|
|
|
|
موڭغۇلىيە
Mongolia
بىزنىڭ ئوت
موڭغۇلىيىنىڭ تولۇق ئاتىلىشى <موڭغۇلىيە جۇمھۇرىيىتى>بولۇپ،ئاسىيا قىتئەسىنىڭ ئوتتۇرا قىسمىدىكى موڭغۇلىيە ئېگىزلىكىگە جايلاشقان.دۆلەت نامىنىڭ كېلىپ چىقىشىدا ئۈچ خىل قاراش بار: بىرىنچى،موڭغۇل سۆزى Mong ۋە gol بولۇپ ،مەنىسى <بىزنىڭ ئوت > بولىدۇ . چۈنكى موڭغۇللار بىر كۆچمەن چارۋىچى مىللەت بولۇپ ، ھەر قېتىم بىر جايغا كەلگەندە،كۆپچىلىك ئورتاق ئوزۇقلىنىدۇ ھەمدە تەجرىبىلىك پىشقەدەمدىن بىرنى سەر ئاشپەز (زاپخور تاماق باشقۇرغۇچى) لىككە سايلاپ،ئوزۇقلىنىشقا مەسئۇل قىلىدىغان ئادىتى بار ؛ ئىككىنچى،ياپونىيە ئالىملىرىنىڭ قارىشىچە :موڭغۇل دىگەن نامنىڭ ئوقۇلىشى موڭغۇل تىلىدىكى كۈمۈش ۋە مەڭگۈ سۆزى بىلەن ئوخشىشىپ كەتكەچكە ،كۈمۈش ياكى مەڭگۈ دىگەنلىك بولىدۇ دەپ چۈشەندۈرىدۇ ؛ئۈچىنچى،موڭغۇلىيە ئېگىزلىكىدىكى ئېرگۇنا دەرياسىنىڭ يۇقىرى ئېقىنىدا مۇڭ تېغى،ئەتراپىدا مۇڭ دەرياسى بولۇپ ،موڭغۇلچە MOHRON دەپ يېزىلىدۇ،مۇشۇ ئەتراپلاردا ياشايدىغان قەبىلىلەر شۇڭا موڭغۇل دەپ ئاتالغان.موڭغۇل نامى ئەڭ دەسلەپ <كونا تاڭنامە >دە كۆرۈلگەن بولۇپ،<موڭۋۇشىۋېي> دەپ ئاتالغان؛ يەنە <ۋېينامە>نىڭ رۇرۇلارغا ئائىت خاتىرىسىدە <مۇگۇگى>دىگەن نام كۆرۈلگەن بولۇپ،موڭغۇل دىگەنلىك بولىدۇ . بۇ ، موڭغۇل نامىنىڭ 3-،4-ئەسىرلەردىلا بارلىقىنى ئىسپاتلايدۇ.تاڭ دەۋرىدىن كېيىنكى خەنزۇچە پۈتۈكلەردە ئىشلىتىلگەن مىڭۋاشۋېي،مىجىزى،شوۋگىشى،شوۋجىشۋېي،مىڭگۇ،مىڭگۇسى،مىڭگۇ قاتارلىق ناملارنىڭ كۆپچىلىكى موڭغۇل نامىنىڭ ئاھاڭى.ئۇزۇن ۋاقىتلارغىچە ،ھەر قايسى موڭغۇل قەبىلىلىرىنىڭ ئورتاق نامى بولمىغان،چىڭگىزخان ھەرقايسى موڭغۇل قەبىلىلىرىنى (موڭغۇللارنى) بىرلىككە كەلتۈرۈپ ،ھۆكۈمران قەبىلىنىڭ نامىنى ئىشلەتكەندىن كىيىن ،ئوموملاشتۇرۇلۇپ موڭغۇللار دەپ ئاتالغان . دۆلەت نامى مۇشۇ مىللەت نامىدىن ئۆزگەرگەن.موڭغۇلىيە ئەسلى جۇڭگوغا بېقىنىدىغان بولۇپ ،تاشقى موڭغۇل دەپ ئاتىلاتتى.1911-يىلى چارروسىيىنىڭ كۈشكۈرتىشى بىلەن <ئاپتونومىيە> ئېلان قىلىپ ،1921-يىلى 7-ئاينىڭ 11-كۈنى مۇستەقىللىق جاكارلاپ،پادىشاھلىق ئاساسىي قانۇنلۇق ھۆكىمەت قۇرغان .1924-يىلى 11-ئاينىڭ26-كۈنى پادىشاھلىق ئاساسىي قانۇنلۇق ھۆكىمەت بىكار قىلىنىپ ،موڭغۇلىيە خەلق جۇمھۇرىيىتى قۇرۇلغان .1946-يىلى 1-ئاينىڭ 5-كۈنى جۇڭگو گومىنداڭ ھۆكىمىتى تاشقى موڭغۇلىيىنىڭ مۇستەقىللىقىنى ئېتىراپ قىلغان .1991-يىلى 11-ئاينىڭ 2-كۈنى نامىنى <موڭغۇلىيە جۇمھۇرىيىتى>گە ئۆزگەرتكەن .
موڭغۇلىيە جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئومومىي كۆلىمى 1.5665 مىليون كۋادرات كىلومېتىر ،ئاھالىسى 2مىليون 400مىڭ، %80 تى موڭغۇل ،ئۇندىن باشقا قازاق ، روس قاتارلىقلار بار . پايتەختى ئولانباتۇر ، پۇل بىرلىكى تۈگرىك.
مەنبە : دۆلەت ۋە رايونلارنىڭ نامىنىڭ كېلىش تارىخى .( شىنجاڭ ئۇنۋېرسىتىتى نەشرىياتى نەشىر قىلغان)
كۈندە بىر دۆلەت توغرىسىدا يوللىنىدۇ
|
|
|
|
|
|