چوڭ بايقاش، جىددىي تەشەببۇس

ziya

پروفېسسۇر ھوشۇر ئىسلامنىڭ «شەكىل نەزەرىيىسى» ھەققىدە ئېيتقانلىرى

   ئىلىمىز كومپىيوتېر ئۇچۇر تېىخنىكا ئوقۇتۇشى ۋە تەتقىقات ساھەسىدىكى نوپۇزلۇق مۇتەخەسىس، ئۇيغۇر جەمئىيىتىنى كومپىيوتېر-ئۇچۇر تېخنىكا دەۋرىگە باشلاپ كىرىشنىڭ  باش سەركىسى ھەم تۆھپىكار ئىلىمدارى، بۇ ساھەنىڭ پەن-تەتقىقات  يىتەكچى ئالىمى،  شىنجاڭ ئۇنىۋرىسىتىنىڭ سالاھىيەتلىك پروفېسسورى، كومپىيوتېر-ئۇچۇر تېخنىكا مۇتەخەسىسى ھوشۇر ئىسلام(ھۇشۇر ئىسلام ئەسلى نەزەريە فىزىكىسىنى نۇقتىلىق تەتقىق قىلىپ ئۇقۇغان ۋە ئۇقۇ-ئوقۇتۇش ئىشلىرى بىلەن شۇغۇنلانغان، كىيىن ئوقۇتۇش ۋە تەتقىقات ئىھتىياجى ۋەجىدىن  تەتقىقات يۆلۈنىشىنى كومپىيوتېر-ئۇچۇر تېخنىكا ساھەسىگە يۆتكىگەن.) ئەپەندىم،بۈگۈن چۈشتىن بۇرۇن ئىشخانىسىدا "شەكىل نەزەريەسى ۋە بىلىمدە يېڭىلىق يارىتىش"توغرىسىدىكى قىسقا سۆھبەتتە«شەكىل نەزەريەسى» ھەققىدە توختالدى ۋە «شەكىل نەزەريەسى» ئىلمىي مۇھاكىمە سالونى ئىچىش توغرىسىدىكى  ئۇختۇرۇش ۋە ئالاقىدار ئۇچۇرلاردىن خەۋەر تاپقاندىن كىيىن،ئۆزىنىڭ ۋاختى كەلگەندە بۇ يىغىنغا قاتنىشىدىغانلىقىنى ۋە بۇ تەتقىقاتقا يىقىندىن كۆڭۈل بۆلۈدىغانلىقىنى بىلدۈرۈپ، قىممەتلىك پىكىر تەكلىپلەرنى بىرىپ مۇنداق دىدى:

