قولاي تىزىملىك
ئىزدەش
بېكەت تەۋسىيەسى:
كۆرۈش: 1564|ئىنكاس: 14
بېسىپ چىقىرىش ئالدىنقى تېما كېيىنكى تېما

راۋاب پېشۋاسى تاشۋاي

[ئۇلانما كۆچۈرۈش]

14

تېما

2

دوست

1486

جۇغلانما

تىرىشچان ئەزا

ئۆسۈش   48.6%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  1915
يازما سانى: 27
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 100
تۆھپە : 423
توردىكى ۋاقتى: 63
سائەت
ئاخىرقى: 2016-11-21
مەلۇم قەۋەتكە يۆتكىلىش
ساھىبخان
يوللىغان ۋاقتى 2016-11-17 21:41:39 |ئايرىم كۆرۈش |تەتۈر تىزىش
تاشئاخۇن(تاشۋاي)(1851-1937)ئالدىنقى ئەسىرنىڭ ئوتتۇرىلىرىدا قەشقەر شەھىرىدە ئاتاقلىق ئاتا مىراس تۆت باي ئۆتكەن بولۇپ، ئۇنىڭ بىرى باقىئاخۇن (تورغاي)، ئۇشۇنچە پۇلدار بولسىمۇ، لېكىن ئاددىي-ساددا يۈرىدىغان، چوڭ سورۇنلاردا ئۆزىنى كۆرسىتىشنى خالىمايدىغان پەزىلەتلىك كىشى بولۇپ، ئۇنىڭ تاشئاخۇن ئىسىملىك بىر بالىسى بار ئىدى .


     تاشئاخۇن ئائىلە تەربىيەسىدىن كېيىن، قەشقەردىكى مەدرىسىدە دىنى بىلىم ئالىدۇ ۋە ساۋاقداشلىرى ئىچىدىن  كۆزگە كۆرۈنگەن ئىلىم ئىگىسى بولۇپ يېتىلىدۇ، ئۇ ئۆسمۈرلۈك چاغلىرىدىلا شوخ ۋە ئەركە ئۆسكەچكە، مەردپالۋان(نوچى)بولۇپ يېتىلىشنى ئارزۇ قىلاتتى. شۇ چاغلاردا راۋاب چالالايدىغان ۋە ناخشا ئېيتالايدىغان بولۇش مەردلىك ۋە نوچىلىقنىڭ بىر شەرتى بولغاچقا، ئۇ قەشقەر قارقۇ(قارقى)دەرۋازىسىدا ناۋايلىق قىلىدىغان تاھىر ئۇستامغا ھەق تۆلەپ، راۋابچىلىق ۋە ناۋايچىلىقنى ئۆگىنىدۇ. شۇنىڭ بىلەن، ئۇ ئۆزىنىڭ مەخسۇمچە بايۋەچچىلىك ھايات يولىنى ئۆزگەرتىپ، راۋابنى ئۆزىگە ھەمراھ قىلىدۇ، مەدرىسلەرگىمۇ راۋابنى كۆتۈرۈپ بارىدۇ. بۇنداق قىلمىشنى ياقتۇرمىغان مەدرىسە موللىسى تاشئاخۇننى مەسخىرە قىلىپ:

     -ئىلىمى تالىپ بولساڭچۇ، ئابدال راۋابى بولغۇچە، نان سېتىپ تەۋەڭدە بازاردا ۋەيران بولغۇچە،- دەيدۇ.

     تاشئاخۇن ئويلىنىپ ئولتۇرمايلا:

     -ئىشلەپ يېمەي ئەلدىن كۈتۈش كۇللۇم ھارام، قوي دۇئانى، ئىشلەسەنمۇ، ماڭا ۋەزدان بولغۇچە،- دەپ جاۋاب بېرىدۇ.

