مائارىپىمىز توغرىسىدا ئويلىغانلىرىم (1)

targhaq

   ئەپسۇسلىنارلىق يېرى شۇكى، بىزنىڭ ھەقىقى مەنىدىكى زاماننىڭ تەقەززاسىغا ماس مائارىپىمىزنىڭ شەكىللىنىپ داۋام قىلىۋاتقانلىقىغا تېخى بىرەر ئەسىرمۇ بولغىنى يوق. بىزدىكى مائارىپ تارىخى ، ئوقۇتۇش تەجرىبىسى، مائارىپنىڭ ئۈنۈمى، مائارىپنىڭ جەمىيەتكە تەسىرى... قاتارلىقلارنى غەرپ ئەللىرىدىكى بىزدىن نەچچە ئەسىرلەپ ھەتتا يۇنان مەدەنىيىتى بويىچە ھىساپلىغاندا مىڭ يىللاردىن بۇرۇن باشلانغان ھەقىقى مەنىدىكى مائارىپقا سېلىشتۇرغاندا مىنىڭچە بىزنى تېخى خېلى بەك تۆۋەن سەۋىيەدە دەپ قاراشقا بولىدۇ.
بەزىلەر بەلكى يۇقارقى پىكىرلەرگە قارىتا ئازادلىقتىن بۇرۇنقى مەدرىس مائارىپنى دەلىل قىلىپ  ھەممە ئېتىراپ قىلغان يۇقارقى قاراشنى ئىنكار قىلىشى مۈمكىن. بىراق دىننى تەربىيەنى ئاساس قىلغان مەنىسىز، ئۈنۈمسىز ئەشۇ مائارىپنىڭ پايدىلىق رۇلى ئاساسەن ساۋات چىقىرىشتىن باشقا نەرسە بولغان ئەمەس. بەزى مەدرىسلەردىكى ئەرەپچە، پارسچە تىل ئۈگۈنۈش ۋە كىسلاسسكلارنىڭ ئەسەرلىرىنى ئاندا ساندا ئۈگۈتىدىغان قىسمەنلىكنى ھىساپقا ئالمىغاندا مائارىپنىڭ رۇلى نوقتىسىدىن زامانىۋى مائارىپ بىلەن مەدرىس مائارىپنى سېلىشتۇرۇش خۇددى توشقان بىلەن تاشپاقىنى سېلىشتۇرۇشتىنمۇ بىمەنە بىر ئىش بولۇپ قېلىشى مۈمكىن. بۇ توغرىدا ئابدۇخالىق ئۇيغۇر ئەينى دەۋىردىكى مائارىپ ھەرىكەتلىرى ۋە ئۇنىڭ تەقدىرى توغرىىسدا مۇنداق يازغان :


پەنگە ماڭساق يول ئېچىپ ، كاپىر جەدىد دەپ قارغاشۇر
بۇ ھاماقەت دەۋرىدە ياش تۆكۈپ يىغلارىمەن.