ئالدى بىلەن شۇنى مۇئەيەنلەشتۈرۈش كېرەككى،  «شەكىل نەزەريەسى» توغرا بولسۇن ياكى خاتا بولۇپ چىققان تەغدىردىمۇ قاسىم سىدىقنىڭ ئىلىم-پەنگە ئىشتىياق باغلاپ،30يىل تىنىمسىز ئىزدىنىشى، نوپۇز ۋە كىلاسسىك نەزەريەلەرگە چوقۇنماستىن مۇستەقىل تەپەككۇر قىلىپ، پۈتكۈل نەزەريە فىزىكىسى ۋە ئالەمشۇناسلىق ساھەسىگە بۆسۈپ كىرىشكە جۇرئەت قىلىپ، ئۆزىگە ئىشەنگەن ھالدا ئۆزگىچە تەپەككۇر ئۇسلۇبى، تەپەككۇر ئەندىزىسى ، مېتود  بىلەن بىر يېڭى ئىدىيىنى،  بىر يېڭى نەزەريەنى ئوتتۇرىغا قويالىشىنىڭ ئۆزىلا كاتتا ھىممەت ھەم جاسارەت.ئۇنىڭ بۇ روھى  قەتئى قەدىرلەشكە، مەدھيە ئوقۇشقا ئەرزىيدۇ.
ئىككىنجىدىن: پەلسەپە ۋە لوگىيكا ھەر قانداق ئىلىم تەتقىقاتى ۋە ئىلمىي نەزەريەنىڭ تۇرغۇزۇلىشىدا  ئىنتايىن مۇھىم بولۇپ ، يىتەكچىلىك رول ئوينايدۇ. ئەمما ئۇ نەزەريەنىڭ ئۆزى ئەمەس. قاسىم سىدىق شەكىل نەزەريەسىنىڭ لوگىيكا پەلسەپىۋىي رامكىسى تۇرغۇزۇلغان ۋە نۇقسانسىز دەپ قارالغان تەغدىردىمۇ، ئۇنى چوقۇم داۋاملىق تەجرىبە ئارقىلىق ئىسپاتلاش ۋە ماتىماتىكىلىق مودىلىنى تۇرغۇزۇپ ھىساپلاش- كەلتۈرۈپ چىقىرىشقا كۈچەش كېرەك.
ئۈچۈنچىدىن: بۇ تەتقىقاتنىڭ تەتقىقات رامكىسى ۋە تەتقىقات يۆلۈنىشىنى ئوتتۇرىغا قويۇش بىلەنلا كۇپايىلەنمەستىن، تېخىمۇ كونكىرتنى ۋە مەشغۇلاتچانلىققا ئىگە بولغان،ئاقىدىغان تەتقىقات پىلان لاھىيەسى ۋە تۈر تۇرغۇزۇش مۈمكىنچىلىك دوكىلاتى قاتارلىقلارنى تۈزۈپ چىقىپ پىلانلىق نىشانلىق ۋە قەدەم باسقۇچلۇق،سىستېمىلىق تەتقىقات ئېلىپ بېرىش كېرەك.شۇندىلا بىر پۈتۈن نەزىريەدە بۆسۈش خاراكتىرلىك ئىلگىرلەش ۋە مۇۋەپپىقىيەتكە ئېرىشكىلى بولىدۇ.
تۆتۈنچىدىن: بۇ ھەقتىكى تەشۋىقاتنى كۈچەيتىپ،جامائەتچىلىكنى ئۇنىڭ ئەھمىيىتى، ئىلمىي قىممىتى ۋە باسقۇچ خاراكتىرلىك نەتىجىلىرىدىن ۋاختىدا خەۋەردار قىلىپ تۇرۇش ،شۇ ئارقىلىق ئىلىم ساھەسى ،شۇنداقلا  پۈتۈن جەمئىيەتنىڭ قوللىشى ۋە چۈشىنىشنى قولغا كەلتۈرۈش كېرەك.
بەشىنچىدىن: خەلقىمىزنىڭ مەدەنىيەت چۈشەنچىسىنى يېڭىلاش كېرەك.بولۇپمۇ زامانىۋىي مەدەنىيەت دېگەن نىمە؟ ئۇ زادى قايسى مەزمۇنلارنى ئۆز ئىچىگە ئېلىشى كېرەك؟دېگەن مەسىلە ھەققىدىكى مۇھاكىمىنى قانات يايدۇرۇپ، خەلقىمىزنىڭ مەدەنىيەت چۈشەنچىسىدىكى كەمتۈكلۈك ۋە مۈجىمەللىكلەرنى تولۇقلاپ تۈزۈتىش، شۇ ئارقىلىق پۈتكۈل ئاۋام-خەلقنىڭ پەن-تېخنىكا ئېڭىنى تىرىشىپ ئۆستۈرۈش كېرەك.شۇندىلا جەمئىيەتنىڭ تەبىئى پەن ۋە پەلسەپىگە كۆڭۈل بۆلۈش،قوللاش، قاتنىشىش جەھەتتىكى ئاڭلىقلىقى ۋە ئاكتىپلىقىنى قولغا كەلتۈرۈپ، جەمئىيەتنىڭ مەدەنىيلىك دەرىجىسىنى ئۆستۈرگىلى بولىدۇ.

غەيرەتجان ئوسمان بىلىكيار
2011.9.29
مۇناسىۋەتلىك ئۇلىنىش:

ئۇيغۇر ئاكادېمىك شىنجاڭ ئاز سانلىق مىللەتلىرىنىڭ ئۇچۇرلىشىش دەۋرىگە يول ئاچتى
http://www.nur.cn/html/news/46475.shtml

مەنبىنى ئەسكەرتىپ خالىغان تورلارغا كۇچۇرۇشكە بولىدۇ
مەنبە:
http://www.kayinat.com/bbs/forum.php?mod=viewthread&tid=6128

ziya

خالمىرات ئازاتنىڭ «شەكىل نەزەرىيىسى» ھەققىدە ئېيتقانلىرى

file:///C:/Users/ADMINI%7E1/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.png

