ئۇيغۇرلارنىڭ فامىلىسىز قېلىشى ۋە ئۇيغۇر ز

ARSILAN

	يوللانغان تىما ھەقىقەتەن ياخشى تىما ئىكەن . نادىرلاشقا ئەرزىگۈدەك. ئەلۋەتتە بۇ ئىش پەقەت بىر ئىككى ئادەمنىڭلا قۇلىدىن كەلمەيدۇ. ئەمما بەزى تورداشلىرىمىز ئېيىتقاندەك يۇقىرىدىكى باشلىقلىرىمىزنىڭ بىر ئېغىز گىپى بىلەن ئۇمۇملىشىپ قېلىش ئىھتىماللىقىمۇ يوق ئەمەس .شۇ باشلىقىمىزنىڭ شۇ گەپلەرنى دىيەلەيدىغان يۈرىكىنىڭ بار يوقلۇقى بۇنىڭ بىر دىنبىر جاۋابى بولالايدۇ. ئەمدى بۇ تىمىنىڭ سىياسىيلىقىغا كەلسەك ؛نىمىشقىدۇركى بىزلەرنىڭ ئىچىدە سىياسىيدىن گەپ چىقسىلا ئۆزلۈكىدىن قورقۇپ ئۆزىچىلا  خۇدۈكسىرەيدىغانلار نۇرغۇن ساننى ئىگەللەيدىكەن.كۆپىنچىمىز سىياسىي توغرىلىق گەپ قىلىشنى خالىمايدىكەنمىز ھەم شۇنداق گەپ بولسىلا گەپنى باشقا ياققا بۇرىۋىتىدىكەنمىز. بەلكىم دەل مۇشۇ سەۋەبتىن بولسا كىرەك بىزنىڭ مىللىتىمىزنىڭ ئىچىدە سىياسىئونلار يوق دىيەرلىك  .ھەتتا مەن بىزنىڭ مىللەتنىڭ ئىچىدە بىرەر ئاتاغلىق سىياسىئون بارلىقىنىمۇ ئاڭلاپ باقمىدىم.(يېڭى دەۋىردە) . بىر مىللەتنىڭ تەرەققى قىلىپ گۈللىنىشى ئۈچۈن كۆپ ساندىكى زىيالىيلىرىمىز قانچىلىك مۇھىم بولسا ،مىللىتىمىزنى ھەقىقى توغرا بولغان ئىلمىي تەرەققىيات يولىغا باشلاش ئۈچۈن پىشقان سىياسىئونلارمۇ شۇنداق لازىم . بىز ئەتراپلىق ئويلىنىپ باقايلى . سىياسىي دىگەن سۆز شۇنچىۋالا قورقۇنۇشلۇقمۇ؟ بىز نىمە ئۈچۈن سىياسىي دىگەن سۆزدىن قورقىمىز؟ ئەجەبا مۇشۇ توغرا بولغان  سىياسەتنىڭ دۆلىتىمىزنىڭ تەرەققىياتى ئۈچۈن زور تۆھپە قۇشىۋاتقانلىقىنى بىز بىلمىگۈدەك دەرىجىدە نادانمۇ ؟ ئەمەلىيەتتە سىياسەتتىن سۆز ئېچىش ياخشى ئىش. سىز بىر دۆلەتنىڭ پۇقراسى بولىدىكەنسىز چۇقۇم ئۆز دۆلىتىڭىزنىڭ يولغا قۇيىۋاتقان سىياسەتلىرىدىن خەۋەردار بولىشىڭىز كىرەك .سىز بىر دۆلەتنىڭ پۇقراسى بولىدىكەنسىز ،دۆلىتىڭىزنىڭ ئالاقىدار سىياسەتلىرىنى بىلىش ھوقۇقىڭىز بار . بۇنىڭغا ھېچكىم دەخلى تەرۇز قىلالمايدۇ. شۇنداق بولغانىكەن ئارتۇقچە خۇدۈكسىرەش ھاجەتسىز .ئەلۋەتتە ، سىياسىيدىن گەپ ئاچتىم دەپ مىللەتلەر ئىتتىپاقلىقىغا ، دۆلىتىمىزنىڭ زىمىن پۈتۈنلۈكىگە زىت بولغان گەپ سۆزلەرنى دىسەك ئەلۋەتتە بولمايدۇ. ھەم ئۇنداق گەپلەرنىمۇ ھېچقايسىمىز دىمەيمىز. بۇيەردىكى مەسىلە ،تارىخى مەسىلە .