     شۇنىڭدىن كېيىن، خەلپەت ۋە مۇددەرىسلەر تاشئاخۇنغا باشقىچە قارايدۇ. تاشئاخۇننىڭ ئاتا-ئانىسىمۇ ئۇنىڭ بۇقىلىقىنى ياقتۇرمايدۇ، لېكىن نائىلاجلىقتىن بۇ يالغۇز ئوغلىنىڭ رايىغا قارايدۇ.

     مەدرىسىدىن قالغان تاشئاخۇن قەشقەرنىڭ تۆت دەرۋازىسىدا تۆت ناۋايخانا ۋە پاناھسىزلارغا ئاتاپ بىر ساماۋارخانا ئاچىدۇ. ئۆزى ھەرقايسى چوڭ سورۇنلارغا بېرىپ راۋاب ئاڭلاپ، قېتىرقىنىپ ئۆگىنىپ، ئۇزاق ئۆتمەي راۋاب چېلىشتا داڭ چىقىرىدۇ. ئۇ ھەركۈنى سەھەر ئەزاندىن ئىلگىرى راۋاب چېلىپ، شەھەر كوچىسىنى ئايلىنىپ مەشىق قىلغاندىن باشقا، ئىجاد قىلىشقا كېرىشىدۇ.

     تاشئاخۇن كامالەتكە يېتىپ، قەشقەر شەھىرىدىكى راۋابچىلاردىن ئۆتۈپ كېتىدۇ. كېيىن ئۇ ئەنجاندا مەتەك ئاقساقال دېگەن قەشقەر ئاۋاتلىق داڭلىق راۋابچىنىڭ بارلىقىنى ئاڭلاپ، ئەنجانغا چېقىپ شۆھرەت قازىنىدۇ. ئۇ ئوتتۇرا ئاسىيادا بولغان چاغلىرىدا، ياقۇپبەگ ھاكىمىيىتى ئاغدۇرۇلۇپ، چىڭ خاندانلىقى ھاكىميىتى قايتىدىن تىكلىنىدۇ. زوزۇڭتاڭ قەشقەردە بىر مەزگىل بۇلاڭ-تالاڭچىلىق قىرغىنچىلىق ئېلىپ بارىدۇ. شۇ قېتىملىق تۇتقۇندا باشقىلار قاتارىدا تاشئاخۇننىڭ دادىسىمۇ قاماققا ئېلىنىدۇ.

     تاشئاخۇن قەشقەرگە قايتىپ كەلگەندىن كېيىن، بىر مەزگىل ناۋايلىق قىلىش بىلەن دادىسىنى باقىدۇ. ئۇچاغلاردا گۇناھكارلارنى ھەر جۈمە كۈنى يامۇل ئالدىغا ئېلىپ چېقىپ مەجبۇرى تىلەمچىلىك قىلغۇزىدىغان ئادەت بار ئىدى. تاشئاخۇن گۇندىپايلارنىڭ قەبىھلىكلىرى، گۇناھكارلارنىڭ نالە زارلىرىغا ئاساسەن، ‹‹گۇندىپاي›، ‹‹نالەش››، ‹‹پىغان››، ‹‹ئاق قۇشقاچمۇ دان يەيدۇ›› قاتارلىق پەدە(نەغمە) يەرنى ئىجاد قىلىدۇ. بۇ نەغمىلەردە ئەمگەكچى خەلقنىڭ ئاھ زارلىرى ئىپادىلەنگەنىدى. كېيىن تۈرمىگە ئوت كېتىپ كۆپلىگەن كىشىلەر قاتارىدا تاشئاخۇننىڭ دادىسىمۇ ئۆلۈپ كېتىدۇ. بۇ چاغدا تاشئاخۇن تۆت ئۆزگىرىشلىك ‹‹ئاتەش››، ‹‹ئوت››، دېگەن نەغمە(پەدە) ئىجاد قىلىدۇ. بۇنەغمىدىن تەسىرلەنگەن كىشىلەر ئۇنىڭغا قايىل بولغان ھالدا : ‹‹بۇ ھەقىقەتەن ‹ھال› پەدە ئىكەن(مۇڭلۇق دېمەكچى)، تاشئاخۇننىڭ ئىلىمگە بەرمىگەن دىلىنى ئۆلتۈرۈپ، ئىشقىۋاز قولىنى ئىلىپ قالسا بولىدىكەن›› دېيىشكەنىدى.

