 |
 |
 |
 |
«دولان قەبىلىسى» دە كۆرگەنلىرىمىز بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @: x) p/ a# t0 U
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @5 ~7 R# Y- R9 J2 \& [& r6 a0 g ئاۋات ناھىيىسىنىڭ غەربىدە بۇ ناھىيىنىڭ بىر قانچە يېزا، بازارلىرىغا سۇ يەتكۈزۈپ بېرىدىغان بىر باش تۇغان (زاكو) بولۇپ، كىشىلەر بۇ جاينى «ئۈجمە زاكو»، «ئۈجمە تۇغى» دەپ ئاتىشاتتى. باش تۇغاندىن ئۆتۈپ شەرققە قاراپ ئاقىدىغان بىر چوڭ ئۆستەڭ ۋە ئۇنىڭ ئىككى تەرىپىدىكى بۆك-باراقسان توغراقلىقلار بۇ جايغا ئاجايىپ ئېسىل تەبىئىي مەنزىرە ئاتا قىلغان. ئىلگىرى ئاۋات ناھىيىسىدىكى بىر تۈركۈم ياش ئىشچى-خىزمەتچىلەر دەم ئېلىش كۈنلىرى دائىم دىگىدەك ۋېلىسىپىتلىرىنى مىنىشىپ بۇ جايغا كېلىپ گۈزەل تەبىئەت مەنزىرىلىرىدىن ھۇزۇرلانغاچ، تۇغاندا بېلىق تۇتۇشۇپ، يەكشەنبىلىك دەم ئېلىش كۈنىنى كۆڭۈللۈك ئۆتكۈزۈشەتتى. ئارىدىن نۇرغۇن يىللار ئۆتۈپ بۈگۈنكى كۈنگە كەلگەندە، ئولارنىڭ كۆپۈنچىسى ئالەمدىن ئۆتتى، ھايات بارلىرىنىڭمۇ چاچلىرى ئاقاردى. ئەشۇ چاغلار ھېلىمۇ ئېسىمدىن چىقمايدۇ. بۇ يىل 8-ئاينىڭ 15-كۈنى مەن ئەينى يىللىرى گۈزەل تەبىئەتتىن ھۇزۇرلانغاچ بېلىق تۇتۇپ ئوينايدىغان بۇ جايغا يەنە بىر قېتىم كېلىش پۇرسىتىگە ئېرىشتىم.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @* [' I: I2 f( } بىز ئولتۇرغان ماشىنا ئاۋات ناھىيە بازىرىدىن چىقىپ، «توغراق مازار» دىن ئۆتۈپ سول تەرەپكە بۇرۇلدى. چوڭ ئۆستەڭنىڭ ئىككى تەرىپىدىكى قويۇق توغراقلىقلار ھېلىھەم ئۆزىنىڭ تەبىئىي گۈزەللىكىنى يوقاتماي تۇرۇپتۇ. بىر ئازدىن كېيىن ماشىنىمىز «ئۈجمە تۇغى»نىڭ تۇغان كۆۋرۈكىدىن ئۆتۈپ، ئەتراپى ياپيېشىل مەجنۇنتاللار بىلەن قاپلانغان «دولان قەبىلىسى» ساياھەت مەنزىرە رايونىنىڭ ئىشىكى ئالدىدا توختىدى. مۇناسىپ رەسمىيەتلەرنى ئۆتىگەندىن كېيىن، ئىشىكتىن كىرىپلا ئالدى بىلەن دولان يۇرتلىرىنىڭ بىرى بولغان ئاۋات دېھقانلىرىنىڭ رەسىم كۆرگەزمىسىنى ئىكىسكۇرسىيە قىلدۇق.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @. m: l( I& L& ^6 b' A7 T c زەرەپشان ۋە تارىم دەرياسىنىڭ باشلىنىش ئېغىزىنى ماكان قىلىپ ياشاپ كەلگەن سەنئەتخۇمار، ئەقىل-پاراسەتلىك دولانلىقلار تالاي ئەسىرلەردىن بۇيان ئۈزگىچە بوستانلىق مەدەنىيىتىنى بەرپا قىلىپ، ئۆزلىرىنىڭ ئىستىتىك چاڭقىشىنى دولان مەشرەپلىرىدىن باشقا شەكىل يارىتىش سەنئېتى بولغان خەتتاتلىق، رەسساملىق سەنئېتى بىلەن تۇيۇندۇرۇپ كەلگەن. بۇ كۆرگەزمىگە ئەجدادلىرىنىڭ سەنئەت ئۇدۇمىغا ۋارىسلىق قىلغان ئاۋات دېھقان