تارىخنى بىلىش ،تارىخنى سۆزلەش ئەيىپ ئەمەس .ھەم جىنايەتمۇ ئەمەس.دىيارىمىزنىڭ تارىخى ئەھۋالىنى ، قانداق يوللاربىلەن ھازىرقىدەك خاتىرجەم تىنىچ ئىناق شىنجاڭنىڭ بارلىققا كەلگىنىنى ،خەلقىمىزنىڭ قانچىلىغان قۇربانلارنى بىرىپ ھازىرقىدەك كۆڭۈللۈك تۇرمۇشقا ئىگە بولۇش ئۈچۈن ھەسسىلەپ كۈچ چىقارغانلىقىنى   ھۆكۈمىتىمىز بىزدىنمۇ بەكرەك ياخشى  بىلىدۇ . بىز ئاشۇ جاپاكەش ،باتۇر پىداكار ئەجداتلىرىمىزنىڭ ئەۋلادى بۇلۇش سۈپتىمىز بىلەن ئۇلارنى ئەسلەپ تۇرىشىمىز ئۇلارنىڭ بىز ئۈچۈن بەرگەن قۇربانلىرىنى بىر بىرىمىزگە سۆزلەپ بىرىشىمىز ھەرگىز جىنايەت ھىسابلانمايدۇ .دىيارىمىز ئىلگىرى قانداق قىسمەتلەرنى باشتىن كەچۈرگەن بولسۇن ،ئىلگرى كىملەر ھۆكۈمرانلىق قىلغان بولسۇن  1949-يىلىدىن باشلاپ يېڭى جۇڭگو نىڭ ئايرىلماس بىر قىسمى بولۇپ كىلىۋاتىدۇ . بىز مۇشۇ يېڭى جۇڭگو نىڭ پۇقراسى بۇلۇش سۈپتىمىز بىلەن دۆلىتىمىزنىڭ ياخشى بولغان توغرا سىياسىتىنىڭ يىتەكچىلىكىدە ،ھەممە مىللەت ئورتاق تەرەققى قىلىش كۆز قارىشىدا چىڭ تۇرۇپ دۆلىتىمىزنىڭ تەرەققىياتى ئۈچۈن بىر كىشىلىك تۆھپە قۇشىشىمىز كىرەك . بىراق ئۆزلۈكىنى بىلمىگەن مىللەت ئۆز مىللىتى ئۈچۈن ،ئۆز دۆلىتى ئۈچۈن ھېچ ئىش قىلىپ بىرەلمەيدۇ. سىياسىەتنى ياخشى چۈشەنمىگەن مىللەت دەۋىر بىلەن تەڭ ئىلگىرلەپ ماڭالمايدۇ.مەڭگۈ ئارقىدا قېلىۋىرىدۇ.نەتىجىدە ئۇلار پەقەت دۆلەتكە يۈك بولىدۇ .ھەرقانچە قولىدىن تارىتقان بىلەنمۇ ئۆزى ماڭمىسا بەرىبىر ئارقىدا قالغىنى قالغان بولىدۇ. شۇڭا بىزلەردە ئازراق بولسىمۇ سىياسىي كۆز قاراش بولسۇن. سىياسىي ئىدىيە بولسۇن .سىياسىي يۈرەك بولسۇن . شۇنى ئۇنتۇپ قالمايلىكى بۈيۈك جۇڭخۇا خەلىق جۇمھۇرىيىتى يالغۇز بىر مىللەتنىڭلا ئەمەس! ئۇ دۆلىتىمىزدىكى 56 مىللەتنىڭ ئورتاق جۇمھۇريىتى.ئورتاق باشقۇرۇپ ئورتاق گۈللەندۈرىدىغان ،ھەرقانداق سىياسەتتىن ئورتاق بەھرىمەن بولىدىغان دۆلىتى.دۆلەتنى باشقۇرۇشتا  ،دۆلەتنىڭ ئالاقىدار سىياسەتلىرىگە نازارەتچىلىك قىلىشتا ھەممە مىللەتنىڭ بىر كىشىلىك مەسئۇلىيتى بار .شۇنداق بولغانىكەن ،ئارتۇقچە ئويلاپ كەتمەيلى . تەلەپ ۋە ئۈمىد شۇكى ھەممىمىزدە ئورتاق بولغان توغرا سىياسىي كۆز قاراش بولسۇن!

