نيۇتوننىڭ دىققەت قىلىنمىغان لوگىكىلىق خاتالىغى

pulsar

نيۇتوننىڭ بىرىنچى قانۇنىنىڭ مەزمۇنى:
جىسىملار تاكى سىرتقى كۈچ ئۇنىڭ ھەرىكەت ھالىتىنى ئۆزگەرتكەنگە قەدەر، ئۆزىنىڭ تۈز سىزىقلىق تەكشى ھەرىكەت ھالىتىنى ياكى تېنچ ھالىتىنى ساقلايدۇ.
نيۇتوننىڭ ئىككىنچى قانۇنىنىڭ مەزمۇنى:
جىسىم ئىگە بولغان تېزلىنىش جىسىمنىڭ ماسسىسىغا تەتۈر تاناسىپ، سىرتقى يىغىندى كۈچكە ئوڭ تاناسىپ بولىدۇ. ئۇنىڭ يۆنىلىشى سىرتقى يىغىندى كۈچنىڭ يۆنىلىشى بىلەن بىردەك بولىدۇ.

بىرىنچى قانۇندىن شۇنى بىلىشكە بولىدۇكى: جىسىمنى ھەرىكەتلەندۈرۈش ئۈچۈن كۈچ لازىم بولمايدۇ. كۈچ پەقەت جىسىمنىڭ ھەرىكەت ھالىتىنى ئۆزگەرتىدىغانلا سەۋەپ. ھەرىكەت ھالىتى ئۆزگەرگەنلا بولسا ئۇنىڭغا كۈچ تەسىر قىلغان بولىدۇ. پەلسەپە نۇقتىسىدىن شۇنى تەكىتلەپ قويۇشقا بولىدۇ: يەنى ھەرىكەت مۇتلەق، جىمجىتلىق نىسپىي بولىدۇ.

ئىككىنچى قانۇننى چۈشەندۈرۈشتىن بۇرۇن، تېزلىنىش دېگەن ئوقۇمنى چۈشەندۈرۈشكە توغرا كېلىدۇ: تېزلىنىش بىرلىك ۋاقىت ئىچىدىكى تېزلىكنىڭ ئۆزگىرىشچانلىقىدۇر. يەنى بىر مىنۇت ئىچىدە ماشىنىنىڭ تېزلىكى 60تىن 80گە چىقتى دېيىلسە، كېيىنكىسىدىن ئالدىنقىسىنى ئېلىۋېتىپ ۋاقىتقا بۆلىۋەتسىڭىز بولىدۇ. بۇنىڭدىن شۇنى بىلىشكە بولىدۇ: ماشىنىنىڭ دەسلەپكى ھالىتى 60 تىكى تېزلىكتە، بىر مىنۇتتىن كېيىن 80گە چىقتى، دېمەك، بىرىنچى قانۇنغا ئاساسەن، ماشىنىنىڭ  ھەرىكەت ھالىتى ئۆزگەردى، دېمەك ئۇنىڭغا كۈچ تەسىر قىلدى، دېگەن گەپ.  
بىرىنچى قانۇن كۈچنىڭ ماھىيىتىنى ئېچىپ بېرىدۇ، ئىككىنچى قانۇن بولسا، كۈچنىڭ چوڭ-كىچىكلىكىنى ئېنىقلاپ بېرىدۇ. ئۇلار ئۇتتۇرىسىدا ماھىيەتلىك تولۇقلاشلا باركى، ئىنكارلىق مۇناسىۋەت يوق.
يەنە بىر تەرەپتىن، كۈچ جىسىمنىڭ جىسىمغا تەسىرى ئەمەس، بەلكى كۈچ بولسا جىسىملار ئارىسىدىكى ئۆزئارا تەسىردىن ئىبارەت. بۇ يەردىكى ئۆزئارا، دېگەن سۆز چۈشۈپ قالسا بولمايدۇ.
يەنە بىر گەپ: بىز بىر نۇقتىنى 21-ئەسىردە تۇرۇپ تەھلىل قىلىمىز. ئەمما نيۇتون بولسا بۇندىن تەخمىنەن 400 يىل بۇرۇنقى دەۋردە، شۇ دەۋردىن ھالقىغان ھالەتتىكى تەپەككۇرىدا تۇرۇپ كۆزىتىدۇ.

