مىسرانىم مۇنبىرى

كۆرۈش: 1716|ئىنكاس: 18

قاپىيە دىگەن نېمە [ئۇلانما كۆچۈرۈش]

ئاتا-ئانا  رازى

تىرىشچان ئەزا

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى: No. 2504
يازما سانى: 989
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى : 11766
تۆھپە نۇمۇرى: 394
توردا: 304 سائەت
تىزىم: 2010-6-11
ئاخىرقى: 2015-2-16
يوللىغان ۋاقتى 2011-1-5 11:51:13 PM |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش |

قاپىيە دىگەن نېمە؟ ئۇ شېئىرى ئەسەرلەردە قانداق رول ئوينايدۇ.

  
جاۋاپ: شېئىر مىسرالىرىنىڭ ئاخىرقى سۆز ياكى بوغۇملارنىڭ ئاھاڭداش بولۇپ كېلىشى- قاپىيە دەپ ئاتىلىدۇ. ئۇ خەلقئارا ئاتالغۇدا «رىفما» دېيىلىدۇ. 


مەسىلەن:   

بۇلاق دىسەم شەھلا كۆزۈڭنى،   

بۇلاقتىنمۇ سۈزەك ۋە تېنىق.  

قۇياش دىسەم نۇرلۇق يۈزۈڭنى، 

ئاي كۈندەشلىك قىلىشى ئېنىق.
    
بۇ مىسالدىكى كۆزۈڭنى بىلەن يۈزۈڭنى دېگەن سۆز، تېنىق بىلەن ئېنىق دىگەن سۆز ئۆز-ئارا قاپىيلىشىپ كەلگەن.   
  
 قاپىيە شېئىر مىسرالىرىدا مەزمۇن ئېتىۋارى بىلەن بەلگىلىك ئورۇننى ئىگەللىگگن تەڭداش ئاھاڭلىق سۆز ياكى بوغۇملارنىڭ تۈگەللىمىسى بولۇپ، كۆپىنچە شېئىر مىسرالىرىنىڭ ئاخىرىدا كېلىدۇ. بەزىدە قاپىيە شېئىر مىسرالىرىنىڭ باش قىسمىدا كېلىشىمۇ مۇمكىن. 
 
مەسىلەن: 
  
ئاق شايىغا گۈل چىكىپ، 
ئەتلەس قىلغان خوتەن بۇ.   

گىلەم توقۇپ جاھاندا،    
 
بەس-بەس قىلغان خوتەن بۇ.    
  
بۇ قوشاقتىكى 2- ۋە 4- مىسرالارنىڭ باش قىسمىدا كەلگەن، ئەتلەس بىلەن بەس-بەس دىگەن سۆزلەر قاپىيداشتۇر.    
 قاپىيە شېئىرى ئەسەرلەرنىڭ گەۋدىلىك خۇسۇسىيەتلىرىنىڭ بىرى بولۇپ، شېئىردا چوڭ رول ئوينايدۇ. ئۇ شېئىرى نۇقتىنى تەسىرلىك ۋە ئاھاڭدارلىققا ئىگە قىلىدۇ. كۈيلەشكە، دېكىلماتسىيە قىلىشقا ئاسانلىق تۇغدۇرىدۇ. قاپىيداش سۆزلەرنى ئەستە تۇتۇش ئوڭاي بولغانلىقتىن، خەلق قىسقا، ھېكمەتلىك سۆزلەرنى قاپىيىلىك قىلىپ تۈزىدۇ. شۇڭلاشقىمۇ خەلق ماقال-تەمسىللىرىدە شېئىرى تۈس ئىنتايىن قۇيۇق بولۇپ، ئۇلارنىڭ خېلى كۆپ قىسمى قاپىيىگە ئىگە.  
 

مەسىلەن:    
  
«ئىشلىگەننىڭ يۈزى يورۇق، ئىشلىمىگەننىڭ يۈزى چورۇق»   
 
«يالغۇز ئاتنىڭ چېڭى چىقماس، چېڭى چىقسىمۇ دېڭى چىقماس» 
«ئانا يۇرتۇڭ ئامان بولسا رەڭگى رويىڭ سامان بولماس» دېگەنلەرگە ئوخشاش. 
   
