قولاي تىزىملىك
ئىزدەش
بېكەت تەۋسىيەسى:
كۆرۈش: 1928|ئىنكاس: 17
بېسىپ چىقىرىش ئالدىنقى تېما كېيىنكى تېما

گۈزەل سەنئەت ۋە گۈزەل پەزىلەت ئابىدىسى

[ئۇلانما كۆچۈرۈش]

13

تېما

2

دوست

2576

جۇغلانما

ئاكتىپ ئەزا

ئۆسۈش   19.2%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  33787
يازما سانى: 167
نادىر تېمىسى: 1
مۇنبەر پۇلى: 36
تۆھپە : 796
توردىكى ۋاقتى: 95
سائەت
ئاخىرقى: 2016-9-10
مەلۇم قەۋەتكە يۆتكىلىش
ساھىبخان
يوللىغان ۋاقتى 2016-5-25 15:50:48 |ئايرىم كۆرۈش |تەتۈر تىزىش

گۈزەل سەنئەت ۋە گۈزەل پەزىلەت ئابىدىسى

ئاپتۇرلىرى: رەنا مەخسۇت
ئابدۇشۈكۈرمۇھەممەتئىمىن

«ئەزىز خەلقىم، سىلەرنى تەڭرىگە تاپشۇردۇم».
                            ــ قەمبەرخانىم

قەدىرلىك ئۇستازىمىز قەمبەرخانىم ئۆز ھايات پائالىيىتى بىلەن خەلقىمىزنىڭ مەدەنىيەت تارىخىدىكى كۆپ قىرلىق يەنە بىر تەۋەرۈك مەنىۋى سىما بولۇپ قالدى. ئۇ خەلقىمىزنىڭ مۇشۇ ئەسىردە ئىپتىخارلىنىدىغان كىشىلىرىنىڭ بىرى، ئەلۋەتتە.
قەمبەرخانىم تارىخ ئۆزى تاللىغان تارىخىي شەخس، يىپەك يولى كىندىكىدىكى «ناخشا- ئۇسسۇل ماكانى»دا، مۇشۇ ئەسىرىمىزدە مەيدانغا كەلگەن ئۇسسۇل شاھى!
قەمبەرخانىم ھەممىدىن ئىلگىرى بىر تۈپ شەرت سەۋەبىدىن، ئۆز خەلقى بىلەن بولغان مەنىۋى مۇناسىۋەتنىڭ پاك ۋە يالقۇنلىقى تۈپەيلى تارىخنىڭ تاللىشىغا ئېرىشتى. ئۇنىڭ ھايات يولىنى چۈشىنىش ۋە ئۇنىڭ قەلبىنى سېزىش بىر پەرق ئېتىش ئىقتىدارى مەسىلىسى بولۇپ، بۇنداق پەرق ئېتىش ھەربىر پەرق ئەتكۈچىنىڭ كىشىلىك قارىشى ۋە ئۆمۈر يولىغا قاراپ ھەرخىل بولۇشى تەبىئىي.
قەمبەرخانىم ئۆزىنىڭ ئۆمۈر يولى ئارقىلىق كىشىنى ئويلاندۇرىدىغان، كىشىگە ئىلھام بېرىدىغان باي ئۆمۈر پەلسەپىسى، ئۇسسۇل سەنئىتى تەشەببۇسى، كىشىلىك پەزىلىتى نەمۇنىسى قالدۇرۇپ كەتتى. بىر قاراشتا تولىمۇ ئاددىي كۆرۈنگەن بۇ مەنىۋى مىراس ھەممە كىشى ئېرىشىپ كېتەلمەيدىغان تولىمۇ باي مەزمۇنلار بىلەن تولغان!
خەلقىمىز مۆتىۋەر ئۇستاز قەمبەرخانىمدىن ئايرىلدى. بۇ ئۇيغۇر مەدەنىيىتى ئۈچۈنلا ئەمەس، پۈتۈن جۇڭگو سەنئىتى ئۈچۈنمۇ ئورنىنى تولدۇرغۇسىز زور يوقىتىش. بىز ئۇنىڭ مىللىي ئۇسسۇل سەنئىتى ۋە مائارىپ قاراشلىرىغا ھەقىقى ۋارىسلىق قىلىپ، ئۇيغۇر ئۇسسۇللىرىنىڭ ئۇسلوپ ھەم تۈسىنى قېزىپ چىقىشىمىز ۋە جارى قىلدۇرۇشىمىز لازىم. بىز يەنە ئۇنىڭ بىر خەلق سەنئەتچىسىدە بولۇشقا تېگىشلىك ئالىجاناپ خىسلەت ۋە پەزىلەتلىرىنى ئۆگىنىپ، سەنئەتچىلىرىمىزنىڭ ئىدىيىۋى قۇرۇلۇشى، ئىجتىمائىي، كەسپىي ئەخلاق ۋە ئىچكى ئىتتىپاقلىقىنى ئىلگىرى سۈرۈشىمىز لازىم.

سەنئەت ئۇستازىنىڭ كىشىلىك يولى

قانداق كۈلشەن خازان بولدى،
قانداق ئىستەك ئارمان بولدى.
قانداق چېچەك يەرگە چۈشتى،
قانداق ئەدەپ شامى ئۆچتى!

بۇ يىل (1994-يىل) 13- يانۋار ئۇيغۇر مەدەنىيەت تارىخىدىكى نامدار نامايەندە، ئەسىرىمىزدىكى ئۇيغۇر مىللىي سەھنە ئۇسسۇل سەنئىتى ۋە يېڭى زامان ئۇسسۇل سەنئەت مائارىپىنىڭ ئاساسچىسى، مەشھۇر جامائەت ئەربابى قەمبەرخانىمنىڭ يۈرىكى سوقۇشتىن ئەبەدى توختىدى. خەلقىمىز كۆپ ئەسىرلىك مەدەنىيەت تارىخىدا ياراتقان گۈزەل ئۇسسۇل سەنئىتىنىڭ سادىق ۋارىسى، يالقۇنلۇق تەرغىباتچىسى ۋە پازىل ئۈلگىسىدىن ئايرىلىپ قالدى. خەلقىمىز قەمبەرخانىمنىڭ ۋاپاتىدىن ئېغىر قايغۇغا چۈمدى. بۇ ئېغىر مۇسىبەت ئەۋلاتلىرىمىزنىڭ ئۆز مىللىي مەدەنييىتىگە بولغان تارىخى چۈشەنچىسىنىڭ ئېشىشىغا ئەگىشىپ، ئۆزىنىڭ تولدۇرغۇسىز يوقىتىشلىقىنى داۋاملىق ئاشۇرۇشى شۈبھىسىز!
بىز ئۇستاز قامبەرخانىمنىڭ ھايات يولىنى، سەھنە ۋە مائارىپ ھاياتىنى، بولۇپمۇ ئۇنىڭ بىر ئۆمۈر ئىزچىل داۋاملاشتۇرغان ھەقىقىي ئۇيغۇر پەرزەنتىگە لايىق، ئاينىمىغان ئەنئەنىۋى پاك ئەخلاقىي پەزىلىتى ۋە ياشاش غۇرۇرىنى ياشلىرىمىزغا ئەۋلاتتىن- ئەۋلاتقىچە تونۇشتۇرۇشقا قەرزدارمىز. ئۇ بىز ئۈچۈن خېلى- خېلى سالاھىيەت ئىگىلىرىمۇ بىجا كەلتۈرەلمەيدىغان ئالىيجاناپ مەنىۋى ئۆلگە.

يېڭى زامان ئۇيغۇر سەنئىتىنىڭ مۆتىۋەر پىشىۋالىرىدىن بىرى

ئۇ «شىنجاڭدىكى ئەڭ گۈزەل ئىككى سەنئەت گۈلىنىڭ بىرى».
                                    ــ ئەخمەتجان قاسىمى

