قولاي تىزىملىك
كۆرۈش: 981|ئىنكاس: 9

مۇقىمي: ئۇيغۇرلاردا ئىلىم قىممىتى ۋە ئالىم ھۆرمىتى

[ئۇلانما كۆچۈرۈش]

12

تېما

3

دوست

1304

جۇغلانما

تىرىشچان ئەزا

ئۆسۈش   30.4%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  33865
يازما سانى: 41
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 29
تۆھپە : 398
توردىكى ۋاقتى: 44
سائەت
ئاخىرقى: 2016-4-9
يوللىغان ۋاقتى 2016-3-11 22:24:53 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
ئۇيغۇرلاردا ئىلىم قىممىتى ۋە ئالىم ھۆرمىتى


نۇرئەلى كاشغەر مۇقىمي



‹‹ئۇنىڭ ئىددىيسى بۈگۈنكى ئۇيغۇرلاردىن ئەللىك يىل ئالغا كەتكەن ئىدى.››
         -ئەختەم ئۆمەرنىڭ ‹‹ئۇ كەلمەسكە كەتتى››  ناملىق ئەسىرىدىن.


يازغۇچى ئەختەم ئۆمەر بىلەن ئەدەبىي تەنقىدچى يالقۇن روزى ئابدۇشۈكۈر مۇھەممەتئىمىنگە ئاتاپ يازغان شۇ مەرسىيەلەرنى  ھەر قېتىم ئوقۇسام  تا ھازىرغىچە يۈرىكىمنى ئېزىدۇ. يالقۇن روزى يازغان ‹‹ئۇيغۇرلاردا ئىجادىيەتنىڭ قىممىتى ۋە ئىجادكارنىڭ قىسمىتى›› ناملق ماقالىسىمۇ مەن قايتا -قايتا ئوقۇغان ئەسەرلەرنىڭ بىرى. بۇ ماقالە ئەسەرلەر ئابدۇشۈكۈر مۇھەممەتئىمىننىڭ  ھاياتىىنى تەسىرلىك ھەم قىسقا ئەكس ئەتتۈرۈپ بەرگەن ئەسەرلەر. نېمە سەۋەبتىن  يىگىرمە يىل بۇرۇن يېزىلغان شۇ ماقالىلەرنى تىلغا ئالدىم؟  
تەرەققىياتنىڭ تېزلىشىشى، ئۇچۇرنىڭ چاقماق تېزلىكىدە جاھانغا يامرىشى ، مەتبۇئاتنىڭ تورلىشىشى بۈگۈنكى ئىلغار مەدەنىيەتنىڭ بىر كۆزنىكىدۇر.
ئۇيغۇر خەلقى تارىختا قەدىمدىن تارتىپلا ئىلىم جەھەتتە ئېسىل مەدەنىيەت ياراتقان خەلق.  مىڭ يىللىق قەدىمىي ئەسەر، شاھانە داستان ‹‹قۇتادغۇبىلىك››تە :
بىل بىلىم مەنىسى بىلىم نېمە دەر،
بىلىم ئۇ ساقايتۇر كېسەل بولسا ئەر.
بارچە ئىشىڭنى ئەقىل بىرلە قىل،
بىلىم بىرلە نامىڭنى ساقلاشنى بىل.