  
قاپىيە قانچە تۈرگە بۆلىنىدۇ؟ ئۇلار قايسىلەر؟
جاۋاپ: شېئىرى قاپىيەلەر كۆپىنچە بوغۇملار تەركىۋىدىكى سوزۇق ۋە ئۈزۈك تاۋۇشلارنىڭ خۇسۇسىيەتلىرى بويىچە توق قاپىيە ۋە ئاچ قاپىيە دىگەن ئىككى تۈرگە بۆلىنىدۇ. ئاھاڭداشلىقى تولۇق بولغان سۆز ياكى بوغۇملارنىڭ قاپىيلىنىشى توق قاپىيە دەپ ئاتىلىدۇ.  
قەلىمىمنى ئەل كۆڭلىگە ياققۇدەك،  
 
كۈيگە تەڭشەپ غايە تامان چاپقۇزاي.    

كونا ئادەت كەتتى دەۋران باشقىچە،   
دەۋرانغا ماس يېڭى غۇنچە ئاچقۇزاي.  (ر. سايىت)  
 
بۇ مىسالدىن شۇنى كۆرۈۋېلىشقا بولىدۇكى، تىلدا تەلەپپۇز قىلىش ئورنى ۋە ئۇسۇلى ئوخشاش بولغان تاۋۇشلاردىن تۈزۈلگەن قاپىيە توق قاپىيە بولىدۇ. «چاچقۇزاي» «ئاچقۇزاي» سۆزلىرى ئۈچ بوغۇمدىن ئىبارەت بولۇپ، ئۇلارنىڭ ھەر قايسى بوغۇملىرىدىكى سوزۇق تاۋۇشلارنىڭ تەركىۋى ئوخشاش بولغانلىقتىن تاشقىرى «چاچ» «ئاچ» دېگەن تۈپ سۆزلەرمۇ قاپىيداشتۇر.  
  
ئاھاڭداشلىقى تولۇق بولمىغان سۆز ياكى بوغۇملارنىڭ قاپىيلىنىش، ئاچ قاپىيە دەپ ئاتىلىدۇ. يەنى تەركىۋىدىكى سوزۇق تاۋۇشلار ئوخشاش بولمىسا ياكى تۈركۈمداش «جۈپلۈك» تاۋۇش بولمىسا، ئۇ ئاچ قاپىيىدۇر. 
 
مەسىلەن:   
 
ئىشلەيدۇ ئېتىزدا خۇشال دېھقانلار،    
 
يايلاقتا ئوتلايدۇ شوخ-تېمەن ماللار.    
 
بۇ مىسالدىكى «دېھقانلار» بىلەن «ماللار» سۆزىنىڭ ئاچ قاپىيە بولۇشىدىكى سەۋەپ، سوزۇق تاۋۇشلار ئوخشاش بولمىغانلىقتىن باشقا، تۈپ سۆزلەر «دېھقان»  «مال» لارمۇ قاپىيداش بولمىغانلىقتىدۇر.    
    
يۇقۇرىدىكى ئىككى خىل قاپىيە ئاساسىدا مىسرالارنىڭ ئاھاڭدارلىقىنى ئاشۇرۇش ۋە پىكىرلەرنى كۆپەيتىش ئۈچۈن، قوش قاپىيە «رادىف» ۋە ئىچكى قاپىيىدىن ئۇدا «ئىزچىل» قاپىيە ۋە ئۆزگىرىشچان قاپىيىدىن پايدىلىنىدۇ. `

ئەي يۈرەك سۆيگەن دىيارىم، سەن ماڭا جاندىن ئەزىز،

قان تومۇرىدا شوخلىنىپ، ئاققان قىزىل قاندىن ئەزىز. (م زۇنۇن) ]  
  
يۇقارقى بېيىتتا، «جاندىن»، «قاندىن» دېگەن قاپىيىدىن كېيىن كەلگەن «ئەزىز» سۆزى رادىفتۇر. شۇڭا ئۇنى قاپىيىدىن پەرقلەندۈرۈش كېرەك.  
ئادەتتە مىسرالىرى ئۇزۇنراق شېئىرلاردا ھەر بىر تۇراقنى تەشكىل قىلغۇچى سۆزلەرنىڭ ئاھاڭداش بولۇپ كېلىشى- ئىچكى قاپىيە دەپ ئاتىلىدۇ. بۇ خىل قاپىيە، كىلاسسىك شېئىرىيىتىمىزدە كۆپرەك ئۇچرايدۇ.
مەسىلەن:  
  
دىل رابالىغ، مېھرىبانلىغ، خۇش زەبانلىغ لەرمىدۇر،  
  
دىلنەۋازلىغ، قەدىردانلىغ، بەد گۇمانلىق لەرمىدۇر. (گۇھنام)
ئۇيغۇر ھازىرقى زامان شېئىرىيىتىدىمۇ ئىچكى قاپىيە بىلەن يېزىلغان شېئىرلارنى ئۇچرىتىمىز.   