pulsar

ئەينى ۋاقىتتا، ئامېرىكا ئالەم قاتناش ئىدارىسى ئاپوللو 11-نومۇرلۇق ئالەم كېمىسىنى ئاي شارىغا  ئېلىپ چىقىپ مۇۋەپپىقىيەت قازانغاندا، بىر مۇخبىر مۇخبىر: سىلەر ئېينىشتىيىنغا ھاجىتىڭلار چۈشتىمۇ؟ دەپ سورىغىنىدا، «بىز نيۇتوننىڭ قانۇنلىرىدىنلا پايدىلاندۇق، ھازىرچە ئېينىشتىيىنغا ھاجىتىمىز چۈشمىدى» دېگەن جاۋابقا ئېرىشكەنىكەن.
ئىنسانىيەت تارىخىدا دەۋر بۆلگۈچ سەھىپە ياراتقان چوڭ ئىشتا ئىشلىتىلگەن قانۇن قانداق قىلىپ خاتا بولۇپ قالغان بولىدۇ؟ نەچچە يۈز يىلدىن بېرى شۇنچە مۇنەۋۋەر ئالىملار نېمىشقا كامبىرىج، ئوكىسفورد، خارۋارد قاتارلىق داڭلىق ئالىي مەكتەپلەردە پروفىسسور بولۇپ يۈرگەندۇ؟