مانا بۇ شېئىر ئەينى دەۋىردىكى مەدرىس مائارىپى ئەۋىج ئالغان ئۇيغۇر جەمىيىتىدىكى زامانىۋى مائارىپ تەرەپدارلىرىنىڭ ئادەمنىڭ يۈرىكىنى ئىزىدىغان كۆرمىشى ۋە قانلىق ئاھۇ زارى ئىدى ، ئەينى دەۋىردىكى  مەدرىس مائارىپى تەرەپدارلىرى زامانىۋى مائارىپنى قاتتىق يەكلەش بىلەن بىلەن بىرگە ئەينى دەۋىر ھۈكۈمىتى ئارقىلىق بۇ مائارىپ تەرەپدارلىرىنىڭ يۇشۇرۇن سىياسى غەرەزلىرىنى ئاكتىپلىق بىلەن پاش قىلىش ، قالپاق كەيگۈزۈش يولى بىلەن ئۇلارنى ئېچىنىشلىق پاجىئەلەرگە دۇچار قىلىپ بىخ ھالىتىدە تۇنجۇقتۇرۇپ يوق قىلغان ئىدى. ئابدۇخالىق ئۇيغۇر، مەمتىلى ئەپەندىلەرنىڭ قانلىق قىسمىتى جاھىلىيەت پاتقىقىغا گالغىچە پاتقان ئەينى دەۋىردىكى موللىلارنىڭ زامانىۋى مائارىپقا قانچىلىك ئۆچمەنلىق قىلىدىغانلىغىنى بىزگە جەدىتچىلەر يەنى يېڭى دەۋىر زامانىۋى مائارىپنى تەرغىپ قىلغۇچىلارنىڭ ئېچىنىشلىق ئۈلۈمى ئارقىلىق نامايىش قىلىدۇ.
ئەمدى ھازىرقى مائارىپ ئەھۋالىغا كەلسەك بۇ خىل مائارىپ ئەندىزىسى ئاۋۋال غەرپ دۇنياسىدا پەيدا بولۇپ جەمىيەت تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈشتە غايەت زور نەتىجىسىگە ئىرىشكەن، شۇنىڭ بىلەن باشقا ئەللەر تەرىپىدىن قۇبۇل قىلىنىپ ئىلىمىزگە ۋە ئازاتلىق ھارپىسىدا رايۇنىمىزدا كىرگەن، كىيىن ئازاتلىقتىن كىيىن پۈتۈن شىنجاڭغا ئۇمۇملاشقان ، بۇ مائارىپ دىيارىمىزدا ئىددىيە ئاقارتىش ، جەمىيەت تەرەققىياتى قاتارلىق جەھەتلەردە ھەقىقەتەن كۆز يۇمغىلى بولمايدىغان تەسىرلەرنى پەيدا قىلدى. بۇ توغرىلىق تەپسىلى توختىلىشنىڭ ھاجىتى يوق. لىكىن بۇ يەردە ئۆزەمنىڭ ھازىرقى مائارىپىمىزدا ساقلانغان بەزى مەسىلىلەر سەلبى تەرەپلەر توغرىسىدا قاراشلىرىمنىلا ئوتتۇرىغا قويۇپ باققىم كەلدى. چۈنكى كىسەلنى يۇشۇرساڭ ئۆلۈم ئاشكارە دەيدىغان گەپ بار. يەنە دوست يىغلىتىپ دۈشمەن كۈلدۈرۈپ ئېيتىدۇ دەيدىغان ھىكمەتمۇ بار.شۇڭا كۆپچىلىكنىڭ توغرا چۈشۈنىشىنى ئۈمۈد قىلىمەن.


