قولاي تىزىملىك
كۆرۈش: 1097|ئىنكاس: 6

بىلىم بىلەن تىلنىڭ نېمە مۇناسىۋىتى بار؟

[ئۇلانما كۆچۈرۈش]

2

تېما

0

دوست

209

جۇغلانما

يىڭى ئەزا

ئۆسۈش   69.67%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  31959
يازما سانى: 7
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 4
تۆھپە : 66
توردىكى ۋاقتى: 6
سائەت
ئاخىرقى: 2015-4-28
يوللىغان ۋاقتى 2014-11-28 02:18:09 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش

     بىز " بىلىنگەن ھەر ئىلىم بىر بارلىق، ھەر بارلىق بىر ئىلىمدۇر"دېگەنىدۇق. يەنى شەيئىلەر ھەققىدە ئېرىشكەن بىلىملىرىمىز بىزنى ئۆزگەرتىدۇ ھەمدە ھەر بىر ئۆزگىرىش بىزنى تېخىمۇ ئوخشىمىغان بىلىملەرگە ئىگە قىلىدۇ. بۇ مۇشۇنداق داۋاملىشىدۇ.

    بىرنەرسىنى توغرا بىلىش ئۈچۈن ئۇنى ھەر تەرەپتىن كۆزەتسەك ئاندىن توغرىلىققا يېقىنلىشالايمىز. ئۇ ھالدا پەرقلەر، ئوخشىماسلىقلار بىلىم قىزغىنلىقىنى ئاشۇرىدىغان ئامىللاردۇر.

     تىل بىلىم ئېلىش ۋە بىلگەنلىرىمىزنى ئىپادىلەشنىڭ قورالىدۇر، بىر تىلدا قانچىلىك كۆپ سۆز قوللىنىلسا شەيئى ۋە ئۇقۇملارنىڭ زىل، ئىنچىكە پەرقى شۇنچە روشەن ئىپادىلىنىدۇ. بۇجەھەتتىن ئېيتقاندا، ھەر قانداق تىلدا بىر-بىرىگە تامامەن ئوخشايدىغان ئىككى سۆزنى تاپقىلى بولمايدۇ، دېيىشكە بولىدۇ. شادلىق بىلەن خۇشاللىق ئارىسىدا ئىنچىكە پەرقلەربار. بۇلارنىڭ بىرسى كۇپايە، قالغىنىنى لۇغەتتىن چىقىرىۋېتەيلى دېمەك، بۇ سۆزلەرنىڭ ئۆزىگە خاس ئۇقۇمىنى، گۈزەللىكىنى يوق قىلايلى دېمەكتۇر. شادلاندىم دېسەك تەبىئىي، گۈزەل ئاڭلىنىدۇ، خۇشاللاندىم دېسەك، قۇلاققا سەل غەيرى ئاڭلىنىدۇ.

    تىللاريەنە ئويلىنىش ۋاسىتىسىدۇر. چۈنكى ئويلاشمۇ بىر خىل سۆزلەشتۇر. ئويلىنىۋاتقان ئىنسان ئەسلىدە خىيالىدىكى بىر شەخسكە ياكى ئۆزىگە گەپ قىلىۋاتقان بولىدۇ. ئوي-پىكىرنىڭ چوڭقۇرلۇقى ئۇنى ئىپادىلەشتە قوللىنىلىدىغان سۆزلەر بىلەن ئۆلچىنىدۇ. شۇ سەۋەبتىن، بۈگۈنكى تۈركچە بىلەن پەلسەپە ياكى جەمئىيەتشۇناسلىقنى تەتقىق قىلغىلى بولمايدۇ دېگەندەك گەپلەرنى ئاڭلايمىز. ھەمدە بۇ سەۋەبتىن، ئابستراكىت ئۇقۇملار ھەققىدە باشقىلاردىن قوبۇل قىلغان سۆزلىرىمىز بىزنىڭ ئوي-پىكىرلىرىمىزگە تەسىر كۆرسىتىدۇ ھەم ئۇنى چەكلەپ قويىدۇ. ئەسلىدە ئۇنداق بولمىغان ئۇقۇملارنى ئۇلار شۇنداق چۈشەندى دەپلا ئاشۇنداق پىكىر قىلىشقا باشلايمىز-دە، بۇنىڭ بىلەن ئۆزىمىزنى چۈشەپ قويىمىز.