ھاكىم

پىكىر بەرگىنىڭئىزگە كۇپ رەخمەت،بۇ مەسىلىلەرگە بىزنىڭ قارىشىمىز مۇنداق:{1}ئالدى بىلەن بۇ يەردىكى جىسىملار دىگەن ئاتالغۇنى چۇشۇنىشىمىزگە توغرا كېلىدۇ.چۇنكى ھەرىكەت قىلغۇچى ئاساسى ئوبىكىت جىسىم،جىسىملار بىلەن بارلىق جىسىملار بىر ئۇقۇممۇ قانداق؟ئۇ بارلىق مەۋجۇدىيەتنى كۇرسۇتەمدۇ ياكى قىسمەن دائىردىكى مەۋجۇدىيەتنى كۇرسۇتەمدۇ؟  بۇ مەسىلىنى ئايدىڭلاشتۇرۇش ئۇچۇن نيوتون ئالەملىك تارتىشىش كۇچى قانۇنى بىلەن ئۇزىنىڭ  نامىدىكى {ئۇزىمۇ مەڭگۇ چۇشۇنەلماي ئۇتكەن،شۇنىڭدىن كېيىنكى 300يىلدىن كۇپەرەك ۋاقىتتىن بۇيان بىرەر  فىزىكا ئالىمىمۇ  تۇلۇغى بىلەن چۇشەنمىگەن}ئۇچ قانۇننى 1684-يىلى ئېلان قىلغان،بۇ مەزمون {ئىنسانىيەت تارىخىدىكى ئەڭ ئۇلۇق ئالىملار--79-بەت-ئاپتورى  ئەنگىلىيەنىڭ داڭلىق پەننى ئوموملاشتۇرۇش مۇتەخەسىسى  ۋە مائارىپ مۇتەخەسىسى  يۇخان -فانتون-خېيلوڭجىئاڭ  پەن تېخنىكا نەشىرياتى2008-يىلى 5-ئايدا نەشىر قىلغان}،شۇ چاغدا ئىنسانلار شۇ دەۋىردە بىلىپ يەتكەن قۇياش سىستىمىسىنى غايەت زور مىخانىك سائەتكە ئوخشاتقان بولۇپ،بۇ  ئوخشىتىشنىڭ ئىزناسى  مۇشۇ كىتاپنىڭ  74-بېتىدە يەنە بار، نيوتون شۇ چاغدا بۇ سائەتنى ھەركەتلەندۇرگەن  كۇچنى تاپالماي  ئاخىرى {بىرىنچى تۇرتكە --يەنى تەڭرى}نى چاقىرغان،تەڭرى بۇ سائەتنى ھەركەتلەندۇرۇپ بولغاندىن كېيىن نيوتون تەڭرىنى يەنە ئۇزىتىپ قويغان،قالغاندىكى مەزمونلارنى بولسا ئۇنىڭ 3 قانۇنى چۇشەندۇرگەن ياكى تولۇقلىغان،{http://wuxizazhi.cnki.net/Article/KXST199602011.html--شۇ چاغدىكى 1-قول  ماتىريال  مۇشۇ تور بىكەتتىن تېپىلىدۇ}.شۇنىڭ بىلەن سىز بايا ئوتتۇرغا قويغان 1-2 قانۇنلار ۋە ئۇلارنىڭ تەپسىلاتلىرى  بارا-بارا دەرسلىكلەرنىڭ قاتارىدىن ئورۇن ئالغان.بىزنىڭ نيوتون ۋە ئۇنىڭدىن كېيىنكى قارقانداق بىر فىزىكا ئالىمى بۇ قانۇنلارنى تۇلۇق چۇشەنمىگەن دىيىشىمىزنىڭ سەۋەبىنى بىز ماركىسىزىمنىڭ ئاساسى پىرىنسىپلىرىنى   نيوتون قانۇنلىرىنىڭ مەيدانغا كېلىشىنىڭ ئالدى -كەينىدىكى مۇھىت بىلەن بىرلەشتۇرۇپ  تەھلىل قىلغاندىن كېيىن ئاندىن ھىس قىلدۇق.مۇشۇ جەريانلاردا كۇپلىگەن كىشىلەر بىلەن كۇپ تالاش- تارتىشلارمۇ بولدى،مەسىلەن {ئاسىيا كىندىگى }گېزىتىدىن مەڭنىك مۇللائەمەت،پىچان ناھىيەسىنىڭ مائارىپ سېپىدىن پېنسىيەگە چىققان پىشقەدەم مائارىپچى ئابلىتىپ  ئاكا ،،،قاتارلىقلار،ئۇلارنىڭ  چۇشەندۇرۇشىچە-- شۇ دەۋرلەردە نيوتوننىڭ ئالەمنى چۇشەندۇرۇشى شۇ دەۋىرگە نىسپەتەن توغرا،چۇنكى ئىلىم پەن  بۇگۇنكىدەك تەرەقى قىلمىغان،شۇ چاغدا كىتاپ يېزىپ جىسىملارنىڭ  ھەركىتىنى شۇنچىلىك چۇشەندۇرۇشنىڭ ئۇزى چوڭ ئىش..ۋاھاكازا، بىزنىڭ تالاش-يارتىش بۇ چاغدا ھەل بولمىغان .كېيىن بۇ ھەقتە كۇپ ئويلۇنۇپ ئۇلارنىڭمۇ  بىزنىڭ بىر  مەسىلىگە سەل قارىغانلىغىمىزنى ھىس قىلدىم.ئالدى بىلەن  بىز ئۇيغۇر،ئىسلام دىنىنى چۇشۇنىمىز.نيوتون دەۋرىدە ئەنگىلىيەدە خىرىستىئان دىنى ھۇكۇمرانلىق ئورۇندا تۇراتتى.