NASA: يۈتۈپ كەتكەن مارسنى تەكشۈرۈش ماشىنىسى تېپىلدى

bilimhumar

يۈتۈپ كەتكەن مارسنى تەكشۈرۈش ماشىنىسى تېپىلدى

بىلىمخۇمار
2015-يىلى 1-ئاينىڭ 23-كۈنى


ياۋروپا ئالەم تېخنىكىسى ئىدارىسى 2003-يىلى «مارس تېز يەتكۈزۈش ماشىنىسى» (Mars Express) دېگەن پروگراممىسى (mission) نىڭ بىر قىسمى سۈپىتىدە مارسقا ئىنگلىزچە «Beagle 2» دەپ ئاتىلىدىغان بىر مارسنى تەكشۈرۈش ماشىنىسىنى ماڭدۇردى. بۇ ماشىنىنىڭ ۋەزىپىسى مارسنىڭ ئۈستىدىكى قەدىمقى ۋە ھازىرقى ھاياتلىقلارنىڭ ئالامەتلىرىنى ئىزدەش بولۇپ، ئەسلىدىكى پىلان بويىچە بۇ ماشىنا 2003-يىلى 25-دىكابىر كۈنى مارسنىڭ يۈزىگە قونۇپ، يەر يۈزىگە ئۇچۇر ماڭدۇرۇشنى باشلىشى كېرەك ئىدى.  ئەمما بۇ ماشىنا مارسنىڭ ئاتموسفېراسىنىڭ ئىچىگە كىرگەندىن كېيىن، ئۇ يەر يۈزىگە سىگنال ماڭدۇرۇشتىن توختاپ، يوقاپ كەتتى.  شۇنىڭ بىلەن 2004-يىلى 2-ئايدا ياۋروپا ئالەم تېخنىكىسى ئىدارىسى رەسمىي ھالدا بۇ ماشىنىنىڭ يوقاپ كەتكەنلىكىنى جاكارلىدى [1] .   

شۇنىڭدىن كېيىن ئامېرىكا ۋە ياۋروپانىڭ بىر قانچە ئالەم ئۇچقۇرلىرى يۈتۈپ كەتكەن بۇ ماشىنىنى ئىزدىگەن بولسىمۇ، ئۇنى تاپالمىغان ئىدى.  ئەمما يېقىندا ناسا نىڭ «مارسنى تەكشۈرۈپ ئوربىتلىغۇچى» (Mars Reconnaissance Orbiter) دېگەن ئالەم ئۇچقۇرى ھېلىقى يوقاپ كەتكەن مارس ماشىنىسىنى تاپقان بولۇپ، بۇ ئىش 2015-يىلى 16-يانۋار كۈنى ئامېرىكىنىڭ كۆپلىگەن مېدىيە تاراتقۇلىرىدا خەۋەر قىلىندى.

1-رەسىم: «مارسنى تەكشۈرۈپ ئوربىتلىغۇچى» رەسىمگە تارتقان مارسنىڭ ئۈستىدىكى بىر كۆرىنىش.  بۇ رەسىمدە «Beagle 2» دېگەن ماشىنىنىڭ مارسنىڭ ئۈستىدىكى ئورنى «Beagle 2» دېگەن سۆز بىلەن كۆرسىتىلگەن.

2-رەسىم: بۇ بىر قىياس بىلەن سىزىلغان رەسىم بولۇپ، ئۇ «Beagle 2» نىڭ مارسنىڭ يۈزىدە تېپىلغاندىكى ئەھۋالىنى كۆرسىتىدۇ.

3-رەسىم:  ناسا نىڭ «مارسنى تەكشۈرۈپ ئوربىتلىغۇچى» ناملىق ئالەم ئۇچقۇرى.  ئۇ 2006-يىلى 10-مارت كۈنى مارس ئوربىتىسىغا كىرگەن بولۇپ، ھازىرمۇ مارسنى ئايلىنىپ تەكشۈرۈش ئېلىپ بېرىۋاتىدۇ.  بۇ ئالەم ئۇچقۇرىنىڭ ئوربىتىسىنىڭ مارس بىلەن بولغان ئەڭ يېقىن ئارىلىقى 426 كىلومېتىر بولۇپ، ئۇ ھەر 35.5 سائەتتە مارسنى بىر قېتىم ئايلىنىدۇ.  ئۇنى ناسا مەركىزى ج پ ل (JPL) باشقۇرىدۇ.  