    مىللەت،رايون، زامان پەرقلىرى ئوخشىمىغان بىلىملەرنى پەيدا قىلىدۇ. بۇ ئەھۋال بىلىمئېلىشتا مۇتلەق بىر قېلىپ بار دېگەننى بىلدۈرمەيدۇ. بەلكى، بىلمەكچى بولغان نەرسىنىڭ ھەر خىل ئالاھىدىلىكلىرىنى بىلىش ۋە ئۇنى ھەقىقىي تونۇش دېگەننى بىلدۈرىدۇ. " ئى رەببىم، بىزگە شەيئىلەرنى توغرا بىلدۈرگىن" دېگەن دۇئانىڭ مەنىسى چوڭقۇر.

   يەرشارىلىشىشنىڭ ئەڭ چوڭ خەتەرلىرىدىن بىرى ئوخشىمىغان تۈرلەرنى يوقىتىش يۈزلىنىشىدۇر.

    ھازىردۇنيادا 2500 دىن ئارتۇق تىل قوللىنىلماقتا. يەنى بۇ، دۇنيادا مۇشۇنچىلىك مىللەت،قەۋم بار دېمەكتۇر؛ بۇنى يەنە، دۇنيادا ئابىستراكىت، كونكرېت شەيئىنىڭ 2500 خىلئىپادىلىنىشى بار دەپ چۈشەنسەكمۇ بولىدۇ. بۇ ئىپادىلەرنىڭ كۆپىنچىسى شەيئىلەرنىڭ ئوخشىمىغان ئالاھىدىلىكلىرىنى، بۇنىڭ ئىچىدىكى پەرقلىق مەنىلەرنى كۆرسىتىپ بېرىشى مۇمكىن. شۇنىڭ ئۈچۈن دەيمىزكى، ئىدىئولوگىيەلىك مەقسەت بىلەن تىللارغا ۋە سۆزلەرگە دۈشمەن بولۇش، شەيئىلەرنى ھەقىقىتى بىلەن تونۇش ۋە ھەقىقىي بىلىم ئېلىشقا دۈشمەن بولۇش دېمەكتۇر.  

    ئادەم ئەلەيھىسسالامغا بارلىق شەيئىلەرنىڭ ئىسمىنىڭ ئۆگىتىلگەنلىكى ئۇنىڭ پەرىشتىلەردىن ئۈستۈنلۈكى ئىدى، دېگەنىدۇق. چۈنكى ئۇ پەقەت ئىسىملار، كەلىمىلەر ئارقىلىق شەيئىلەرنى توغرا تونۇيالايتتى. شەيئىلەرنى تونۇغان ئادەم رەببىنى تونۇيدۇ."ئۆزىنى تونۇغان كىشى رەببىنى تونۇيدۇ" دېگەن سۆز سوقراتتىن بېرى ئېيتىلىپ كەلگەن ھېكمەتتۇر. دېمەك، ئۈستۈنلۈك ھەقىقەت توغرۇلۇق بىلىمگە ئېرىشىشتىن ئىبارەت.

    قۇرئان كەرىمدە تىللارنىڭ بىر-بىرىگە ئوخشىمايدىغانلىقىنى ئاللاھنىڭ ئايەتلىرى سۈپىتىدە تەرىپلەنگەن. ئايەت، ھەقنى، ھەقىقەتنى كۆرسىتىدىغان ئىشارەتتۇر. ئۇ ھالدا بىرتىلنى چەكلەش بىر ئايەتنى چەكلەش دېمەكتۇر.كۇرتچە ياكى باشقا بىر تىلنى چەكلەش سىياسىتى ئەسلىدە بىلىمگە ۋە ئىنسان تەبىئىتىگە قارشىبىر ھەرىكەتتۇر.

