ilqut.yanbilog.comئىلقۇت يازمىلىرى يانبىلوگى

يانفوندا كۆرۈش

ھەرقانداق بىر تىلنىڭ گۈزەللىكى، ئىپادىلەش سېھرى كۈچى شۇ تىل ئارقىلىق ئىپادىلەنگەن باشقا تىلدىكى مەزمۇنلارنىڭ جانلىق، راۋان، چۈشىنىشلىك بولۇشىدا بولسا كېرەك. باشقا تىللاردىكى مەزمۇنلارنى ئانا تىلدا چۈشىنىشلىك، راۋان، جانلىق ئىپادىلەش ئومۇمەن تەرجىمە ۋاسىتىسى ئارقىلىق ئىپادىلىنىدۇ. 

ئۇيغۇرچە تەرجىمە ئىشلىرىنىڭ ئەڭ يۇقىرى پەللىگە چىققان ھەم گۈللەنگەن مەزگىلى خەنزۇچە داڭلىق ئەسەرلەردىن «قىزىل راۋاقتىكى چۈش»، «ئۈچ پادىشاھلىق ھەققىدە قىسسە»، «سۇ بويىدا» قاتارلىق نادىر ئەسەرلەرنى بىمالال ھالدا ئۇيغۇر تىلىغا راۋان، جانلىق تەرجىمە قىلىپ چىققان مەزگىللەر بولسا كېرەك. 
ئۇشبۇ نادىر كىلاسسىك ئەسەرلەرنى قولغا ئالغىنىمىزدا ئۇنىڭدىكى تەرجىمىنىڭ پاساھىتىدىن دىللار شۇنچە سۆيۈنىدۇكى، ئۇيغۇر تىلىنىڭ ئىپادىلەش كۈچىنىڭ كۈچلۈكلۈكى، سۆز بايلىقىغا موللۇقى بۈگۈنكى كۈنگە كەلگەندە بىر قىسىم تىلىمىزنىڭ گۈزەللىكىنى ھەقىقىي ھېس قىلالماي، ئەكسىچە ئۇيغۇر تىلىنى قالاق تىل، ئىسلاھ قىلىش كېرەك دەپ كاكىراۋاتقانلارنىڭ ھالىغا ئېچىنماي تۇرالمايمىز. 
ئاڭلاشلارغا قارىغاندا، ئەينى ۋاقىتتا يۇقىرىدا تىلغا ئېلىنغان دۇنياغا داڭلىق نادىر كىلاسسىك ئەسەرلەر ئانا تىلىمىزغا راۋان، جانلىق، پاساھەتلىك تەرجىمە قىلىپ چىقىلغاندىن كېيىن، مەلۇم بىر خەنزۇ ئەدىب تەرجىمانلاردىن «مۇشۇنداق زور ھەجىمدىكى تىلى مۇرەككەپ ئەسەرنى ئۇيغۇرچىغا تەرجىمە قىلىپ چىقىشقا تىل بايلىقىڭلار قانداق يەتتى؟» دەپ سورىغاندا، بىزنىڭ ئاشۇ تەرجىمانلىرىمىز «تىلىمىزدىكى سۆزلەر بۇ ئەسەرنى راۋان، جانلىق تەرجىمە قىلىپ چىقىشقا يېتىشىپلا قالماي، بەلكى يەنە تاغارلاپ ئېشىپ قالدى.» دەپ جاۋاب بەرگەن ئىكەن.
بىز ھەر قانچە سۆزلىسەكمۇ، ھەقىقەتنى كۆرمەي تۇرۇپ، ئۇيغۇر تىلىنىڭ ئىپادىلەش كۈچىنى ھەقىقىي ھېس قىلىپ يەتكىلى بولمىسا كېرەك. تۆۋەندە داڭلىق كىلاسسىك ئەسەر «قىزىل راۋاقتىكى چۈش»تىن ئېلىنغان بىر نەچچە كۇبلىت ئارىيەنىڭ ئۇيغۇرچە-خەنزۇچە تەرجىمىسىنى كۆرۈپ چىقايلى:

