتەبىر كۈنى ئالەم بوشلۇقىغا ئېلىپ چىققان بولۇپ، ئۇنى ماشىنا ئادەملەر خەلقئارا ئالەم پونكىتىنىڭ تېشىغا 29- ۋە 30-سېنتەبىر كۈنلىرى ئورۇنلاشتۇردى. ئۇ ناسا بىر يىل ئىچىدە يەر شارى تەتقىقاتى ئۈچۈن ئالەم بوشلۇقىغا چىقىرىدىغان 5 دانە ئالەم ئۇچقۇرى ياكى ئالەم ئۈسكۈنىسىنىڭ ئۈچىنچىسى بولۇپ ھېسابلىنىدۇ.
3-رەسىم
3-رەسىم: « RapidScat » ئۈسكۈنىسىنىڭ ئالەم بوشلۇقىدىكى بىر كۆرىنىشى (Credit: ESA/NASA/Alexander Gesrt).
پايدىلىنىش ماتېرىياللىرى:
1. NASA Inaugurates New Space Station Era as Earth Science Observation Platform with RapidScat Instrument
<http://www.universetoday.com/115 ... cat-instrument/>
2. مەن قىلغان بىر يېڭىلىق ناسا ژورنىلىدا خەۋەر قىلىندى
http://bbs.izdinix.com/thread-59240-1-1.html
|