بىرىنچى، ھازىرقى مائارىپىمىزدا تەييارغا ھەييار بولۇش ئەۋىج ئېلىپ ھەتتا يىلدىز تارتىپ كەتتى.
بۇ دىگىنىم سىز بىر سىنىپتىكى ئەللىك ئاتمىش بالىغا ئوخشاش دەرس ئۆتسىڭىزمۇ ئاخىرىدا نەتىجىسى ئاسمان زىمىن پەرق قىلىدۇ. سىز كەينىدە قالغان ئۇقۇغۇچىلارنى ھەرقانداق قىلىپمۇ ئاساسەن ئىلگىرى باستۇرالمايسىز، ئۇنىڭ ئۈستىگە ئۇنداق ئارتۇق ۋاقىتمۇ يوق، چۈنكى مەكتەپلەردە تۈگىمەس رەسمىيەت، ئەھمىيەتسىز پائالىيەت، ۋاقىت ئىسراپچىلىقىدىن باشقا نەرسە ئەمەس ھەر خىل ئۈگۈنۈش كىسىلى يامراپ كەتكەن. بۇلارنى دىمىسەكمۇ ئارقىدا قالغان ئۇقۇغۇچىلارنى ئالدىنقى قاتارغا ئۆتكۈزۈپ سىنىپتىكى بالىلارنى ئوخشاشلا ئەلاچى قىلالايدىغان ئوقۇتقۇچى مەۋجۇت ئەمەس، ئۇنداق ئۇقۇتقۇچى مەۋجۇت بولسا ئۇنى بىز ئەۋلىيا دەيمىز. مۇشۇ ئەمىلى قىيىنچىلىق سەۋەبىدىن دىيارىمىزدا ۋە پۈتۈن جۇڭگۇدا نوقتىلىق سىنىپ، نوقتىلىق مەكتەپ دەيدىغان بىر خىل ئېقىم مودىغا ئايلىنىپ شۇ سىنىپنىڭ ، شۇ مەكتەپنىڭ نەتىجىسى ئالاھىدە يۇقۇرى رىكورىت يارىتىدىغان، ئەلىيۇل ئالالار تۈشمۇ تۇشتىن مەيدانغا كىلىدىغان بىر خىل غەلىتە مەنزىرە بارلىققا كەلدى. ئەپسۇسكى بۇ خىل ئەھۋالنىڭ كىلىپ چىقىشى بىز يۇقۇرىدا دىيىلگەن تەبىئى مائارىپ قانۇنىيىتىگە خىلاپ ئىدى. ئۇنداقتا نىمىشقا ئاسمانۇ زىمىننى تاڭ قالدۇرىدىغان ئەشۇنداق يۇقۇرى نەتىجە  ۋە ئاتالمىش ئۇلۇق غەلىبىلەر قولغا كىلىدۇ؟ ئەشۇ سىنىپ ۋە ئەشۇ مەكتەپنىڭ ئوقۇتقۇچىلىرى راستىنلا ئەۋلىيالىق مۇقامىغا يەتتىمۇ ؟ ئۇلار شۇنچە ئىقتىدارلىقمۇ؟  ياق ، ئۇلار پەقەت ئىمتىھان ئارقىلىق ياخشى ئۇقۇغۇچىلارنى تاللىۋالدى خالاس. ناچار ئۇقۇغۇچىنى تەربىيەلەپ ئۆزگەرتىشكە ئامال بولمىغانلىقتىن تەييار ياخشى ئۇقۇغۇچىلارنى بىر سىنىپ ياكى بىر مەكتەپكە يىغىپ ئۆزىمىزنىڭ كارامىتىنى كۆرسەتمەي ئۇلارغا نىمە ئامال دەيسز؟
مانا بۇ مائارىپىمىزنىڭ تەييارغا ھەييار بولىدىغان ، پۈرسەتپەرەس ، ساختىپەز خاراكتىرىدۇر. بۇنىڭ ئاقىۋىتى شۇكى ، ئادەتتىكى سىنىپتىكى ئۇقۇغۇچىلار بىلمىگەننى سورايدىغان، رىقابەتلىشىىدىغان ئوبىكتىلىرىدىن ئايرىلىپ قالدى. سەركىسى يوق پادا نەگىمۇ بارالىسۇن دەيسىز...
