|
|
|
|
ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم قېرىنداشلىرىم
تورنىڭ مەلۇم مەزگىل تاقىلىپ تور ئۇچۇرلىرىنىڭ تازلىنىشى بىلەن توردىكى نۇرغۇن ياخشى مەلۇماتلار يوقاپ كېتىپتۇ،،،قېرىنداشلارنىڭ پايدىلىنىشى ئۈچۈن ئۆزەمدە ساقلىنىپ قالغان مەلۇم ماقالىلەرنى يوللاپ قويدۇم. ئەگەر قايتىلىنىپ قالغان بولسا باشقۇرغۇچىلار تەستىقلىمىساڭلار پىكرىم يوق.
ھەر قايسى يۇرت ئۇيغۇرلىرى
قەشقەر ئۇيغۇرلىرى
قةشقةر ئۇيغۇرلصرص يۇمصلاق باش ،ئوتتۇرا بوي ،بۇغداي ئۆڭلۈك ،يۈزص سۇقصچاقراق ،بۇرنص ئصگصز ،چاچلصرص قارا قۇڭۇررةڭ ،قوي كۆزلۈك ،ساقال بۇرۇتلصرص قۇيۇق ،ئةگصم قاشلصق ،تېرصسص سۈزۈك ۋة سصلصق بۇلۇپ ،ئۇمۇمةن چصرايلصق كصلصدۇ .ئۇلار چصرايلصق كصيصنصپ سالاپةتلصك يۈرۈشنص ياخشص كۈرصدۇ ،تازلصققا ئالاھصدة ئةھمصيةت بصرصدۇ ،ئۆلصما ۋة كةسصپچانلارغا ئامصراق كصلصدۇ .ئصلصم -پةننص قةدصرلةيدۇ ،ھةمسۆھبةتنص ياخشص كۆرصدۇ .....قةشقةر ئۇيغۇرلصرص خةيرص -ساخاۋةتلصك ،مصھماندوست ،دانا ھةم مۇلايصم سۆزلۈك بۇلۇپ ،خۇشناۋاز ،سةنئةتخۇمار كصلصدۇ .تۇرمۇشتا تصرصشچان ھةم ئةمگةكچان بۇلۇپ ،سودا -سېتصق ھةم تصجارةتكة ماھصر ،ساياھةت ۋة سةپةرگة ھةۋةس قصلصدۇ .ئةھلص كةسصپ ۋة ھۈنةرۋةنلةرنصڭ تصرصشچانلصقص ،قول ھۈنةر ماھارصتص جةھةتتة باشقا شةھةرنصڭ ئادةملصرصگة قارصغاندا ئۈستۈن ۋة زصيادة تۇرصدۇ .شۇڭا قةشقةر قةدصمدصن باشلاپ ئوتتۇرا ئاسصيانصڭ مةدصنصيةت ۋة سودا مةركصزص بۇلۇپ كةلگةن .
خوتةن ئۇيغۇرلصرص
خوتةن ئۇيغۇرلصرص بةستصلصك ،ئاقپصشماق ،ھال تةنلصك بۇلۇپ ،يۇمصلاق باش ،ئوتتۇرا بوي ،بۇرنص ئصنصچكة ،لصكصن ئصگصز، يۈزص سوقصچاقراق ،چاچلصرص قارا ياكص قارامتۇل دولقۇنسصمان ،ساقال -بۇرۇتلصرص قۇيۇق ،قارا كۆز ،قاش -كصرپصكلصرص تۇلۇق ،تةببةسۇم چصراي كصلصدۇ .خوتةن ئۇيغۇرلصرص بصر سۆزلۈك ،بصر قوللۇق ،بصر نصيةتلصك ۋة ئصتصتپاق بۇلۇپ ،مۇلايصم ۋة كةمتةر ،ئصشچان كصلصدۇ .خوتةن ئۇيغۇرلصرص ئۆز ئصشصغا ناھايصتص پۇختا ،دوستلۇق ئةقصدصسص كۈچلۈك ،ئاغزص مةھكةم بۇلۇپ ،سصر ساقلصيالايدۇ .خوتةن ئۇيغۇرلصرص كةسصپ-ھۈنةرۋةن،تةبصئةت ئصدصرصكص پاكصز ،زصھنص ئۆتكۈر بۇلۇپ ،ئكتكةن ئصشلاردصن خاتصرة قالدۇرۇشقا ئادةتلةنگةن ....خوتةن ئۇيغۇرلصرص ئاددص-ساددا ياشايدۇ ،ھةشةمةتچصلصكنص ياختۇرمايدۇ ،ھۈنةرۋةنچصلصك ۋة تصبابةتچصلصككة ئالاھصدة ئصتصبار بصلةن قارايدۇ ،ئۆلصما ۋة ئالصملارنص قةدصرلةيدۇ ....خوتةن ئۇيغۇرلصرص ھةر قانداق ھۈنةرنص ئۆز كامالصغا يةتكۈزۈپ ،خېرصدارلارنص رازص قصلصدۇ .شۇڭا بۇجاي ئةزةلدصن يصپةك يۇلص تۇقۇمچصلصقص ۋة قاشتېشص ئويمصكارلصقص بصلةن مةشھۇر ........
