تەرجىمە شېئىرلار
چىلتار
لېرمانتوف
1
ئەزرائىل ئېلىپ ئەزىز جاننى ،
ياتسىمۇ ياۋا ئوتلار ئاستىدا مۇردام ،
ئايلىنىپ لىۋىڭدىكى لەرزان كۈيگە ،
بېرىمەن يەنىلا دىلىڭغا ئارام .
قىز _ يىگىتلەر ئەمدە بۇ بەزمىدە
روھىيمغا ئاتاپ كۆتەرمەيدۇ جام .
ئېلىپ قويغىن چىلتارىمنى قولۇڭغا ،
ئۇنىڭسىز كۈنلىرىم قىلمايتى داۋام .
2
ئېسىپ قويغىن ئۇنى دېرىزە يېنىغا ،
كۈز شامىلى سۆيۈپ ئۆتسە مەڭزىگە ،
سادا بەرسىن مۇڭلۇنۇپ تازا ،
چېلىنىپ بۇرنقى كۈي_ پەدىگە .
تۇرسىمۇ بۇرۇن ئۇ جاراڭشىپ ،
ئايلاندى ھازىر قولۇڭدا گاچىغا ،
چۈنكى ئۇنى زوقلۇنۇپ چالغان سۆيگۈنىڭ ،
كەتكەن ئىدى مەڭگۈلۈك ئۇيقىغا .
ھەمرالىرىم يىراقتىن توۋلايدۇ تىنماي
ئاننا ئاخماتوۋا
ھەمرالىرىم يىراقتىن توۋلايدۇ تىنماي ،
يارلانغان بىر تۇرنا غاقىلدار غېرىپ
ئالتۇنرەڭ كۈزنىڭ نۇرىغا چۆمۈپ ،
بىپايان دالىلار ياتار ئىزلىپ .
ئاڭلىدىم قاناتلار شاۋقۇنى ۋە چاقىرشلارنى ،
كارۋىتىمدا يېتىپ يالغۇز ،كىسەلچان .
ئۇ ئاۋازلار كېلىپ يىراق كۆكلەر قېتىدىن ،
تاغ ـ دالا ، ئورمانلارغا سىڭار خىيالچان .
كەلدى پەيتى قاققىن پەر ـ قانات ،
چەكسىز دالا ، دەرياغا قاراپ !
ئېيتالمايسەن ئەمدى سەن ناخشا ،
ئاجىز قولۇڭ سۈرتەلمەس ھەتتا ،
سۈزۈك يېشىڭ تۇرسىمۇ چاقناپ .
تۇنىمايدۇ بۇ ئەتىرگۈلنى ھېچىكىم
ئېمىلىي دېكنىسون( 1928 _1974 )
تۇنىمايدۇ بۇ ئەتىرگۈلنى ھىچچىكىم .
ئۇ بەلكىم خارلىقتا قالاتتى ئۇزاق ،
يولدىن ئۇنى تېرىپ ئېلىپ ،
ساڭا سوۋغا قىلىمسام شۇچاق .
پەقەت ئۇنى سېغىنا بىر ھەسەل ھەرىسى ،
پەقەت بىر كېپىنەك ئالدىراپ
ئۇچۇپ كېلىپ شۇنچە يىراق مەنزىلدىن
تاپار ئارام بەرگىللىرىنى قۇچاقلاپ .
پەقەت بىر قۇش ھەيرانلىقتا باقار ئۇنىڭغا ،
پەقەت سەلكىن شامالار يىغلار ئاڭا ئاھ ئۇرپ ،
ساڭا ئوخشاش بۇنداق ئاجىز ،كىچىك ئەتىرگۈل
كېتەر ئىككەن شۇنچە بالدۇر ،ئاسانلا توزۇپ .
Whitman (ئامېركا )
بۇ يەردىكى ئەڭ ئاجىز ياپىراقلىرىم
بۇ يەردىكى ئەڭ ئاجىز ياپىراقلىرىم ، ئېھتىمال ئۇ مېنىڭ ئەڭ قەيسەر ۋە سەۋرلىك
قىسمىم .
قىلىپ ماكان ئۇنى يوشۇردۇم ئىدىيەلىرمنى ، ئاشكارلىمايمەن ئۇلارنى مەن ،
ئەمما ئۇلار مېنى ئاشكارلار تىنماي ، ھەتتا مېنىڭ بۇرۇنقى يازغان پۈتكۈل شېئىرىلىرىمدەك شۇنچە كەڭ ۋە چوڭقۇر .
قېرىلىققا
تېنىڭدىن كۆرۈپ ئالدىم ئاشۇ دېڭىزغا يېيىلىپ، شات قويۇلغان ،
دەريالىرىم ئاغزىنى ئۆزەمنىڭ .