دېگەندەك مىسرالار ئارقىلق يۈسۈپ خاس ھاجىپ شۇ دەۋىردىكى كىشلەرگە بىلىمنىڭ رولىنى تونۇتقان، ئۇنىڭ كىتابى دۆلەت باشقۇرۇشنىڭ قوللانمىسى سۈپتىدە قوللىنىلغان.
مەھمۇد كاشغەرىي ‹‹دىۋانۇ لۇغەتىت تۈرك›› تە :‹‹ ئالىم بولۇپ بىلىمىڭ تارات››، ‹‹ئىز- بىراۋنىڭ ماڭغانلىقىنى كۆرسىتىدۇ.›› دېگەندەك ھېكىمەتلەر ئارقىلىق ئىلىملىك بولۇشقا ئۈندەش، ئىلمنىڭ مۇھىملىقى ئۈستىدە توختالغان .
دەۋىر ئۇچقاندەك تەرەققىي قىلىۋاتقان، زامانىۋىيلاشقان، مەتبۇئات شەخىسلەشكەن ۋە تورلاشقان بۇ جەمئىيەتتە، ئۇيغۇرلاردا  ئىلىمنىڭ قىممىتى قانداق؟ ئالىمنىڭ قەدىرىچۇ؟
ئەلۋەتتە قەدىرلەش ۋە قەدىرلىنىش ياخشى .  ياخشى تەرىپى خېلى گەۋدىلىك . ئىقتىساد، پىسخولوگيە ، ساغلاملىق، تەربىيە قاتارلىق جەھەتلەردىكى لېكسىيەنى دەل ۋاقتىدا خەۋەردار بولۇپ ئاڭلاش تورلاشقان دەۋىرنىڭ ئىلغار كۆزنىكى.  دەرىسلەرنى توردا ئاڭلاش، ئېلىكىتاب ئارقىلىق ئوقۇش ئۇسۇلى ، ھەرخىل ئەپلەردىن پايدىلىنىپ تىل ئۈگۈنۈش ، بىلىم ئېلىش قاتارلىق تەرەپلەرنىڭ ھەممىسى بۈگۈنكى  ئىلىمنىڭ زامانىۋىليىششىنىڭ بىر تەرىپى.
ئالىمنىڭ ھۆرمىتىنى تورلادا ، مۇنبەرلەردە ئاشۇرۇپ قىلدۇق، ئۈندىدار دوستلار چەمبىرىكى قاتارلىق تارقىتىش ۋاستىلىرى ئارقىلىق رەسىملىرىنى ، شئېرلىرىنى، تەتقىقات ئەسەرلىرىنى يوللاشتۇق.  بۇ تەرەپتە بىز گېزىت- ژورنالدىن نەچچە ھەسسە ئالدىدا ماڭدۇق .  بىراق ئاز بىر قىسىم ‹‹ئۇلۇغلار››نىڭ  قىلغانلىرىمۇ ئادەمنى ھەقىقەتەن چۆچىتىدۇ.
ئالىمنىڭ قەدىرىنى ، ئەمگەك مېۋىسىنىڭ ھۆرمىتىنى قىلمىغان ئەھۋاللارمۇ  كۈنسايىن  كۆپىيىپ مېڭىۋاتىدۇ.
ئۈندىدار چەمبىرىكى ۋە بەزى سالون، مۇنبەرلەردە ‹‹ قېرىنداش›› دېگەندەك شئېر لارنىڭ ئاپتۇرى ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر دەپ كۆچۈرۈپ يۈرۈپ بىر-بىرىگە يوللاپ يۈرىدۇ.  مەن ئا.ئۆتكۈرنىڭ ھەممە كىتابلىرىنى دېگۈدەك نەچچە رەت ئوقۇپ چىقتىم. بىراق ئۇنداق مەزمۇندا شئېر ئۇچراتمىدىم. ئالدىن كۆرەر ‹‹ئەرباب››لارنىڭ نېمە مەقسەتتە بۇنى يوللاپ چىقىرىپ يۈرگىنىنى بىلمىدىم.