    ئوتتۇرامەكتەپتە ئوقۇۋاتقان چاغلىرىمدا ئەرگۈن گۆزەنىڭ بىر ماقالىسىنى ئوقۇغانىدىم. ئۇنىڭدا، تۈركچىنىڭ تىل ئۇستىسى ھېسابلىنىدىغان پەيامى ساڧانىڭ ئەسەرلىرى ھەققىدە ئېلىپ بېرىلغان تەكشۈرۈشتە ئۇنىڭ 7500 سۆز قوللانغانلىقى يېزىلغانىدى.ئەرەب تىلى ئۇستىلىرىدىن تاھا ھۈسەيىن، ئەھمەد ئەمىن، سەئىد قۇتۇب قاتارلىق يازغۇچىلارنىڭ ئەسەرلىرىدە 12مىڭ ئەتراپىدا سۆز قوللىنىلغانلىقىنى ئاڭلىغانىدىم.

     شېكىسپىرنىڭ ئەسەرلىرىدە 35 مىڭ سۆز قوللىنىلغان دېگەن گەپلەر بار. بۇ بىر ئاز مۇبالىغە بولسىمۇ ئەمما مەلۇم بىر ھەقىقەتنى بىلدۈرگەنلىكى ئېنىق.

"سۆزلەرنىڭ سېھرى باردۇر" دېگەن گەپ ھەق. يۇنۇس ئەمرە بۇ ھەقىقەتنى يەنە سېھىرلىك سۆزلىرى بىلەن ئىپادىلىگەن:

بىر سۆز توختىتار جەڭنى،

بىر سۆز يۇمشىتار تاشنى،  

بىر سۆز كەستۈرەر باشنى،

بىر سۆز زەھەرلەر ئاشنى.

    قانچىلىغان ئەدەبىياتچىلار باركى، سۆز ئوينىتىشتىن باشقا قىلغان ئىشى يوق، ئەمما كىشىلەرگە كۆرسەتكەن تەسىرى ئالىملارنىڭكىدىن ئېشىپ چۈشىدۇ. ئورخان پامۇكنىڭ ئەسەرلىرىنى ئوقۇسىڭىز ئۇنىڭدىن قانداق بىلىمگە ئېرىشەلەيسىز؟ ئەمما سىز دۇنياۋى ئالىم بولسىڭىزمۇ ئۇنىڭدەك مەشھۇر بولالماسلىقىڭىز مۇمكىن. ئەلۋەتتە بۇ يەردە سىياسىي ئامىلنىڭ بارلىقىنىمۇ نەزەردىن ساقىت قىلمايمىز.

     بۇ بىرجەھەتتىن بىلىمنىڭ رولىنىڭمۇ چەكلىك ئىكەنلىكىنى كۆرسىتىدۇ يا بولمىسا، ئىنسانلارپەقەت ئەقىل ۋە تەجرىبىدىن ئىبارەت ئەمەس. سەنئەت ۋە ئىستېتىك تۇيغۇلارنى بىلىم بىلەن چۈشەندۈرۈش تەس.


(دوكتور فارۇق بەشەرنىڭ "ئىشەنسەڭمۇ ئويلاپ ئىشەن" ناملىق كىتابىدىن تەرجىمە قىلىندى)

66

تېما

24

دوست

5 تۈمەن

جۇغلانما

دەلىللەنگەن ئەزا

ئۆسۈش   0%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  4372
يازما سانى: 5440
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 2602
تۆھپە : 13560
توردىكى ۋاقتى: 6673
سائەت
ئاخىرقى: 2015-5-9
يوللىغان ۋاقتى 2014-11-28 16:25:08 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
"ئىشەنسەڭمۇ ئويلاپ ئىشەن" _____ بۇ قالتىس گەپكەن.تېما ئىگىسىگە تەشەككۆر!.
يۇنىل ئوپال سىلىقلاش مېيى