ھەي قىزلىق پەردىسى ، قىزلىق پەردىسى بار ئادەم
ھەي قىزلىق پەردىسى ، قىزلىق پەردىسى بار ئادەم
نىمىشكە مېنى قىلىسەن ئەخماق ؟
ئاھ ! نىمىشكە بېرىسەن ماڭا شۇنچە قىسقا ھاياجان ھاياجان ؟
نىمىشكە داۋاملاشتۇرمايسەن ،نىمشكە ھازىرنىڭ ئۆزىدىلا قويىسەن توختاپ ؟
ھالىقىپ كەتسەڭ ئاشۇ قىسقا دەقىقتىن ئەگەر ،سەن مېنى چوقۇم قويەمسەن ئولتۇرۇپ ؟
خاتىرە
نەقەدەر شىرىن ھە ، ئاشۇ ئۆتۈپ كەتكەن ئىشلارنى جىمجىت ئولتۇرۇپ ئەسلەش ،
ئۇ گويا چۈشتىكى سەيلە ،سۈكۈتلۈك ئوي ئىچدىكى بۇرنقى كۈلەڭگە ، ئۇنىڭ ئىچدىكى سۆيگۈ ،شاتلىق ، شەخس ،سەپەر .
|
|
سېزىمەن بىر ئۆي ماڭا تەۋە رايىنېر مارىئا رىلكې (ئاۋىستىرىيە) سېزىمەن بىر ئۆي ماڭا تەۋە ، ئولتۇرىمەن ئىشكىدا ئۇزاق . قۇياش پېتىپ زاۋال كەلگەندە ، قويۇق ئۆسكەن شاخلار كەينىدە ، چېكەتكىلەر ئېيتىدۇ قۇشاق . ئوخشار موغ باسقان ئۆگزىسى ، يېشىل رەڭلىك يۇمشاق سەللىگە . ھەل بېرلگەن زىچ راملىرىنىڭ سۈزۈك ،يورۇق ئەينىكى ، ئوتلۇق سامال يولللار ھامان سەرگە . تۈن قوينىدا جىمرلىغان يۇلتۇزنى چۈشلۈرۈمدە تۈتىمەن قول سونۇپ ئاڭلىنىدۇ كەنىتتىن <<مەريەمگە دۇئا>>. نىشانسىز بىر كېپىنكەك يۈرىدۇ ئۈچۈپ ، ئاپپاق يەسىمەن گۈلى شېغىدا . بالا چوپان چالىدۇ ئۈشتەك ، ئۈزلمەستىن ئۆتىدۇ ھارغىن پادا . سېزىمەن دىل تارام ئۈنلەيدۇ تىنىچ ، مەن ئاڭلايمەن ئۇنى ئۇيقىدا .
قەبرە
بودىلېر (فىرانسىيە) زېركىشلىك ئۇزۇن كېچىدە ، مىھرىبان دىن مورتىدەك جىمغىنە ، ئېلىپ كېلىنىپ قەدىم بىر خارابىگە ، مەدىھلەنگەن ئۇ تېنىڭ قىلىندى دەپنە . پاك نۇرلىردا يۇلتۇزلار ئەللەيلەپ ، ھارغىن كۆزلەرنى ئاستا يۇمغاندا ، ئۆمۈچۈكلەر ئالدىراش توقۇيدۇ تور ، يىلانلارمۇ تۇخملايدۇ ئۇۋىدا . خورلانغان بېشىڭ ئۈستىدىن ئەمدى، يىل بويى ئۈزلمەي تۇردۇ ياڭراپ ، بورىلەرنىڭ ئەنسىز ھۇۋلاشلىرى ھەم قىلار داۋام كەتسەڭمۇ ئۆلۈپ ، جادىگەرنىڭ خۇرسىنىشى ئېچىرقاپ . ئىشرەتخور بوۋاينىڭ ئىگىز _ پەس سەكىرىش ، تىمسىقىلىشى قاراقولنىڭ سۇيقەست پىلانلاپ .
ئېرلاندىيەلىكلەرنىڭ ناخشىسى شېللىي (ئېرلاندىيە) يۇلتۇزلار يىتىپ كۆكتىن جاھان ئۇپىقىنى ، باسسىمۇ قويۇق تۇمان چەكسىز زۈلمەت ، ھەتتا بولۇنۇپ بۈيۈك قەسىرلىرمىز چۈشسىمۇ غۇلاپ ، مەيۇسلەنمە ئېرلان ،يوقالمىسۇن سەندىن جاسارەت . قارىغىن ! ئەتىراپ پۈتۈنلەي ئايلىنىپ خارابىگە ، بوۋىلاردىن قالغان باغ _ ھويلىلار بولدى گۈمران . غەلبە قىلىپ دۈشمەن يۇرتتا ئەركىن كېزەر ، جەڭچىللىرىمىز چۆل _ دالىدا ياتار بېرىپ جان . ۋەتىنمنىڭ شوخ ،جەلىپكار تارلىرى ئۈزۈلۈپ ، پاتتى سۈكۈتكە خوشال _ شات ناخشا ،ئۈسۇللىرى تامام . پەقەت ياڭراپ جەڭ ناخشىسى ،ئاڭلىنار قۇلاققا ئۆلۈم ئارا ئېڭىراش ، قىلىچ ،نەيزە ساداسى تاپماي ئارام . قەھىرمانلار كەتتى نەگە ؟ ئۇلار مەرتىلەرچە بولدى قۇربان ، ئۇلار قانلىق قىر _ دالىدا ھەرگىز بىھۇدە ياتماس ، بەلكى روھىي ئايلىنىپ بۇران ،چېقىنغا ، دەيدۇ جاكارلاپ: << سەپداشلار ئالايلى قىساس !>>.