‹‹گۆش يېسەڭ ئىتىڭغا ئاشمىدى سۆڭەك›› دېگەن شئېرنى يوللاپ ئاپتۇرى مۇھەممەد سالھ داموللا ھاجىم دېگەندەك جۆيلىمىلەرنى  قىلىپ ئۈلگۈردى.  ھەتتا ئالىمنىڭ سۈرەتلەردىن تارتىپ كىرىشتۈرۈپ ئەسەرنىڭ ‹‹چىنلىقى››نى ئاشۇرماقچى بولدى.
‹‹پاساھەتلىك ھېكىمەت››لەردىن بىر نەچچىنى توپلاپ  ئاپتۇرى ئابدۇقادىر داموللا دېگەن ھەجىۋىلەرنى كۆرۈپ كۆڭلۈم ئېلىشتى. ئۇ ئالىمنىڭ ھېكىمەتلىرىنى ‹‹مىفاتۇل ئەدەب ›› ۋە باشقا كىتابلىرى ئارقىلىق خەۋەردار بولغاچقا  بۇ توغرۇلۇق سۈكۈت قىلدىم خالاس.
مۇنبەرلەردە، بولۇپمۇ دوستلار چەمىرىكىدە ‹‹پاساھەتلىك›› ئىبارىلەرنىڭ ئاپتۇرلىقى كۆپىنچە ئابدۇقادىر جالالىدىن ئۈستىگە يۈكلەنگەن.  ئابدۇقادىر جالالىدىننىڭ كىتابلىرى بىلەنمۇ پىششىق تونۇش بولغاچقا بۇ ‹‹ئاقىلانىلىك›› بىر نېمە دېيەلمىدىم.
ھەتتا بۇنىڭدىن يۈسۈپ خاس ھاجىپ بىلەن مەھمۇد كاشغەرىيمۇ چەتتە قالمىدى. ئەرزىمەس يازمىلارنىڭ ئاپتۇرلىقىنى بۈيۈك ئالىملىرىمىز ئېلىپ رولغا چىقىۋەردى. بۇ ئاشقۇنلىققا نېمە دەي!؟
بىزدە ئالىمنىڭ ھايات ۋاقتىدا قەدرىنى قىلىماي كۆز يۇمغاندا ھاز ئاھىدىغانلىرىمىز كۆپ.  كىتابلىرىنى ئوقۇپ باقىدىغانلار ، تەپەككۇر يۈرگۈزدىغانلار ئاز، ئاڭلاپ يۈرۈپ سۆزلەيدىغانلار كۆپ. ئىلىم ۋە ئالىمنىڭ قەدىرىنى قىلىپ قويايلى، ئىلىمنى قەدىرسىز كۆرگەنلەر ھامان بىر كۈنى ئۆزىنى قەدىرسىز كۆرىدۇ.  بۈيۈك تەشەببۇسلاردىن ، ئۇلۇغ شوئارلاردىن كۆرە ئەمەلىي ھەركىتىمىز ، غۇرۇرىمىز بىلەن ئالىمنىڭ ھۆرمىتىنى قىلايلى.  ئەسەرلىرىنى ئوقۇپ تۇرايلى، ئوقۇيالمىساق ئوقۇغانلارنى ھۆرمەت قىلايلى. ئۆز ئىچىمىزدىن چىققان ئالىملىرىمىزنى ئۆز قولىمىز بىلەن ئۆلتۈرمەيلى.  مىڭ يىللار بېرى ياشىغان ئالىملار، يۈز يىللار ياشىغان ئالىملار كىچىككىنە شۆھرەتنىڭ قۇربانى بولمىسۇن،  ۋاقىتسىز ئايرىلغان ئەل ئۈچۈن سوققان يۈرەكلەرگە يۈرەكتىن ئورۇن بېرەيلى.
uyghuray