ziyaliy

	ئاپتور جاۋابىنى بويلاپ 23قەۋەت NaCl كە 2010-11-24 05:45 PMئەۋەتىلدى : سىز راستىنلا زىيالىما ؟   پىكىرلىرىڭىزدىن ھېلىقى <ئۇيغۇرلار ۋە سېسىق تۇققۇزىنجى > دېگەن تېمىدېكى زىيالىلارغا ئوخشايدىغانلىقىڭىزنى بىلدىم.  شەخسىي كۆزقاراش .     بۇگۈن كاللىڭىزغا نىرنەرسە بەك ئاسان رىئاكسىي  قىلىدىغان بوپقاپتۇ ،ئەتە قايتا يازاسىز ئېنكاستىن بىرنى . بولمىسا تېما ئېنكاسلار سىز ئويلىغاندەك دەرىجىدىمۇ ئەمەس ئېدى ، بوپتۇلا   زىيالى بۇنىڭغا كۆنۈپقالغاندېكىن، مەيلىلا ............    گېپىڭىزنىڭ قايىل قىلارلىق تەرپىنى قوبۇل قىلىمەن  .........   ئېسىڭىزدە بولسۇن، قېرىندىشىم، مەن 5- ،،،، دىكى سوراققا تارتىلغان  ئالىي مەكتەپ ئوقۇغۇچىسى، ئۇ يەردە( تۈرمە ھاياتىمدا )   نۇرغۇن ئىشلارنى كۆردۈم، ئاڭلىدىم،  شاھىد  بولدۇم.   مەن  قېرىنداشلىرىمنىڭ بىھۇدە  قۇربانلىق بېرىشىنى خالىمايمەن.  مۇنبەردە ھەرخىل سەۋىيەدىكى كىشلەر توپى بار، ئۇلارنىڭ بۇخىلدىكى سەزگۈر، سىياسى ۋە تارىخى قاتلىمىغا ئوخشاش بولمىغان پىكىرلەرنى قالدۇرمايدۇ ،   تور نازارەتچىلىك تارماقلىرى تەكشۈرۈش ئېلىپ بارماي قالمايدۇ دېگىلى بولمايدۇ.      تورغا كىرىدىغانلار ئاساسەن ياشلار  قاتلىمى، ئۇلار ماڭ ، سىزگە ۋە  باشقا قېرىنداشلىرىم_ ئۇيغۇرغا  ،  ئۇيغۇرنىڭ كەلگۈسىگە كېرەك، كۈچ چىقىرىشى، ھايات ياشىشى كېرەك ، ھەرگىزمۇ بىھۇدە قۇربانلىق بەرمەسلىكى  كېرەك.     تېما شۇنداق ئېسىل، ئەھمىيەتلىك تېما ئىكەن، ئەمما  ئۇنى ئوتتۇرغا قويۇشنىڭ توغرا يولى بار، شۇنچىلىك ئېسىل تېمىنى  سەزگۈر سۆزلەر ۋە  سىياسى ، تارىخىي مەسىلىلەرگە تاقاپ تۇرۇپ ئەكىس ئەتتۈرۈىشى نەھاجەت ئىدى.   بىزدە سىياسى سەزگۈرلۈك بولمىسا  تېخىمۇ كۆپ قېرىنداشلىرىمىزنى قوغدىيالمايمىز.

قاتىل

	سىلەرنىڭ پىكىرڭلارنى ھۆرمەتلەيمەن ، خلى ياخشى پىكىرىلەر بوپتۇ . بۇ  ئىشلارنى ئەمەلگە ئاشۇرۇش يالغۇز بىر نەچچە كىشىنىڭ قولىدىن كەلمەيدۇ ، مۇھىمى ئۇمۇمى خەلىق قۇللىشى ۋە بۇنىڭ قانداق نەرسە ئىكەنلىكىنى تولۇق چۆشىنشى تولىمۇ لازىمىدۇر ، ئۇنىڭدىن قالسا بىزگە ۋەكىل بولۇپ ھۇقۇقىنىڭ ھۇزۇرىنى سۆرۋاتقان جانابى رەئىسلىرىمىزمۇ فامىلە دىگەنىڭ قانداق نەرسە ئىكەنلىكىنى تولۇق چۆشەنسە ھەم ئۇيغۇر ئۆچۈن ئۆزىنىڭ ھۇقۇقىنى كەسكىن ئىشلىتەلىسە ئاندىن ئىشلارنىڭ ۋۇجۇدقا چىقىشغا ئۈمۈدۋار بولساق بولىدۇ .