ئىككىنچى، مەسئۇل خادىملارنىڭ شەخسى تۆھپە يارىتىش قىزغىنلىقى مەكتەپنى قالايمىقانچىلىق پاتقىقىغا پاتۇرىۋەتتى.
ئۆزىنىڭ سىياسى ئىستىقبالىى ئۈچۈن مەكتەپتىكى ئۇقۇتقۇچىلارنىڭ مەنپەئەتىگە تىگىپ ئۇلارنى شەنبە، يەكشەنبە تەتىللەردە ھەقسىز ئىشلىتىدىغان، سەككىز سائەتتىن سىرىت ھەر خىل ھەرياڭزا ئەھمىيەتسىز ئۈگۈنۈشكە سالىدىغان، يۇقۇرىدا تىلغا ئالغىنىمىزدەك ئۇقۇغۇچىلارنى نوقتىلىق سىنىپلارغا تەشكىللەپ مائارىپ ئادىللىقىغا ھىچ ئەيمەنمەستىن دادىللىق بىلەن تاجاۋۇز قىلالايدىغان، مەكتەپ مالىيەسىنى مەكتەپنىڭ ئوقۇتۇش ئىشلىرىدىن كۆرە مەكتەپنىڭ سىرىتقى كۆرىنىشى ، تەشۋىقات ۋىۋىسكا قۇرۇلىشىغا بەكرەك ئىشلىتىدىغان، ئوبراز قۇرۇلىشىنى ئوقۇتۇشتىن نەچچە ھەسسە ئەلا بىلىدىغان شەكىلۋازلىق يىلدىز تارتىپ كەتتى. بۇنىڭ بىلەن ئۇقۇتقۇچىلارنىڭ قىزغىنلىقى تۆۋەنلەپ نارازىلىقى ئاشىدىغان، بۇ خىل نارازىلىقنىڭ دەردىنى رەھبەرلەردىن ئالالمىغاندىن كىيىن ئۇقۇغۇچىلاردىن ئېلىپ دەرسنى كۆڭۈل قويۇپ تەييارلىمايدىغان ، بولسا بۇلا، بولمىسا ئىزى بولار دەيدىغان قاراشلار باش كۆتۈردى. چۈنكى ھەممە ئۇقۇتقۇچى نوقتىلىق سىنىپقا سىنىپ مۇدىرى ياكى دەرس ئوقۇتقۇچىسى بولىشىشى مۈمكىن ئەمەس،شۇڭا تىرىشسڭىزمۇ شاللىنىپ تاسقاپ سىزگە تەقسىم قىلىنغان ئەشۇ بالىلار بىر نەرسىنى سىزنىڭ تىرىشچانلىقىغا لايىق ئۈگۈنەلمەيدۇ. شۇڭا سىز ھېرىپ چارچاپ توختاپ قالىسىز، تىرىشمايسىز، ئىزدەنمەيسىز... دىگەن گەپ. ئەشۇ ئوقۇغۇچىلار تاسقىلىپ سىنىپلارغا تەقسىم قىلىنىدىغان كىپەك ياكى ئەخلەتتەك ئارتۇقچە نەرسىمۇ؟ قېنى ئەشۇ مائارىپ مۇتەخخەسىسلىرى مائارىپ مەسئۇل خادىلىرىنىڭ ھەر بىر ئوقۇغۇچى بىر مۆجىزە ، بىر گۆھەر .... دىگەن ئەشۇ تاتلىق گەپلىرى؟ بۇنداق گەپلەر نۇتۇقلاردا ، يىغىنلاردىلا سۆزلىنىدىغان، ئەمەلگە ئاشمايدىغان نەزەرىيەمۇ؟ بۇ خىل ئەھۋالنى مائارىپ مەسئۇل تارماقلىرى بىلمەمدۇ؟ ياق، ئۇلار سىزدىن ، بىزدىن بەكرەك ئېنىق بىلىدۇ. بىراق ئۇلار بۇنىڭغا كۆز يۇمىدۇ خالاس. نىمە ئۈچۈن بۇنداق ناچار قىلمىشلارغا ئۇلارنىڭ كۆز يۇمۇۋالىدىغانلىقىنىڭ سەۋەبىنى پېقىرنىڭ ئاددى كاللىسى ھازىرچە ھىس قىلالمىدى...