رەسساملىرىنىڭ كەڭ تەبىئەتنى، ئۆزلىرىنىڭ ئەمگەك ۋە تۇرمۇشلىرىنى، مول ئۆرپ-ئادەتلىرىنى ئەكس ئەتتۈرۈپ سىزغان رەسىملىرى قويۇلغان بولۇپ، ئولار بۇ ئارقىلىق ئۆزلىرىنىڭ گۈزەل ئارزۇ-ئارمانلىرى، غايا-ئىستەكلىرىنى جانلىق ئىپادىلىگەن ئىدى. ناھىيە رەھبەرلىرىنىڭ قىزغىن قوللاپ مەدەت بېرىشى بىلەن يېقىنقى يىللاردىن بۇيان «ئاۋات دولان دېھقانلار رەسىملىرى» ناملىق توپلام تۈزۈلۈپ باستۇرۇلۇپتۇ، شۇنداقلا بۇ ئەسەرلەر بەزى مەتبۇئاتلاردا ئېلان قىلىنىش بىلەنلا قالماي، يەنە ۋىلايەت، ئاپتونۇم رايون ۋە ئىچكىرى ئۆلكىلەردە كۆرگەزمە قىلىنىپ، 1-2-3-دەرىجىلىك مۇكاپاتلارغا ئېرىشكەندىن تاشقىرى، ئامېرىكىنىڭ لوس ئانژىلىس شەھرىدىمۇ كۆرگەزمىگە قويۇلۇپ، دولانلىقلار يۇرتىغا شان-شەرەپ كەلتۈرۈپتۇ. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @4 L* s; D7 V( C( ~2 g
بىز دېھقانلار رەسىملىرى كۆرگەزمە زالىدىن چىقىپ، قومۇشلۇق ئۆستەڭنىڭ سىمۇنت كۆۋرۈكىدىن ئۆتۈپ، ئۈزۈم كارىدۇرى ئارقىلىق دولان مەدەنىيىتى كۆرگەزمە سارىيىغا كەلدۇق. دولانلىقلار ئوزاقتىن بۇيان زەرەپشان دەرياسىنىڭ ئوتتۇرا، تۆۋەن ئېقىنىدىكى توغراقلىق ۋە دەشت-باياۋاندا ياشاپ، ئوۋچىلىق ۋە ئاددىي تېرىقچىلىق بىلەن تىرىكچىلىك قىلىپ كەلگەن. قولايسىز مۇھىتتا ئۈزگىچە تۇرمۇش ئادىتى، تىلى، مەدەنىيەت-سەنئېتى ۋە پىسخىك ئالاھىدىلىكىنى شەكىللەندۈرگەن. كېيىنچە توغراقلىقتىن چىقىپ دېھقانچىلىق بىلەن شۇغۇللىنىپ، ئۇيغۇرلارغا قوشۇلۇپ ئۇيغۇر دولانلىقلىرىنى شەكىللەندۈرگەن. ئۇلار ئۇيغۇرلارنىڭ ئادەتتىكى مەدەنىيەت ئالاھىدىلىكىگە ئىگە بولۇپلا قالماستىن، يەنە دولانلىقلارنىڭ ئۈزگىچە «دولان» ئالاھىدىلىكىنىمۇ ساقلاپ قالغان. «دولان مۇقامى»نىڭ جۇشقۇن ۋە زوق-شوق بىلەن ئېيتىلىدىغان كۈيلىرى، شوخ ئۇسۇللىرى، دەشت-باياۋان ئالاھىدىلىكىگە ئىگە دولان چالغۇلىرى مانا بۇ ئالاھىدىلىكنىڭ تىپىك نامەيەندىسى ئىدى. خۇددى يېقىن ئەتراپتا دولان مەشرىپى ئوينىلىۋاتقاندەك، ساراينىڭ ئەتراپىدىن شوخ، ياڭراق دولان مەشرىپى مۇزىكىسى ئاڭلىنىپ تۇراتتى. دولان مەدەنىيىتى كۆرگەزمە سارىيىدا قىسمەن قەدىمىي بۇيۇملار، قەدىمىي پۇللار، خەت-چەكلەر، دولانلىقلارنىڭ قەدىمكى ئەمگەك، تۇرمۇش مەشغۇلاتى تەسۋىرلەنگەن ھەيكەللەر، قەدىمكى ئۆيلەر، دولانلىقلار ئىشلەتكەن ھەرخىل سايمان ۋە تۇرمۇش بۇيۇملىرى قويۇلغان بولۇپ، بۇ كۆرگەزمە بىزنى دولانلىقلار ھايات كۆچۈرگەن ئەشۇ قەدىمىي دەۋرگە باشلاپ ئاپىرىدىكەن.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @4 N$ S8 x2 N7 ^3 ^5 q بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @+ ]' h. z: C z- H4 u b