ئاتۇش ئۇيغۇرلصرص
تارصخص مةنبةلةردة كۆرسصتصلصشصچة ،ئاتۇش ئۇيغۇرلصرص قةدصمصقص ئاساسلصق قةبصلصلةرنصڭ بصرص بولغان ياغمصلارنصڭ ئۇرۇق -ئةۋلاتلصرص دةپ قارصلدۇ ..بۈگۈنكص ئاتۇش ئۇيغۇرلصرنصڭ قصياپةت تةسۋصرص قةشقةر ئۇيغۇرلصرنصڭ قصياپةت تةسۋصرص بصلةن ئاساسةن ئۇخشاپ كصتصدۇ .يةنص بۇغداي ئۆڭلۈك ،قاڭشارلصق ،قوي كۆزلۈك ،ئوتتۇرا بوي ،كۆز قارچۇقص ئۆتكۈر ،ئةگمة قاش ،قاپصقصنصڭ قېتص كةڭرةك كصلصدۇ ...ئاتۇش ئۇيغۇرلصرص ئصشچان ھةم پةم -پاراسةتلصك بۇلۇپ ،ئصلصم -مةرصپةتنص قةدصرلةيدۇ ۋة ھۆرمةتلةيدۇ ،يېڭصلصققا ئصنتصلصدۇ ،جاپا -مۇشاققةتصن زارلانمايدۇ ،بةلكص ئۆز ئةقصل -پاراسصتص ۋة كۈچصگة تايصنصپ بةخصتلصك تۇرمۇش يارصتصش روھص ئۈستۈن ..ئاتۇش ئۇيغۇرلصرص ئۆز-ئارا ئصناق ۋة ئصتصپاق ياشايدۇ .قةيةردة ئولتۇراقلصشصشصدصن قةتئصنةزةر ئۆز-ئارا ئصزدصشصپ بصر -بصرصگة ياردةم بصرصدۇ ۋة ئةقصل كۆرسصتصدۇ .يوخسۇللصرصغا خةيرص -خاھلصق قصلصدۇ .تصجارةت ۋة سودا سېتصققا كامصلصلصقص ،سۆزدة مۇلايصم ۋة چصۋةرلصكص ،ئۆز ئصشصغا پۇختصلصقص ،كةمتةرلصك ۋة سصڭصشچانلصقص ،ئالدصن كۆرةرلصكص قاتارلصق ئالامةتلةر ئاتۇش ئۇيغۇرلصرصنص خارةكتصرلةيدصغان تۈپ ئالامةتلةردۇر .