مەسىلەن:  
ماڭماقتا ئەجدات ئىزىدىن باشلاپ سەپەرنى نەۋرىلەر،   
  
قوللارنى قولغا چىڭ تۇتۇپ، ئاتلاپ قەمەرنى نەۋرىلەر.    

يۇلغۇن چېچەكلەپ، تورغاي مۇقاملار باشلىدى،   
  
كۆردى بۇ يەڭلىغ ئۆزگىرىش، شاشلاپ سەھەرنى نەۋرىلەر.    
  
ئىچكى قاپىيە شېئىرنىڭ ئاھاڭدارلىقىنى كۈچەيتىدۇ. بۇنى قوللانغاندا قاپىيە قوغلىشىپ ئاساسى پىكىردىن چەتنەپ كېتىشتىن ساقلىنىش كېرەك.   
 
شېئىر كۇبلىتلىرىدىكى قاپىيلىنىش قاپىيلىنىش تەرتىۋىنىڭ ئۇدا ئوخشاش شەكىلدە بولۇشى ئۇدا «ئىزچىل» قاپىيە دەپ ئاتىلىدۇ. بۇ خىل قاپىيە شەكلى شېئىردىكى مىسرالار سانىنىڭ قانچە بولۇشىدىن قەتئىنەزەر، تۇنجى كۇپلىت بىر خىل قاپىيەدە كەلگەن بولسا، كېيىنكى كۇپلىتلارنىڭ ئاخىرقى مىسرالىرى تۇنجى كۇپلىت بىلەن ئوخشاش تەرتىپتە قاپىيە ھاسىل قىلىدۇ.  
 
مەسىلەن:    
 
بىرىنچى كۇپلىت ئا ئا ئا ئا   بولسا، ئىككىنچى كۇپلىت ب ب ب ئا بولۇپ قاپىيلىنىدۇ. " 
 
     
 
لېكىن بىر قەدەر ئۇزۇنراق شېئىرلاردا باشتىن ئاخىرى بۇنداق ئۇدا قاپىيە شەكلىدىن پايدىلىنىش قىيىن. ئۇ ھالدا شېئىرنىڭ ۋەزنىگە مۇناسىپ رەۋىشتە، بېيىت ياكى كۇپلىتلاردا يۆتكىلىپ تۇرىدىغان ئۆزگىرىشچان قاپىيەنى قوللىنىشقا توغرا كېلىدۇ.    

مەسىلەن:    

بىرىنچى كۇپلىت ئا ئا ب ئا بولسا، ئىككىنچى كۇپلىت ب ب س ب بولۇپ داۋاملىشىدۇ.  ئۈچىنچى كۇپلىت س س س س بولۇپ شېئىر ئاخىرلاشقىچە قاپىيە ئۆزگىرىشچان بولۇش قاتارلىقلار.    
 
ئۇنىڭدىن باشقا يەنە، جورا قاپىيە، يانداش قاپىيە، ئالماش قاپىيە، ئەركەن قاپىيە، كەنجى قاپىيە، شەكىلداش قاپىيە  قاتارلىق قاپىيە شەكىللىرى بار.   

بازغاندەك بارماقلىرىمدا بىرمۇ-بىر ئۇرۇپ چىقىشقا ئېرىنمىگەندىكىن، سىلەرمۇ ھورۇنلۇق قىلماي ياخشى پايدىلىنىڭلار ھە... ھا ھا ھا ھا


مەنبە..يىغىپ توپلىغانلىرىم..