داۋامى كىيىنكى قىسىمدا يوللىنىدۇ.

sawda571

تىما ئىگىسىگە كۆپ رەھمەت ، مائارىپىمىزنىڭ ئىزدىن چىققان يەرلىرىنى توغرا كۆرسۈتۈپ بىرىپسىز . ھەقىقەتەن مائارىپىمىزدا شەكىلۋازلىق ئەۋج ئالدى ، ھازىر ئەڭ يامان بولىۋاتقىنى يەسلى مائارىپى بىلەن باشلانغۇچ مەكتەپ مائارىپى .

يەسلى ۋە باشلانغۇچ ، بولۇپمۇ يەسلى ئوقۇتقۇچىللىرىنىڭ ساپاسىنى ئېغىزغا ئېلىش ھاجەتسىزلا بولۇپ قاپتۇ ، ئوقۇتقۇچى ئىشتىن چۈشۈش ئالدىدا بالىلارنى قارىتىپ قويۇپ سىنىپتىلا گىرىم قىلىدىغان ، ھەتتاكى خىرىستىئان ، بۇددىست ، يەھۇدى ۋە يېنىمىزدىكى خەن مۇئەللىملەرمۇ مەكتەپكە كىيىپ بارمايدىغان كىيىملەرنى كىيىپ بارىدىكەن ، ئۇلارنىڭ بۇ خىل كىيىنىشى بىۋاستە شۇلارنىڭ بىر پۈتۈن ساپاسىنى كۆرسۈتۈپ بىرىدۇ .
ئۇيغۇر ئۆز قولى بىلەن ئۆزىنىڭ مائارىپىنى ئۆلتۈرىۋاتىدۇ .
ئۇيغۇر ئوقۇتقۇچىلار ئۆز قولى بىلەن ئۆزىنىڭ مىللىتىنىڭ ئەۋلاتلىرىنى زەھەرلاۋاتىدۇ .
ئۇلارنىڭ نەزىرىدە ئېھتىمال ، يەسلى ۋە باشلانغۇچ مەكتەپ ئوقۇغۇچىللىرى ھېچنىمە بىلەيدىغان بالىلار بولغاچقا شۇنداق قىلىۋاتقاندۇ ، ياكى ئۇلاردا بۇ ئىشنى ۋە ئۇنىڭ ئاقىۋىتىنى ئويلىغۇدەك ئەقىل ئىدىراك يوقتۇ ، مەن يەسلىدىكى ۋە باشلانغۇچتىكى باللىرىمغا قاراپ يۈرۈگۈم ئېچىشتى .

مەن ئۆزۈم ئوقۇتقۇچى بولغاچقا ئوقۇتقۇچىنىڭ قانداق بولۇشى كېرەكلىكىنى بىلىمەن ، مىنىڭ نەزىرىمدە ئۇلار ئوقۇتقۇچى بولۇشنىڭ ئەڭ تۈۋەن شەرتىنى ھازىرلىمىغاندەك قىلىدۇ .

بىراق :

سىزنىڭ ماۋۇ تىمىڭىزدا ئۇيغۇرنىڭ بۈگۈنكى مائارىپىنى مۇئەييەنلەشتۈرىمەن دەپ ، ئاشۇ قىسقىغىنە ھەم ئىنتايىن مۇئاپىقىيەتسىز بولۇۋاتقان 100 يىللىق مائارىپىمىز ئۈچۈن ، ئۇيغۇرنىڭ ئاۋالقى 1000 يىللىق مائارىپىنى يوققا چىقىرىپ ، ئىنكار قىلغانلىقىڭىز ئىنتايىن بىتەرەپلىمە بولۇپتۇ .
سىز ئىنكار قىلغان ، ئەۋەلقى ئاشۇ 1000 يىللىق مەدىرىس مائارىپىمىز بىزنى تارىختا ، دۇنيادىكى گىگانت مىللەت قاتارىغا ئۆتكۈزگەن . بۇنى ئۇنتۇش ياكى ئىنكار قىلىش ئۆز تارىخڭىزنى ئىنكار قىلغانلىق بولسىغۇ مەيلى ، ئەڭ يامىنى بۇ ئاتا- بوۋىللىرىڭىزنىڭ مۇئاپىقىيەتلىرىنىڭ نەدىن كەلگەنلىكىنى بىلمىگىنىڭىز ئەمەس ، ئويلاپ باقمىغانلىقىڭىزدىن بولغان .