     تاشئاخۇن ھاياتىدا ئالتە شەھەر(جەنۇبى شىنجاڭ)، ھەتتا ئوتتۇرا ئاسىياغا داڭلىق مۇقامچى بولغاندىن تاشقىرى، ‹‹گۇندىپاي››، ‹‹نالەش››، ‹‹پىغان››، (‹‹نالەش››،‹‹پىغان››نەغمىلىرى 40-يىللاردا سەھنىلەردە ئورۇنلانغانىدى)، ‹‹ئاق قۇشقاچمۇ دان يەيدۇ››،‹‹ئاتەش››، ‹‹توي››، ‹‹ھازا››، ‹‹تورغاي››، ‹‹تۇمۇچۇق››، ‹‹قارلىغاچ››، قاتارلىق جانىۋارلارنىڭ سايرىشىغا تەقلىد قىلىدىغان نەغمىلەرنى، ‹‹ئوردام››،‹‹سۇلتان››، ‹‹ئىشانمۇسىز موللامۇيا؟››قاتارلىق ساتىرىك ناخشىلارنى ھەمدە زامانىمىزغىچە شۆھرەت قازانغان ‹‹تاشۋاي››قاتارلىق ئاجايىىپ جۇشقۇن ۋە مۇڭلۇق نەغمىلەرنبى يەنە كۆپلىگەن خەلق ناخشىلىرىنى كۆپ خىل ئۆزگىرىشلىك قىلىپ، رەتلەپ قېلىپلاشتۇرۇپ چىققان.

     تاشئاخۇن راۋاب بىلەن ھەرقانداق بىر پەدىنى ئورۇنلاشتىن بۇرۇن، ئۇنى مۇقامنىڭ چوڭ نەغمىسى بىلەن باشلاپ، مۇقام روھىنى ئۆزىنىڭ ئىجادىيىتىگە تەتبىقلاش جەھەتتە ئۈلگىلىك رول ئوينىغان.

     ئۇنىڭ بەزى قەڭگىۋار تېكىستلاردىمۇ ئىجاد قىلغانلىقى مەلۇم، تاشئاخۇننىڭ بايلىقنى تەرك ئېتىپ، شەھەر كوچىلىرىنى ئارىلاپ راۋاب چېلىپ يۈرگەنلىكىنى كۆرگەن شۇ زاماننىڭ بىرقىسىم مۇتەسسىپ قازى-كالانلىرى ۋە بايلىرىنىڭ كۆڭلىگە ياقمىغاچقا، ئۇنى مەسخىرە قىلىشقان، شۇنىڭ بىلەن ئۇلاردىن دىلى رەنجىگەن تاشئاخۇن مەككە-مەدىنىنى تاۋاپ قىلىش قارارىغا كەلگەن. بۇ ئەھۋالدىن خەۋەر تاپقان ئۇنىڭ دوست بۇرادەرلىرى، راۋاب ئاشىقلىرى، جەم بولۇشۇپ، ئۇنى قەشقەر شەھىرىدىن يېڭىسارغىچە ئۇزىتىپ بارغان.

     تاشئاخۇن قەشقەردىن ئايرىلىش ۋاقتىدا، ‹.كىلەرمەنمۇ››، ‹‹ئەلۋىدا››، ‹‹تۇققۇزبۇلاق›› مۇزىكىلىرىنى ئورۇنداپ ئەل بىلەن خوشلاشقان. كەڭ خەلق تاشئاخۇننىڭ نامىنى ھەمىشە ياد ئېتىپ تۇرۇش ئۈچۈن ئۇنىڭ ‹‹توققۇز بۇلاق›› مۇزىكىسىنى ‹‹تاشۋاي›› دەپ ئاتاپ كەلمەكتە.