0

تېما

0

دوست

177

جۇغلانما

يىڭى ئەزا

ئۆسۈش   59%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  26804
يازما سانى: 9
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 0
تۆھپە : 56
توردىكى ۋاقتى: 17
سائەت
ئاخىرقى: 2015-3-11
يوللىغان ۋاقتى 2014-11-28 16:28:19 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
ھەقىقەتەن ئويلېنىشقا تېگىشلىك ماقالىكەن ، بولۇپمۇ ماۋۇ سۆزلەر ماڭا بەك ياقتى رەھمەت سىزگە .
بىر سۆز توختىتار جەڭنى،

بىر سۆز يۇمشىتار تاشنى،  

بىر سۆز كەستۈرەر باشنى،

بىر سۆز زەھەرلەر ئاشنى.

لىكىن ئاۋۇ سوقرات دىگەن گەپنىڭ مەنىسىنى دەپ بەرسىڭىز رەھمەت

0

تېما

2

دوست

5497

جۇغلانما

تۆھپىكار ئەزا

ئۆسۈش   9.94%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  9200
يازما سانى: 382
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 63
تۆھپە : 1664
توردىكى ۋاقتى: 242
سائەت
ئاخىرقى: 2015-5-6
يوللىغان ۋاقتى 2014-11-28 17:30:16 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
تىل تەپەككۈر قورالى ،ئۇ تەپەككۈرنى توغدۇرىدۇ ھەم سىرتقا يەتكۈزىدۇ .

52

تېما

12

دوست

6338

جۇغلانما

تۆھپىكار ئەزا

ئۆسۈش   26.76%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  75
يازما سانى: 243
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 1293
تۆھپە : 1054
توردىكى ۋاقتى: 202
سائەت
ئاخىرقى: 2015-5-9
يوللىغان ۋاقتى 2014-11-28 20:35:37 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
ئاۋۋال بىلىش كېرەككى ،گۈزەل - ياخشى سۆزلەش ھەر كىمگە ۋاجىپ.
ياخشى سۆزلەرنى ئاڭلاش ۋە پەملەش لازىم.
سۆز تۆت تۈرلۈك بولىدۇ:بىر تۈرلۈك سۆز باركى،بىلىپ قويۇشۇڭ كېرەك،ئەمما سۆزىلىمە؛
يەنە بىر تۈرلۈك سۆز بار،بىلمە ھەم سۆزلىمە؛ي يەنە بىر تۈرلۈك سۆز بار، بىلۋال ھەم سۆزلە.
يەنە بىر تۈرلۈك سۆز باركى، سۆزلەيسەن،بىلمەيسەن.