1

تېما

0

دوست

3328

جۇغلانما

ئاكتىپ ئەزا

ئۆسۈش   44.27%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  41175
يازما سانى: 332
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 2
تۆھپە : 998
توردىكى ۋاقتى: 130
سائەت
ئاخىرقى: 2016-4-9
يوللىغان ۋاقتى 2016-3-12 19:02:45 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
‹‹ئۇنىڭ ئىددىيسى بۈگۈنكى ئۇيغۇرلاردىن ئەللىك يىل ئالغا كەتكەن ئىدى،   مەن بۇنداق 50 يىل ئالدىغا ئۆتۈپ كەتتى دەيدىغان ھاماقەت، دۆت ئادەملەرگە ھەيران قالىمەن. ھازىرقىدەك يېڭى بىلىملەر، يېڭى ئىدىيەلەر ئۈزلۈكسىز پەيدا بولۇپ تۇرىۋاتقان زامانىۋىي جەمئىيەتتە بىر ئادەمنىڭ ئىدىيەسى قانداقسىگە 50 يىل ئالغا ئۆتۈپ كېتەلەيدۇ؟ مېنىڭچە ھازىرقى ياشلار بۇرۇنقى قېرىلاردىن نەچچە ھەسسە ئېشىپ كەتتى، ھەم توختىماي ئالغا ئىلگىرلەۋاتىدۇ، بۇنىسى ھەقىقەتتۇر. بىز ئەلۋەتتە ئابدىشۈكۈر مۇھەممەتئىمىننىڭ توغرا ھالەتتە يېزىلغان كىتاب ۋە ماقالىلىرىنى ھۆرمەت تۇيغۇسىدا تۇرۇپ ئوقۇيمىز، لېكىن ئۇنىڭ ھەممىلا ئەسىرىنىڭ توغرا بولۇشى ناتايىن. ماركىسىزىمنىڭ سىرتمىقىدىن چىقالمىغان ئالىمنىڭ ماقالىلىرى خەلقئارادا ئېتىراپ قىلىنمايدۇ، چۈنكى ھازىرقى دۇنيا ئەڭ ئىلغار كۆز قاراشنى تەشەببۇس قىلىۋاتىدۇ. دۆلىتىمىزمۇ ماركىسىزمنى جۇڭگوچە ئالاھىدىلىككە ماسلاشتۇردى، سوتسىيالىزم قۇرۇشتا جۇڭگوچە سوتسىيالىزىم قۇرۇش يولىنى تاللىدى.

0

تېما

1

دوست

2042

جۇغلانما

ئاكتىپ ئەزا

ئۆسۈش   1.4%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  33767
يازما سانى: 152
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 0
تۆھپە : 630
توردىكى ۋاقتى: 117
سائەت
ئاخىرقى: 2016-3-25
يوللىغان ۋاقتى 2016-3-12 20:15:01 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
ئۇ قېرىلار ئەينى يىللىرى سىزدەك ياش ئىدى،لىكىن ئۇلار ياشلىقىدا قېرى ياش دەپ ئايرىپ ئولتامىغان بەلكى خەلقىم دەپ ئۇگەنگەن ۋە بىزلەرگە ياخشى نەسىھەتلەرنى قالدۇرغان

0

تېما

1

دوست

2042

جۇغلانما

ئاكتىپ ئەزا

ئۆسۈش   1.4%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  33767
يازما سانى: 152
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 0
تۆھپە : 630
توردىكى ۋاقتى: 117
سائەت
ئاخىرقى: 2016-3-25
يوللىغان ۋاقتى 2016-3-12 20:15:22 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
ablimit007 يوللىغان ۋاقتى  2016-3-12 19:02
‹‹ئۇنىڭ ئىددىيسى بۈگۈنكى ئۇيغۇرلاردىن ئەللىك يىل ئالغ ...

ئۇ
uyghuray

0

تېما

0

دوست

1021

جۇغلانما

تىرىشچان ئەزا

ئۆسۈش   2.1%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  52031
يازما سانى: 85
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 0
تۆھپە : 312
توردىكى ۋاقتى: 40
سائەت
ئاخىرقى: 2016-4-8
يوللىغان ۋاقتى 2016-3-12 21:20:43 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
مىللىتىمىز يەنى ئومومى خەلقىمىز،ئەزىز ئوغلانلىرىغا قەلىپ تورىدىن بۇرۇنلا ئورۇن بىرىپ ،ئابىدىسىنى تىكلەپ بولغان بولىدۇ.مانا بۇ خەقىمىزنىڭ بۈيۈك كىشىلىرىگە بەرگەن ئەڭ كاتتا مۇكاپاتى.

1

تېما

7

دوست

8927

جۇغلانما

تۆھپىكار ئەزا

ئۆسۈش   78.54%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  27382
يازما سانى: 1061
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 0
تۆھپە : 2622
توردىكى ۋاقتى: 274
سائەت
ئاخىرقى: 2016-4-9
يوللىغان ۋاقتى 2016-3-12 22:39:58 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
ablimit007 يوللىغان ۋاقتى  2016-3-12 19:02
‹‹ئۇنىڭ ئىددىيسى بۈگۈنكى ئۇيغۇرلاردىن ئەللىك يىل ئالغ ...