قەمبەرخانىم 1915-يىلى قەشقەر شەھەر ئەتراپىدىكى مىۋىزار يېزا- بەشكېرەم ئاۋات كەنتىدە دۇنياغا كۆز ئاچقان. ئۇ ئۆز ئائىلىسىدە، ئۆز يۇرتىدا توپلىشىپ ئولتۇرغان ئۇيغۇر ئەمگەكچىلەرنىڭ ئەمگەك، ھالاللىق ۋە ناخشا-ئۇسسۇلغا ھېرىسمەنلىك روھىيىتىدىن ئۆز قەلبىنىڭ تۇنجى مەنىۋى قاتلىمىنى ھاسىل قىلغان. ئۇنىڭ دادىسى ئەمەت ئاكا ناخشا خۇمار، ئانىسى زورىخان ئاچا ئۇسسۇل خۇمار خەلق سەنئەتكارلىرىدىن ئىدى. قەمبەرخانىم بۇ ئائىلىدە دۇنياغا كەلگەن ئۈچ قىزنىڭ ئىككىنچىسى بولۇپ، ئاچىسى نىساخان، سىڭلىسى گۈلبەھرەملەر ئىدى.
قەمبەرخانىم ئائىلىسى بىلەن ئەينى زاماندىكى سوۋېت ئوتتۇرا ئاسىياسىغا چىقىپ كەتكەن بولۇپ، ئاتىسى ئالمۇتىدا قازا قىلغاندىن كېيىن، ئانىسى يەنە ئۇزۇن ئۆمۈر كۆرۈپ، قەمبەرخانىم غەربى شىمال سەنئەت ئىنىستىتوتى شىنجاڭ سەنئەت فاكۇلتىتىغا رەھبەرلىك قىلىۋاتقان مەزگىلدە، 1953-يىلى ئالەمدىن ئۆتكەن.
قەمبەرخانىمنىڭ سىڭلىسى، ئۇيغۇر ئۇسسۇلچىلىقىدا ئۆچمەس ئىز قالدۇرغان ئۇسسۇلشۇناس گۈلبەھرەم، ئالمۇتا ئۆسمۈرلەر موزىكا- ئۇسسۇل مەكتىپىنى تاماملىغاندىن كېيىن، ئالمۇتا، تاشكەنتلەردىلا ئۆزىنىڭ ئۇسسۇل ماھارىتى بىلەن دىققەتكە سازاۋەر بولغانىدى. گۈلبەھرەم 1947- يىلى –ئىت يىلى ئاخىرلىشىش ئالدىدا، خۇددى قامبەرخانىمغا ئوخشاشلا 13-يانۋار ئالەمدىن ئۆتكەن. كېسەك ھالەتتە ياتقان گۈلبەھرەمنى ئەخمەتجان قاسىمى يوقلىغان ۋە قەبرە بېشىغا چىقىپ ئۇنىڭ ۋاپاتىغا بېغىشلاپ قايغۇلۇق نوتۇق ئېلان قىلغانىدى.
قەمبەرخانىم ئائىلە ۋە ئەل- يۇرت تەسىرىدە ئۇيغۇر ئۇسسۇللىرىغا ئىشتىياق باغلىغانىدى. ئۇنىڭ مىللىي ئۇسسۇلغا بولغان قىزغىن مۇھەببىتى ئۆزبېكىستان دۆلەت خروگرافىيە (ئۇسسۇل) مەكتىپىدە ئۇنىڭ كەسپىي ئۇسسۇل مۇتەخەسسىسى بولۇپ يېتىشىپ چىقىشىغا ئۇل سالغان. بۇ مەكتەپكە ئاتاغلىق ئۆزبېك ئۇسسۇل- مەدەنىيەت ئەربابى تاماراخانىم يىتەكچىلىك قىلاتتى. ئەينى زاماندىكى ئۆزبېكىستان ئۇسسۇل مۇنبىرى تاماراخانىم، ھەلىمە ناسىرىۋا، مۇكەررەمە تۇرغۇنبايىۋا، رازىيە كەرىمىۋا قاتارلىق ئالەمشۇمۇل ئۇسسۇل ماھىرلىرى شۆھرىتى بىلەن راسا جىلۋىلەنگەنىدى. قەمبەرخانىم يەنە مۇسكۋاغا بېرىپ مۇزىكا- ئۇسسۇل ئىنىستىتوتىدا تەلىم ئالدى ۋە ئۇيغۇر ئۇسسۇللىرىنى مۇسكۋا سەھنىسىدە ئوينىدى.
كىشىنى قايىل قىلىدىغىنى شۇكى، قەمبەرخانىم تۇنجى رەسمىي مەكتەپ- مائارىپ ئارقىلىق يېتىشىپ چىققان يېڭى زامان ئۇيغۇر ئۇسسۇلچىسى سۈپىتىدە تارىخىمىزغا كىرىپ كەلدى. قەمبەرخانىم ئۆزبېك ئۇسسۇل ئوقۇش يۇرتىدا يەنىلا تىپىك، خاس ئۇسلوبقا ئىگە ئۇيغۇر ئۇسسۇلچىسى بولۇپ يېتىشتى.
قەمبەرخانىم 1942-يىلى نويابىردا ئانىسى، سىڭلىسى بىلەن ئۆز يۇرتى شىنجاڭغا قايتىپ كەلدى. بۇ چۆچەك، غۇلجا، ئۈرۈمچى، تۇرپان ۋە قەشقەرلەرنى مەرگەز قىلغان ئۇيغۇر يېڭى مەدەنىيەت دولقۇنى داۋام قىلىۋاتقان چاغلار ئىدى.
قەمبەرخانىمنىڭ مۇشۇ مەدەنىيەت ئۆركىشىگە ئۈلگۈرۈپ كېلىشى تارىخنىڭ تاللىشى ئىدى. ئۇ، بۇ مەدەنىيەت دولقۇنىنىڭ داۋاملىق راۋاجلىنىشىغا ئۆز ھەسسىسىنى قوشتى. ئۇ چۆچەكتە، كىيىنچە ئۈرۈمچىدە ئۇيغۇر مەدەنىيەت ئاقارتىش ئويۇشمىسى قارمىقىدىكى سانايىنەپىسىدە سەھنە سەنئىتىگە قاتناشتى. بۇ دەل خەلق ئۇسسۇل، موزىكا، تىياتىر سەنئىتىنىڭ سەھنە سەنئىتىگە ئايلىنىش مەزگىلى ئىدى. شۇندىن باشلاپ، خۇددى قەدىرلىك ئەخمەتجان قاسىمى ئېيتقاندەك: «شىنجاڭدىكى ئەڭ گۈزەل ئىككى سەنئەت گۈلى»- قەمبەرخانىم بىلەن گۈلبەھرەمنىڭ ۋەتەن سەنئىتى ھاياتى باشلانغانىدى.
قەمبەرخانىم «نىمپەدە»، «دىلخاراج»، «ئۇششاق» قاتارلىق تىپىك ئەنئەنىۋى ئۇيغۇر ئۇسسۇللىرى بىلەن ئۇيغۇر سەھنە سەنئىتىگە يېڭى ھۆسن قوشتى.
قەمبەرخانىمنىڭ نامى تېز ئارىدا پۈتكۈل شىنجاڭغا پۇركەتتى. خەلقىمىز ئۆز روھىيىتىنى ساغلام گەۋدىلەندۈرگەن بۇ سەنئەت ماھىرىنى قىزغىن سۆيدى. ئاڭا ھۆرمەت ۋە شۆھرەت بېغىشلىدى.
ئۇ 1947-يىلى 9-ئايدا نەنجىڭ، سۇجۇ، شاڭخەي ۋە تەيۋەنلەرگە ئۇيغۇر ئۇسسۇلىنى ئېلىپ باردى. بۇ چاغدا ئەمدىلەتىن ئەنگىلىيە پادىشاھلىق بالېت مەكتىپىنى تاماملاپ ۋەتەنگە قايتقان دەي ئەيلىن خانىم بىلەن ئوسكار مۇكاپاتىغا ئېرىشكۈچى تۇنجى جۇڭگۇ كىنو چولپىنى خۇدې خانىم ۋوگزالغا چىقىپ گۈل تۇتۇپ قەمبەرخانىمنى قىزغىن كۈتىۋالدى. ئاتاقلىق سەنئەت پىشىۋاسى مېي لەنفاڭ ئەپەندى قەمبەرخانىمنى ئۆيىگە تەكلىپ قىلىپ مېھمان قىلدى. قەمبەرخانىمنىڭ شەرقى جۇڭگۇ سەھنىلىرىدە مىسلىسىز شۆھرەت قازانغان «ياشلىق كۈيى» قاتارلىق گۈزەل ئۇيغۇر ئۇسسۇللىرىنى كۆرگەن ئۇسسۇل مۇتەخەسسىسى دەي ئەيلىن خانىم قەمبەرخانىمنى ئۆزى قۇرغان شاڭخەي بالېت مەكتىپىدە دەرس ئۆتۈشكە تەكلىپ قىلدى. بۇ چاغدا كېزىت- ژورناللاردا قەمبەرخانىمنىڭ ئوينىغان ئۇسسۇللىرى توغرىسىدا سۈرەتلىك مەھھىيىلەر ئېلان قىلىندى. ئۇلارنىڭ بىرىدە مۇزىكىشۇناس ئەن يى: «ئۇنىڭ گۈزەللىك، ئىپتىخار ۋە تەمكىنلىك بىلەن تولغان ئۇسسۇللۇق قىياپەت ۋە قەدەملىرى شىنجاڭ مىللىي مەدەنىيىتى ئۈچۈن مىسلىسىز ئۇلۇغ تۆھپە بولۇپ ھېساپلىنىدۇ» دەپ يازغان.
ئانچە ئۆتمەي جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇريىتى قۇرۇلدى. ئۇ ئۈرۈمچىدە خەلق ئازاتلىق ئارمىيىسىنى ئۆزىنىڭ جۇشقۇن ئۇسسۇلى بىلەن كۈتىۋالدى. بۇ چاغدا قۇماندان ۋاڭ جىن سەھنىگە چىقىپ ئۇنى تەبرىكلىدى ۋە ئۇنىڭغا ئىلھام بەردى.
قەمبەرخانىم 1950-يىلى دۆلەت بايرىمىنىڭ بىر يىللىقىنى تەبرىكلەش پائالىيىتىگە قاتنىشىش ئۈچۈن شىنجاڭ ۋەكىللىرى تەركىبىدە بېيجىڭغا باردى. 9-ئاينىڭ 30-كۈنى ماۋزېدۇڭ، لىيۇ شاۋچى، جۇئېنلەي، جۇدې قاتارلىق دۆلەت رەھبەرلىرى بىلەن كۆرۈشتى. ماۋجۇشى ئۇنىڭ قولىنى تۇتۇپ تۇرۇپ: «مەن نامىڭىزنى بىلەتتىم» دېدى. ئەتىسى ئۇ تيەنئەنمىن مۇنبىرىدە بايرام تەنتەنىسىنى تاماشا قىلدى. شۇ كۈنى كەچتە خۇەيرىنتاڭ كۇلۇبىدا «ناغرا ئۇسسۇلى»، «تەخسە ئۇسسۇلى»، «ئازاد زامان» قاتارلىق قويۇق مىللىي ئۇسلوبتىكى ئۇسسۇللارنى ئويناپ يەنە ماۋجۇشى قاتارلىق دۆلەت رەھبەرلىرىنىڭ قىزغىن ئالقىشى ۋە يۇقىرى باھاسىغا ئېرىشتى.
قەمبەرخانىم 1950-يىلى 10-ئايدا بېيجىڭدىن شىئەنگە خىزمەتكە- غەربىي شىمال سەنئەت ئىنىستىتوتى شىنجاڭ سەنئەت فاكولتىتىغا مەسئۇل بولۇپ كەلدى. شۇندىن باشلاپ، ئۇنىڭ ئۇيغۇر ئۇسسۇل مائارىپىدىن ئىبارەت يېڭى ھايات پائالىيەت دەۋرى باشلاندى.