ھازىرغىچە 2 ئادەم باھالىدىياخشى باھا يىغىش سەۋەبى
پالۋان + 200 نادىر........................
ئۇدۇن ئوغلى + 300 ئەجرىڭىزگە ھەشقاللا

ھەممە باھا نومۇرى : ياخشى باھا + 500   باھا خاتىرىسى

نە ھاجىتى ئەمدى كۇتۇشنىڭ. ئارزۇ قىلغۇدەك كىم بار كۇتۇشكە.    كۆڭۇل بۆلۇپ بولمىغىن مالال، كۆنۇكقۇ مەن تەنخا ئۆتۇشكە....> زاھىر123

ئۆلۈمدىن باشقا ھەممىسى يالغان

دائىملىق ئــەزا

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى: No. 1039
يازما سانى: 1240
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى : 13864
تۆھپە نۇمۇرى: 376
توردا: 717 سائەت
تىزىم: 2010-5-27
ئاخىرقى: 2015-3-20
يوللىغان ۋاقتى 2011-1-6 12:23:37 AM |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش |
ۋوي كەسپىڭىز گىرامماتكا مۇ........ھابابام ساراڭلىرىغا ئۇيغۇرتىلى دەرىس بىرىشنى خالامسىز    [s:127]  [s:159]
ھارمىغايسىز جاپا چىكىپسىز......

يىيىش ئۈچۈن ياشىماي،ياشاش ئۈچۈن يەڭ====چۇنكى ھايۋانلار يىيىش ئۈچۈن ياشايدۇ----

جېنىمنى تۇپراق ئىچىدىن تېرىۋال

مەستانە ئـــەزا

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى: No. 18700
يازما سانى: 3449
نادىر تېمىسى: 2
مۇنبەر پۇلى : 46019
تۆھپە نۇمۇرى: 3174
توردا: 6910 سائەت
تىزىم: 2010-11-23
ئاخىرقى: 2015-2-27
يوللىغان ۋاقتى 2011-1-6 12:24:26 AM |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش |
ھەي بەكمۇ يامانكەنسىز جۇمۇ  ئىنىم نەلەردىن يىغىپ توپلىۋالدىڭىز بۇلارنى ياخشى بىلىملەر بار ئىكەن كوپ رەخمەت سىزگە            

يىغلىغىن يىغلىغىن بۇ گۇناھ ئەمەس،
ئازاپلار چىرمىسا نەپەس ئالماق تەس.

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى: No. 24431
يازما سانى: 42
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى : 6119
تۆھپە نۇمۇرى: 300
توردا: 440 سائەت
تىزىم: 2010-12-30
ئاخىرقى: 2011-4-5
يوللىغان ۋاقتى 2011-1-6 12:34:16 AM |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش |
رەھمەت سىزگە !!تېمىڭىزنى ئوقۇپ بۇرۇن ئۆگەنلىرىمنى قايتىدىن يىڭىلىۋالدىم !!

يۈرىكىمدە لىققى

مەستانە ئـــەزا

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى: No. 20583
يازما سانى: 2591
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى : 28323
تۆھپە نۇمۇرى: 348
توردا: 2463 سائەت
تىزىم: 2010-12-3
ئاخىرقى: 2012-6-15
يوللىغان ۋاقتى 2011-1-6 12:42:17 AM |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش |
بۇرۇن ئوتتۇرا مەكتەپتە ئۆگىنىپ ئېسىمىزدىن كۆتۈرۈلۈپ قالغان بىلىملەرنى  يادىمىزغا سېلىپ قويدىڭىز ، بۇندىن كېيىن قاپىيىگە تېخىمۇ دىققەت قىلاي،رەھمەت! [s:166]

جۇدالىق دېڭىزى مېنى ئېلىپ ماڭدى، مەن ئېيىتتىم: -مېنى نەگە ئاپىرىسەن؟ ئۇ ئېيىتتى: -ئاشىقىڭنىڭ بەختى ئۈچۈن ئازاب دېڭىزىغا!...

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى: No. 20955
يازما سانى: 113
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى : 6256
تۆھپە نۇمۇرى: 302
توردا: 397 سائەت
تىزىم: 2010-12-6
ئاخىرقى: 2011-1-18
يوللىغان ۋاقتى 2011-1-6 12:42:23 AM |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش |
سىز نىي نىمىش قىلىپ يۇردىكى دىسەم ئەسلىي قابىيە ئىزدەپ يۇرۇپ تىكەنسىز باراكاللا ھارمىغاي سىز [s:166]  [s:166]  [s:173]

ئۇدۇن ئو بۇ ئەزا ئۆچۈرۈلگەن
يوللىغان ۋاقتى 2011-1-6 12:43:42 AM |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش |
ئەسكەرتىش : يوللىغۇچى چەكلەنگەن . مەزمۇننى كۆرەلمەيسىز .

bugunni kadirla !