سىز نەچچە ياشقا كىردىڭىز ؟

0

تېما

0

دوست

812

جۇغلانما

دائىملىق ئەزا

ئۆسۈش   62.4%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  25878
يازما سانى: 62
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 0
تۆھپە : 250
توردىكى ۋاقتى: 38
سائەت
ئاخىرقى: 2016-4-8
يوللىغان ۋاقتى 2016-3-12 23:48:13 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
بۇرۇنقى مەشھۇر كىشىلىرىمىزنى ھۆرمەت ئىچىدە ئەسكە ئالساق بولىدۇ. ئەمما ئانىڭدەڭ  ئەۋلىيا ئەنبىيالادەك سۈپەتلەپ، قارغۇلارچە چوقۇنۇپ يۈرسەك بولمايدۇ. ھەر دەۋىرنىڭ ئادەملىرىنىڭ ئۆزىگە چۇشلۇق ئارتۇقچىلىقلىرى ھەم يىتەرسىزلىكلىرى بولىدۇ. ئاددىسى ھازىر بىز ئىچىۋاتقان پاكىز سۇمۇ بۇرۇندىنلا يەر ئاستىدا باركەنتۇق. شۇ تەييار سۇنىمۇ يەر ئۈستىگە ئېچىقىپ پايدىلىنىش ئەينى دەۋىردىكى ھېچقانداق ئېتى ئۇلۇغلانىڭ كاللىسىغا كەلمەي ئادەم بىلەن ھايۋان تەڭ ئىچىدىغان قاڭسىق كۆل سۈيىگە تەلمۈرۈپ ئولتۇرۇپتىكەن.

ئەركىن ئەزا

1

تېما

5

دوست

4721

جۇغلانما

ئاكتىپ ئەزا

ئۆسۈش   90.7%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  25909
يازما سانى: 288
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 7
تۆھپە : 1462
توردىكى ۋاقتى: 275
سائەت
ئاخىرقى: 2016-4-8
يوللىغان ۋاقتى 2016-3-12 23:53:54 |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
ablimit007 يوللىغان ۋاقتى  2016-3-12 19:02
‹‹ئۇنىڭ ئىددىيسى بۈگۈنكى ئۇيغۇرلاردىن ئەللىك يىل ئالغ ...

ئۇ بىر بالداق ، ئەسلا شۇتا ئەمەس (بارلىق ئىنسانلارنىڭ كېينكىلەرگە قالدۇرغىنى دېمەكچى)
50يىل ئەمەس 5مىنۇت دېيىشمۇ ئارتۇقچە بۇ پەقەت كىشىگە خوشامەت قىلىپ جان باقىدىغان كىشلەرنىڭ ئۇسۇلى.
تەدىرىجى تەرەققىيات داۋامىدا بىز نۇرۇغۇن كۆز-قاراشلارنى يېڭلاپ كەلدۇك(نۇرغۇن ئىشلاردا ئىنسانلارغا ئورتاق مۇتلەق توغراجاۋاپنى بىز ھازىرلاپ بۇلالمىدۇق)، شۇڭلاچقا ئىلگىركىلەرنىلام ئۇلۇغلاپ ھازىرقىلارنى چەتكە قېقىشمۇ ئانچە مۇۋاپىق ئەمەس يەنەھازىر قىلارنى ئۇلۇغلاپ بۇرۇنقىلارنىڭ نەتىجىلرىنى بىر تېيىنغا چىقىرىشمۇ ئەخمىقانىلىق.
ئىنكاسىڭىزنىڭ قىسمەن جايلىرىنى تازا مۇۋاپىق كۆرمىسەممۇ ئەسلىي مەخسىتىڭىزنى قوللايمەن.
سەمىمىيتىڭىزگە ئاپرىن ئېيتىمەن، مۇنبەردە سەمىمىي ئادەملەر بەكلام ئازلاپ كېتۋاتىدۇ.
داۋاملىق مۇشۇنداق دادىل پىكىر قاتناشتۇرۇشىڭىزغا تېلەكداشمەن.
كىرگەندىن كېيىن ئىنكاس يازالايسىز كىرىش | دەرھال تىزىملىتىش

Powered by Discuz! X2.5(NurQut Team)

( 新ICP备06003611号-1 )