ئىنگلىزچە «Beagle» دېگەن سۆز ئەسلىدە «HMS Beagle» دېگەن پاراخوتنىڭ ئىسمىدىن كەلگەن بولۇپ، «تەبىئىي تاللاش نەزەرىيىسى» نى ئىجات قىلغان چارلېس دارۋىن (Charles Darwin) ئىككى قېتىم ئاشۇ پاراخوتقا چىقىپ، ئىلمىي تەكشۈرۈش ئېلىپ بارغان ئىكەن.  ھەمدە ئۇنىڭ يۇقىرىدىكى نەزەرىيىنى بايقىشىغا ئاشۇ 2 قېتىملىق تەكشۈرۈش سەپىرى سەۋەب بولغان ئىكەن [2].

ناسا 2004-يىلى مارسقا قوندۇرغان «ئىرادە» (Spirit) بىلەن «پۇرسەت» (Opportunity) ناملىق ئىككى مارسنى تەكشۈرۈش ماشىنىسىنىڭ ۋەزىپىسى «سۇ ئالامەتلىرىنى ئىزدەش» ئىدى.  ناسا 2012-يىلى مارسقا قوندۇرغان «ھەۋەسكار» (Curiosity) ناملىق مارسنى تەكشۈرۈش ماشىنىسىنىڭ ۋەزىپىسى بولسا «جانلىقلار ياشىيالايدىغان مۇھىتلارنىڭ يىپ ئۇچلىرىنى تېپىش» تىن ئىبارەت بولغان ئىدى.  بۇلارغا قارىغاندا «Beagle 2» ناملىق ماشىنا قەدىمقى ۋە ھازىرقى جانلىقلارنىڭ ئالامەتلىرىنى ئىزدەشتىن ئىبارەت بىر چوڭ ئىشنى نىشان قىلغان بولسىمۇ، ئۇ مارسقا مۇۋەپپەقىيەتلىك قونالمىدى.

ناسا نىڭ «ھەۋەسكار» ناملىق ماشىنىسىنىڭ ئېغىرلىقى بىر توننا ئەتىراپىدا بولۇپ، «Beagle 2» نىڭ ئېغىرلىقى بولسا ئاران 35 كىلوگرام ئەتىراپىدا ئىكەن.  ناسا مەركىزى ج پ ل دىكى بىر پروجېكت مەسئۇلى رىچارد زۇرېك (Richard Zurek) نىڭ دېيىشىچە [1]، «ھەۋەسكار» نىڭ ئۈستىدىكى رەسىم ئاپاراتىنىڭ پەرق ئېتىش ئىقتىدارى بۇرۇنقى ماشىنىلاردىكى كامېرالار بىلەن سېلىشتۇرغاندا 10 ھەسسە ياخشى بولۇپ، بۇ ماشىنا ھازىرغىچە مارسنىڭ ئۈستىدىكى باشقا نەرسىلەردىنمۇ بىر قانچىسىنى تېپىپ چىققان.  

«ھەۋەسكار» ھازىرمۇ مارسنىڭ ئۈستىدە تەكشۈرۈش ئېلىپ بېرىۋاتقان بولسىمۇ، مېنىڭ پەرىزىمچە ئۇنىڭ «Beagle 2» بىلەن بولغان ئارىلىقى بەك يىراق بولغاچقا، ئۇ«Beagle 2» تېپىلغان يەرگە كېلىپ، نېمە ئىش بولغانلىقىنى تەكشۈرۈپ بېقىش ئىمكانىيىتى يوق.

4-رەسىم: «ھەۋەسكار» ناملىق مارسنى تەكشۈرۈش ماشىنىسى.  ئۇ ھازىر مارسنىڭ ئۈستىدە تەكشۈرۈش ئېلىپ بېرىۋاتىدۇ.  