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @5 z0 q! W \8 R4 V9 C+ E
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @: C$ D4 U+ Q0 U
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @' B, y, s* U( ]
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @* _4 Y9 C6 V5 Z$ u
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @% }% V* J) e9 @, ]# Z& Z
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @+ f/ G: J8 x/ n9 w7 |, Q" i( S
بىز دولان مەدەنىيىتى كۆرگەزمە سارىيىدىن چىقىپ، ساياھەت مەنزىرە رايونىدىكى كىشىنى مەپتۇن قىلىدىغان تەبىئەت گۈزەللىكىدىن ھۇزۇرلانغاچ، توغراق دونياسىغا كەلدۇق. بۇ يەردە ياپيېشىل كۆكىرىپ تۇرغان تەبىئىي توغراقلاردىن تاشقىرى، يەنە باشقا جايدىن يۆتكەپ كېلىنگەن، قورۇپ قالغان قەدىمىي توغراق دەرەخلىرىمۇ بار ئىدى.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @5 s1 U8 c7 n, M- T: b2 f توغراق-دولان دىيارىدىكى 6500 يىللىق تارىخقا ئىگە قەدىمىي دەرەخ بولۇپ، ئىگىزلىكى 30 مېتىرغا يېتىدۇ. ئەڭ ياخشى ياشاش ئىقتىدارىغا ئىگە بولغان، قورغاقچىلىققا، قۇم-بورانغا تاقابىل تۇرالايدىغان، شورلۇق تۇپراققا چىداشلىق بېرەلەيدىغان بۇ دەرەخ ئۆزىنىڭ ئەنە شۇنداق قەيسەر ھاياتىي كۈچكە تولغان خىسلىتى بىلەن كىشىلەر تەرىپىدىن «قۇملۇق قەھرىمانى» دەپ ئاتالغان. توغراقنىڭ ئادەتتە «مىڭ يىلغىچە قۇرۇپ قالمايدۇ، قۇرۇپ قالسىمۇ مىڭ يىلغىچە يىقىلمايدۇ، يىقىلغاندىمۇ مىڭ يىلغىچە چىرىمەيدۇ» دىگەن نامى بار، شۇڭا كىشىلەر ئارىسىدا چوڭلارغا ئۇزۇن ئۆمۈر تىلىگەندە «توغراق يېشىدا ياشاڭ» دىيىش ئادەتكە ئايلانغان. بۇ يەردىكى قۇرۇپ قالغان قەدىمىي توغراق دەرەخلىرىنىڭ شەكلى ھەرخىل بولۇپ، ئادەمنى ئىختىيارسىز ئۆزىگە جەلپ قىلىدىكەن. بىز توغراقلىقنى ئارىلاۋىتىپ، ئافرىقا تۆگەقۇشى باقمىچىلىق مەيدانىنى كۆردۇق. توغراقلىقلار ئارىسىغا ئورۇنلاشتۇرۇلغان چوڭ سىم تور ئىچىدە ياغاچقا قۇنۇپ ئولتۇرغان يىرتقۇچ قۇشلارمۇ كۆزلىرىنى چەكچەيتىپ ساياھەتچىلەرگە قاراپ تۇرىدىكەن. بۇ يەردىكى گۈزەل تەبىئەت ئادەمگە بىرخىل ھۇزۇر ئاتا قىلىدىكەن.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @! `6 B0 U( }& e+ x/ y+ \
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @* a8 w X3 q% q% f3 o O
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @/ g8 S& M5 c: J1 A5 h
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @7 a; A8 t9 d" y7 r: L; V