2011-يىلى30-سىنتەبىر چۈشتىن كېيىن، شىنجاڭ ئونۋېرسىتېتى فىزىكا ئىلمى ۋە تېخنىكا ئىنىستۇتىغا فىزىكىلىق شەكىل نەزەرىيىسى ئىلمىي مۇھاكىمە سالۇنى ئىچىشقا تەييارلىق قېلىش ئۇقتۇرۇشىنى يەتكۈزۈپ بىرىش مۇناسىۋىتى بىلەن بارغان ئىدىم. ماشىنىدىن چۇشۇشىمگىلاخالمىرات ئازات ئەپەندىمنى ئۇچراتتىم ۋە قىزغىن سالاملاشقاندىن كېيىن ئۇ مېىنى تەجرىبخانىسىغا باشلىدى. ئەسلىدە ئۇ ئاتايىتەن دەرۋازا ئالدىغا مېنى كۈتىۋالغىلى چىققان ئىكەن. بۇنىڭدىن ئۈستاز خالمىراتنىڭ كەمتەر ۋە پەزىلەتلىك ئىلىم ئىگىسى ئىكەنلىكىنى ھېس قىلدىم.
كۆرۈشۈشتىن كېيىن مەن خالمىرات ئازاتقا ئۇقتۇرۇشلارنى يەتكۈزدۇم ھەم ئۇنىڭغا،سىستېملىق تەييارلىق قىلىپ يىغىنغا قاتنىشىشنى، باشقا كەسىپداشلارغىمۇ بۇ ئۇختۇرۇشنى يەتكۈزۈپ قويۇشنى تەشەببۇس قىلدىم. سۆھبىتىمىز كۆپ ھالدا شەكىل نەزەرىيىسىگە مەركەزلەشتى.
خالمۇرات ئازات ھوشۇر ئىسلامنىڭ سۆزىنى كۆرگەنلىگىنى، پىكىرلىرىنىڭ ئوبېكتىپ ياخشى بولغانلىقىنى تىلغا ئىلىپ ئۆتتى. بۇجەرياندا خالمىرات ئازات ئەپەندى شەكىل نەزەرىيىسى تەتقىقاتىنى چوڭقۇرلاشتۇرۇش ئۈچۈن تۆۋەندىكىچە بىر قانچە پىكىر-تەكلىپلەرنى بەردى:

1-ئالدى بىلەن فىزىكا نىمىنى تەتقىق قىلىدۇ دىگەن مەسىلىنى ئايدىڭلاشتۇرۋىلىش كېرەك. فىزىكا ماددىنىڭ ھەرىكەت قانۇنىيىتىنى تەتقىق قىلىدىغان پەن. شۇڭا فىزىكاتەتقىقاتى بىلەن شۇغۇللانغۇچى ئالدى بىلەن ئۆز تەتقىقات دائىرسى ئىچىدەبۇگۇنگە قەدەر بايقالفان تەجرىبە ئەمىليىتى بىلەن نەزىريىۋى چۇشەندۇرۇش ئارىسىدا يېتەرسىزلىكلەربارمۇ-يوق؟ دېگەن مەسىلىنى ئانالىز قىلىپ كۆرۇشىى كېرەك. ناۋادا راستىنلا بەزى يېتەرسىزلىكلەرنى بايقىسا ئۇلارنى ئاۋال ئېنىق كۆرسىتىپ بېرىشى كېرەك.

2-مەن قاسىم سىدىق ئاكىنىڭ 30 يىل تەتقىق قىلىپ ئوتتۇرىغا قويغان «فىزىكىلىق شەكىل نەزەرىيىسى»بىلەن

خېلىدىن بېرى تونۇش. مېنىڭچە قاسىم سىدىق ئاكىنىڭ بۇ نەزىريىسىنىڭ تۇپكى چىقىش نوقتىسى: شەكىلسىز ماددا
مەۋجۇت ئەمەس.بۇگۇنگە قەدەر فىزىكا ماددىنىڭ ھەركەت قانۇنىيىتىنى تەتقىق قىلىشتا ماددىنىڭ شەكلىنى ئىتىبارغا ئالمىدى،شۇڭا بۇگۇنكى فىزىكا نەزىريىلىرى مۇكەممەل ئەمەس. دىگەندىن ئىبارەت.
ئەگەر بۇ قاراش توغرا دىيىلسە، قاسىمكام ئالدى بىلەن مادىنىڭ شەكلى بىلەن ئۇنىڭ ھەرىكەت قانۇنىيىتى ئوتتورسىدا قانداق مۇناسىۋەت بارلىقىنى يەنى ماددىنىڭ شەكلى ئۇنىڭ ھەركەت قانۇنىيىتىگە تەسىركورسىتەمدۇ-يوق. قانداق تەسىر كورسىتىدۇ؟دىگەن مەسىلىلەرتەكشۈرۈپ كۆرۈش كېرەك..
3-ماددىنىڭ شەكىلى ئۇنىڭ ھەركەت قانۇنىيىتىگە تەسىر كۆرسىتىدىغان بولسا ،تەبىئىكى ئۇنى ئېتىبارغا ئالماسلىق ئۇنىڭغا مۇناسىۋەتلىك بولغان نەزىريەنىڭ كەمتۈكلىكنى يەنى نەزىريە بىلەن تەجرىبە رىياللىقى ئارىسىدىكى پەرىقنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.شۇڭا قاسىمكام ئۆز نەزىريىسىدە بۇ كەمتۈكلىكنى مەيلى قايسۇ خىل ئۇسۇلدا تەتقىق قىلسىۇن كىشىلەرنى قايىل قىلارلىق دەرىجىدەكورسىتىپ بېرىشى كېرەك.