خىرىستىئان دىنىدا تەڭرى ھەممىنى بىلگۇچى،ھەممىگە قادىر ،ھەممىگە مېھرىبان ،تەڭرى ئالدىدا ھەممە ئادەم باراۋەر دىگەن ئاساسى ئاتالغۇلار بار،خۇددى شۇنىڭغا ئوخشاش ئىسلام دىنىدىمۇ تەڭرى شۇنداق تەرىپلىنىدۇ،بۇنى ئىنكار قىلىدىغان مۇسۇلمانمۇ يوق،ئىككى دىندىكى تەڭرى بۇ خىل ئورتاقلىققا  ئىگە. خۇش -ماركىسىزىمدا {ھەركەتسىز ماددا ۋە ماددىسىز ھەركەت} مەۋجۇت ئەمەس،{ماددا بىرلەمچى ،ئاڭ ئىككىلەمچى} ،بۇ ماركىسىزىمنىڭ ئاساسى قائىيدىسى. خىرىستىئان دىنىنىڭ مەيدانىدا تۇرۇپ تەھلىل قىلىپ كۇرسەك:نيوتوندىن بۇرۇن قۇياش سىستېمىسى [ئىنجىل}دىكى يىللار{ مىلادىدىن بۇرۇن4000-10-23  يەكشەنبى چۇشتىن بۇرۇن سائەت 10دا  تەڭرى بۇ ئالەمنى ياراتقان }-بايىقى كىتاپ 89-بەت}بويىچە ھىساپلىغاندىمۇ   قۇياش سىستىمىسى ۋە ئالەم ھەركەت قىلغىلىى 2320يىل بولغان بولىدۇ.نيوتوننىڭ بۇ چاغدا  تەڭرىنى چاقىرىپ كېلەلىشى مۇمكىنمۇ؟نيوتون قانۇنلىرىنى توغرا دەپ قارىسىڭئىز  تەڭرى نيوتونغا ياردەم قىلغان بولىدۇ.بىز ھازىرغىچە مۇشۇ خىل ئۇسۇلدا تەپەككۇر قىلىپ كەلدۇق. بىزنىڭ قارىشىمىز تەڭرى نيوتونغا يەردەم قىلمايدۇ،چۇنكى بۇنىڭ زۇرۇريىتى يوق.چۇنكى ئالەم ھەركەت قىلىۋاتقىلى 2320يىلدىن كۇپەرەك ۋاقىت بولغان  .بۇنىڭدىن تەڭرىنىڭ خەۋىرى بار.ئەپسۇسكى كېمبىرىجدىكى خىرىستىئان دىنى فرافېسسورلىرى 300يىلدىن بۇيان نيوتوننىڭ تەپەككۇر ئۇسۇلىغا ئىلمى مۇئامىلە قىلالمىغان.ئۇلار چوقۇم يا نيوتوننىڭ  لوگىكىسىنى تاللىشى،ياكى تەڭرىنى تاللىشى كېرەك.ھازىرقى ئەھۋالغان قارىغاندا ئۇلار بۇنىڭ ھەر ئىككىسىنىلا تاللىغان.بۇنىڭ نىمە سەۋەپتىن شۇنداق بولغانلىغىنى سۇراپ 4يىلدىن كۇپەرەك ۋاقىتتىن بۇيان كېمبىرىجدىكى،ئوكىسفورتتىكى ۋە ئەنگىلىيە پادىشاھلىق ئىلمى جەمىيىتىدىكى ئالىملارغا كۇپ ماقالىلەر ئەۋەتتۇق.3 پارچە ماقالىنى خەنزۇ تىلىدىن ئېنگىلس تىلىغا تەرجىمە  قىلدۇرۇش ئۇچۇنلا ،نۇرغۇن پۇل كەتتى، ئۇلار يەنىلا سۇكۇتتە تۇرۇش ئۇسۇلىنى تاللىدى،بۇ خۇددى جۇ گېلىئاڭ  بىلەن سىمايىنىڭ ئۇرۇشىغا ئوخشايدۇ،سىزنىڭچە جۇگېلىئاڭنىڭ مەغلۇپ بولۇشىدىكى سەۋەپ نىمە ؟.بىر مىسال دەيلى ،{غەرپكە ساياھەت}دە تاڭسېڭ  يول بويى  مەي -شاراپ ئىچىپ ،ئۇچۇرىغانلىكى گۇزەللەر بىلەن  شىمىنچېڭنىڭ قىلىقلىرىنى قىلىپ ماڭغان بولسا ،ئۇنى بوددا دىنىغا ئىشەنمەيدىكەن جۇمۇ دەيتتۇق.خىرىستىئان دىنىنىڭ مۇشۇ خىل لوگىكىسىدىن پايدىلانساق ،نيوتون قانۇنلىرىنىڭ ئىلمى ئاساسى قۇرۇق گەپ{2}.ماركىسىزىمنىڭ {ماددا ئاۋال ،ئاڭ كېيىن}پىرىنسىپى بويىچە قارىساق ، سىز بايا دىگەندەك ھەركەت مۇتلەق ،جىمجىتلىق نىسپى بولىدۇ،ماركىسىزىمدا تەڭرى مەۋجۇت ئەمەس. يەنى تەڭرى ئەزەلدىن مەۋجۇت ئەمەس دەپ قارايدۇ.ئۇنىڭدا نيوتون قايسى تەڭرىنى چاقىرىدۇ، مەسىلەن دەيلى :بىز سۇنۋۇكوڭنى ياخشى كۇرىمىز.بىرەر قىيىنچىلىققا ئۇچۇرىغاندا بىرەر ئادەم سۇنۋۇكوڭنى چاقىرسا كۇلۇپ كېتىمىز ،چۇنكى بۇ  بىر ئەدىبى ئوبراز ،دۇنيانىڭ ھەرقەنداق يېرىدە سۇنۋۇكوڭ مەۋجۇت ئەمەس. خۇددى شۇنىڭدەك ماركىسىزىمدا تەڭرى مەۋجۇت ئەمەس.شۇنىڭ ئۇچۇن نيوتوننىڭ غايەت زور مىخانىك سائىتىگە بىرىنچى كۇچ ياردەم قىلالمايدۇ.--داۋامى بار؟