تىرىشچان ئەزا

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى: No. 435
يازما سانى: 433
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى : 11325
تۆھپە نۇمۇرى: 764
توردا: 120 سائەت
تىزىم: 2010-5-23
ئاخىرقى: 2015-1-20
يوللىغان ۋاقتى 2011-1-6 12:49:02 AM |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش |
زايىر123 قاپىيە دېسە كىمكى دەپتىمەن ، ئەسلىي سىزكەنسىزدە ، بىلۋالدىم مانا داڭلىق چولپاندىن بىرنى . [s:141] (چاقچاق)


مانا مۇشۇنداق ئۆزىمىزگە پايدىلىق ماتېرىياللاردىن پايدىلىنىپ ئۇيغۇر ئەدەبىياتىنىڭ تەرەققىياتىغا ئازراق بولسىمۇ ئاساس سالايلى ،  چۈنكى ئۇيغۇر ئەدەبىياتى تونۇلۇشقا ، تۇنۇشتۇرۇلۇشقا مۇھتاج ! [s:174]

سىكۇنىت سېتىرلكىسى ئۆسمۈرلۈك دەۋرىڭىز ، مېنۇت سېتىرىلكىسى ياشلىقىڭىز ، سائەت سېتېرىلكىسى قېرىلىقىڭىز شۇڭا ھاياتىڭىزنى قەدىرلەڭ !

bir lukqakman ,sining koqangda

ئاكتىپ ئەزا

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى: No. 848
يازما سانى: 814
نادىر تېمىسى: 1
مۇنبەر پۇلى : 19217
تۆھپە نۇمۇرى: 588
توردا: 5791 سائەت
تىزىم: 2010-5-26
ئاخىرقى: 2014-5-4
يوللىغان ۋاقتى 2011-1-6 12:55:49 AM |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش |
ھەر بىر شىئېر ھەۋەسكارلىرىنىڭ ياخشى دوستى بوپ قالغۇسى لېكىن مۇنبەرداشلارنىڭ شىئېر يازغاندا بالۇن قاپىيە ئوينىماسلىقنى تەشەببۇس قىلىمەن.
ھارمىغايسىز. [s:166]

چ چ :876974497 سىلەرنى بەك سېغىندىم قېرىنداشلىرىم...

ئاتا-ئانا  رازى

تىرىشچان ئەزا

ئەزا ئۇچۇرى
تىزىم نۇمۇرى: No. 2504
يازما سانى: 989
نادىر تېمىسى: 0
مۇنبەر پۇلى : 11766
تۆھپە نۇمۇرى: 394
توردا: 304 سائەت
تىزىم: 2010-6-11
ئاخىرقى: 2015-2-16
يوللىغان ۋاقتى 2011-1-6 01:22:18 AM |ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش |
ئاپتور جاۋابىنى بويلاپ 1قەۋەت saltanat كە 2011-01-06 12:23 AMئەۋەتىلدى :
ۋوي كەسپىڭىز گىرامماتكا مۇ........ھابابام ساراڭلىرىغا ئۇيغۇرتىلى دەرىس بىرىشنى خالامسىز    [s:127]   [s:159]
ھارمىغايسىز جاپا چىكىپسىز......

ھابابام ساراڭلىرىغا ئەمەس.قولۇمدىن كەلسىە قىرىدىشىم ئۇيغۇرلۇرۇمغا  دەرىس بەرگۇم بار  ئەگەر قولۇمدىن كەلسە.....بولمىسا ئۆگۇنىمەن سىلەردىن...رەھمەت...

نە ھاجىتى ئەمدى كۇتۇشنىڭ. ئارزۇ قىلغۇدەك كىم بار كۇتۇشكە.    كۆڭۇل بۆلۇپ بولمىغىن مالال، كۆنۇكقۇ مەن تەنخا ئۆتۇشكە....> زاھىر123
كىرگەندىن كىيىن ئىنكاس يازالايسىز كىرىش | تىزىملىتىش

مۇنبەر باش بېتىگە قايتىش|يانفۇن|مىسرانىم مۇنبىرى
Powered by Discuz! X2(NurQut Team)© 2001-2011 Comsenz Inc. For misranim.com ( 苏ICP备:11007730号 )
چوققىغا قايتىش