4-ھەرقانداق فىزىكا نەزەرىيىسى پەلسەپىۋى تەپەككۇر ۋە لوگىكىلىق قۇرۇلمىدىن باشقا پۇختا تەجرىبە ئاساسىغا ئىگە بولۇشى كېرەك.29-تېئۇرما بۈگۈنكى فىزىكا نەزىريىسى بىلەن قەتئى  چىقىشالمايدۇ.29-تېئۇرمىنى ئىسپاتلاش تەجرىبە لايھەسى ۋە جەريانىدىن خەۋىرىم بار، بىراق بۇ تەجرىبە نەتىجىسى يەنىلا قايتا كۈچلۈك دەلىللىنىشى كېرەك. تەجرىبە لايھەسىنى قايتا ئۆزگەرتىپ يەنە ئوخشاش نەتىجىگە ئىرىشكىلى بولامدۇ-يوق؟ ئويلۇشۇپ بىقىش لازىم. مەسىلەن: بىر شار ئىچىگە ئىككى ماتۇرنى دەستىلەپ ئورۇنلاشتۇرۇپ قارمۇ-قارشى يۆنۈلۈشتە ياكى پارالىل ھالەتتىكى قارشى يۆنۈلۈشتە قويۇلغان مۇتورلار ئارقىلىق سىناپ بىقىش ياكى ھەقىقى بوشلۇقتا تەجرىبە ئىلىپ بىرىش قاتارلىقلارنى ئويلۇشۇش كېرەك. تەجرىبە نەتىجىسىگە ئىشەنچ تۇرغۇزۇلغان ئەھۋالدا ئۇنى ھازىر بار بولغان نەزىريە ئارقىلىىق چۇشەندۈرۈش ئىمكانىيىتىنى ئويلوشوش كېرەك،بۇ خىل ئىمكانىيەت بولمىغان ئەھۋالدا ئاندىن يېڭى پەرەز ئۇتتورغا قويوش كېرەك....

5-قاسىمكامنىڭ ئىزدىنىش روھى ،قۇربان بېرىش روھى،تىرىشچانلىقىدىن تەسىرلەنمەيدىغان ئادەم بولمىسا كېرەك .مەن ئۇنىڭ تېنىگەسالامەتلىك ،تەتقىقاتىغا مۇۋەپپىقىيەت تىلەيمەن!

                                 غەيرەتجان ئوسمان بىلىكيار

                                  2011.10.1

ziya

شەكىل نەزىرىيىسى تەتقىقاتى توغرىسىدا كېچىك سۆھبەت يىغلىشى
http://www.kayinat.com/bbs/forum.php?mod=viewthread&tid=12967&extra=page%3D1

ziya

48#
يوللىغان ۋاقتى  2013-9-11 12:21:48|ئايرىم كۆرۈش

ziya يوللىغان ۋاقتى  2013-9-9 12:28
بۇ تېمىدىكى ھېككىس زەررىچىسنىڭ تۆزۆلۆشىگە ئالاقىدار ئ ...

سالام قاسىمكا، سىزنىڭ يۇقىرىدىكى 2011-يىلى يازغان ماقالىڭىزنى ئوقۇدۇم.  سىزنىڭ شۇ چاغدىكى ھىگگس زەرىجىسىگە توغرا تەپەككۇر ئېلىپ بارغانلىقىڭىزنى ماختاشقا ئەرزىيدۇ. چۈنكى ئالىملار ھىگگس زەرىجىسىنى زەرىجىلەر ئىچىدىكى ئەڭ كىچىك زەرىجە دەپ پەرەز قىلىپ ئەمدى ئۇنۇڭدىن كىچىك زەرىجە يوق دەپ قارىغان. بىراق يېقىندا ياپونىيە ئالىملىرى ھىگگس زەرىجىسىنىڭ بىرىكمە زەرىجى ئىكەنلىكىنى چوڭ ھېسابلاش ئارقىلىق پەرەز قىلىپ، ئۇ نەتىجىنى دۇنياغا ئېلان قىلدى. كىشىلەردە پەرەز ھەم تەپەككۇر كۈچەيسە خەقلەر ئويلاپ باقمىغان مانا مۇشۇنىڭغا ئوخشاش نەتىجىلەر چىقىدۇ.  قارىغاندا سىزنىڭ ھىگگس زەرىجىسى توغرىلىق تېخىمۇ ئىچكىرىلەپ بىلگۈڭىز بار ئىكەن. مەن بۇ ھىگگس زەرىجىسى توغرىلىق بىر نەرسە يېزىۋاتىمەن پۈتۈشى بىلەن باغداشتا ئېلان قىلاي.