يېڭى زامان ئۇيغۇر ئۇسسۇل مائارىپىنىڭ ئاساسچىسى

«مائارىپسىز سەنئەت سۈزۈلدۈرمىگەن لاي سۇ دېمەكتۇر».
                                      ــ قەمبەرخانىم

قەدىرلىك ئۇستازىمىز قەمبەرخانىمنىڭ ئۇيغۇر ئۇسسۇل سەنئىتىگە قوشقان تارىخىي تۆھپىلىرى ئۇنىڭ سەھنە ھاياتىدىكى جەزبىكار رەققاس پائالىيەتلىرىدىن باشقا، يەنە ئۇنىڭ يېڭى زامان ئۇيغۇر ئۇسسۇل مائارىپى پائالىيىتىگە ئۇل قويغانلىقىدا گەۋدىلەنگەن.
ھەممىگە مەلۇمكى، ئۇيغۇر ئۇسسۇل سەنئىتى بىرقانچە مىڭ يىللىق، كۆپ باسقۇچلۇق، ئۇزاق تارىخنى بېشىپ ئۆتكەن بولسىمۇ، ئۇسسۇل سەنئىتىنى پەقەت مەشرەپ-مۇراسىملار ئارقىلىق ئۆگىنىش، ئوردا- قەسىرلەر يېنىدىكى «ناغرىخانا»لار ئارقىلىق ئۆگىنىش، ئۇستاز تۇتۇپ ئۆگىنىشتىن باشقا، رەسمىي ئۇسسۇل مەكتەپ مائارىپىدىن ئىبارەت مەخسۇسلاشقان ئۆگىنىش سېستىمىسىنى بەرپا قىلمىغانىدى. ئەگەر بۇنداق مەخۇسۇسلاشقان ئۇسسۇل مائارىپى سېستىمىسىنىڭ كېلىپ چىقىشى توغرىسىدا سۆز بولىدىغان بولسا، بۇ شەرەپ مۇشۇ ئەسىرنىڭ 30- يىللىرىدىن بېرى باشلانغان يېڭىچە مەكتەپ مائارىپى ئۆركىشى ئاساسىدا، 50-يىللىرى مەيدانغا كەلگەن شىنجاڭ ئۇسسۇل (جۈملىدىن باشقا ژانىرلاردىكى سەنئەتلەر) مائارىپىنىڭ ئاساسچىسى قەمبەرخانىم نامىغا تەئەللۇقتۇر. بۇ بىناكارلىق خاراكتېردىكى تارىخىي باشلىنىش گەرچە 50-يىللاردىن 80-يىللىرىغىچە ئىزچىل داۋاملاشقان بولسىمۇ، ئۇ قەمبەرخانىم چۆچەككە كەلگەن يىلىلا ئۆزىنى كۆرسەتكەنىدى. قەمبەرخانىم چۆچەكتە ئىككى قېتىم قىسقا مۇددەتلىك ئۇسسۇل كۇرژۇكى (كۇرسى) بىلەن ئۆزىنىڭ دەسلەپكى ئۇسسۇل مائارىپى پائالىيىتىنى باشلىغانىدى.
قەمبەرخانىمنىڭ نام –شەرىپى بىز تېخى گۈدەك چېغىمىزدىلا ئەل ئارىسىدا مەشھۇر ئىدى. 1951-يىلى غەربىي شىمال سەنئەت ئىنىستىتوتىدا شىنجاڭ سەنئەت فاكۇلتىتى تەسىس قىلىنغان بولۇپ، قەمبەرخانىم ھەم رەھبەر، ھەم ئوقۇتقۇچى ئىدى. مەن ئۇ يەردە قەمبەرخانىمنىڭ ئۆز ئانىمىزدەك مېھرىبانلىقى ۋە قىزغىن تەربىيىسىگە ئېرىشتىم. تەقدىر مېنى قەمبەرخانىم بىلەن 30 يىل بىر مەكتەپ، بىر قورۇدا بىللە ياشاشقا نېسىپ قىلغانىدى. بۇ يىللار تولىمۇ ئەگرى- توقاي، بەزىدە خۇشاللىنارلىق، بەزىدە ئېچىنىشلىق ئۆتتى. بۇ يىللار ھەقىقەتەن ئۇنىڭ غايىسى، ئىدارىسى، خاراكتېرى ۋە پەزىلەتلىرىنىڭ جانلىق كارتىنىسىنى قەلبىمىزگە ئەبەدىي سىزىپ چىقتى.
قەمبەرخانىم ئۆز خەلقىنىڭ سادىق پەرزەنتى، غايىلىك قىزى ئىدى. ئۇ ئۆز خەلقى ۋە ئۇنىڭ مەدەنىيىتىگە بولغان چەكسىز مۇھەببىتى ۋە ئۈمىدىنى ئۇيغۇر ئۇسسۇللىرىغا سىڭدۈرۈۋەتكەنىدى. ئۇ ئۇيغۇر ئۇسسۇل سەنئىتىنىڭ نەپىسلىكى، ساپلىقى، ئەينەنلىكىنى بىر ئۆمۈر ساقلاپ، ئويناپ، كۆرسىتىپ كەلدى. ئۇ ئۇسسۇل ساھەسىدە ئۇيغۇر سەھنە ئۇسۇللىرىنىڭ مىللىي ئۇسلوبى ۋە ھەركەت تۈسىنى ئەينەن داۋاملاشتۇرۇش، راۋاجلاندۇرۇش ئۈچۈن ئۇيغۇر ئۇسسۇل مائارىپىنى ئالدىنقى ئورۇندا قويغانىدى.
ئەينى يىللاردا ئۇنىڭ خۇسۇسىغا كۆيۈنۈش يۈزىسىدىن بەزىلەر ئۇنىڭغا: «شاگىرت بىۋاپا، كەسىپداشنىڭ كۆڭلى ئالا بولىدۇ. ئوقۇتقۇچىلىقنى تاشلاپ، يەنىلا سەھنىدە ئۇسسۇل ئوينىغىنىڭىز تۈزۈك» دېگەن سۆزلەرنى ئاڭلىغاندىمۇ ئۇ ئۇسسۇل مائارىپىغا بولغان ئوتتەك مېھرىدىن يانمىدى. ئۇ غەربىي شىمال شەنئەت ئىنىستىتوتىدىلا «ئۇيغۇر ئۇسسۇلى دەرسلىكى»نى تۈزدى. ھەرخىل ھەركەتلەر (جۈملىدىن سالام بېرىشنىڭ بەش خىل ھەركەت شەكلى)گە ئىسىم بېكىتتى. ئانچە ئۆتمەي بۇ دەرسلىك ئۇ ئالاھىدە ئۇستاز سۈپىتىدە تەكلىپ قىلىنغان بېيجىڭ ئۇسسۇل ئىنىستىتوتىدىكى ئۇيغۇر ئۇسسۇل دەرسىنىڭ دەستۇرى قىلىندى.
بىز بۈگۈن، يېڭى زامان ئۇيغۇر ئۇسسۇل سەنئەت مائارىپىنىڭ يېرىم ئەسىرگە يېقىن تارىخىي مۇساپىسىگە نەزەر سالغىنىمىزدا، ئۇستاز قەمبەرخانىمنىڭ ئۇسسۇل سەنئىتى قاراشلىرىدىكى مۇنداق ئىككى روشەن ئىستېتىك نوقتىسىنى بايقايمىز. ئۇنىڭ بىرىنچىسى، ئۇسسۇل سەنئىتى مائارىپىنى سەھنە ئۇسسۇللىرىنىڭ ئالدىغا قويۇش، ئۇسسۇل مائارىپى ئارقىلىق خەلقنىڭ ئۇسسۇل –سەنئىتى ئېڭىنى تىكلەش ۋە ئۇرغۇتۇش، ئۇيغۇر ئۇسسۇللىرىنىڭ ھەركەت تىلىنى بىرلىككە كەلتۈرۈش، ئۇيغۇر ئۇسسۇلچىلىرىنىڭ مەدەنىيەت تۈزۈلمىسىنى بەرپا قىلىش، ئۇلارنىڭ ئىجتىمائىي ۋە كەسپىي ئەخلاقىي پەزىلىتىنى يىتىلدۈرۈش، ئۇيغۇر ئۇسسۇللىرىنى ھەرقايسى پەنلەرگە ئوخشاش كۆپ باسقۇچلۇق مائارىپ سېستىمىسى ۋە ئوقۇتۇش سېستىمىسىغا ئىگە قىلىشتىن ئىبارەت ئىدى. بۇ ماھىيەتتە، ئۇيغۇر مەدەنىيىتىنىڭ كاتتا بىر غولى بولغان ئەنئەنىۋى ناخشا- ئۇسسۇل سەنئىتىنىڭ قەددىنى كۆتۈرۈش، ئۇنى زامانغا، دۇنياغا، كەلگۈسىگە يۈزلەندۈرۈشتىكى تارىخىي خاراكتېرلىك ئاڭ ۋە ئەمەلىيەت ئىدى. ئۇنىڭ ئىككىنچىسى، ئۇيغۇر ئۇسسۇللىرىغا، مەيلى ئوقۇتۇش ياكى ئويۇن كۆرسىتىشتە بولسۇن، يەنىلا ئۇيغۇر ئۇسسۇللىرنىڭ خاس مىللىي- بەدىئىي تامغا –ئالامەتلىرى، روھى- پىسخىكىسى، ھەركەت تىلى خەزىنىسى، ئۇسسۇللۇق قىياپىتى، ئۇسسۇللۇق كىيىم- گىرىملىرى، ئۇسسۇللۇق مۇزىكىسى، ئۇسسۇل تۈسى بويىچە ۋارىسلىق قىلىش، راۋاجلاندۇرۇش توغرىسىدىكى روشەن ۋە ئىزچىل تەشەببۇستىن ئىبارەت ئىدى. قەمبەرخانىم بۇ ھەقتە بىر ئۆمۈر تەكىتلەپ سۆزلىدى! 