«قىزىل راۋاقتىكى چۈش»تىكى نادىر شېئىرنىڭ خەنزۇچە-ئۇيغۇرچە سېلىشتۇرمىسى

ئۆز ۋاقتىدا بەگ – غوجاملار تولغان ساراي،
غۇربەت بېسىپ، قۇرۇق سۆلەت دالان بولدى؛
بىر چاغلاردا بەزمە، مەشرەپ قاينىغان جاي،
گۈللەر توزۇپ، دەل - دەرەخلەر خازان بولدى.

陋室空堂

当年笏满床

衰草枯杨

曾为歌舞场

金满箱，银满箱

展眼乞丐人皆谤

正叹他人命不长

那知自己归来丧

训有方

保不定日后作强梁

择膏粱

谁承望流落在烟花巷

因嫌纱帽小

致使锁枷杠

昨怜破袄寒

今嫌紫蟒长

到头来都是为他人作嫁衣裳 

يۇقىرىدىكى بۇ تەرجىمە سېلىشتۇرمىسىنى كۆرگەندىن كېيىن سىز ئۇيغۇر تىلىنىڭ ئىپادىلەش جەھەتتىكى سېھرى كۈچىنىڭ قانچىلىك يۇقىرى ئىكەنلىكىنى، ئۇيغۇر تىلىنىڭ سۆز بايلىقىنىڭ قانچىلىك موللۇقىنى ھېس قىلىپ يېتەلىدىڭىزمۇ؟
ئۇيغۇر تىلىنى قالاق تىل، ئىسلاھ قىلىش كېرەك دېگەنلەرگە شۇنى دېگۈم كېلىدۇكى، سىز ئۇيغۇر تىل بايلىقىنى قېزىپ چىقماي تۇرۇپ، بۇ جەھەتتە ئىزدەنمەي تۇرۇپ بۇ تىلنى قالاق دېيىشكە نېمە ئاساسىڭىز بار؟ بىزدە ئىزدەنمىگەن (بېشىدىن ئۆتكۈزۈپ باقمىغان)نىڭ سۆزلەش ھوقۇقى يوق دېگەن گەپ. شۇڭا ھەر قانداق مەسىلىگە باھا بەرگەندە، پىكىر بايان قىلغاندا ئەڭ ياخشىسى ئەمەلىي ئىزدىنىپ، باشتىن كەچۈرۈپ بېقىپ ئاندىن پىكىر بايان قىلغىنىمىز ياخشى، ئەگەر ئىزدىنىپ كۆرمىگەن بولساق، باشتىن كەچۈرۈپ باقمىغان بولساق، ئەڭ ياخشىسى پىكىر بايان قىلىشتىن ئۆزىمىزنى تارتقىنىمىز تۈزۈك، ئۇنداق بولمايدىكى پىكىردە چولتىلىق كۆرۈلۈپ، باشقىلارنىڭ ئالدىدا ئۆزىمىزنىڭ ئاجىزلىقىنى ئاشكارىلاپ قويۇشىمىز مۇمكىن. 
تۆۋەندە ئالدىنقى قېتىم مەلۇم بىر پارچە ماتېرىيالنى تەرجىمە قىلىۋېتىپ يولۇقۇپ قالغان بىر كۇبلىت تەرجىمەمنى كۆپچىلىك بىلەن ھەمبەھرلەندىم، كۆپچىلىكنىڭ بۇ ھەقتە ئىلمىي كۆز قارىشىنى ئوتتۇرىغا قويۇپ بېقىشىنى، تەرجىمىگە قارىتا قىممەتلىك پىكىر-تەكلىپلەرنى بېرىشىنى ئۈمىد قىلىمەن.

يېرىپ قورام تاشلار ئارا باغاچلىغاچ تاغلارنى،