yipek-yoli

	ئاپتور جاۋابىنى بويلاپ 32قەۋەت ziyaliy كە 2010-11-25 12:49 PMئەۋەتىلدى :   ئېسىڭىزدە بولسۇن، قېرىندىشىم، مەن 5- ،،،، دىكى سوراققا تارتىلغان  ئالىي مەكتەپ ئوقۇغۇچىسى، ئۇ يەردە( تۈرمە ھاياتىمدا )   نۇرغۇن ئىشلارنى كۆردۈم، ئاڭلىدىم،  شاھىد  بولدۇم.   مەن  قېرىنداشلىرىمنىڭ بىھۇدە  قۇربانلىق بېرىشىنى خالىمايمەن.  مۇنبەردە ھەرخىل سەۋىيەدىكى كىشلەر توپى بار، ئۇلارنىڭ بۇخىلدىكى سەزگۈر، سىياسى ۋە تارىخى قاتلىمىغا ئوخشاش بولمىغان پىكىرلەرنى قالدۇرمايدۇ ،   تور نازارەتچىلىك تارماقلىرى تەكشۈرۈش ئېلىپ بارماي قالمايدۇ دېگىلى بولمايدۇ.      تورغا كىرىدىغانلار ئاساسەن ياشلار  قاتلىمى، ئۇلار ماڭ ، سىزگە ۋە  باشقا قېرىنداشلىرىم_ ئۇيغۇرغا  ،  ئۇيغۇرنىڭ كەلگۈسىگە كېرەك، كۈچ چىقىرىشى، ھايات ياشىشى كېرەك ، ھەرگىزمۇ بىھۇدە قۇربانلىق بەرمەسلىكى  كېرەك.     تېما شۇنداق ئېسىل، ئەھمىيەتلىك تېما ئىكەن، ئەمما  ئۇنى ئوتتۇرغا قويۇشنىڭ توغرا يولى بار، شۇنچىلىك ئېسىل تېمىنى  سەزگۈر سۆزلەر ۋە  سىياسى ، تارىخىي مەسىلىلەرگە تاقاپ تۇرۇپ ئەكىس ئەتتۈرۈىشى نەھاجەت ئىدى.   بىزدە سىياسى سەزگۈرلۈك بولمىسا  تېخىمۇ كۆپ قېرىنداشلىرىمىزنى قوغدىيالمايمىز. سىز ئىلگىركى شەبنەمدىكى زىيالى بولسىڭىز  كىرەك دەپ ئويلاپ قالدىم. مەن سىزنىڭ پىكرىڭىزنى قوللايمەن، مۇشۇ ئىىنكاسىڭىزنى ئايرىم تېما قىلىپ يوللىغان بولسىڭىز بەك ياخشى بولاتتى، دۆلەتمۇ ، خەلقمۇ رازى بولاتتى.ئەمما ئۇنداق قىلمايسىز............. ئىنكاسىمنى باشقىچە چۇشۇنۇپ قالماڭ، مەن سىزنىڭ ھازىرقى كەيپىياتىڭىزنى چۇشىنىمەن. چۇنكى مەنمۇ.....شۇ...

yipek-yoli

	ئاپتور جاۋابىنى بويلاپ 29قەۋەت shungqar كە 2010-11-25 01:35 AMئەۋەتىلدى :    2000-يللارنىڭ بېشىدا بىر قېتىم فامىلە ئىشلىتىش قىزغىنلىقى قوزغالدىغۇ دەيمەن.شۇ چاغدا شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونىنىڭ رەئىسى بولۇپ تۇرغان ئابلەت ئابدۇرىشىت ئەپەندىم :"ھوقوقۇمدىن ئايرىلغۇچە ئۇيغۇرلاردا فامىلە ئىشلىتىشنى قانۇنلاشتۇرېتىمەن"دەپتىكەن دەپ ئاڭلىغانتىم.    فامىلە قىزغىنلىقى سەۋەبىدىن بەزىلەر ئەدەبىي تەخەللۇسىنى فامىلىگە ئۆزگەرتىۋەتتى،بەزىلەر لەقەمنى فامىلە قىلىشقا قوشۇلدى! لېكىن ھەممىسى ئەمەس.            2003-يىلى 5-ئاينىڭ 6-كۈنى تۇغۇلغان ئوغلۇمنى نوپۇسقا ئالدۇرغاندا  بالامغا فامىلە ئىشلىتىمەن دېسەم ساقچىخانىدىكى خەنزۇ ئايال ماقۇل بولدى("لېكىن ئۆزۈم خالاپ قويدۇم "دېگەن ئىمزانىمۇ يازغۇزىۋالدى). شۇنىڭ بىلەن " كۇرشاد نىجات كۆكتۇغ " دېگەن ئۈچ ئىسىمنىڭ ئالدى كەينىدىكى ئىككىسىگە خەنزۇچە ياخشى مەنا بېرىدىغان سۆزلەرنى ئىشلىتىپ (ئاۋۇ نىجات دېگەن ئىسىمغا ئامال بولمىدى) نوپۇس دەپتىرىگە يازدۇرۋەتكەنتىم!،شۇ پېتى قېلىپلىشىپ قالدى مانا.    دېمەك مەن فامىلە ئىشلىتىشنى 2003-يىلدىن باشلىۋەتتىم! فامىلە ئىشلىتىشنى قوللاش كېرەك،ھەيدەكچىلىك قىلىش كېرەك! شۇڭقار ئەپەندىم: كۇرشاد نىجات كۆكتۇغ - نى نوپۇس دەپتىرىگە قانچە خەنزۇچە خەت بىلەن يازدۇردىڭىز؟ مۇشىنى بىلگىم كەلدى، چۇنكى ، ھازىرقى "دەپتەرلەر" كۆپ خەتنى پاتكۇزالمايدۇ!