ھاكىم

{1} نيوتوننىڭ 1-قانۇنى： بارلىق جىسىملار  --سىرتقى كۇچنىڭ تەسىرىگە ئۇچۇرىمىسا  ھامان ئۇزىنىڭ تۇز سىزىقلىق تەكشى ھەرىكەت ھالىتىنى ياكى تىنىچ ھالىتىنى ساخلايدۇ.بۇ يەردىكى بارلىق جىسىملار ئادەم بىلەن ھايۋاناتلارنى ئۇز ئىچىگە ئالامدۇ يوق؟.بۇنىڭغا ئېينىشتىيىن {تار دائىردىكى نىسپىلىك نەزىريەسى} دە . ئادەم ۋە ھايۋاناتلارنى  جىسىم دەپ چۇشەندۇرگەن ،يەنى {جىسىم نۇر تېزلىگىدە ھەرىكەت قىلغاندا ماكان قىسقىراپ ،زامان ئۇزىرايدۇ}بۇنىڭ جانلىق مىسالى سۇپىتىدە ھىلىقى قوش كېزەك ئاكا -ئۇكىنى مىسال ئالغان.بىرى يەر شارىدا قالىدۇ،يەنە بىرى ئالەم راكىتاسىغا ئۇلتۇرۇپ ،نۇر تېزلىگىگە يېقىن تېزلىكتە  ئۇچۇپ 1يىلدىن  قايتىپ كەلسە ،ئىنىسى ئۇزىدىن بىر ھەسسە دىگۇدەك قېرىپ كەتكەن.بۇنى كۇرۇپ ئۇ ھەيران قالغان،بۇنى{ جىسىملار نۇر تېزلىگىگە يېقىن سۇرئەت بىلەن ھەرىكەت قىلغاندا ..}دىگەن سۇز بىلان بىرلەشتۇرۇپ قارىسىڭئىز ،ئادەم جىسىم بولىدۇ.ئەگەر بىر جۇپ قوشكېزەك مايمۇن،قۇش كېزەك مۇشۇك،قۇش كېزەك  ئۇشكە ...قاتارلىقلارنى نىسپىلىك نەزىريەسىنىڭ  لوگىكىسى بىلەن بىرلەشتۇرۇپ قارىسىڭئىز ،قوش كېزەك ئاكا-ئۇكىلاردەك ، ئالەم بوشلۇغىنى ئايلىنىپ كەلگەن ئىنىسى ئاكىسىدىن قېرىپ كەتكەن  نەتىجە كېلىپ چىقىدۇ،دىمەك ئادەم بىلەن ھايۋاناتلار  جىسىم دائىرسىگە كىرىدۇ.شۇنىغىسى ئادەم بىلەن ھايۋاناتلار  سىرتقى كۇچ بولمىسىمۇ ھەركەت قىلىۋېرىدۇ.بۇ نيوتوننىڭ 1-قانىنىنى ئىنكار قىلىدۇ،مانا بۇ نيوتوندىن كېيىنكى ئالىملاردىن ھەتتا ئېينىشتىيىن ،سىتىفېن -خوك قاتارلىق فىزىكلارنىڭ  ۋەكىللىگىدىكى  تەتقىقاتچىلارنىڭمۇ  نيوتون قانۇنلىرىنى چۇشەنمىگەنلىگىنىڭ ئىسپاتى. قالغان دوكتۇر ۋە ماگىستىرلارنى دىمەيلا قويايلى .كىتاپ شۇنداق بولغاندىن كېيىن ئۇلارغا ئامال يوق.                                                                     {2}نيوتوننىڭ بىرىنچى قانۇنى 2مەزموندىن تەركىپ تاپقان،بىرى ئەسلىدە تۇز سىزىقلىق ھەرىكەت قىلىۋاتقان بارلىق جىسىملار  ،يەنە بىرى تىنچ تۇرىۋاتقان بارلىق جىسىملار .تۇز سىزىقلىق تەكشى ھەرىكەت  قىلىۋاتقان جىسىملارنىڭ مىسالىغا سىز بايا دىگەندەك سائىتىگە 60كىلومېتىر  تەكشى تېزلىكتە كېتىۋاتقان ماشىنا مىسال بولالايدۇ.لېكىن بۇ ماشىنىنى شوپۇر سەمەتجان{مەسىلەن}  ئۇرۇنچىدىن قۇمۇلغا  ھەيدەپ كېتىۋاتقان بولىدۇ.بۇ يەردىكى جىسىم بىرى ئادەم  سەمەتجان،يەنە بىرى  قىزىل بايراق ماركىلىق ماشىنا دەيلى .ئادەمنىڭ ھەرىكىتى ماركىسىزىمدا ئىجتىمايى ھەرىكەت كاتوگىرىيەسىگە كىرىدۇ. نيوتون قانۇنلىرى بۇ يەردە  دەل يۇقۇرى دەرىجىلىك ھەركەت شەكلىنى تۇۋەن دەرىجىلىك ھەركەت شەكلىگە يىغىنچاقلاپ چۇشەندۇرگەن بولىدۇ ،بۇنى ئىدىيالىزىم دەيمىز.لېكىن ماركىسىزىمچىلارنىڭ ھەممىسى نيوتون قانۇنلىرىنى ئۇگۇنۇدۇ ھەم توغرا دەپ قارايدۇ. شۇنىڭ ئۇچۇن ماركىسىزىمنى ئەسلىدىكى ئىمىلىغى ئاساسىدا  يەنە بىر قەدەم تەرەقى قىلدۇرساق ،بىز  ھازىر دىگەندەك نەتىجە كېلىپ چىقىدۇ. بۇ تەرەقى قىلدۇرۇش دەل ئېنگىلىسنىڭ {ھەركەتنىڭ ئاساسى شەكىللىرى}نىڭ داۋامى {ماددىنىڭ ئاساسى شەكىللىرى}دىن ئىبارەت.