1957-يىلى بىز «ئۇيغۇر مىللىي ئۇسسۇلى» دەرسلىكىنى تۈزۈشكە كىرىشكەندە، بەزى كەسپداشلار ياۋرۇپا بالېت ئۇسسۇللىرىنى ئاساس قىلىشنى تەكىتلىدى. بۇ ۋاقىتتا قەمبەرخانىم بىزنى باشلاپ قەشقەرنىڭ شەھەر- يېزىلىرى بىلەن مەكىت ناھىيىسىگە ئېلىپ بېرىپ، ئۇيغۇر مىللىي ئۇسسۇللىرىنى ئۇيغۇر خەلقىنىڭ ئۆزىدىن بىۋاستە ئۆگىنىشنى تەۋسىيە قىلدى. ئۇ تارتىپ چىقىرىلىپ ئاتالمىش «خەلق دۇشمىنى» قىلىپ قويۇلغان، ئۆزى كېسەللىك ئازابىدا قىينىلىۋاتقان چاغلىرىدىمۇ ئورنىدىن تۇرۇپ ھەرقايسى پەدىلەرگە ئوينىلىدىغان ئۇيغۇر ئۇسسۇللىرىنىڭ ئەسلى ئۇسلۇبى، تۈسى ۋە ئەنئەنىسىنى ئويناپ كۆرسىتىپ، ئۇنتۇلۇپ قالماسلىقنى تەكىتلەيتتى. بۇ دەل ئۇنىڭ ئۆز خەلقىگە بولغان چەكسىز مۇھەببىتىنىڭ يارقىن دەلىلى ئەمەسمۇ؟!
قەمبەرخانىمنىڭ ئۇيغۇر ئۇسسۇللىرىنىڭ تىپىك مىللىي ئالاھىدىلىكىنى ساقلاش ئىدىيىسى چوڭقۇر ئىلمىي ئاساسقا ئىگە ئىدى. ئۇ، بىر تەرەپتىن، ئۇيغۇر ئۇسسۇللىرىنى تۈنۈگۈنكى ياكى بۈگۈنكى نەتىجە دەپ قارىماستىن، ئۇزاق تارىخنىڭ مەنىۋى مەھسۇلى، ئۇ ياكى بۇ ئۇسسۇلچىنىڭ بىرقانچە ئىجادىي كونسېرتى دەپ قارىماستىن، خەلقنىڭ، ئالدى بىلەن كەڭ ئەمگەكچى خەلق ئاممىسىنىڭ فولىكلورلىق بايلىقى دەپ قارايتتى. ئۇ مۇنداق تارىخى بايلىقنىڭ ئۆز خەزىنىسى، ئالاھىدە سىستېمىسى، خاس قانۇنىيەتلىرى، ئەنئەنىۋى ئىزچىللىقى مەسىلىسىدە ھەرقانداق نېگلىزملىق (ئىنكارچىلىق) بولمىغۇرلۇقلارنىڭ ناھايىتى زىيانلىقلىقىنى تەكىتلەيتتى.
ئۇ بىر تەرەپتىن، ھەربىر مىللەتنىڭ مىللىي ئۇسسۇللىرى ئۆزىنىڭ مىللىي خاسلىقى بىلەن باشقا مىللەت ئۇسسۇللىرىدىن روشەن پەرقلىنىدۇ. مۇشۇ خاسلىقنىڭ مەۋجۇتلۇق قىممىتى ئۇنىڭ نوپۇزى ۋە ھۈرمىتىنى تەشكىل قىلىدۇ. مىللىي ئالاھىدىلىك ۋە مىللىي تۈستىن ئايرىلغان ئۇسسۇل ھەرقانچە قىزىقارلىق بولسىمۇ «قېتىشما ئەبجەش»دىن ئىبارەت بولۇپ، ئۇنى مىللىي ئۇسسۇل دېگىلى بولمايدۇ، دەيتتى.
ئۇ يەنە بىر جەھەتتىن، ھازىرقى دەۋر دۇچ كېلىۋاتقان ھەرخىل مەدەنىيەتلەر ئۇچرىشىپ، تقۇنۇشۇپ، رىقابەتلىشىپ تۇرغان زاماندا، مىللىي مەدەنىيەت (جۈملىدىن ئۇيغۇر مىللىي ئۇسسۇللىرى) تەرەققىياتىدا ۋارىسلىقنى ئاساس قىلىپ، ئەنئەنىگە ماسلاشقان ھالدا قوبۇل قىلىشنى ئىنچىگە ئاڭلىقلىق بىلەن بىر تەرەپ قىلىشنى تەكىتلەپ كەلدى. ئۇ، ئۇيغۇر ئۇسسۇللىرىنىڭ تىپىك خاسلىقى ۋە ھەركەت روھىيىتى (پىسخولوگىيىسى)گە زىت بالېتچە ھەركەتلەرنى ئىزچىل ئەيىبلەپ كەلگەن. بەزى كىشىلەر ئۇ ئوتتۇرغا قويغان ئۇيغۇر ئۇسسۇل سەنئىتىنى مۇجەسسەم قاراشلىرىنى «كاڭپەي» (قەمبەرخانىم ئۇسسۇل ئېقىمى) دەپ ئاتىغاندا، ئۇ، بۇ ئاتالمىنى ئۆزىنىڭ ئۇيغۇر ئەنئەنىۋى ئۇسسۇللىرىغا ۋارىسلىق قىلىشتا چىڭ تۇرغانلىقىنى ئىپادىلەمدۇ ياكى بۇ ۋارىسلىقتا چىڭ تۇرۇشنى مېنىڭ شەخسى ئۇسلوبۇم، دەپ قارىغانلىقىنى بىلدۈرەمدۇ، دەپ سۇئال قويۇپ، كېيىنكى مەنىدە بولسا رەت قىلىدىغانلىقىنى ئىيتقان. بۇ ئۇنىڭ ئۇيغۇر خەلقىگە، ئۇيغۇر ئۇسسۇل سەنئىتى ئەنئەنىسىگە بولغان ھەممىنى ئۇنتار ئوتلۇق قەلبى ۋە پاك ساداقىتىنى گەۋدىلەندۈردى.
قەمبەرخانىم ئۇيغۇر ئۇسسۇل سەنئىتى ۋە مائارىپىغا ئۆلمەس تۆھپە قوشتى. ئۇنىڭ ئالاھىدە تىپىكلىككە ئىگە بولغان ئۇيغۇر ئۇسسۇل ئۇسلوبى باشقا مىللەت خەلقلىرىنىڭ ئۇيغۇر ئۇسسۇللىرىنى تونۇشى ۋە ئۆگىنىشىگە ئۆلگە كۆرسەتتى. ئۇ سوۋېت مۇتەخەسسىسلىرى بىلەن بىرلىكتە بېيجىڭ ئۇسسۇل ئىنىستىتوتىنىڭ بىرىنچى تۈركۈمدىكى ياش ئوقۇتقۇچىلىرىنى تەربىيىلىەشكە تەكلىپ قىلىنىپ بۇ ئالىي ئوقۇتۇش يۇرتىنىڭ مەيدانغا كېلىشىگە تۆھپە قوشتى. ئۇ غەربى شىمال سەنئەت ئىنىستىتوتى شىنجاڭ سەنئەت فاكۇلتېتى، شىنجاڭ ئىنىستىتوتى سەنئەت فاكولتېتى، شىنجاڭ سەنئەت ئىنىستىتوتىنىڭ تەسىس قىلىنىشىغا ھەقىقى ئەمەلىي ئاساس سالغۇچى بولۇپ قالدى.
قەمبەرخانىمنىڭ بىۋاستە تەربىيىلىگەن ساگىرتلىرى، ئوقۇغۇچىلىرى بۈگۈنكى كۈندە ئاپتونوم رايونىمىز بىلەن مەملىكەتنىڭ ھەرقايسى جايلىرىدىكى ئۇسسۇل سەنئىتى سېپىدە جەۋلان قىلىپلا قالماستىن، قازىقىستان، ئۆزبېكىستان قاتارلىق دۆلەتلەردە ھېلىمۇ ئالدىنقى قاتاردىكى ئۇسسۇل ماھىرلىرى بولۇپ خىزمەت قىلماقتا. ئۇنىڭ نامى يىراق ئەللەرگىمۇ تارقالغان. 1991-يىلى ئىيۇندا ئۆزبېك خەلقىنىڭ داڭلىق ئۇسسۇل ئۇستازى تامارا خانىم سەھنە ھاياتىنىڭ 75 يىللىقى، تۇغۇلغانلىقىنىڭ 90 يىللىقى مۇناسىۋىتى بىلەن ئۆزبېكىستان مەدەنىيەت مىنىستىرلىكى رىياسەتچىلىكىدە ئۆتكۈزۈلگەن خاتىرىلەش سەنئەت كېچىلىكىدە تاماراخانىم مېنى باغرىغا بېسىپ، ئۆز نامىدىن ئۇستازىمىز قەمبەرخانىمغا ئالاھىدە سالام يوللايدىغانلىقىنى تەۋسىيە قىلغانىدى.