قاسىم ئاكا ھارماڭ، ئۇيغۇرلار سىزدىن خىجىل بولۇش ئەمەس پەخىرلىنىشى كېرەك!

ھۆرمەت بىلەن تاشپولات روزى

./forum.php?m ... mp;page=6#pid203937

ziya

       مېنىڭچە قاسىم سىدىق ئاكىنىڭ قىلىۋاتقان ئىشلىرىنى قولاپ-قۇۋەتلىشىمىز لازىم. ئەگەر باشقىلارنىڭ يازمىلىرىغا چۈشىنەلمىسىڭىز ماقالىگە باھا بېرىپ، ئاپتورنى ھاقارەت قىلماسلىقىمىز، مۇنازىرىگە قاتناشماي يانداپ ئۆتۈپ كەتسەك بولىدۇ. ئۇنۇڭ پەرىزى توغرا بولۇپ چىقسۇن ياكى خاتا بولۇپ چىقسۇن، قاسىم ئاكا تەبىئىي پەن ساھەسىگە كۆپ تۆھپىلەرنى قوشتى ھەم قوشۇۋاتىدۇ. ئىلىم-پەندە ماۋۇ بىر يول بىلەن ماڭساڭ ئانداق نەتىجە چىقىرىسەن ياكى دوكتور بولمىساڭ بولمايدۇ دېگەن گەپمۇ يوق. ئامېرىكادا شۇنداق ئادەملەر باركىن ئوتتۇرا مەكتەپنى ئوقۇپلا ئۆزى مۇستەقىل ئالەمنى تەتقىق قىلىۋاتقانلار. ئىنسانلار ھەر-خىل تەپەككۇرلىرى ۋە پەرەزلىرى ئارقىلىق ھازىرقى يېڭى دۇنيانى بەرپا قىلىپ كېلىۋاتىدۇ. بىز باغداش تورىنى بىر-بىرىمىزنى ھۆرمەت قىلىدىغان ئېسىل تور بەتلىرىدىن قىلىپ قۇرۇپ چىقىشىمىز كېرەك.

./thread-19717-1-1.html

ziya

ئىلىم پەن ساھەسىدىكى نوپۇزلۇق ئەربابلارنىڭ  ‹‹ بوشلۇق نەزەرىيىسى ››گە (فىزىكىلىق شەكىل نەزەرىيىسىگە) بەرگەن باھالىرى

  شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتى فىزىكا فاكۇلتېتى دوتسېنتلىرى: شاۋكەت تۇرسۇن،  شەمشىدىن شاكىر،قۇببەس يولداشلارنىڭ باھالىرى

   قاسىم سىدىقنىڭ "بوشلۇق نەزەرىيىسى" گە مۇناسىۋەتلىك مەزمۇنلارنى بايان قىلغان ئىككى پارچە ماقالىسى ھەققىدىكى پىكرىمىز تۆۋەندىكىچە. 1. بۇ ماتېرىياللاردا ئادەتتىكى فىزىكا ئۇقۇملىرىنى بىۋاسىتە ئىنكار قىلىدىغان مەزمۇن يوق. ئاساسىي جەھەتتىن ئىجادىي پىكىرلەر ئوتتۇرىغا قويۇلغان. بۇلاردىن كلاسسىك فىزىكىغا ياكى ئەمەلىي، نەزەرىيىۋى فىزىكا چۈشەنچىلىرىگە قارىتا تەنقىد دەپ چۈشىنىۋېلىشنىڭ ئاساسىي يوق. 2. ئالەمنى ماددا، بوشلۇق، "يوقلۇق"دىن تۈزۈلگەن دەپ قاراش ۋە شۇنداق چۈشەندۈرۈش دىئالېكتىك پەلسەپە پرىنسىپلىرىغا خىلاپمۇ ئەمەس. لوگىكىلىق ئىلمى ئاساسقا ئىگە. 3. "چەكلىك ۋە چەكسىز ئالەم" كۆز قارىشىنى ئۆز شەرتلىرىگە نىسبەتەن توغرا دەپ قاراشقا بولىدۇ. ئەلۋەتتە شەكىلنىڭ مىقدارغا شۇنداقلا "چەك" كە ئىگە بولىدىغانلىقىنى مۇئەييەنلەشتۈرۈشكە بولىدۇ. 4. "مۇئەييەن شەكىل بەلگىلىك كۈچنىڭ تەسىرىدىن ۋۇجۇدقا كېلىدۇ" دېيىش فىزىكىدىكى كۈچ ئۇقۇمىغا زىت ئەمەس بەلكى ئۇنىڭ يەنە بىرخىل بايان قىلىنىش شەكلى. 5. "يوقلۇق" نى تەسەۋۋۇر قىلغىلى بولىدۇ. چۈنكى ئومۇمىي ئالەملىك بوشلۇق شەكىلگە ئىگە ئەمەلىي گەۋدە بولىدىكەن، ئۇ ھالدا بۇ خىل شەكىل جەزمەن دىئالېكتىك پەلسەپە نۇقتىسىدىن "شەكىلسىزلىك ۋە چەكسىزلىك" دىن ئىبارەت بولغان "يوقلۇق" نى ئارقا كۆرۈنۈش قىلغان بولىدۇ.       شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتى فىزىكا فاكۇلتېتى دوتسېنتلىرى:     
  شاۋكەت تۇرسۇن.      