     تاشئاخۇن ھەج قىلغاندىن كېيىن، شۇيەردە قېلىپ ھەرەمدە ناۋايلىق قىلغان تۇنجى ئۇيغۇرلاردىن بولۇپ قالىدۇ.

     1937-يىلى قەشقەرلىك ئۆمەرباي ھەرەمدىن قايتىپ كەلگەندە، تاشئاخۇننىڭ يۇرتداشلارغا بولغان سېغىنىشى ۋە خەيرىخالىقىنى سۆزلەش بىلەن، ئۇنىڭ 86 يېشىدا ھەرەمدە ۋاپات بولغانلىقىنى قەشقەر خەلقىگە يەتكۈزگەن.

     تاشۋاي پۈتۈن ھاياتىنى راۋاب چېلىش، مۇقام ئوقۇش ۋە مۇزىكا ئىجاد قىلىش بىلەن ئۆتكۈزۈپ، خەلقنىڭ قەلبىدىن چوڭقۇر ئورۇن ئالغان.

     مەنبە: شېرىپ خۇشتار يازغان ‹‹شىنجاڭنىڭ يېقىنقى زامان تارىخىدىكى مەشھۇر شەخسلەر›› ناملىق كىتابتىن ئېلىندى .
bagdax

1

تېما

12

دوست

1524

جۇغلانما

تىرىشچان ئەزا

ئۆسۈش   52.4%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  59159
يازما سانى: 160
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 7
تۆھپە : 439
توردىكى ۋاقتى: 60
سائەت
ئاخىرقى: 2016-11-24

قىزغىن ئەزا

دېۋان
يوللىغان ۋاقتى 2016-11-18 12:28:43 |ئايرىم كۆرۈش
يۇرتۇمنى شۇنداق ياخشى كۆرۈمەن،تاشۋاي بوۋىمىزمۇ ئۆمرىنىڭ ئاخرىدا يۇرتىنى قانچە سىغىنغان بولغىيىتتى؟بالا-چاقىلىرى بولمىغانمىدۇ شۇ كىشىنىڭ؟يا ھەرەمدە بارمىكىنە؟

1

تېما

12

دوست

1524

جۇغلانما

تىرىشچان ئەزا

ئۆسۈش   52.4%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  59159
يازما سانى: 160
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 7
تۆھپە : 439
توردىكى ۋاقتى: 60
سائەت
ئاخىرقى: 2016-11-24

قىزغىن ئەزا

ئورۇندۇق
يوللىغان ۋاقتى 2016-11-18 12:29:47 |ئايرىم كۆرۈش
ئەجرىڭىزگە رەھمەت تورداش،ئېسىل يوللانمىكەن،تاشۋاي مۇزىكىسىدىن ھۇزۇر ئالغۇچە بوۋىمىز قانداقراق كىشى بولغىيىتتى دەپ ئويلاپ قالاتتىم،كىچىكىپ بولسىمۇ بىلىۋالدىم.

2

تېما

14

دوست

2063

جۇغلانما

ئاكتىپ ئەزا

ئۆسۈش   2.1%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  81560
يازما سانى: 277
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 4
تۆھپە : 594
توردىكى ۋاقتى: 97
سائەت
ئاخىرقى: 2016-11-26

قىزغىن ئەزا

يەر
يوللىغان ۋاقتى 2016-11-18 13:19:58 |ئايرىم كۆرۈش
مەرھۇم رابىيە مۇھەمەتنىڭ كارۋان ناخشىسى، ۋە تاشۋاينىڭ تاشۋاي مۇزىكىسىنى ئ‍اڭلاپ ~ئ‍اڭلاپ قانمايمەن…
bagdax

0

تېما

2

دوست

462

جۇغلانما

ئادەتتىكى ئەزا

ئۆسۈش   81%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  79559
يازما سانى: 33
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 5
تۆھپە : 128
توردىكى ۋاقتى: 13
سائەت
ئاخىرقى: 2016-11-23
5#
يوللىغان ۋاقتى 2016-11-18 13:24:56 |ئايرىم كۆرۈش
رەھمەت، بولسا تاشۋاينىڭ ئەۋلاتلىرى توغرىلىق بىلدىغانلار بولسا مەلۇمات بەرسەڭلار.