ھاكىم

نيوتوننىڭ 1-قانۇنىنىڭ لوگىكىسىدا : ئادەم ۋە ھايۋاناتلار سىرتقى كۇچنىڭ تەسىرىگە ئۇچۇرىمىسا  ھەركەت قىلمايدۇ دىيىلىدۇ.بۇ مەسىلىنى شىنجاڭ ئۇنىۋېرىستېتى فىزىكا فاكېلتۇتىنىڭ موسكىۋا ئونىۋېرستېتىنى پۇتتۇرگەن ئوقۇتقۇچىسى {ئىلمى ئۇنۋانىنى سۇراش ئەپسىز بولغاچقا  سۇرىمىدىم}خالمۇرات مۇئەللىم چۇشەندۇرۇپ ،ئادەم بىلەن ھايۋاناتلارنى نيوتون قانۇنلىرى جىسىم دەپ قارىمايدۇ دىدى.بۇنىڭدا ئاساسلانساق ،1-قانۇن بىلەن 2-قانۇن ئۇز -ئارا زىت كېلىدۇ.مەسىلەن ،سىز بايا دىگەن مىسالدا ،{قىزىل بايراق} ماركىلىق پىكاپنى سەمەتجان  60كىلومېتىر تېزلىكتە ھەيدەپ كېتىۋېتىپ ،80كىلومېتىرلىق تېزلىكتە ھەيدەشكە  روخسەت قىلىنغان تاختاينى كۇرۇپ ،تېزلىكنى  80 كىلومېتىرغا  كۇتۇرگەن بولسا ، بۇ نيوتوننىڭ 2-قانۇنىدا تېزلىكنىڭ ئېشىشى سىرتقى كۇچلەرنىڭ  تەسىرىدە  بولدى دەپ چۇشەندۇرۇلىدۇ. بۇمۇ ئىلمى بولمىغان قاراش.چۇنكى فىزىكىدا كۇچ  ئۇقۇمىنى تەخمىنەن 2300يىل بۇرۇن ئارىستوتىل مۇنداق بىر سۇزنى دىگەن،يەنى ئادەم ساندۇقنى ئىتتىرسە ماڭئىدۇ،ئىتتىرمىسە ماڭمايدۇ دەپ.بەلكىم مۇشۇ دەۋىردىمۇ ياكى كېيىنمۇ ئىشقىلىپ كۇچ ئۇقۇمىغا --جىسىمنىڭ جىسىمغا بولغان تەسىرى كۇچ دىيىلىدۇ.دەپ تەبىر بېرىلگەن.يەنى ئادەم ساندۇقنى ئىتتىردى .ئادەم كۇچ ئارقىلىق ساندۇقنى ئۇرنىدىن يۇتكىدى،بۇ كۇچ ساندۇققا نىسپەتەن ساندۇقنىڭ سىرتىدا بولغانلىغى ئۇچۇن سىرتقى كۇچ بولىدۇ.ماشىنا بولسا شوپۇر سەمەتجان ماشىنىنىڭ سىرتىدا ئەمەس،بەلكى ئىچىدە.ماشىنا بىلەن شوپۇر سەمەتجان تەڭ ھەركەت قىلىدۇ.سەمەتجاننىڭ تېزلىگىمۇ دەل 80كىلومېتىر.دىمەك سەمەتجان ماشىنىغا كۇچ ئارقىلىق تەسىر بەرگۇچى  جىسىم.لېكىن نيوتوننىڭ بىرىنچى قانۇنىدا  ئادەم جىسىم دەپ قارالمايدۇ.بۇ دەل نيوتوننىڭ 1-ۋە 2-قانۇننىڭ مۇناسىۋىتىنى چۇشەنمىگەنلىگىنى ئىسپاتلايدۇ.