كۆزگە كۆرۈنگەن جامائەت ئەربابى

«ئەگەر خەلقىم بولمىغان بولسا، مەنمۇ، مېنىڭ قەدىر- قىممىتىممۇ بولمىغان بولاتتى».
                                                ــ قەمبەرخانىم

قەدىرلىك ئۇستازىمىز قەمبەرخانىم يېڭى زامان ئۇيغۇر جەمئىيىتىدىكى كۆزگە كۆرۈنگەن جامائەت ئەربابى ئىدى.
ئۇ 1944-يىللىرىلا مەشھۇر يازغۇچى ماۋدۇن، مەشھۇر سەنئەتكار جاۋ دەن ئەپەندىلەرنىڭ تەكلىپى بىلەن، ئۇلار بىلەن بىرلىشىپ «يامغۇردىن كېيىنكى ئاپتاپ» دىرامىسىغا «باھار» ناملىق ئۇسسۇل تۈزۈپ چىقتى. ئەينى زاماندا «ياپۇنغا قارشى ئەسكەرلەرگە ياردەم بېرىش» ئۈچۈن ئوينىغان بۇ ئويۇنغا جاۋ دەننىڭ خانىمى پىئانىنو، مۇھەممەتجان ئىسمائىل ئاكا ساز چالغانىدى.
ئۇ ئازاتلىقنىڭ دەسلەپكى يىللىردىلا غەربى شىمال سەنئەت ئىنىستىتوتىنىڭ بىر قىسىم مۇنەۋۋەر ئوقۇغۇچىلىرىنى ئەگەشتۈرۈپ سىئەن، تەييۈەن، شىجىياجۇاڭ، لوياڭ، شەنياڭ قاتارلىق شەھەرلەردىكى زاۋۇت، كان- كارخانا، قىسىملارغا بېرىپ ئويۇن قويۇپ، «ئامېرىكىغا قارشى تۇرۇپ، جاۋشەنگە ياردەم بېرىش»كە ئومۇم خەلق سەپەرۋەرلىكى پائالىيىتىنى تەشكىللىگەن ۋە ئۆزى باشلاپ ئۇسسۇل ئويناپ، ئىئانە توپىغاندىن تاشقىرى، مۇساجان روزى ئاكا، ئبدۇرېشىت ئىمىن ئاكا، ئىبراھىمجان، قەمبەرنىسا ئۆمەر، ئەيسا قارىي، زەينەپ سابىت، ھاۋاخان مۇھەممەت، بۈبىتاي، مەلىكە دۇگامەت قاتارلىق ئوقۇتقۇچى- ئوقۇغۇچىلاردىن بەش تۈركۈمنى بەش نۆۋەت چاۋشەنگە بېرىپ جۇڭگۇ خەلق پىدائىي قىسىملىرىدىن ھال سوراشقا ئۇيۇشتۇرغانىدى.
ئۇ، 1956-يىلى جۇڭگو ئۇسسۇلچىلار ئۆمىكى تەركىبىدە سوۋېت ئىتتىپاقىغا زىيارەتكە چىقىپ، مەشھۇر روس بالېت مۇتەخەسسىسى ئۇلانوۋ بىلەن كۆرۈشتى. ئۇ تاشكەنتتە تامارا خانىمنىڭ ئۆيىدە مېھمان بولۇپ، بىللە رەسىمگە چۈشتى.
ئۇ ئىلگىرى-كېيىن بولۇپ ماۋزېدۇڭ، جۇئېنلەي، دېڭ شياۋپىڭ قاتارلىق دۆلەت رەھبەرلىرىنىڭ يەتتە قېتىم قوبۇل قىلىشىغا مۇيەسسەر بولدى، ئۇيغۇر خەلقىگە ۋاكالىتەن ماۋجۇشىغا چىمەن دوپپا كىيدۈردى.
ئۇ، مەملىكەتلىك 4-قېتىملىق ئەدەبىيات-سەنئەتچىلەر قۇرۇلتىيىدا مەملىكەتلىك ئەدەبىيات- سەنئەتچىلەر بىرلەشمىسىنىڭ مۇئاۋىن رەئىسى، جۇڭگو ئۇسسۇلچىلار جەمئىيىتىنىڭ مۇئاۋىن رەئىسى بولۇپ سايلاندى.
ئۇ، 1980-يىلى شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق ئەدەبىيات- سەنئەتچىلەر بىرلەشمىسىنىڭ مۇئاۋىن رەئىسى، جۇڭگو ئۇسسۇلچىلار جەمئىيىتى شىنجاڭ شۆبىسىنىڭ رەئىسى بولۇپ سايلاندى.
ئۇ، 1980-يىلى 10-ئايدا، بېيجىڭدا ئۆتكۈزۈلگەن پۈتۈن مەملىكەت بويىچە ئازسانلىق مىللەتلەر ئەدەبىيات- سەنئەت كۆرىكىگە قاتنىشىپ، ياشىنىپ قالغانلىقىغا قارىماي، پىشقەدەم سۇنايچى ئابدۇگۈل ئاكا قاتارلىق مەشھۇر سەنئەتچىلەر بىلەن سەھنىگە چىقىپ ئويۇن كۆرسەتتى.
ئۇ، 1982-يىلى بېيجىڭدا ئۆتكۈزۈلگەن خەلقئارا سەنئەت تەتقىقاتى مۇھاكىمە- يىغىنىغا قاتنىشىپ، ھەر قايسى ئەللەر سەنئەتشۇناسلىرى بىلەن پىكىر ئالماشتۇردى.
ئۇ، 1992-يىلى يەكەندە ئۆتكۈزۈلگەن شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى بويىچە ئۇيغۇر 12 موقامى تەتقىقاتى ئىلمىي مۇھاكىمە يىغىنىغا ۋە ئاماننىساخاننىڭ ھەيكىلى، قەبرىگاھى پۈتۈش مۇراسىمىغا قاتناشتى. بۇ جەرياندا ئۇ ئىلمىي تەتقىقات خادىملىرى ۋە يەرلىك خەلق مۇقامچىلىرى بىلەن كەڭ –كۇشادە ئۇچراشتى.
ئۇ، 1979-يىلى شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق سىياسىي كېڭەشنىڭ مائاۋىن رەئىسى بولۇپ سايلىنىپ، ھاياتىنىڭ ئاخىرقى يىللىرىغىچە بۇ ۋەزىپىنى ئۆتەپ كەلدى.
ئۇ، 1992-يىلى ئۆكتەبىردە سەنئەتكە بولغان تارىخىي جاۋاپكارلىقى بىلەن بىر فوند جەمئىيىتى قۇرۇشنى ئوتتۇرغا قويدى. ئاپتونوم رايونلوق پارتكومنىڭ شۇجىسى سوڭ خەنلىياڭنىڭ تەستىقى، خەلق ئىشلار مىنىستىرلىكىنىڭ ئەنگە ئېلىشى بىلەن قەمبەرخانىم نامىدىكى سەنئەت قوند جەمئىيىتى شۇ يىلى 25-دىكابىردا رەسمىي قۇرۇلدى.
قەمبەرخانىم بىر ئۆمۈرلۈك سەنئەت ئەجرى شەرىپىگە ئۇيغۇر خەلقىنىڭ تونۇلغان مەدەنىيەت ۋە سەنئەت ئەربابى سۈپىتىدە جاھان سەنئەت قامۇسىدىن مۇناسىپ ئورۇن ئالدى.

ئاجايىپ پەزىلەت

«سەنئەت- خەلقنىڭ سەنئىتى، سەنئەتنى چۈشىنىش ئۈچۈن خەلقنى قەدىرلەش لازىم».
                                                 ــ قەمبەرخانىم

