كەنتلەر كەنت تارىخىنى تۈزۈشى زۆرۈر
رېن ۋەنمىڭ
مۇخبىرلار يېزىغا بېرىپ كەنتنىڭ بۇرۇنقى ئىشلىرى ھەققىدە زىيارەت قىلغاندا، كەنتنىڭ تارىختىكى بۇرۇنقى ئادەم، ئىش، تەبئىي مەنزىرە ۋە ئىجتىمائىي شەكىل قاتارلىقلارنى ئىگىلەش ئۈچۈن كۆپىنچە كەنتتىكى پېشقەدەملەرنى ئىزدەيدۇ. ھالبۇكى ئەمەلىيەتتە، پېشقەدەملەرنىڭ يېشى ۋە سالامەتلىكى سەۋەبىدىن، ئەستە تۇتۇش ۋە ئىپادىلەش قابىلىيىتى ئېغىر دەرىجىدە تۆۋەنلىگەنلىكتىن، تەمىنلەپ بەرگەن مەزمۇنىنىڭ كەمتۈك بولۇشىدىن خالى بولالمايدۇ. شۇڭلاشقا، بۇ خىل يول ئارقىلىق توپلانغان ماتېرىيالمۇ پەقەتلا ئايرىم سۆز، ئايرىم گەپ خالاس، ئۇنىڭدىن كەنت تارىخىغا دائىر ھەقىقىي، مول ئۇچۇرلارغا ئېرىشمەك قىيىن.
بۇ خىل ئەھۋال نۆۋەتتىكى ئىنتايىن كەسكىن بولغان رېئال مەسىلىنى كۆرسىتىپ بەردى: يەنى جايلاردىكى كەنتلەرنىڭ كۆپىنچىسىدە ماتېرىيال كۆرۈشتە يېزا تارىخى ياكى يېزا تەزكىرىسى بولماسلىق.بۇنىڭدىن ئەۋلادمۇ ئەۋلاد ئاغزاكى يەتكۈزۈش ئارقىلىق، كېيىنكى كەنت ئاھاللىرى كەنتنىڭ تارىخىغا قارىتا بىلگەنلىرى چوقۇ مبارغانسېرى ئازلايدىغانلغىنى قىياس قىلغىلى بولىدۇ. تارىختىكى ھەقىقىي ئەھۋال بىلەن بارغانسېرى يېراقلىشىدۇ ھەتتا ئېغىر دەرىجىدە ئۇچۇر ئۈزۈلۈپ قېلىشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.
بۈگۈنكى كۈندە، كەڭ يېزا ياشلىرىغا نىسبەتەن، تېخىمۇ مۇھىمى تېرىكچىلىك قىلىش، سىرىتقا چىقىپ پۇل تېپىش. ناۋادا ھەممە ئادەم كەنتنىڭ ئۆتمۈشى ۋە بۈگۈنىگە قىزىقمىسا، ئۇزۇن بولمىغان كەلگۈسىدە، شۇ ۋاقىتتىكى يېشى چوڭلارمۇ كەنتنىڭ بۇرۇنقى ئىشلىرى ھەققىدە قىممىتى بار، ئىشەنچىلىك ھېچقانداق يىپ ئۇچى بىلەن تەمىن ئېتىپ بېرەلمەيدۇ، كىشىلەر تارىخىنى ئەسلىگەندە، پەقەت كۆزئالدىدىكى نەچچە چاقىرىم يىراقتىكى جاينىلا كۆرەلەيدۇ، بىلىدىغىنى يەنىلا بوۋىسى، ئاتىسى ۋە ئۆزىنىڭ بىر نەچچە ئەۋلاد كىشىلىرى ھەمدە شۇ دائىرىدىكى ئەھۋاللار خالاس.
كەنت ئاھاللىرى كەنت تارىخىنى چۈشىنىشى كېرەك. كەنت تارىخى ئوقۇتۇش ماتېرىيالى بولۇپ، كەنت ئاھاللىرىنىڭ كەنتنىڭ پەيدا بولۇشى ۋە تەرەققىيات تارىخى، كەنتنىڭ تارىختىكى مەشھۇر شەخىسلەرنىڭ ئىش-ئىزلىرى ۋە يۈزبەرگەن ئىسسىق-سوغۇقلارنى ئىگەللەپلا قالماي، يەنە كەنت ئاھاللىرىنىڭ يۇرتىغا بولغان ھېسسىياتى ئاشۇرۇلۇپ، ئۇلارنىڭ يۇرتىنى قۇرۇش ئاكىتىپچانلىقى ئۆستۈرۈلىدۇ، ئۇلارنىڭ يۇرتىغا بولغان پەخىرلىنىش تۇيغۇسىنى يېتىلدۈرگىلى بولىدۇ. كەنتنىڭ ئىلگىرىكى تارىخى كەنت ئاھاللىرىنىڭ گۈللىنىش بۇرچىنى ھېس قىلدۇرىدۇ، كەنتنىڭ ئىلگىرىكى جاپا-مۇشەققەتلىرى كەنت ئاھاللىرىنىڭ ئالغا ئىلگىرىلەش جاسارىتىنى ئۇرغۇتىدۇ.
نۆۋەتتە، ئېلىمىزنىڭ نۇرغۇن كەنتلىرىدە ئىشخانا ئورۇنلىرى تەسسىس قىلىندى ھەمدە دېھقانلار كۇتۇپخانىسى ئېچىلدى. ئەگەر كەنت تارىخىنى كەنتنىڭ ئىككى كومىتېت ئىشخانىسى ياكى دېھقانلار كۇتۇپخانىسىغا قويۇپ قويغاندا، كەنت ئاھاللىرىنىڭ ئوقۇشىغا قولايلىق بولۇپلا قالماي، يەنە تاشقى تەشۋىقاتنىڭ مۇھىم ۋاستىسى قىلىشقىمۇ بولىدۇ.
شارائىتى بار كەنتلەر كەنت تارىخىنى تۈزسە بولىدۇ، كەنت تارىخىنى يېزىق، سۈرەت، ئۈن-سېن ماتېرىيالى قاتارلىق شەكىللەرئارقىلىق خاتىرە قالدۇرۇپ، كەنتنىڭ مۇھىم ئارخىبى قىلىپ ياخشى ساقلىغاندا، ئەۋلادلار ئۈچۈن پايدىلىنىش، ئۈگىنىشكە بولىدىغان ئوقۇتۇش ماتېرىيالى بىلەن تەمىن ئەتكىلى بولىدۇ.
|