ھېيتلىشش ۋە ياتلىشىش

ھېيت ئەنئەنىۋى بايرىمىمىز . ئەجدادلىرمىز ئۇزاق ئەسىرلەردىن بۇيان بۇ ھېيتلىرمىزنى ئۇلۇغلاپ ، ئۆزلىرنىڭ خوشاللىقىغا جۆرقىلدۇرۇپ كەلدى ھەم بىزلەرگە يەتكۈزدى . لىكىن دەۋرىمىزگە كەلگەندە مەدەنىيىتىمىزنى بېيىتپ كىلۋاتقان بۇ ئەنئەنىۋى بايرىمىز كىشلەر ئېڭىدا كۈندىن - كۈنگە سۇسلىشىپ بارماقتا . مۇخبىر يېقىندا بۇ ھەقتە زىيارەتتە بولدى .
- تاغا ياخشىمۇ سىز ؟ بۇيىلقى روزا ھېيتىڭلار قانداقراق ئۆتتى ؟
- ئادەتتىكىچە ئۆتتى ، تىلغا ئالغۇدەك ئالاھىدە ئىشلارمۇ يوق ، تىجارەت بىلەن شۇغىللىنىمىز ،ھېيت كۈنىمۇ تىجارەت قىلدۇق .
- يىلدا بىر كىلدىغان ھېيتىمىزدىمۇ ئارام ئالماي تىجارەت قىلدىڭلارمۇ ؟
- بۇنداق كۈنلەردە تىجارەت ناھايتى ياخشى بۇلىدۇ ، پۇرسەتنى قولدىن بېرىپ قويغىمىز كەلمىدى .
- ھەدە بۇيىلقى روزا ھېيتىڭلار خوشال ئۆتتىمۇ ؟
- نىمىسنى دەيسىز ئۇكام ، بۇ ھېيتتىنمۇ تويدى كىشى ، ھېيت كەلسىلا بىز ئاياللار جاپادا قالدىكەنمىز ، ئۆي تازلىمىساق بولمىغان ، كەلگەن - كەتكەنلەرگە تاماق ئەتمىسەك تۇرغان ، نەچچە كۈنلەپ قولىمىز سۇدىن چىقمىغان .... شۇڭا بۇ يىلىقى روزا ھېيتتا باشقىلارنىڭ ئۆيگە ھېيتلاپ بارمىدۇق ، بىز بارمىغاندىكىن باشقىلارمۇ كەلمىدى .
- يىلدا ئىككى قېتىم كىلدىغان بۇ ھېيتلارغىمۇ شۇنداق سەل قارامسىلەر ؟
- ئاۋارە بۇلۇپ كىتىدىكەنمىز ...
جامائەتكە تۇنۇشلۇق مەلۇم زىيالى زىيارىتىمنى قۇبۇل قىلىپ مۇنداق دىدى :
- ھازىر بۇلۋاتقان ھېيتلىرمىز ۋاقىت ، ئىقتىساد ئىسراپچىلىقىنىڭ ئۈستىگىلار قۇرۇلۇۋاتىدۇ . ھېيتلاردا ئەسلىدە يىتىم - يىسىرلارنى ، ئاغىرىق - سىلاق ھەم تۇرمۇشتا قىىينچىلىقى بارلارنىلا يوقلاش كىرەك ئىدى ، لىكىن ھازىر ئەھۋال ئەكسىچە بۇلۇۋاتىدۇ . ئۇرۇق - تۇققان ، ئەل - ئاغىنە ، تۇنۇش - بىلىشلەرنىڭ ئۆز - ئارا ھېيتلىشىنىڭ زۆرۈريىتى يوق .‹‹ ھېيت بولغاندىكىن ›› دەپ باشقىلارنى ئاۋارە قىلغۇم يوق ، شۇنداقلا باشقىلارنى كۈتىدىغانغا ۋاقتىممۇ يوق . ئۇرۇنسىز ئىسراپچىلىقلارغا قارشى تۇرماي بولمايدۇ .
مەلۇم شەھەر ئاھالىسى مۇنداق دىدى :
- باشقا مىللەتلەرگە قارايدىغان بولساق ، ئۇلار ھېيت - بايرامدا يىراق - يېقىن دىمەي ئۆز - ئارا پەتىلىشىپ ، پىكىرلىشىپ تۇرىدۇ . ئۇلارنىڭ نەزىرىدە ھېيتلىششى ھەرگىزمۇ ۋاقىت ، ئىقتىساد ئىسراپ قىلغانلىق ئەمەس ، بەلكى ئۆزمەدەنىيىتىنى ئىزچىللاشتۇرغانلىق . ئەجدادلىرمىز ئەنئەنىۋى ھېيت - بايراملىرمىزنى ئۇزاق ئەسىرلەردىن بۇيان داۋاملاشتۇرۇپ كەلدى ھەم بىزلەرگىچە يەتكۈزدى . ئەجدادلىرمىزنىڭ بۇ ئەنئەنىسىگە ۋارىسلىق قىلىپ ، ئۆرپ - ئادەتلىرمىزنى ساقلاپ قېلىشىمىز كىرەك .
شائىر مۇھەممەد رېيىم مۇخبىرنىڭ زىيارتىنى قۇبۇل قىلىپ مۇنداق دىدى :
- مىلىتىمىزنىڭ ئەنئەنىۋى بايراملىرى بولغان ھېيتلار مەنىۋيىتىمىزنى بىيتىشتا ناھايتى مۇھىم رول ئوينايدۇ . لىكىن بۈگۈنىكى كۈنگە كەلگەندە ، بارغانسىرى تۆۋەنلەپ كىتىپ باردۇ . گەرچە ئىلگىرى خەلقىمىزنىڭ ئىقتىسادى ئەھۋالى ھازىرقىدەك ياخشى بولمىسىمۇ ، ھېيتلىرمىز مولچىلىق ھەم قاينام تاشقىنلىق ئىچىدە ئۆتكۈزۈلەتتى . ھېيت كىلىشتىن بىر ھەپتە ئىلگىرى تەييارلىق باشلىناتتى ، چوڭ - كىچىك ھەممە بىر يەرگە يىغلىشىپ ، خوشال - خوراملىق ئىچىدە ھېيت ئۆتكۈزەتتى . ھازىر ھېيتلىرمىزنىڭ ئۆتكۈزلۈش شەكىللىرى زور دەرىجىدە ئاددىيىلىشىپ كەتتى . ئىلگىرى ھېيتلاردا ئۇرۇق - تۇغقانلار ، دوسىت - بۇرادەرلەر قوشنا - خۇلۇم  ھەم كەسىپداشلار ئۆز - ئارا ھېيتلىشاتتۇق ، تڭرمۇش رېتىمىنىڭ تىزلىشىشى ، خىزمەت بېسىمىنىڭ ئېغىرلىشىشى بۇلارغا سەۋەپ بۇلالايدۇ ، لىكىن بۇ ئاساسلىق سەۋەپ ئەمەس .



مەنبەسى :  شىنجاڭ قانۇنچىلىق گېزىتى

[ بۇ يازمىنىشامال 2012-09-20 22:52قايتا تەھرىرلىدى ]