چۈنكى سىز مائارىپىمىز توغرىسىدا مۇشۇنچىلىك بولسىمۇ تەپەككۈردە بولۇپسىز ، بۇ سىزنىڭ نانچى ئۇيغۇر ئەمەسلىكىڭىزنى بىلىشكە يىتىپ ئاشىدۇ ، دىمەك مەن سىزگە
ئىشىنىۋاتىمەن ، پەقەت سىزنىڭ مىللىتىمىزنىڭ ئىلگىرىكى مۇئاپىقىيەتلىرىنىڭ مەنبەسىنى ئويلۇنۇپ باقمىغانلا يىرى باركەن دىگەن ئوي بىلەن مۇنۇ ئىنكاسنى يېزىۋاتىمەن . ئۆزىڭىز ئويلۇنۇپ باقارسىز .

ImirGiyas

      بۇ ماقالىغۇ ياخشى يېزىلغاندەك قىلىدۇ. مېنىڭچە بىر مىللەتنىڭ مىللىي مائارىپىنىڭ شەكىللىنىشى، كونكرېتلىشىشى، ئەندىزە ئېلىشى، تەرەققىي قىلىشى ۋە ئۆزگىرىش ياسىشى ئۇنداق ئاددىي جەريان بولمىسا كېرەك، ئەكسىچە ئۇ تېخىمۇ كۆپ، تېخىمۇ مۇرەككەپ ئامىللارغا باغلىق بولسا كېرەك. شۇنداقتىمۇ ئاپتورنىڭ بۇ تېمىسى قىزغىن قوللاشقا ئەرزىيدۇ. ئۇ بىزنى مىللىي مائارىپىمىز ھەققىدە ئويلىنىپ بېقىشقا ئۈندەيدۇ. بۇ مۇشۇ ماقالىنىڭ ئۇتۇقلۇق تەرىپى. قارىغاندا «مىللىي مائارىپىمىز توتوغرىسىدا ئويلىغانلىرىم»نىڭ داۋامى بار ئىكەن. ئاپتور «مىللىي مائارىپىمىز» ھەققىدە توختالغان ئىكەن، مەن بۇ يەردە ئاپتورغا «ئۇيغۇرلارنىڭ ئاھالە ساپاسىغا تەسىر كۆرسىتىۋاتقان مائارىپ ۋە ئىقتىسادىي ئامىللار ئۈستىدە تەھلىل» ناملىق ماقالىنى تېپىپى ئوقۇپ بېقىشىنى تەۋسىيە قىلىمەن. بۇ ماقالە «ئاسىيا كىندىكى» گېزىتىنىڭ 1996- يىل 3- ئاينىڭ 14-، 23- كۈنلىرىدىكى سانىدا ئېلان قىلىنغان. ئاندىن «شىنجاڭ مائارىپى گېزىتى»نىڭ 1997- يىل 1- ئاينىڭ 14- كۈنلىرىدىكى سانىدا ئېلان قىلىنغان «‹مەرىپەت مارشى›نىڭ زامانىمىزدىكى ۋارىيانتى ھەققىدە» ناملىق ماقالىنىمۇ پايدىلىنىش ماتېرىيالى سۈپىتىدە كۆرۈپ بېقىشىنى تەۋسىيە قىلىمەن.  