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @9 s7 c) L& T3 q. p3 ], O& b5 G2 I
دولانلىقلارنىڭ ئەنئەنىۋىي تەنتەربىيە مۇسابىقە پائالىيەتلىرىمۇ خۇددى ئەدەبىيات-سەنئەتكە ئوخشاش رەڭدارلىققا ئىگە بولۇپ، ئۆزلىرىنىڭ ئەمگەك ھارغىنلىقىنى، ئىچ پۇشۇقلىرىنى چىقىرىشتا ئۈنۈملۈك رول ئويناپ كەلگەن. بۇ پائالىيەتلەرنىڭ ئاساسلىقى چېلىشىش، ئات بەيگىسى، ئوغلاق تارتىشىش، ئارقان تارتىش، ئايلانما ئىلەڭگۈچ(يەنى چاقپەلەك، سارغايدى) قاتارلىقلار بولۇپ، بۇنىڭ ئىچىدە ئات بەيگىسى بىلەن ئوغلاق تارتىشىش دولانلىقلارنىڭ قەيسىرانە باتۇرلۇق جاسارىتىنى نامايەن قىلىدىغان ئالاھىدە خاسلىققا ئىگە ئەنئەنىۋىي تەنتەربىيە تۈرى ھىسابلىنىدىكەن. بىز «دولان قەبىلىسى» ساياھەت مەنزىرە رايونىنى ئايلىنىۋىتىپ، بۇ يەرگە ئالاھىدە ياسالغان ئات بەيگىسى مەيدانى، ئايلانما ئىلەڭگۈچ سورۇنى، قۇلۋاق، كاتېرلار ئۈزۈپ يۈرگەن چوڭ سۇنئى كۆل، سۇ ئۈستى ماھارەت كۆرسىتىش ئورنى قاتارلىق پائالىيەت سورۇنلىرىنى كۆردۇق. دولانلىقلارنىڭ سەنئەتخۇمار قىياپىتى تەسۋىرلەنگەن قۇم قاتما رەسىملەرمۇ كۆل بۇيىغا ئالاھىدە ئورۇنلاشتۇرۇلۇپتۇ. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @; P: L' W. X3 ? j
«دولان قەبىلىسى» ساياھەت مەنزىرە رايونىغا كەلگەن ئادەم بۇ يەردىكى تەبىئەت گۈزەللىكىدىن، جۇشقۇن، شوخ دولان مۇقاملىرىدىن، تۈرلۈك ئاممىۋىي تەنتەربىيە، بەدەن چېنىقتۇرۇش پائالىيەتلىرىدىن قانغىچە ھۇزۇرلىنىش بىلەنلا قالماستىن، يەنە تارىخنى نەچچە ئەسىر كەينىگە ياندۇرۇپ، قەدىمكى دولانلىقلارنىڭ تۇرمۇشىنى كۆرۈش پۇرسىتىگە ئېرىشەلەيدىكەن.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @( L4 H- h3 |" s& n$ [, m8 e «دولان قەبىلىسى»گە ھەر ۋاقىت مەدەت ۋە ئامەتلەر يار بولسۇن! بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @+ p: X) l' A* l F4 u! V' M" n
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @* I" r: S9 D& A! k" @4 g9 f9 E- W3 h مەنبە: ئۆز قەلىمىمبۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @, [; B0 t* \# W& g4 M# S
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @) |/ p! `# H; h" w/ |9 L
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @0 @2 t2 O( D! v/ n- rبۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @+ {# F; A1 B# W2 s
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @1 ~- o* [% I3 E2 P5 u- D; S
|
 |
 |
 |
 |
|
يوللىغان ۋاقتى 2014-9-25 12:36:47 AM
يوللىغان ۋاقتى 2014-9-25 01:21:22 AM
.gif)