ھاكىم

يەنە بىر گەپ: بىز بىر نۇقتىنى 21-ئەسىردە تۇرۇپ تەھلىل قىلىمىز. ئەمما نيۇتون بولسا بۇندىن تەخمىنەن 400 يىل بۇرۇنقى دەۋردە، شۇ دەۋردىن ھالقىغان ھالەتتىكى تەپەككۇرىدا تۇرۇپ كۆزىتىدۇ.بۇ خىل قاراشنىڭ توغرا بولۇشىنى مەنمۇ ئۇمۇت قىلاتتىم.بۇنىڭدا ھەمەيلەن  تالاش-تارتىش قىلماي،بىر بىرىمىزنى رەنجىتمەي كېتىۋەرگەن بولاتتۇق.لېكىن سىزنىڭ سەۋىيەرىڭئىز بەكلا يۇقۇرىكەن ،ئېكرانغا رەسىمىڭئىز قالدۇرۇلمىغان بولغانلىغى ئۇچۇن پەقەت  پەرەز قىلىپ باقاي،تەلەپپۇزۇڭئىزدىن ئاپتونوم رايونلىق مائارىپ تەتقىقات ئورنىدىن  ئىساق مۇئاللىمدەك پۇراق چىقىدۇ،يۇرتىڭئىز قۇمۇل شەھىرى،{بۇ بىر پەرەز-بۇنداق پەرەزنى قىلىشىمنىڭ سەۋەبى بىزنىڭ مۇشۇ يەر شارىدا دىسەك يامان كەتمەس قۇمۇلنىڭ كىشىلىرى بىر -بىرىگە  ۋە باشقىلارغا شۇنداق خۇش-خۇي،ئىلمى  مۇئامىلە قىلىدۇ، بۇ ماڭا ئوخشاش بانكا  خادىملىرىنىڭ   ھەر كۇنىدىكى ئاساسى پائالىيىتى،بۇ يەردە ئوخشاشلىق باركەن،شۇنداقلا پۇتۇن دۇنيادىكى بانكىلار مۇشۇ ئۇسۇلنى قوللۇنۇپ ،ىىرىدارلارغا سەمىمى مۇلازىمەت قىلىپ .ھەر يىلى نۇرغۇن پۇل تاپىدۇ،ئەگەر بۇ ئۇسۇل ساختا بولغان بولسا ،رىقابەت كەسكىن بولىۋاتقان مۇشۇ دەۋىردە بۇ ئۇسۇل قوللۇنۇلمايدۇ}،ئەسلى گېپىمىزگە كەلسەك.نيوتون شۇ دەۋىردە كېچە بىلەن كۇندۇزنىڭ ئالمىشىېاتقانلىغىنى ،پۇتكۇل ئىنسانىيەت بىلىدىغان 4پەسىلنىڭ ئالمىشىشىدەك مۇشۇنچىلىك ئاددى ساۋاتنى بىلمىگەن تۇرسا،ھەم تەڭرىنىمۇ بۇلارنى بىلمەيدۇ دەپ ئۇنى چاقىرغان تۇرسا،ئۇنىڭ 400يىلغىچە داۋاملاشقۇدەك توغرا پىكىر قىلالىشى مۇمكىنمىدۇ؟توغرا ،نيوتون قانۇنلىرىغا شۇنچە ئۇزۇن بولدى،بۇنىڭ سەۋەبى بىزنىڭ قارىشىمىزچە - ماركىسىزىملىق لوگىكىدىن پايدىلىنىپ نيوتون قانۇنلىرىنى تەتقىق قىلىش چەكلىنىدۇ.چۇنكى ئىككى خىل ئىلىمدىكى ماددا بىر ئۇقۇم ئەمەس.بىرىگە توغرا كەلگەن قائىدە يەنە بىرىگە توغرا كەلمەيدۇ دىگەن قاراش  ھۇكۇمران ئۇرۇندا تۇرىۋاتقانلىغى ئۇچۇن ،نيوتون قانۇنلىرىنى ماركىسىزىملىق مەيداندا تۇرۇپ تەھلىل قىلىش مۇمكىن بولمىغان.بىز ماركىسىزىمنىڭ بۇ ئۇسۇلنى قوللانداندىن كېيىن باشقىلار تېخى بايقىمىغان يېڭى ھادىسىلەرنى بايقىدۇق،قاراڭ ،دۇنيادىكى 100ئادەمنىڭ 26سى خىرىستىئان دىنىغا ئېتىقات قىلىدىكەن،پۇتۇن دۇنيانىڭ 7مىليارت نوپوسىغا نىسپەتەن بۇ ئاز سان ئەمەس.مۇشۇ خىرىستىئانلار نيوتوننى قوللۇسا ،تەڭرىگە ھەرمەتسىزلىك قىلغان بولۇپ قالامدۇ قانداق؟يەنە كېلىپ ،بوددا مۇخلىسلىرى،كاتولىك دىنى مۇرىتلىرى،ئىسلام دىنى سادىق قوللۇغۇچىلىرى بولغان شۇنچە كۇپ مۇسۇلمانلار نيوتوننىڭ ئاساسى لوگىكىسىغا مۇئامىلە قىلىشتا   خاملىق قىلغاندەك تۇرۇدۇ.شۇنىڭ ئۇچۇن ماركىسىزىملىق لوگىكىنى فىزىكا پېنىگە مۇۋاپىق مىختاردا سىڭدۇرۇش بەك زۇرۇردەك قىلىدۇ.بىزنىڭ ئاساسى تەشەببۇسىمىزمۇ دەل مۇشۇ.ئومومەن ،نيوتون ئەقىللىق بولسا بىز دۇت.بۇ بىزنىڭ ئۇز-ئۇزىمىزنى كاچاتلىغىلى نەچچە ئەسىر بولغانلىغىنىى كۇرسۇتەمدۇ قانداق؟

arkim

ئىشلىرىڭىزغا ئۇتۇق يار بولغاي!..........