قەدىرلىك ئۇستاز قەمبەرخانىم يېڭى زامان ئۇيغۇر سەھنە ئۇسسۇل سەنئىتىنىڭ مەملىكەت ئىچى- سىرتىغا داڭقى يېيىلغان نادىر سەردارى، يېڭى زامان ئۇيغۇر ئۇسسۇل مائارىپىنىڭ مۇھەندىسى- ئىنژېنېرى بولۇش بىلەن بىللە، ئۇ ئۇيغۇر ئەدەپ- ئەخلاقىنىڭ ئەڭ مۇنەۋۋەر پەزىلەتلىرى بىلەن ئۆز قەلبىنى، ئۆز خاراكتېرىنى، ئۆز ئادەتلىرىنى زىننەتلىگەن سۆيۈملۈك ئۇستاز ئىدى.
قەمبەرخانىم ھاياتىنىڭ قىسقا بىر مەزگىلىنى ھېساپلىمىغاندا، ئۆمرىنىڭ بىر قانچە دەۋرىلىرىنى ئېغىرچىلىق، جاپا- مۇشەققەت ئىچىدە ئۆتكۈزدى. يېتىملىك، مۇساپىرەت، كونا شىنجاڭ جەمئىيىتىدىكى فېئوداللىق ئاسارەت ۋە سەنئەتچىلەرنى خار كۆرۈشلەر؛ شەخسىي تۇرمۇش بەختسىزلىكى، مەدەنىيەت ئىنقىلابىدىكى قالپاق كىيدۈرۈش، ئۆي بىساتلىرىنى مۇسادىرە قىلىش، رەھبەرلىك خىزمىتىدىن ئېلىپ تاشلاش، ھۆكۈمەت ئۆيلىرىدىن كۆچۈرۈۋېتىش، «چوڭ تازىلاش»تا تۇتقۇن قىلىپ قاماش قاتارلىقلار تاكى 80- يىللارغىچە بىر-بىرىگە ئۇلىشىپ كەلدى، 80-يىللاردىن كېيىن ئۇ قايتا قەد كۆتۈرگەن بولسىمۇ، كېسەللىك ئازابى ئۇنى يىلاندەك چىرمىۋالغانىدى. قەمبەرخانىمنىڭ قەلبى، ئىرادىسى ۋە خاراكتېرى بۇ ئەگرى- توقاي تىپىك موھىتتا ئۆز نۇرانىلىقىنى كۆرسەتتى.
قەمبەرخانىم ئۆز ھاياتىدىن، كېچىۋاتقان مۈشكۈللۈكلىرىدىن زارلىمىدى. ئۇ ئۆي بىساتلىرى بۆلۈنۈپ، ئۈستىدىن يامغۇر تامچىپ تۇرىدىغان بىر ئېغىزلىق ئۆيگە كۆچۈرۈۋېتىلگەندىمۇ، يەنىلا ئۈمىدۋارلىق، مەسئۇلىيەتچانلىق بىلەن ئۇيغۇر ئۇسسۇللىرىنىڭ مىللىي تۈسى، ھەركەت شەكلى ھەققىدە باش قاتۇرۇپ، بىزگە بىر ياندىن سۆزلەپ، بىر ياندىن ئۆزى ئويناپ كۆرسىتىپ تەربىيە بېرىپ تۇردى.
قەمبەرخانىم بىر ئۆمۈر بايلىق توپلاش غېمىدە بولمىدى. ئۇ سەھنە ئويۇنى ۋە جەمئىيەت ئالاقىلىرى سورۇنلىرىدا قاملاشتۇرۇپ كىيىنىشكە ماھىر بولۇش بىلەن بىللە، ھېچقانداق كۆز قاماشتۇرىدىغان زىبۇ- زىننەت، ئېشىپ- تېشىپ تۇرغان كىيىم- كېچەك، ئۆي روزىغارلىرى يىغىشقا بېرىلمىگەن. ئۇ مەنسەپدار بولغان چاغلىرىدىمۇ پاكلىقنى، ھالاللىقنى، ئادىللىقنى ئۇنتۇمىدى. ئۇ ھەر قانداق ھارامتاماقلىقنى كىشىلىك ئارىسىدىكى كەچۈرگۈسىز ئېغىر قىلمىش دەپ بىلەتتى.
قەمبەرخانىمنىڭ ھەقىقەتەن كۆكسى- قارنى كەڭ، پىكىر يولى ئادىل ئىدى.
ئۇنىڭ نەزەر دائىرىسى ئىنتايىن كەڭ، نىيىتى خالىس ۋە ھالال بولغاچقا، مەملىكەت ئىچى ھەتتا خالقئارا پېستىۋاللارغا نامزات كۆرسىتىش، ئادەم تاللاشتا، مەكتەپكە ئوقۇتقۇچى ئېلىپ قېلىشتا باشتىن-ئاخىر پىرىنسىپتا چىڭ تۇردى، ئۆز نوپۇزى، ئۆز ھوقۇقىدىن پايدىلىنىپ، «قولى ئىچىگە ئېگىلىش»تەك بولمىغۇر ئىدىيە، ھەركەتتە بولمىدى. ئۇ مىللەتلەر مۇناسىۋىتىگە، ھەرمىللەت مەدەنىيىتى ۋە سەنئەت مائارىپى مۇناسىۋىتىگە تولىمۇ خالىس، ھەممە مىللەت مەدەنىيىتىگە كۆيۈنگۈچى باغۋەن ئىدى. بۇ، كىشىنى تەسىرلەندۈرىدىغان تولىمۇ مەردانە پەزىلەت.
قەمبەرخانىم ساختا شۆھرەتكە بېرىلمىدى. ئۇ بىر تەرەپتىن ئۇيغۇر سەنئىتىنى ئوتتەك قىزغىنلىق بىلەن سۆيسە، يەنە بىر تەرەپتىن ئۇيغۇر سەنئىتىنىڭ ئالىجاناپ كەسپى ئەخلاقىنى ئىزچىل قەدىرلىدى. قەمبەرخانىم كەسپىي ھەسەت، پۇت تېپىشىش، غەيۋەت- شىكايەتلەردىن بىر ئۆمۈر خالىي ئۆتكەنلىكى بىلەن پۈتۈن سەنئەتچىلەرگە نەمۇنە ياراتتى. ئۇ ئۆزىنى «تالانتلىق» دەپ جاكارلاندۇرۇشقا، خەلق ئۇسسۇللىرى ۋە ئوينىغان شۇنچە گۈزەل ئۇسسۇللارنى يۇقۇرى باھادا تاۋار قىلىپ پۇل ئۈندۈرىۋېلىشقا بېرىلمىگەن، ئەكسىچە، ئۇنداق قىلىشنى «خەلقتىن ئېلىپ خەلققە سېتىش»، «ئۆزىنى خەلق ئىجادىيىتىگە ئىگە قىلىۋېلىش» دەپ قارىلاپ كەلدى. ئەگەر بۇ ئېسىل پەزىلەت بولمىغاندا، ئۇ مۇشۇ ئەسىر بېشىدىن بۈگۈنگە ئۆتۈپ كەلگەن خەلق ئۇسسۇللىرىنىڭ خېلى بىر قىسمىنى ئۆز نامىغا ئاتىغان بولاتتى!
قەمبەرخانىم ئۇيغۇر خەلقىنىڭ مېھماندوستلۇق پەزىلىتىنى ئۈستىدىن يامغۇر تامچىپ تۇرغان بىر ئېغىزلىق ئۆيىدىكى غۇربەتچىلىك كۈنلىرىدىمۇ ئۈزۈلدۈرمەي كەلدى. ئۇ ئۆز ھاياتىنىڭ ھەرقايسى دەۋرىلىرىدىكى دوستلىرى، كەسپداشلىرى، ئوقۇغۇچىلىرىنى زادى ئۇنۇتمىدى، تاشلىمىدى. ھېچقانداق غەرەزسىز، پەك نىيەت، ئىنسانىي، باراۋەر مېھماندوستلۇق قەمبەرخانىمدا گەۋدىلەنگەن ئۇيغۇر مېھماندوستلۇق ئەنئەنىسىنىڭ بىر ئۈلگىسى بولۇپ قالدى.
قەمبەرخانىم تولىمۇ چىقىشقاق، كەمتەرىن، كىشىلەرگە قولىدىن كېلىدىغانلىكى ياخشىلىقنى ئايىمايدىغان پەزىلەت ساھىبى ئىدى. ئۇ مەنسەپدار ياكى ئاۋام، كادىر ياكى پۇقرا، پىشقەدەم ياكى كىچىك بالىلار بولسۇن ھەممىسى بىلەن چىقىشىپ، ئۇلارنى ئەتىۋارلاپ سۆزلىشىپ، ئۇلارنىڭ سۆزىنى ئاڭلاپ كەلگەن. ئۇنىڭ قوشنىلىرى، ئائىلە ئاياللىرى ۋە پەرزەنتلەر بىلەن بولغان نۇرغۇن- نۇرغۇن قىزغىن سۆھبەتلىرى ھېلىمۇ كۆڭلىمىزنى ياشنىتىپ تۇرۇپتۇ. قەمبەرخانىم بىر زامانلاردا ئۆزىنى قارىلىغان، چەتكە قاققان كىشىلەرگىمۇ غۇم ساقلىماي، ئۇلار بىلەن چىقىشىپ، ئىتتىپاقلىشىپ كېتەتتى. ئۇنىڭ ھاياتى خەلق بىلەن ياشىغان ھايات ئىدى. ئۇ ئەمەل- ئۇنۋانلىق ئادەملەرنى پەرقلەندۈرىدىغان، يۇقىرى- تۆۋەنلىك پەلەمپەيلىرىنى كۆز- كۆز قىلىپ، ئىنسانلىق ئارىسىغا رېشاتكا- توساقلار پەيدا قىلىدىغان غەلىتە ناملاردا ئاتاشتەك خاھىشلارنى ياقتۇرمايتتى.