ziyaliy

	ئاپتور جاۋابىنى بويلاپ 32قەۋەت  ziyaliy كە 2010-11-25 12:49 PMئەۋەتىلدى  :   ئېسىڭىزدە بولسۇن، قېرىندىشىم، مەن 5- ،،،، دىكى سوراققا تارتىلغان  ئالىي مەكتەپ ئوقۇغۇچىسى، ئۇ يەردە( تۈرمە ھاياتىمدا )   نۇرغۇن ئىشلارنى كۆردۈم، ئاڭلىدىم،  شاھىد  بولدۇم.   مەن  قېرىنداشلىرىمنىڭ بىھۇدە  قۇربانلىق بېرىشىنى خالىمايمەن.  مۇنبەردە ھەرخىل سەۋىيەدىكى كىشلەر توپى بار، ئۇلارنىڭ بۇخىلدىكى سەزگۈر، سىياسى ۋە تارىخى قاتلىمىغا ئوخشاش بولمىغان پىكىرلەرنى قالدۇرمايدۇ ،   تور نازارەتچىلىك تارماقلىرى تەكشۈرۈش ئېلىپ بارماي قالمايدۇ دېگىلى بولمايدۇ.      تورغا كىرىدىغانلار ئاساسەن ياشلار  قاتلىمى، ئۇلار ماڭ ، سىزگە ۋە  باشقا قېرىنداشلىرىم_ ئۇيغۇرغا  ،  ئۇيغۇرنىڭ كەلگۈسىگە كېرەك، كۈچ چىقىرىشى، ھايات ياشىشى كېرەك ، ھەرگىزمۇ بىھۇدە قۇربانلىق بەرمەسلىكى  كېرەك.     تېما شۇنداق ئېسىل، ئەھمىيەتلىك تېما ئىكەن، ئەمما  ئۇنى ئوتتۇرغا قويۇشنىڭ توغرا يولى بار، شۇنچىلىك ئېسىل تېمىنى  سەزگۈر سۆزلەر ۋە  سىياسى ، تارىخىي مەسىلىلەرگە تاقاپ تۇرۇپ ئەكىس ئەتتۈرۈىشى نەھاجەت ئىدى.   بىزدە سىياسى سەزگۈرلۈك بولمىسا  تېخىمۇ كۆپ قېرىنداشلىرىمىزنى قوغدىيالمايمىز.   شۇنداق ، مەن شەبنەم، سەلكىن، دىيارىم مۇنبەرلىرىگە مەلۇم تۆھپىلەرنى قوشقان زىيالىي،   مەن ئەمدى كىردىم بۇ مىسرانىم مۇنبىرىگە،   مۇنبەر ئەھۋالىنى چۈشەنگەندىن كېيىن، قىزىل بايراقنىڭ لەپىلدەش ئەھۋالىغا قاراپ  ئاقىلانىلىك بىلەن تېما يوللاشنى باشلايمەن

0999kokbora

	تۈركىيە 1922يىلدىن باشلاپلا پۇقرالىرىغا مەجبۇرى فامىلە قوللانغۇزغان .

shungqar

	11 خەنزۇچە خەت بىلەن يازدۇردۇم.   库尔夏德。尼加提。库克图革    مانا مۇشۇنداق.

quwax

	فامىلە دىگەن لەقەم دىگەن گەپ بىلەن بىرگەپتۇ؟

aref

	ئاپتور جاۋابىنى بويلاپ 39قەۋەت quwax كە 2010-11-26 11:21 AMئەۋەتىلدى : فامىلە دىگەن لەقەم دىگەن گەپ بىلەن بىرگەپتۇ؟ ئا،،،چىقىرۋاغان باش سۈرىتىڭلىگە لايىق گەپ قىلىڭلا ئوغاۋالا،،،،،،،،،،،،،،،،،،،،،،،،،،،،