|
|
|
سەنئەت ۋە خەلق
ۋېكتور ھيۇگو
سەنئەت شەرەپ ، خۇشالىق ،
جۇت_ بۇرانلىق تۈنلەردە چېچىپ ئوت _ لاۋا ،
ئىلاھىي قەسىرلەرنى كۆرسەتكەن ئېنىق .
سەنئەت ئالەمنىڭ پارلىق نۇرى ،
ئەكىس ئەتكەن كىشلەر چېھرىدە تازا .
ۋەيا بىر تاڭ ئىلاھ مەڭزىدىن تامغان ئاستا .
سەنئەت گۈزەل بىر ناخشا
سەمىمىي ،پاك كىشلەر قالغان ياقتۇرۇپ .
ئۇ تارايدۇ شەھەرلەردىن سەھراغا ،
يىگىت_ قىزلار ئېيتىشار بىللە ئولتۇرپ.
ئۇ ھەر بىر روھققا تونۇش ، ئورتاق كۈي ،
قىلار داۋام قالماس مەڭگۈ ئۈزلۈپ .
سەنئەت ئىنسانىيەتنىڭ تۇيغۇ - خىيالى ،
تۆمۈر قەپەز ،ئىشكەلەرنى قىلىدۇ گۈمران .
سەنئەت مىھرى يالقۇنىدا ئەل قىلىدۇ كىشنى ،
ھەتتا سىنا دەرياسىمۇ دولقۇنلايدۇ ئۇ تامان .
ئېزىلگەن قۇللارغا ئۇ بېرىدۇ ھۆرلۈك ،
ئەركىن خەلىقنى قىلار ئۇلۇغ ،قەھىرمان .
ئۇرۇش - جەڭدە يېڭىلمىس خەلىق ،
سۈكۈت ئارا ناخشىلىرىڭ ياڭرىسۇن قەۋەت !
بېقىپ كۆككە ئۈمىت بىلەن تىنماي ئېيت !
يامىرىسۇن شات سادايىڭ يىراققا ھەيۋەت !
ناخشلىرىڭ جاھانىڭ ئارمىنى بىلسەڭ ،
ھەي ئۇلۇغ ،مىھرىبان دوستانە مىللەت .
قەدىرلىك خەلىق يۈزلۈنۇپ يورۇ ق تاڭ ، قۇياشقا ،
ناخشا ئېيتڭىلار بۇندا كەزسىمۇ تۈن _زاۋال !
ئىش_ ئەمگەكتىن تېپىپ شاتلىق ،ئۇنتۇپ قايغۇنى ،
كونا دەۋىر _ زاماننى قىلىڭلار مەسغىرە ،ئۇسال !
مۇھەببەتنى كۈيلەڭلار مۇڭلۇق ناخشىدا ،
مەدىھلەڭلار ئەركنى مەردانە خۇشال !
ناخشا ئېيتقىن مۇقەددەس ئىتالىيە !
پولشادىكى خارابە گۈرۈستان
ھەم قىزىل قانغا بويالغان ناپلوس
ھەسرەتلىك فىنگىريە تالىشىۋاتقان جان !
ھەي زالىم شاھ ئەل ئېيتمقاتقا ناخشا ،
غەزەپلەنگەن شىردەك سېلىپ چوقان ...
پەرىشتە
پۇشكىن (رۇسىيە)
تۇرار غەمكىن پەرىشتە جەننەت ئىشكى ئالدىدا ،
ئالتۇن نۇرلار چاقنايدۇ ئۇنىڭ پاك جىسمىدا .
رەزىل ھەم قوغلاندى شەيتان شۇ پەيىت ،
يۈرەتتى ئۈچۈپ چوڭقۇر دوزاق قوينىدا .
گۈناھكار ،ئاسىي روھ تۇساتتىن ،
ئاغدۇرغىنىدا نەزىرنى پەرشتىگە ،
ئىختىيارسىز تۈنجى مەرتە باغرىنى ،
قايناق ھېسيات سالدى چوڭقۇر لەرزىگە.
ئېيتى شەيتان : كەچۈر كەلگىنىمنى ،بىراق
كۆز _ كۆز قىلما نۇرلىرىڭنى بىھۇدە ماڭا .
جەننىتىڭگە يوق دىلمدا ھىچ نەپرەت ،
ھەم زېمىنغىمۇ باقماسمەن بىپەرۋا .
تەرجىمگە تەيارلىغۇچى :نۇرمۇھەممەد تۇرسۇن ئالىپ ئوغۇز
[ قىرىمتەرىپىدىن2011-07-04 02:48قايتا تەھرىرلەندى ]