ImirGiyas

       شۇنداق، شۇنداق...  ئۇيغۇرنىڭ ئۇل مائارىپى بولمىغان بولسا ئۇنىڭ بۈگۈنكى مائارىپىمۇ بولمىغان بولاتتى. بۇ بىر خىل ئەھۋال، يەنە بىر خىل ئەھۋال شۇكى، بىر مىللەتنىڭ مىللىي مائارىپى ھەققىدە توختالغاندا سىياسىي تۈزۈلمە ۋە ئىجتىمائىي فورماتسىيە ئامىلىنىمۇ ھېسابقا ئېلىش لازىم. بولمىسا پىكىر كىشىلەرنى قايىل قىلالمايدۇ ياكى تەھلىل ئاددىيلىقتىن مۇستەسنا بولالمايدۇ. بىز كىشىلەرنى مىللىي مائارىپنىڭ شەكىللىنىشى ۋە گۈللىنىشىگە دائىر بىلىمگە ئىگە قىلماقچى بولغانكەنمىز پاكىتنىڭ قايىل قىلىش كۈچى بولۇشى كېرەك.

ئاشقىن

  ئەجىبا،ئۇيغۇر مائارىپى دەيدىغان مائارىپ مەۋجۇتمۇ؟

ImirGiyas

ئۇيغۇر مىللىتى بارلا بولىدىكەن ئۇيغۇر مائارىپىمۇ بار بولغان بولىدۇ.