ئاقسۇ ئۇيغۇرلصرص
ئاقسۇ ئۇيغۇرلصرص ئاقپصشماق ،ئةمما سةل -پةل بۇغداي ئۆڭلۈك كصلصدۇ ھةمدة بېشص يۇمصلاق يۈزص كةڭ، چاشلصرص قارامتۇق ،قوي كۆزلۈك ،يۇقصرص قاپصقصنصڭ قېتص چوڭ ،ساقال -بۇرۇتلصرص ئوتۇرھال پصشانصسص كةڭ بۇلصدۇ .ئاقسۇ ئۇيغۇرلصرص خارةكتصر جةھةتصتصن توغرا ،تۈز ،ئاددص -ساددا ،يۇۋاش مۇلايصم ،كةمتةر ،شۈكصرچان خةلصقتۇر .دصھقانلصرص كۆپ ،ھۈنةرۋةن -كاسصپلصرص ئاز ،سودا -تصجارةتكة ئانچة قصزصقمايدۇ .ھۈنةر -كةسصپ بصلةن شۇغۇللصنصدصغانلارنصڭ كۆپچصلصكص باشقا شةھةرلةردصن كةلگةنلةردصن تةشكصل تاپصدۇ .دصھقانلصرص ئاقكۆڭۈل ۋة مصھماندوست بۇلۇپ ،پۇلغا ئانچة ھېرصسمةن ئةمةس .ئۇلار سةنئةتخۇمار بۇلۇپ ،ئةر -ئايال توپلۇشۇپ مةشصرةپ ئويناشقا ئادةتلةنگةن ..ئاقسۇ ئۇيغۇرلصرص باغۋةنچصلصككة ئالاھصدة ئةھمصيةت بصرصدۇ .شۇڭا ئاقسۇ مۇھصتص گۈزةل ،بۈكباراقسان شةھةر بۇلۇپ ،ئېلصمصز بۇيصنچة ئۇزۇن ئۆمۈر كۆرصدصغانلارنصڭ مۇتلةق كۆپچصلصكص مانا شۇ ئاقسۇ تةۋةسصدة ياشايدصغان ئۇيغۇرلاردۇر ....
تۇرپان ئۇيغۇرلصرص
تۇرپان قةدصمص شةھةر بۇلۇپ ،قةدصمص <<ئصدصقۇت >>ئۇيغۇرلصرصنصڭ مةركصزص ھصسابلصنصدۇ .تۇرپان ئۇيغۇرلصرص قصياپةت جةھةتصتصن سارغۇچ ئۆڭلۈك ،باش سۆڭصكص يۇمصللاققا مايصل ،ئصگصز بوي ،گةۋدصلصك ،بۇرنص ياپصلاقراق ،كۆزلصرص قارامتۇل چېقصر كۆز ،ئةمما كصچصكرةك ،قاپصقص گۆشلۈك ،چاچلصرص تۈز ۋة قارا ،ساقال بۇرۇتلصرص شالاڭ بۇلصشتةك ئالاھصدصلصكص بصلةن خارةكتصرلصنصدۇ ..تۇرپان ئۇيغۇرلصرص راست قوللۇق ،راسصت سۆزلۈك ،تۈز كۆڭۈل ،ھصلة -مصكصرص ۋة خصيانصتص يوق ،ئةقصدة -ئصخلاسلصرص ساپ ،سۆزلصرص قوپالراق بولسصمۇ ،كۆكسص -قارنص كةڭ ،ئۆز-ئارا ئاداۋةت ساقلصمايدصغان ،ئارتۇقچة تةكةلۇپنص خالصمايدصغان ،خۇشپېئصل خةلصقتۇر ..تۇرپانصڭ ھاۋاسص ئصسسصق ،كصلصماتص قۇرغاق ،سۈيص كةم بولغاچقا تۇرپان ئۇيغۇرلصرص كارصز سۈيصگة تايصنصپ دصھقانچصلصق ۋة باغۋةنچصلصك بصلةن ھايات كةچۈرصدۇ ..تۇرپان ئۇيغۇرلصرص ئةمگةكچان ۋة باتۇر خةلصق بۇلۇپ ،قصيصنچصلصقتصن قورقمايدۇ ..ئةمما دصھقانچصلصقتصن باشقا ھۈنةر-كةسصپكة ئانچة كامصل ئةمةس ،سودا -تصجارةتكصمۇ ئانچة قصزصققمايدۇ ..