ئىزگۈ نىيەت، خاسىيەتلىك زىيارەت

«ئەسسالام ئەل-يۇرت، مەن بۇ يەرگە ماھارەت كۆرسىتىش ئۈچۈن ئەمەس، سالام بېرىش ئۈچۈن كەلدىم».
                                                    ــ قەمبەرخانىم

1993-يىلى ئاۋغۇستتا يېشى 80 گە يېقىنلاپ قالغان قەمبەرخانىمنىڭ ھاياتىدا مەڭگۈ ئۇنتۇلماس تەشەببۇسكار، ئاجايىپ ئىزگۈ ئوبرازلىق پائالىيەت يۈز بەردى. بۇ ئۇنىڭ پىشقەدەم سەنئەتچىلەر بىلەن كەڭ ئۇيغۇر ئەمگەكچى خەلقى توپلىشىپ ياشايدىغان جەنۇبى شىنجاڭغا قىلغان ئويۇن كۆرسىتىش سەپىرى ئىدى.
قەمبەرخانىمنىڭ بۇ قېتىمقى جەنۇپ سەپىرىدە ئۆز ئالدىغا ئىزگۈ مەقسىدى بار ئىدى، ئۇ ئۆزىنىڭ ياشىنىپ قالغانلىقى، دائىم دېگۈدەك كېسەل ئازابىدا تۇرغانلىقىنى بىلەتتى. ئۇ يەنە ئۆزىنىڭ پۈتۈن ھاياتى خەلققە چەمبەرچاس باغلانغان ھايات ئىكەنلىكىنى، بوينىدا خەلقتىن ھېساپسىز قەرز ۋە پەرزى بارلىقىنى ھېس قىلغانىدى. قەمبەرخانىم ھەقىقەتەن ھەممە كىشى قىلىپ كېتەلمەيدىغان، ھەتتا «مەن- مەن» دەيدىغان كاتتا كىشىلەرمۇ ئويلاپ يېتەلمەيدىغان خەلققە مۇھەببەت، خەلققە جاۋاپكارلىق ۋە ئىنتايىن كەمتەرلىك روھىيىتى بىلەن دوختۇرخانىدىن قېچىپلا، كىسلارود قاچىسىنى كۆتۈرۈپ جەنۇپ سەپىرىگە ئاتلاندى.
ئۇ يەتتە مىڭ كىلومېتىر يول بېسىپ كۇچا، قەشقەر، يېڭىشەھەر، يەكەن ناھىيىلىرى بىلەن ئاقسۇ، ئاتۇش، قەشقەر، خوتەن شەھەرلىرىدە پىشقەدەم سەنئەتچىلەر بىلەن جۇددى ئۇسسۇل ئارتىسلىرىدەك كىيىنىپ، گىرىم قىلىپ سەھنىگە چىقىپ ھەرقايسى ئۇسسۇل پەدىلىرىگە لەرزان ئۇسسۇل ئوينىدى. ئۇ 30 مەيدان ئويۇن كۆرسىتىش جەريانىدا سەھنىدە تۇرۇپ تاماشىچىلار ئارقىلىق پۈتۈن ئۆز خەلقىگە ئاجايىپ مەنىدار، ئاجايىپ مۇھەببەتكە تولغان ئوتلۇق ۋە كەمتەرىن سۆزلەرنى سۆزلىدى.
ئۇ كۇچادا: «كۇچالىقلار سەنئەتخۇمار خەلق. مېنىڭ ئۇسسۇل ئۇستازىم كۇچا ئۇسسۇلچىلىرى، تۇنجى ئۇستازىم خەلچىخان ئاچا بولغان. مەن بۈگۈن بۇ ئۇستاز ئەلگە سالام بېرىشكە كەلدىم» دىدى.
ئۇ ئاتۇشتا: «سالام، ئېزىز خەلقىم، چىۋەر خەلقىم. مەن بۇ قېتىم دۇنياغا داڭقى كەتكەن ھەر قايسى پېشقەدەم سەنئەتچىلەرگە ئەگىشىپ، ئۇلارغا قوشۇلۇپ كەلدىم. مەقسىتىم ماھارەت كۆرسىتىش ئەمەس، بەلكى ھەرقايسىلىرىغا، ئەزىز خەلقىمگە سالام بېرىش ئۈچۈن» دېدى.
ئۇ قەشقەردە: «سالام، ئېزىزانە قەشقەر. قەشقەر خەلقى ئەقىللىق خەلق، ئەزىز خەلق، ھۆرمەتلىك خەلق، مېھماندوست خەلق، يەنە چىداملىق، سەۋر- تاقەتلىك خەلق. مەن ئەزىزانە قەشقەردە تۇغۇلغان. ئۇيغۇر خەلقىنىڭ دۇنياغا مەشھۇر بۇ ماكانىنى ھەردائىم سېغىنىمەن» دېدى.
ئۇ، ئوپالغا بېرىپ مەھمۇد قەشقەرىنىڭ قەبرىگاھىنى زىيارەت قىلدى، يەكەنگە بېرىپ ئاماننىساخان ھەيكىلى ئالدىدا مەرۇزە سۆزلىدى سۆزلىدى. ئۇ: «مەھمۇد قەشقەرى ئۇلۇغ زات، ئۇلۇغ زاتنى زىيارەت قىلىش ئۈچۈن ئۇلۇغ جاسارەت كېرەك» دېدى، قۇرئان تىلاۋەت قىلىپ، نورۇز بۇلاقتا يۈزىنى چايقىدى. ئۇ ئاماننىساخان ھەيكىلى ئالدىدا ئۇيغۇر 12 مۇقامى ۋە ئاماننىساخاننىڭ ئۇنىڭغا قوشقان تارىخىي تۆپىسىنى ئالاھىدە ھۆرمەت بىلەن تىلغا ئالدى.
ئۇ خوتەن سەھنىلىرىدىمۇ تاماشاچىلارنىڭ قەلبىنى ئۆزىنىڭ ھەم ئۇلۇغ، ھەم كەمتەر ئوبرازى بىلەن ئېرىتتى.
قەمبەرخانىمنى ئۇنىڭ بىر ئۆمۈرلۈك تۆھپىسى، ئۇنىڭ بىر تارىخىي شەخسكە لايىق پاك دىل، ئەقىللىق، كىچىك پېئىللىقى شاراپىتى بىلەن ئۇيغۇر خەلقى تولىمۇ قەدىرلىدى. ئۇنى سۆيدى، قۇچاقلىدى، ئۇنىڭغا دۇئا قىلىشتى، گۈل ۋە شېئىرلار تەقدىم قىلدى. ئۇنىڭ 40 –يىللاردىكى كەسپدىشى رابىيە زۇنۇن ھەدە ئۇنىڭغا كالوتون دوپپا تەقدىم قىلسا، ئەمدىلەتىن ئەرافاتتىن يانغان مۇبارەكخان ھاجىم ئۇنىڭغا قىزىل دۇخاۋىغا ئىشلەنگەن بادام دوپپا قىيدۈردى. بۇ ھەقتە قەمبەرخانىم: «ماڭا ھەممىدىن بەك تەسىر قىلغىنى، قەشقەردە بىر مەيدان ئويۇن ئاخىرلاشقاندا چۈمبەل تارتىۋالغان بىر ھاجى ئايال سەھنىگە چىقىپ، ماڭا ئۆز قولى بىلەن تىككەن بىر دوپپىنى كىيدۈرۈپ قويدى. ئەلۋەتتە، ئۇ دوپپا تەقدىم قىلىش ئارقىلىق ماڭا، شۇنداقلا مەن ئارقىلىق ئۇيغۇر مىللىي سەنئىتىگە تۆھپە قوشقان سەنئەتكارلارغا ئۆز مۇھەببىتىنى ئىزھار قىلدى. دېمەك، خەلقىمىز يەنىلا بىزنىڭ مىللىي سەنئىتىمىزنى قەدىرلەيدىكەن، ئۇلۇغلايدىكەن» دېدى. توققۇزاقتا بىر ئەما كىشى قەمبەرخانىمنىڭ زىيارىتىگە كەلگەنلىكىنى ئاڭلاپ، ئويۇن زالىغا كىرىپ ئولتۇرۇپ، بۇ سەنئەت پىشىۋاسى، خەلق ئاشناسىنىڭ دىل سۆزلىرىنى ئاڭلاپ، كۆزلىرىدىن ئىللىق ياش تۆكتى.
قەمبەرخانىم ئۆزى تەۋەللۇت قىلغان بەشكېرەم ئاۋات يېزىسىنى ئالاھىدە ھۆرمەت بىلەن زىيارەت قىلدى. ئۇ كەمبەغەللەرگە، كىچىك بالىلارغا پۇل سوۋغا قىلدى.
قەمبەرخانىم شىمالىي شىنجاڭغا بارالمىغانلىقىغا ئارمان قىلىپ: «ئەپسۇس، سوغۇق چۈشۈپ قالغانلىقى ۋە سالامەتلىكىمنىڭ ياخشى بولماسلىقى سەۋەبلىك مەن شىمالىي شىنجاڭغا ئويۇن قويۇشقا قاتنىشالماي قالدىم. شىمالىي شىنجاڭدىكى ئامما ۋە سەنئەتكارلار بىلەن، بولۇپمۇ قاراماي، مايتاغدىكى ئىشچىلار بىلەن دىدار مۇلاقەت بولۇش، ئۇلاردىن ھال سوراش نىيىتىم بار ئىدى، ئۇسسۇلۇم بىلەن ئازراق بولسىمۇ ئۇلارغا ھۆرمىتىمنى بىلدۈرەلىگەن بولسام ناھايىتى ياخشى بولاتتى...» دېدى.
قەمبەرخانىم قەشقەر سەھنىسىدە تۇرۇپ: «سەنئەت- كۆرەشتىن ئىبارەت. بۇنداق سەنئەت روھى، بۇنداق كۆرەش روھى قېنىمدا بار. ئۇ ئەبەدىي ئۇرغۇيدۇ، ئەبەدىي توختىمايدۇ. خەلقنىڭ ئۇلۇغ روھىنى گەۋدىلەندۈرۈش بىزنىڭ بۇرچىمىز» دېدى.
بۇ نېمەدېگەن خاسىيەتلىك زىيارەت ۋە ھېكمەتلىك سۆز!
قەمبەرخانىم ياشاشنى بىلدى. ئۇ بولسىمۇ، ئەلنىڭ ئوتىدا كۆيۈپ، سۈيىدە ئېقىپ، ئەل بىلەن تەقدىرداش بولۇپ ياشاش ئىدى.
قەمبەرخانىم قېرىش سەنئىتىنىمۇ بىلدى. ئۇ ئاخىرقى ئۆمرىدە خۇددى ئۇلۇغ ئەدىپ ئەلشىر نەۋائىي ئېيتقاندەك، «تۇپراققا يېقىن»، «خەلققە يېقىن» ئۆتكەن ئۆمرىنى ئۆزىنىڭ جەنۇپ سەپىرى بىلەن يەنىمۇ نۇرلاندۇردى، بۇ ھەممىلا ئادەم مۇيەسسەر بولالمايدىغان ئاجايىپ قۇتلۇق پائالىيەت بولدى. ئۇ خەلققە نەسىھەت قىلمىدى، خەلتىن يۇلۇپ ئالمىدى، خەلق سەرپىياتى بىلەن ئويناپ- كۈلىۋالمىدى. ئەكسىچە ئۇ خەلق ئالدىدا ئورۇندىيالمىغان ئىشلىرىغا كەچۈرۈم سوراش ئۈچۈن، خەلققە سالام يوللاش ئۈچۈن، خەلقنى تاۋاپ قىلىش ئۈچۈن ئۆز خەلقى ئارىسىغا چۆكتى، بۇ ئۇنىڭ بەختى، شۇنىڭدەك ئۇنىڭ قەلبىنىڭ ئەڭ ئالىي ئارامى، خۇشاللىقى بولدى! ئۇ ئېغىر كېسەل ئازابىغا قارىماي بۇ ئۇنتۇلماس، ئەھمىيەتلىك سەپەرنى تاماملىدى. ئۇ ئۆز ھاياتىنى، ئۆزىنىڭ سەنئەت ھاياتىنى ئەنە شۇنداق باشلىغانىدى. ئەنە شۇنداق ئاياغلاشتۇردى.
قەدىرلىك ئۇستازىمىز قەمبەرخانىمنىڭ روھى خەلقىمىز بىلەن مەڭگۈ بىللە!