pulsar

سىز بىلەن پىكىرلەشكىلى بولمىغۇدەك. ئالدى بىلەن سىزگە شۇنى دەپ قوياي: مەن ئۈرۈمچى شەھەرلىك تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپنىڭ سابىق فىزىكا ئوقۇتقۇچىسى، ھازىر شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق مائارىپ تەتقىقات ئورنىنىڭ تەتقىقاتچى خادىمى ئىسھاق ئىبىراھىم ئەمەس. ئۇنىڭ بىلەن ياخشى تونۇشىمەن. كەسىپداش بولىمىز. ئۇنىڭ خۇي-پەيلىنى ئوبدان بىلىمەن، ئۇ بۇنداق مۇنازىرىلەرگە ئۆزىنى ئۇرىدىغان ئادەممۇ ئەمەس. ئۆزىنىڭ ئىشلىرىنى ناھايىتى ئەتراپلىق، ئىدىتلىق ئېلىپ بارىدىغان ئادەم. فىزىكا ئوقۇتۇشىدا نەتىجىسى ياىشى بولغاچقا، تەتقىقات ئورنىغا تەتقىقاتچىلىققا تاللاندى.
ئەمدى ئۆز گېپىمىزگە كېلەيلى: سىز نيۇتوننىڭ نېمىنى بىلىپ نىمىنى بىلمەيدىغانلىقىنى تۈزۈك ئاڭقىرالماپسىز. ئەگەر نيۇتون توغرىدا بىلىدىغانلىرىم جىق، ئۇنىڭ تەپەككۇر يولىنى چۈشىنەلەيمەن دېسىڭىز، ئالدىڭىزدىكى بالىڭىز، ئەتراپتىكى بالىلار توغرىسىدا ئويلىنىپ بېقىڭ. بىز شۇلارغا نيۇتوندەك پۈتۈن دۇنيا ئادەملىرى (بىر سىزدىن باشقا  كىشىلەر ) بۈيۈك ئىنسانلارنىڭ بىرى دەپ كېلىۋاتقان كىشىنى ئاشۇ سەبىيلەرگە تونۇشتۇرۇڭ، نيۇتوندەك ئىختىرا-كەشپىياتلارنىڭ ئىگىسى بولۇشقا ئىلھاملاندۇرۇڭ. شۇندىلا سىز ساۋابلىق ئىش قىلغان بولىسىز.
مەن نېمىشقا بۇ گەپنى دەيمەن؟ مەنمۇ بىر فىزىكا ئۆگەنگەن ئادەم. ئۇنىڭ مەلۇم بىر تەپەككۇر يولىنى ئىگىلىگەن ھەم شۇ يولنى چۈشەنگەن ئادەم. نيۇتون قانۇنلىرىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان كىلاسسىك فىزىكا دۇنياسى ئۆزىنىڭ مۇكەممەللىكى بىلەن ئۇنى ئۆگەنگۈچىلەرگە گۈزەل تويىلىدۇ. نېمە ئۈچۈن؟ ئەسىرلەر داۋامىدا ئىسپاتلىنىپ، كۆز ئالدىمىزدا زاھىر بولۇشى، بۈگۈنكى كۈنگە كەلگەندە مۇكەممەل بولغان ماتېمامتىكىلىق مودىلى ۋە ئىسپاتلىنىشىنىڭ ئوتتۇرىغا قويۇلىشىمۇ بىزنى مۇشۇنداق دېيىشكە مەجبۇرلايدۇ. تېخىمۇ كەسكىن قىلىپ ئېيتقاندا، ئەسىرلەر داۋامىدا سانسىز قېتىم تەجرىبىلەردىن ئۆتكەن ئۇ ھەقىقەتلەردىن گۇمانلىنىش بىزنى تەتقىقات يولىدا تۇيۇق يولغا باشلاپ قويىدۇ. ئەگەر سىز كىلاسسىك فىزىكا دائىرىسىگە كىرىدىغان مەلۇم بىر مەسىلىگە يولۇقسىڭىز كىلاسسىك فىزىكا ماتېرىياللىرىنى ئاختۇرۇڭ( توردىن، ئالىي مەكتەپ دەرسلىكلىرىدىن.... ). چۇقۇم جاۋاب تاپالايسىز.
ئەمدى سىز بىلەن مۇنازىرە قىلىپ ئولتۇرمايمەن. قوپال كەتسىمۇ دەپ قوياي: مۇنازىرىدە دېگەن گەپلىرىڭىز بەكمۇ تاققا-تۇققا. بۇ خىل ئەھۋالدا ئۆزۈمنى ئاۋارە قىلغۇن يوق. گەپلىرىم ئېغىر كەتكەن بولسا، قايتۇرۋالسام بولىدۇ.