كورلا ئۇيغۇرلصرص
كورلا ئۇيغۇرلصرنصڭ ئصچصدة لوپنۇر ئۇيغۇرلصرنصڭ يةرلصك ئصرصق ئالاھصدصلصكص بصر قةدةر ۋةكصللصك خارةكتصرگة ئصگة .ئۇلار سارغۇچ ئۆڭلۈك ،بېشص يۇمصلاقراق ،بۇيص ئوتۇرھال ،يۈزصنصڭ داس سۆڭصكص چوڭراق ،بۇرنص تۈز ،قېلصنراق ،چاچلصرص تۈز ۋة قۇيۇق ،قاپصقص تار ئةمما قېلصنراق ،ساقال -بۇرۇتلصرص ئوتۇرھال بۇلۇشتةك ئالاھصدصلصكص بصلةن خارةكتصرلصنصدۇ .كورلا شةھصرص ۋة ئۇنصڭغا يېقصن رايۇنلاردصكص ئۇيغۇرلار قصياپةت جةھةتتصن ئاقسۇ ،كۇچار ئۇيغۇرلصرغا ئاساسةن ئوخشايدۇ .كورلا ئۇيغۇرلصرص ئاقكۆڭۈل ،راست سۆزلۈك ،كۆكسص -قارنص كةڭ ،ئصززةت -ئصكراملصق بۇلۇپ ،دصھقانچصلصق بصلةن تۇرمۇش كةچۈرصدۇ .لوپنۇر ئةتصراپصدصكصلةر چارۋصچصلصق ،ئوۋصچصلصق ،بېلصقچصلصقنص ئاساس قصلصپ كةلگةن بۇلۇپ ،ئاددص -ساددا ياشاشقا ئادةتلةنگةن .
قۇمۇل ئۇيغۇرلصرص
قۇمۇل تارصخصتصن بۇيان ئۇيغۇرلارنصڭ قةدصمكص ئانا يۇرتلصرصدصن بصرص .......قۇمۇل ئۇيغۇرلصرص ئةمگةكچان ،باتۇر ،ئةقصل -پاراسةتلصك ،شوخ، كةمتةر ،خۇشپېئصل ،سصلصق -سصپاية ،بۇلۇش قاتارلصق خارةكتصرلةرگة ئصگة ..شۇنصڭ ئۈچۈن بۇ رايۇن <<بصرص بۇلصقص ،بصرص خۇلصقص ياخشص >>دةپ تةرصپلصنصدۇ .قۇمۇل ئۇيغۇرلصرص قصياپةت جةھةتتصن ئاق ،ئوتتۇرا بويلۇقتصن تۆۋةنرةك ،چاچلصرص سةل تۈز قۇڭۇر ،ئانچة قۇيۇق ئةمةس ،پصشانصسص سةل تاراق ،ساقال -بۇرصتص شالاڭ، بۇلصشتةك ئالاھصدصلصكلةر بصلةن خارةكتصرلصنصدۇ .
ئصلص ئۇيغۇرلصرص
ئصلص ئۇيغۇرلصرص ئاساسةن تېرصقچصلصق ۋة چارۋصچصلصق بصلةن شۇغۇللصنصدۇ .بۇ رايۇن شصنجاڭنصڭ ئاشلصق ئامبارلصرصدصن بصرص سانصلصدۇ ..ئصلص ئۇيغۇرلصرص ئةمگةكچان ،ئةقصل -پاراسةتلصك ،روھلۇق ،تصتصك ،خۇش -چاقچاقچص ،سۆزمةن ،يۇمۇرغا باي ،ئېلصم -بېرصمغا ماھصر ،مصھماندوست ،سالام سائةتلصك ،مةدصنصيةت سۆيةر بۇلصشتةك ئالاھصدصلصكلةر بصلةن خارةكتصرلصنصدۇ ..تارصختا ئصلص ئۇيغۇرلصرصنصڭ قوشنا ئةللةر بصلةن باردص -كةلدص مۇناسصۋصتص قۇيۇق بولغان ..شۇ سةۋةپتصن ئصلص ئۇيغۇرلصرص مةدصنصيةت جةھةتتة باشقا رايۇنلارغا قارصغاندا بۇرۇنراق ئويغانغان .بۇ رايۇن بةلگصلصك ئصختصزادص ئةۋزةلصككة ئصگة بولغاچقا تۈرلۈك خةلصقلةر ئۇچصرشصپ تۇرصدصغان تصپصك بصر رايۇنغا ئايلانغان .تارصختا دصيصلصشصچة جۇڭغار خانلصقص دةۋصرصدة جةنۇبص شصنجاڭدصن ئصلص رايۇنصغا كۆپلصگةن ئۇيغۇرلار كۈچۈپ بارغان بۇلۇپ ،ئۇلار تةبصئصكص قةشقةر ،خوتةن ئۇيغۇرلصرصنصڭ قصياپةت خارةكتصرصگة ئصگة ........
|
|
|
|
|
|