-قابۇسنامىدىن

2

تېما

0

دوست

209

جۇغلانما

يىڭى ئەزا

ئۆسۈش   69.67%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  31959
يازما سانى: 7
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 4
تۆھپە : 66
توردىكى ۋاقتى: 6
سائەت
ئاخىرقى: 2015-4-28
يوللىغان ۋاقتى 2014-11-29 03:36:51 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
ئۆزىنى تونۇغان رەببىنى تونۇيدۇ دېگەن گەپنى بەزىلەر ھەدىس دەپ يۈرەتتى، ئۇنداق ئەمەسكەن، قەدىمكى گرىك پەيلاسوپى سوقراتتىن ئىسلام دۇنياسىغا كىرگەن بىر ھېكمەتلىك سۆز ئىكەن. چۈنكى بىر زامانلاردا گرېك پەلسەپەسىنى ئىسلام دۇنياسىغا تونۇشتۇرىدىغان تەرجىمە ھەرىكىتى بارلىققا كەلگەن، ئىبنى سىنا، فارابى، ئىبى رۇشد قاتارلىقلار ئەنە شۇ دەۋرنىڭ يارقىن سىمالىرى. ئۆزىنى تونۇغان رەببىنى تونۇيدۇ دېگەن ھېكمەتنىڭ قىسقىچە مەنىسى ئۆزلۈكىدىن مەلۇمكى، سەن ئۆزەڭنىڭ نەدىن كەلگەنلىكىڭنى، يارىتىلىشتىكى مەقسەتنى، ھاياتىڭنىڭ نېمە بىلەن قىممەت تاپىدىغانلىقىنى، ئىنسانلىق غايەڭنىڭ قانداق ئەمەلگە ئاشىدىغانلىقىنى، ئۆلگەندىن كېيىن نەگە بارىدىغانلىقىڭنى ئويلىغىن، ئاللاھ چۈمۈلە بىلەن چىۋىننىمۇ بىكارغا ياراتمىغان يەردە ئىنساننى ھەرگىز بىكار ياراتمايدۇ، ئىنسان ئاللاھنىڭ شاھ ئەسىرى، ئەگەر ئۇ ئۆزىنى تونۇپ، ئۆزىنى قەدىرلەپ، يارىتىلىش غايىسىگە ئۇيغۇن ھەرىكەت قىلسا، ئىبادەت قىلسا پەرىشتىدىن كاتتا بولالايدۇ، ئۇنداق قىلمىسا ھايۋاندىن بەتتەر مەخلۇققا ئايلىنىدۇ. قىسقىسى، سەن ئۆزەڭنىڭ قىممىتىنى، غايىسىنى بىلمىسەڭ، ياراتقۇچىڭنى تونۇمىساڭ،  تونۇساڭمۇ يۈزەكى، تەقلىدىي تونۇساڭ، ئەقلىڭنى ئىشلىتىپ، ئىلىم ئۆگىنىپ بۇ ھەقىقەتلەرنى تونۇمىساڭ، ھېچنېمىنى ئويلىمىساڭ، چۈشەنمىسەڭ، ئىزدەنمىسەڭ، ھايۋاندەك يەپ ئىچىپ ئويناپ يۈرىۋەرسەڭ، ماڭقۇرتتەك ياشايسەن.. دېگەندەك چۈشەنسەك بولىدۇ. ئۆزىنى تونۇغان رەببىنى تونۇيدۇ دېگەن ھېكمەت ئىشلارنىڭ ئۈمىدلىك تەرىپى. بۇنىڭ ئەكسى مەنىسى (مەفھۇمى مۇختەلىف) بولغان «ئۆزىنى تونۇمىغان رەببىنى تونۇمايدۇ» دېگەن سۆز ئىشلارنىڭ قاباھەتلىك تەرىپى. ھازىر بىزدە ئۈمىدلىك تەرەپ بىلەن قاباھەتلىك تەرەپنىڭ قايسىسىنىڭ سالمىقى ئېغىر؟ ھايات-مامات، غەلىبە ياكى مەغلۇبىيەت كۆز ئالدىمىزدا تۇرغان مۇشۇ دۇنيادا مۇشۇنداق مۇھىم مەسىلىلەردە تەپەككۇر قىلمىغان كاللا، سىلكىنمىگەن ۋىجدان، تىترىمىگەن يۈرەكلەردە مەسىلە بار دەپ قارىساق بولىدۇ.

0

تېما

0

دوست

96

جۇغلانما

يىڭى ئەزا

ئۆسۈش   32%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  32232
يازما سانى: 6
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 0
تۆھپە : 30
توردىكى ۋاقتى: 2
سائەت
ئاخىرقى: 2015-1-8
يوللىغان ۋاقتى 2014-11-29 23:06:38 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
ھەقىقەتەن ياخشى تېمىكەن، رەھمەت
كىرگەندىن كېيىن ئىنكاس يازالايسىز كىرىش | دەرھال تىزىملىتىش

Powered by Discuz! X2.5(NurQut Team)

( 新ICP备06003611号-1 )