0

تېما

0

دوست

7183

جۇغلانما

تۆھپىكار ئەزا

ئۆسۈش   43.66%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  21759
يازما سانى: 674
نادىر تېمىسى: 1
مۇنبەر پۇلى: 8
تۆھپە : 2172
توردىكى ۋاقتى: 556
سائەت
ئاخىرقى: 2016-11-26

تۆھپىكار ئەزا ئىنكاس چولپىنى

6#
يوللىغان ۋاقتى 2016-11-18 13:34:40 |ئايرىم كۆرۈش
بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   UYGRAF تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2016-11-18 14:01  

داڭلىق درامماتورگ، شائىر مەرھۇم مەمتېلى زۇنۇن ئەپەندى 80-يىللارنىڭ باشلىرى ‹‹سىيىت نوچى››، ‹‹ئۈجمە سايىسى››، ‹‹تاشۋاي›› قاتارلىق خەلق داستانلىرىنى رەتلەپ، درامما قىلىپ يېزىپ چىققان ئىدى.  ‹‹تاشۋاي›› درامىسىدا تاشۋاي كىچىك ۋاقتىدىن باشلاپ راۋاپقا قىزىقىپ قالىدۇ، ھۈنەر ئۈگەنگەچ، راۋاپنىمۇ پىششىق ئۈگىنىدۇ، كېيىن ئۇ ئۆز ئالدىغا چايخانا ئاچىدۇ، ۋە ئۆز چايخانىسىدا راۋاپ چېلىپ خېرىدارلارنى جەلپ قىلىدۇ. چايخانىنىڭ تاپاۋىتى ياخشى بولغاچقا، ئوقىتى يۈرۈشمىگەن باشقا ئاشخانىلارنىڭ خوجايىنلىرى لۈكچەكلەرنى سېتىۋېلىپ، ئۇنىڭ چايخانىسىنى ئۇرۇپ-چاقىدۇ، ۋەيران قىلىدۇ، ھەمدە تاشۋاينىڭ ئىككى قولىنى سۇندۇرىۋېتىپ، كوچىغا تاشلىۋېتىدۇ. ئوتتۇرا ئاسىيادا تىجارەت قىلىدىغان جانان كوچىسىدا ئولتۇرۇشلۇق بىر باينىڭ تىۋىپ قىزى ئۇنى قۇتقۇزىۋېلىپ داۋالاپ ساقايتىدۇ، شۇ جەرياندا تاشۋاي قىزنىڭ نۇرغۇن ياردىمىگە ئېرىشىدۇ، ھەم ئۇنى چىن قەلبىدىن ياخشى كۆرۈپ قالىدۇ، ئۇنىڭ راۋابىغا مەپتۇن بولغان قىزمۇ تاشۋاينى بۇرۇندىن ياخشى كۆرەتتى،  ئەمما باي سودىگەر ئوتتۇرا ئاسىيادىن قايتىپ كەلگەندىن كېيىن موللىلارنىڭ قايميقتۇرۇشى بىلەن راۋاپچى تاشۋاينى  نامرات كۆرۈپ، قىزى  بىلەن توي قىلىشىغا يول قويمايدۇ، كېيىن قىز دادىسىنىڭ بىر قىسىم پۇلىنى ئوغۇرلاپ تاشۋايغا بېرىدۇ، تاشۋاي بۇ پۇلنى دەسمىي سېلىپ دوستلىرى بىلەن بىرلىشىپ، چوڭ تىپتىكى غىزالىق چايخانا ئاچىدۇ،  ئۇ بىر تەرەپتىن ئۆزى راۋاپ چېلىپ، يەنە بىر تەرەپتىن ياشلارغا راۋاپ ئۈگۈتۈپ، ئوقىتى بىراقلا يۈرۈشۈپ كېتىدۇ. بۇ جەرياندا ئۇ نۇرغۇن مەشھۇر مۇزىكىلارنى ئىجات قىلىدۇ، رەتلەيدۇ ۋە ئاكوردلاشتۇرىدۇ. سودىدا زىيان تارتقان قىزنىڭ دادىسى ئامالسىزلىقتىن  قىزىنىڭ تاشۋاي بىلەن توي قىلىشىغا قوشۇلىدۇ، تويدىن كېيىن خېلى يىللارغىچە ئايالى توغمايدۇ، شۇنىڭ بىلەن تاشۋاي ئەر-خوتۇنلار بىر قىش كۈنى گۆلەخ (ئاشخانىدىن تارتىپ چىقىرىلغان كۈل)تە يېتىپ، پۈتۈن بەدىنى چوغ دەستىدىن يارىلىنىپ، يىرىڭداپ كەتكەن بىر توپ بالىنى داۋالاپ ساقايتىپ بېقىۋالىدۇ، ئايالى بىر قېتىم ھامىلدار بولۇپ تۇغۇتىدا ۋاپات بولىدۇ، بۇ زەربىگە چىدىمىغان  تاشۋاي قايتا توي قىلماي، ئاشخانىسىنى دوستلىرىغا ئۆتكۈزۈپ بېرىدۇ، تاپقان پۇللىرىنى بېقىۋالغان يېتىم بالىلىرىغا بۆلۈپ بېرىپ ھەج سەپىرىگە ئاتلىنىدۇ....