ablimit007

بىراق دىننى تەربىيەنى ئاساس قىلغان مەنىسىز، ئۈنۈمسىز ئەشۇ مائارىپنىڭ پايدىلىق رۇلى ئاساسەن ساۋات چىقىرىشتىن باشقا نەرسە بولغان ئەمەس.
سىزنىڭ يۇقارقى يەكۈنىڭىزلا سىزنىڭ يازغان يازمىڭىزنى نۆل قاتارىغا تىزىشقا ئىمكانىيەت يارىتىدۇ. سىزدە ئاڭ-تەپەككۇر، ئەقىل-ئىدراك دېگەن نەرسە مەۋجۇتمۇ ئەمەسمۇ؟ مۇشۇ توغرىسىدا قاتتىق بىر ئويلىنىڭ. يالقۇن روزى دېگەن ئادەممۇ بۇرۇنقى زاماندىكى مەدرىسە مائارىپى مېڭىنى چىرىتىدىغان مائارىپ دەپ ئۆزىنىڭ كالۋالىقىنى ئاشكارىلىغان ئىدى، سىزمۇ كالۋالىق جەھەتتە شۇنىڭدىن قېلىشمىغۇدەكسىز. سىزنىڭچە بۇرۇنقى زاماندىكى مائارىپ مەنىسىز، ئۈنۈمسىز، پەقەت ساۋات چىقىرىشنىلا مەقسەت قىلغان بولسا مەھمۇد كاشىغەرى، يۈسۈپ خاس ھاجىپ، ئەلىشىر نەۋائىي، موللا مۇسا سايرامى، مۇھەممەت سادىق كاشىغەرى، سەككاكى قاتارلىق داڭلىق ئالىم، ئۆلىما، يازغۇچى، شائىرلىرىمىزمۇ پەقەت ساۋاتسىزلىقنى يوقىتىشنى مەقسەت قىلغان بىلىمسىز كىشىلەركەندە؟ سىزنىڭ مىسلىسىز دۆت ئادەملىكىڭىزنى تولۇق ھېس قىلدىم، تېما يازسىڭىز تۆت پۇتى يەرگە تەككۈدەك قىلىپ يېزىڭ، بولمىسا جىم ئولتۇرۇڭ، سىزنىڭ يازغان تېمىڭىزدىكى مەزمۇنلار بىر-بىرىنى رەت قىلىدۇ. ھازىرقى مائارىپنىڭ سۈپىتىدىكى بارلىق مەسىلە ئوقۇتقۇچىلاردا، تا ئوقۇتقۇچىلار ھەقىقىي بىلىملىك ئوقۇتقۇچى قىياپىتىگە كەلمىگۈچە ئوقۇغۇچىلارنى ئەيىبلىگەننىڭ پايدىسى يوقتۇر، بىلىم سەۋىيەسى تۆۋەن، قالاق ئوقۇتقۇچىلار كۆپ بولغانلىقى تۈپەيلىدىن مائارىپىمىزنىڭ سەۋىيەسى ئۇنداق تېز يۇقىرى كۆتۈرۈلمەيدۇ، بۇنىڭدىكى بارلىق مەسئۇلىيەت ئوقۇتقۇچىلاردا، قالاق ئوقۇتقۇچىلار كاللىسىنى سىلكىۋېتىپ، ئۆزىنىڭ كەسپىنى پۇختا ئۆگىنىشى، بولۇپمۇ پىسخولوگىيەنى پىششىق بىلىشى كېرەك، مېنىڭچە ئۆزىنىڭ كەسپىنى پۇختا ئۆگەنگەن، پىسخولوگىيەنى پىششىق ئۆگەنگەن ئوقۇتقۇچىلار %30 مۇ چىقمايدۇ، دېمەك قالغان ئوقۇتقۇچىلار لاياقەتسىز دېگەن گەپ، لاياقەتسىز ئوقۇتقۇچىلاردىن لاياقەتسىز ئوقۇغۇچىلار چىقىدۇ، بۇنىڭغا ئامال يوق. سىز كۆزگە ئىلمىغان، بۇرۇنقى مەدرىسە مائارىپىدا تەربىيەلەنگەن ئاتا-بوۋىلىرىمىز يازغان، مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلاردا ساقلىنىۋاتقان قەدىمقى كىتابلار 35 مىڭ پارچىدىن ئارتۇق، خەلقنىڭ قولىدا يەنە ئاز دېسە 30 مىڭ پارچىدىن ئارتۇق كىتاب ساقلانغان، بۇلارنىڭ ئارىسىدىكى بەزى كىتابلار ھەقىقەتەن بىباھادۇر، سىزدەك بىلىم سەۋىيەسى تۆۋەن، بەش-ئالتە چىشى چۈشۈپ كەتكەن تارغاقلارنىڭ بۇرۇنقى زاماندىكى مائارىپنى سۆكىشىڭىز ئۆزىڭىزنىڭ قاپاقباشلىقىڭىزنى، دۆتلۈكىڭىزنى، نادانلىقىڭىزنى، كالۋالىقىڭىزنى، مەتولىقىڭىزنى، قالاقلىقىڭىزنى، بىلىمسىزلىكىڭىزنى، پاكىتسىزلىقىڭىزنى ئىسپاتلىغانلىقىڭىزدىن باشقا نەرسە ئەمەس. يالقۇن روزىمۇ سىزدەك قاملاشمىغان گەپلەرنى قىلىپ ماقالە يازغان، سىزنىڭ يازغىنىڭىز ئۇنىڭكىدەك ئۇنچىلىك ناچار بولمىسىمۇ، لېكىن ئىككىڭلارنىڭ مۇراد-مەقسىتى، ئىپادىلىمەكچى بولغان كۆز قارىشىڭلار ئاساسەن ئوخشىشىپ قاپتۇ، شۇنىڭ ئۈچۈن ئىككىڭلارنىڭ كالۋالىق دەرىجەڭلارنى ئوخشاش باھالاپ چىقتىم، گەرچە مېنىڭ باھالىشىمنىڭ ھېچنىمىگە ئەھمىيىتى بولمىسىمۇ.

kichikoghul

بۇرۇنقى زاماندىكى مائارىپ شۇ زامانغا ، شۇ مۇھىتقا نىسبەتەن دەۋىر تەلىپىنىڭ ھۆددىسىدىن  چىقىپ  كەلگەن. ھازىرقى زامان مائارىپىمىزمۇ دەۋىر تەلىپىنىڭ ھۆدىسىدىن چىقىپ كەلمەكتە....ئۆتمۈشتىكى ياكى ھازىرقى دەۋىردىكى مائارىپنى پۈتۈنلەي ئىنكار قىلىش توغىرا ئەمەس.