5-رەسىم:  بىزنىڭ ئىدارە «ھەۋەسكار» نى ياسىغاندا، ئۇنىڭدىن ئىككىنى ياسىغان بولۇپ، ئۇنىڭ يەنە بىرسى ھازىر بىزنىڭ ئىدارىدە كۆرگەزمە قىلىنىۋاتىدۇ.  بۇ ماشىنىنىڭ چوڭ-كىچىكلىكى مارستىكىسى بىلەن ئوپمۇ-ئوخشاش.


پايدىلىنىش ماتېرىياللىرى:

[1] Mars orbiter rediscovers long-lost Beagle 2 lander
<http://www.latimes.com/science/s ... 0116-story.html>

[2] Beagle 2
http://en.wikipedia.org/wiki/Beagle_2

[3] Mars Reconnaissance Orbiter
<http://en.wikipedia.org/wiki/Mars_Reconnaissance_Orbiter>

[4] Mars Science Laboratory
http://mars.jpl.nasa.gov/msl/

babur-7

تېمىلىرىڭىز ئۈزۈلۇپ قالمىسۇن  ،  ئاللاھدىن  ئىشلىرىڭىزغا ئاسانلىق تىلەيمەن  .

huxkar

ياخشى تىمىلارنى تىخىمۇ كۆپ يوللىشىڭىزنى ئۈمۈد قىلىمەن .ئاللاھ ئىشلىرىڭىزنى  ئوڭوشلۇق قىلسۇن

sawda571

«يۈتۈپ كەتكەن » دىگەن سۆزنىڭ كەينىگە بىر پەش قويۇۋېتىپ ئاندىن ، مارسنى تەكشۈرۈش ماشنىسى تېپىلدى ، دەپ يازسا بولغۇدەك . بولمىسا دەرھال ئوقۇماققا مارس يۈتۈپ كەتتىمۇ ياكى مارسنى تەكشۈرۈش ماشىنىسى يۈتۈپ كەتتىمۇ ، ئاڭقىرغىلى بولماي قالىدىكەن .

karakulagga

رەھمەت سىزگە بىلىمخۇمار ئاكا.

el1866

ئىسىل تىمىلىرىڭىز ئۇزۇلمىگەي.

alim0070

مۇشۇ ئامىرىكىنىڭ پەن-تىخنىكىسىغا قول قويماي ئامال يوق ..ئامىرىكا ئىشلىگەن نەرسىلەر زادى جۇڭگونىڭكىدىن ياخشى جۇمۇ ..

بۈگۈن يەنە بىر خەۋەر بار ， ئامىرىكا 2011-يىلى (Curiosity)  دەپ ئاتىلىدىغان بىر مارسنى تەكشۈرۈش ماشىنىسىدىن تاتىلغان بىر پارچە رەسىم پۈتۈن دۇنيادىكى ئالەم ھەۋەسكارلىرىنى قىزىقتۇردى . بۇرەسىمدە مارىس تەكشۈرۈش ماشىنىسىنى بىرسىنىڭ ئوڭشاۋاتقان قىياپىتى سايە ئارقىلىق كۆرۈنگەن ،بۇ رەسىم مارىستا ھەقىقەتەن جانلىقنىڭ بارلىقىغا يەنە بىر ئىسپات بولدى ... توۋااااا..............

ablimitt

sawda571 يوللىغان ۋاقتى  2015-1-24 17:59
«يۈتۈپ كەتكەن » دىگەن سۆزنىڭ كەينىگە بىر پەش قويۇۋېتىپ ...

يۈتۈپ كەتكەن، كونىراپ دەز كەتكەن كىملىكلەر قايتا بىجىرىپ بېرىلىدۇ.

  يۇقارقى جۈملىدە ‹‹يۈتۈپ كەتكەن، يۇقاپ كەتكەن›› دىن ئىبارەت ھادىسە ئىككى ياكى ئىكىدىن ئارتۇق بولغاندا ئايرىش ئۈچۈن پەش قۇيۇلىدۇ. ‹‹مۇئەللىمىڭىز ئۇيغۇر تىلى›› دەرىسلىگىدە تىنىش بەلگىلېرىنىڭ رولىنى سۆزلىگەندە بىلىپ قالارسىز...