دراممىغا ئۆزگەرتىلگەن بۇ ئۈچ داستان ئىچىدە پەقەت ‹‹تاشۋاي›› دراممىسىلا سەھنىگە ئېلىپ چىقىلمىغان. تېما ئىگىسىنىڭ  مۇشۇ داستاننى ئىزدەپ تېپىپ تورغا سۇنۇشىنى ئۈمىد قىلىمەن.

2

تېما

0

دوست

3296

جۇغلانما

ئاكتىپ ئەزا

ئۆسۈش   43.2%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  6863
يازما سانى: 151
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 478
تۆھپە : 701
توردىكى ۋاقتى: 160
سائەت
ئاخىرقى: 2016-11-26
7#
يوللىغان ۋاقتى 2016-11-18 14:22:52 |ئايرىم كۆرۈش
تاشۋاي بىلەن تاشاخۇنۇم بىر ئادەم ئەمەس.تىما زادى نىمىنى چۈشەندۈرمەكچى؟

2

تېما

0

دوست

2747

جۇغلانما

ئاكتىپ ئەزا

ئۆسۈش   24.9%

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى:  10162
يازما سانى: 156
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى: 217
تۆھپە : 715
توردىكى ۋاقتى: 173
سائەت
ئاخىرقى: 2016-11-24
8#
يوللىغان ۋاقتى 2016-11-18 20:06:57 |ئايرىم كۆرۈش
«تاشۋاي»  ناملىق رادىيو دراممىسىدا، تاشۋاي بىر يىتىم بالا، رېھىم ناۋاي بېقىۋالىدۇ، باينىڭ قىزى لەيلىگۈلنى ياخشى كۆرۈپ قېلىپ،لەيلىگۈل دىگەن ناخشىنىمۇ ئىجاد قىلىدۇ،ئەڭ ئاخىرى باينىڭ غالچىلىرى ئۇرۇپ ئۆلتۈرۋىتىدۇ.........راست بولسا
كىرگەندىن كېيىن ئىنكاس يازالايسىز كىرىش | دەرھال تىزىملىتىش

Powered by Discuz! X2.5(NurQut Team)

( 新ICP备06003611号-1 )