شەمشىدىن شاكىر.   

قۇببەس يولداش.        

           1990-يىل 7-ئاينىڭ 16-كۈنى.

شىنجاڭ پېداگوگىكا ئۇنىۋېرسىتېتى فىزىكا فاكۇلتېتىدىن دوتسېنت  سابىت ھامۇتنىڭ باھاسى
يولداش قاسىم سىدىقنىڭ "بوشلۇق نەزەرىيىسى" نىڭ ئاساسلىرى ئۈستىدىكى ئىلمى ئىزدىنىشىنى كۆرۈپ چىقتىم. بۇ ئىزدىنىشتە لوگىكىلىق ئەقلى خۇلاسە ئۇسۇلى ئارقىلىق ئالەمنىڭ ئۇچ قاتلىمى بايان قىلىنىپتۇ.        مېنىڭچە قاسىم سىدىقنىڭ فىزىكىلىق شەكىل-فىزىكىلىق كۈچنىڭ ئىپادىلىنىشى، شەكىلسىز ھەرىكەتنىڭ مەۋجۇد ئەمەسلىكى، يەنى شەكىل دەل كۈچ دېگەنلىك بولىدىغانلىقى، "فىزىكىلىق بوشلۇق" فىزىكىلىق شەكىلگە ئىگە ئىكەنلىكى، بوشلۇق دېگەنلىك كۈچ دېگەنلىك بولىدىغانلىق ئىدىيىسى دادىل ئىدىيە. مۇشۇ ۋەجىدىن مەن قاسىمنىڭ: "فىزىكىلىق بوشلۇق" نىڭ ماھىيىتى جىملىق، "بوشلۇق ھەرىكىتى" نى ماددا ھەرىكىتى  كەلتۈرۈپ چىقارغانلىقى ھەققىدىكى  ئىلمىي تەپەككۇرىنى، بوشلۇق ھەرقانداق شەكىلدىكى ماددىنىڭ ئىچى ۋە سىرتىدىن ئورۇن ئالدىغانلىقى ئۇستىدىكى مۇھاكىمىسىنى  مۇناسىۋەتلىك (ئىجتىمائىي پەن ھەم تەبىئىي پەن) كەسىپداشلارنىڭ سوغۇق قانلىق بىلەن ئويلاپ كۆرۈشكە ئەرزىيدۇ دەپ قارايمەن.         ئۇنىڭ يەنە:  ھەرقانداق ئەمىلى گەۋدە ۋە شەكىل ئىپادىلىنىشتە "يوقلۇق" نى شەرت قىلىدىغانلىق ھەققىدىكى چۈشەندۈرۈشى، ماددا ھەرىكىتى مۇتلەق، جىملىقى نىسپى، بوشلۇق جىملىقى مۇتلەق، ھەرىكىتى نىسپى نۇقتىئىنەزىرى بىزنىڭ ماددا دۇنياسىنى ئىلگىرىلەپ چۈشىنىشىمىزگە قۇلايلىق ئەكېلىشى مۇمكىن.

شىنجاڭ پېداگوگىكا ئۇنىۋېرسىتېتى فىزىكا فاكۇلتېتىدىن
دوتسېنت  سابىت ھامۇت.  
    1990-يىلى 6-ئاينىڭ 29-كۈنى.


شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ پىرافىسورى مەرھۇم ئابدۇشۇكۇر مۇھەممەت ئىمىننىڭ باھاسى

   قاسىم سىدىقنىڭ فىزىكىلىق بوشلۇق ۋە ئۇنىڭغا ئالاقىدار فىزىكىلىق سۇبستانسىيە، شەكىل ۋە كۈچ، بوشلۇق، فىزىكىلىق "يوقلۇق" ۋە ئالەمنىڭ ئۇچ قاتلاملىقى ھەققىدىكى قاراشلىرى فىزىكا بولۇپمۇ ماددىي دۇنيا قۇرۇلما نەزەرىيىسىدىكى يېڭىچە تەپەككۇرنى گەۋدىلەندۈرگەن.    بۇنداق قاراش خىلى زور ئىلمىيلىككە، بۆسۈش خاراكتېرىگە ئىگە بولۇپ، ئۇ ئەگەر تولۇقلىنىپ قوبۇل قىلىنسا بىزنىڭ فىزىكىلىق ئالەم قارىشىمىزنى يەنە يىڭى بىر پەللىگە كۆتۈرۈشى مۇمكىن.    پەن قانۇنلىرى بىرسى ئاساسىدا يەنە بىرسى ئىختىرا قىلىنىپ كەلگەن. بىلىش تارىخىمۇ بىر قاتلامدىن بىر قاتلامغا كۆتۈرۈلگەن. بۇنداق ئىختىرالار ئومۇمەن، ئالدىنقى قائىدىلەرگە قانائەتلەنمەسلىك، باشقا نەرسىلەر ئۇستىدىكى تەجرىبە جەريانى، تاسادىپ تەسەۋۋۇر ياكى ئوخشىتىشلار ئارقىلىق مەيدانغا كەلگەن. ئو قوبۇل قىلىنغاندىن كىيىن بىلىش ۋە تىخنىلوگىيىلىك ئىقتىدارىمىزنى ئاشۇرۇپ كەلگەن.     قاسىم سىدىقنىڭ تەبىئەت ئىلىمىدە نەزەرىيىۋى فىزىكىلىق تەپەككۇر قابىلىيىتى ئۈستۈن، قائىدە تۈزۈش ۋە ئىخچاملاش ئىقتىدارى ياخشى ئىكەن، قوللاشقا ئەرزىيدۇ. بۇ ماتېرىيالىستىك پەلسەپىگە زىت ئەمەس، ماتېرىيالىستىك پەلسەپە ئىختىرانىڭ چەكلىگۈچىسى، تەپەككۇرنىڭ زىندانى ئەمەس. ئۇ ئىلھاملاندۇرغۇچى ۋە ئۆزىنى تولۇقلىغۇچى كەمتەرلىكى بىلەن يېتەكلىگۈچى. يوقلۇق بىلەن "فىزىكىلىق يوقلۇق" بىر نەرسە ئەمەس. يوقلۇق-فىزىكىلىق يوقلۇق ماددا ۋە بوشلۇقىدىن كېيىنكى تەتقىق قىلىنمىغان 3-قاتلام سۈپىتىدە يەنىلا پەلسەپىۋى بارلىق، بۇلار زىت ئەمەس. مېنىڭچە قىزغىن قوللاش، پىكىر ئوچۇقچىلىقى، ئىقتىسادىي ياردەم مۇھىم. مىللىتىمىزنىڭ تەبىئەت ئىلىمىنى يوقىتىپ قويغىنىغا 5 ئەسىر بولدى. قوللاش ۋە باشقا مىللەت ئالىملىرىغا بۇ ئۇچۇرنى يەتكۈزۈشىمىز لازىم.   تەبىئەت ئىلمى قانۇنىيەتلىرى سەمەت ھەل قىلمىسا ئەمەت ھەل قىلىدىغان زۆرۈر نەرسىلەر بولۇپ، يازغۇچىنىڭ يازمىسىمۇ بولۇۋېرىدىغان ئەسىرى ئەمەس.
ھۆرمەت بىلەن   :  
       ئابدۇشۇكۇر مۇھەممەت ئىمىن.     
       شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ پىرافىسورى.  
       1990-يىلى 6-ئاينىڭ 10-كۈنى.


شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق پارتىيە مەكتىپىنىڭ پەلسەپە پىراففىسورى باۋدۇن توختىنىڭ باھاسى