مەنبە: «شىنجاڭ مەدەنىيىتى» 1994يىل 4-،5-سان
تورغا ئۇزاتقۇچى: ھۇما
bagdax

4

تېما

54

دوست

1 تۈمەن

جۇغلانما

پاكلىق ئەلچىسى

ئۆسۈش   7.64%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  33927
يازما سانى: 1242
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 13
تۆھپە : 3920
توردىكى ۋاقتى: 1267
سائەت
ئاخىرقى: 2016-9-25
دېۋان
يوللىغان ۋاقتى 2016-5-25 16:28:56 |ئايرىم كۆرۈش
   ئالدى بىلەن قەلەم ئىگىسىنىڭ  مېھنىتىگە رەھمەت .
ئەگەر مۇشۇ ئەسەرنىڭ بىۋاسىتە يوللانمىسىنى 1994-يىل ،4-6-سانلىق ‹‹شىنجاڭ مەدەنىيىتى ››ژورنال دىن ئىلىنغان بولسا ،بۇ تورداشنىڭ كىتابخۇمارلىغا ھۆرمەت بىلدۈرىمەن !
    ئا.مۇھەممەدئىمىن ئەسەرلىرىنىڭ كۆپلەپ ،ئۇيغۇر ياشىرىلىغا تەسىر قىلىشىنى ،ئۇنىڭ ئەسەرلىرى بىلەن ئۇچرۇشۇپ تۇرۇشنى ئۈمىد قىلىمەن .

0

تېما

0

دوست

496

جۇغلانما

ئادەتتىكى ئەزا

ئۆسۈش   98%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  5237
يازما سانى: 15
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 43
تۆھپە : 130
توردىكى ۋاقتى: 31
سائەت
ئاخىرقى: 2016-8-23
ئورۇندۇق
يوللىغان ۋاقتى 2016-5-25 18:43:23 |ئايرىم كۆرۈش
ئەلنى سۆيگەننى ئەل ئۇلۇغلايدۇ،قەلب تۆرىدىن ئەبەدىي ئورۇن بىرىدۇ. ئەزىزانە قەشقەر قىزى،پەخرىمىز قەمبەرخانىم ھەممىمىزنىڭ قەلبىدە مەڭگۈ ئەسلىنىدۇ،ئەۋلادلار ئۇنى ياد ئېتىدۇ.
سەنئەتتىن ئىبارەت بايلىقىمىزنى بارلىقىمىزغا ئايلاندۇرۇش ئۈچۈن ۋۇجۇدى بىلەن تېرىشقان بۇ مۆتىۋەر ئانىمىزنى مەڭگۈ ئەسلەيمىز!!!
ئاپتۇرنىڭ قولىغا دەرد كەلمىگەي،ئاپىرىن!!!

1

تېما

7

دوست

3808

جۇغلانما

ئاكتىپ ئەزا

ئۆسۈش   60.27%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  63607
يازما سانى: 482
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 2
تۆھپە : 1108
توردىكى ۋاقتى: 160
سائەت
ئاخىرقى: 2016-6-13
يەر
يوللىغان ۋاقتى 2016-5-25 20:32:12 |ئايرىم كۆرۈش
umid19 يوللىغان ۋاقتى  2016-5-25 18:43
ئەلنى سۆيگەننى ئەل ئۇلۇغلايدۇ،قەلب تۆرىدىن ئەبەدىي ئو ...

بۇ نىمە گەپ ئەمدى ،قانداقسىگە سەنئەت بىزنىڭ بارلىقىمىز بولۇپ قالىدۇ ،ھەم بۇ ئايال بىلەن نىمە مۇناسۋېتى ،ھەممىگە سەۋەب بولاۋاتقىنى ھازىرقى بىر قىسىم ئەبجەش سەنەتنى كۆتۈرۈپ چىقىۋاتقانلار
bagdax

0

تېما

0

دوست

2297

جۇغلانما

ئاكتىپ ئەزا

ئۆسۈش   9.9%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  55989
يازما سانى: 185
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 0
تۆھپە : 704
توردىكى ۋاقتى: 445
سائەت
ئاخىرقى: 2016-9-25
5#
يوللىغان ۋاقتى 2016-5-25 20:43:14 |ئايرىم كۆرۈش
bilimhumar2 يوللىغان ۋاقتى  2016-5-25 20:32
بۇ نىمە گەپ ئەمدى ،قانداقسىگە سەنئەت بىزنىڭ بارلىقىم ...

ئەگەشتىم.

14

تېما

1

دوست

1 تۈمەن

جۇغلانما

پاكلىق ئەلچىسى

ئۆسۈش   2.16%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  57738
يازما سانى: 1286
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 33
تۆھپە : 3168
توردىكى ۋاقتى: 456
سائەت
ئاخىرقى: 2016-9-26

تۆھپىكار ئەزا

6#
يوللىغان ۋاقتى 2016-5-25 20:50:52 |ئايرىم كۆرۈش
قارىسام بۇ ھاياتىنى بىر ئۆمۈر ئۇسسۇل ئويناپلا ئويناپلا ئۆتكۈزگەندەك قىلىدۇ ، نوچى ئايالكەن دىدىم ، ھازىر شۇنىڭغا قاتتىق قىزىقىۋاتىمەن ، بۇ ئايال ھازىرلاردىمۇ گۆرىدە ئۇسسۇل ئويناۋاتقانمىدۇ ، بىلىدىغانلار جاۋابىنى بىرىۋېتەرسىلەر

0

تېما

1

دوست

1362

جۇغلانما

تىرىشچان ئەزا

ئۆسۈش   36.2%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  62901
يازما سانى: 141
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 5
تۆھپە : 396
توردىكى ۋاقتى: 97
سائەت
ئاخىرقى: 2016-9-23
7#
يوللىغان ۋاقتى 2016-5-25 21:07:20 |ئايرىم كۆرۈش
قەمبەر خانىم سەنئەتكە ئۆزىنى بىغىشلاپتۇ ، غازى ئەھمەد قاتارلىق رەسساملىرىمىز ئۆمرىنى رەسىم سىزىشقا بىغىشلىغان ، يەنە نۇرغۇن داڭلىق شەخىسلىرىمىز ھەم ئۆزىنى ئۆزى ياخشى كۆرگەن ئىشلارغا بىغىشلاپ نام چىقارغان ھەم خەلقىمىزنىڭ كۆڭلىدىن ئورۇن ئالغان .
بىزچۇ ؟ يا قولىمىزدىن تۈزۈك ئىش كەلمىگەن . بەزىلەر بار ئازغىنە ياشاپ نەچچە ئەسىر يادلىنىدىغان ، بەزىلەر بار بىر ئۆمۈر ياشاپ  بىر كۈندىلا ئۇنتۇلىدىغان .

2

تېما

3

دوست

6875

جۇغلانما

تۆھپىكار ئەزا

ئۆسۈش   37.5%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  38188
يازما سانى: 826
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 9
تۆھپە : 2000
توردىكى ۋاقتى: 137
سائەت
ئاخىرقى: 2016-9-21
8#
يوللىغان ۋاقتى 2016-5-25 22:01:52 |ئايرىم كۆرۈش
umid19 يوللىغان ۋاقتى  2016-5-25 18:43
ئەلنى سۆيگەننى ئەل ئۇلۇغلايدۇ،قەلب تۆرىدىن ئەبەدىي ئو ...

سەنئەت بىزنىڭ ئەمەس ، ھەقىقىي سەنئەتچىلەرنىڭ بارلىقىدۇر .
كىرگەندىن كېيىن ئىنكاس يازالايسىز كىرىش | دەرھال تىزىملىتىش

Powered by Discuz! X2.5(NurQut Team)

( 新ICP备06003611号-1 )