"بوشلۇق نەزەرىيىسىنىڭ ئاساسلىرى" نى ئوقۇغىنىمدىن كىيىن       "بوشلۇق نەزەرىيىسىنىڭ ئاساسلىرى" دېگەن بۇ ئىلمى ماقالىنى غۇلجا ناھىيە دادامتۇ ئوتتۇرا مەكتىپىنىڭ ئوقۇتقۇچىسى يولداش قاسىم سىدىق يازغان ئىكەن. مەن قاسىم سىدىق بىلەن مۇشۇ ماقالىسى ئارقىلىق تونۇشتۇم.    مەن فىزىكا جەھەتتە كەسىپ ئەھلى بولمىغانلىقىمدىن ئالدىدا بۇ ماقالىغا ئانچە قىزىقمىدىم. كىيىن بۇ ماقالىنى رەسمىي ئوقۇشقا كىرىشكىنىمدە بۇ ماقالە مەندە زور قىزىقىش پەيدا قىلدى. شۇڭا  ئۇنى بىر نەچچە  قېتىم ئوقۇپ چىقتىم.     بۇ ماقالە ئەسلىدە ئېينىشتېيننىڭ نىسبىيلىك نەزەرىيىسىگە ئاساسلىنىپ يېزىلغان ئىكەن. ئېينىشتېيننىڭ نىسبىيلىك نەزەرىيىسى ماكان بىلەن زاماننىڭ ھەرىكەت قىلىۋاتقان ماددا بىلەن بولغان باغلىنىشىنى فىزىكىلىق دەلىل ئىسپاتلار بىلەن تولۇقلاپ دىئالېكتىكىغا تۆھپە قوشقان ئىدى. يولداش قاسىم سىدىقنىڭ بۇ ماقالىسى نەزەرىيە جەھەتتە مانا مۇشۇ مەسىلىنى دەللىلەپ كىشىنى ناھايىتى قايىل قىلىدۇ. ئەپسۇسكى بۇ ماقالە ھەجىم ۋە مەزمۇن جەھەتتىن تېخىمۇ كەڭ ۋە تەپسىيلىراق يېزىلغان بولسا تېخىمۇ ئوبدان بولغان بولاتتى.      ھەرقانداق بىر ئىلىم – پەنگە ئوخشاش فىزىكا بىلەن پەلسەپىنىڭ مۇناسىۋىتىمۇ ناھايىتى يېقىن. فىزىكا تەتقىقاتى ئەگەر ماركسىزملىق پەلسەپىنىڭ يېتەكچىلىكىدىن ئايرىلىدىكەن ئۇ، قىڭغىر يولغا كىرىپ قالماي قالمايدۇ. بۇ ماقالە ئۇنداق ئەمەس. ئۇنىڭغا ماركسىزملىق پەلسەپىنىڭ ماتېرىيالىزم ۋە دىئالېكتىك پرىنسىپلىرى مۇناسىپ ھالدا ياخشى سىڭدۈرۈلۈپتۇ. بايان ۋە ئۇسلۇب جەھەتتە ئۇنىڭغا خىلاپ ئەھۋال مەۋجۇد ئەمەس.     بىز ئۇيغۇرلارنىڭ سوتسىيالىستىك ئىلىم-پەن تەرەققىياتىمىزدا بەزى ئىجتىمائىي پەن جەھەتتە مەلۇم نەتىجىلىرىمىز بولسىمۇ، لېكىن تەبىئىي پەن جەھەتتە بولۇپمۇ ماتېماتىكا، فىزىكا قاتارلىق ئاساسى پەنلەردە تېخى كۆپ ئارقىدىمىز. بۇ جەھەتتە يولداش قاسىم سىدىق ئالغا بىر قەدەم تاشلاپتۇ. شۇڭا ئۇنىڭغا ياردەم بېرىپ ئۇنى تېخىمۇ ئىلھاملاندۇرۇشىمىز كېرەك.       مەن ماتېماتىكا، فىزىكا تەتقىقاتىدا قاسىم سىدىققا ئوخشاش ياش ئىزدەنگۈچىلەرنىڭ يەنىمۇ كۆپ مەيدانغا چىقىشىنى ئۈمىد قىلىمەن.   
                               باۋدۇن توختى.            
                     1990-يىلى 7-ئاينىڭ 10-كۈنى.
ئەسكەرتىش: مىنىڭ ئىش ئورنۇم شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق پارتىيە مەكتىپى، كەسپى ئۇنۋانىم پەلسەپە پىراففىسورى

ziya

مانا بۇ مېنى قوللىغان،رىغبەتلەندۆرگەن ،ھازىرھايات ۋە ئالەمدىن ئۆتكەن ئۇستاز،مۇ تەخەسىسلەرگە بېرىدىغان يەنە بىر دوكىلاتىمنىڭ مەزمۇنى:
شەكىل نەزەريىسىنىڭ ئاساسى تەپەككۈر يولى،ئۇنىڭ 29-تىئورمىسى توغرا ۋە ئورۇنلۇق ئىكەن!.

پايدىلىنىش:
قاسىم سىدىق:  پاكىت،مۇلاھېزە،بايانات

./thread-27298-1-1.html

ziya

مەن يەنە شىنجاڭ ئونۋېرسىتېتىدىكى دوكتۇر مۇھەممەت رىشات شۇنداقلا ئاباي مۇئەللىملەرنىڭ شەكىل نەزەريىسىنى ئىزچىل قوللاپ كەلگەنلىگىگە قىزغىن رەھمەت بىلدۆرىمەن.