نۆۋەتتىكى تېما : ئاپرېنچۇر تېكىن ... تېما ساقلىغۇچتا ساقلاش | ئالدىنقى تېما | كېيىنكى تېما
سىز بۇ تېمىنىڭ 929ـ كۆرۈرمىنى
Piyaz

دەرىجىسى :لەشكەر


UID نۇمۇرى : 4359
نادىر تېما : 0
يازما سانى : 5
ئۇنۋان:1 دەرىجە ھازىرغىچە5دانە
شۆھرىتى: 8 نومۇر
پۇلى: 70 سوم
تۆھپىسى: 0 نومۇر
توردىكى ۋاقتى :6(سائەت)
تىزىملاتقان : 2008-09-15
ئاخىرقى : 2009-01-10

چوڭ كىچىكلىكى :كىچىك نورمال چوڭئاپتور ئارخىۋىنى كۆرۈش قىسقا ئۇچۇر يوللاش يازما تەھرىرلەش نەقىل قىلىپ ئىنكاس يوللاش

 ئاپرېنچۇر تېكىن ...

بۇ يازمىغا udun دىن شانلىق مەدەنىيەت دەۋرى غا يۆتكەلدى (2008-12-14)

 

                           ئاپرېنچۇر تېكىن ...
                           « بىلگىنىڭنى ئەلدىن ئايىما » - خەلق ماقالى
تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپلەرنىڭ يېڭى تۈزۈلگەن تىل - ئەدەبىيات ( زۆرۈر ئوقۇشلۇق2 ) گە ئاپرېنچۇر تېكىننىڭ بىزگىچە يېتىپ كەلگەن ئىككى پارچە شېئىرىنىڭ بىرى بولغان « مۇھەببەتنامە » كىرگۈزۈلگەن. بۇ دەرسنى ئۆتۈشتە تۆۋەندىكىدەك قىيىنچلىققا يولۇقۇش ئالدىدا تۇرماقتىمەن، ئەزىز قىرىنداشلارنىڭ ياردەمدە بولۇشىنى ئۈمىد قىلىمەن.
دەرسلىك كىتابنىڭ ئاستىدىكى ئىزاھاتتا : مۇنداق بايانلار بېرىلگەن بولۇپ، بۇ بايانلاردا ۋاقىت پەرقى كېلىپ چىقتى. بۇنى قانداق ھەل قىلىش كېرەك.
« ئاپرېنچۇر تېكىن  قۇچۇ ئۇيغۇر خانلىقى دەۋرىدە مانى دىنى مۇھىتىدا ياشىغان ، خان جەمەتىدىن بولغان ئۇيغۇر شائىرى» دېيىلگەن بۇ بايان ئىسمايىل تۆمۈرىنىڭ « ئىدىقۇت ئۇيغۇر مەدەنىيىتى » نامىلىق كىتابىنىڭ 202 - بېتىگە كىرگۈزۈلگەن « قۇچۇ ئۇيغۇر خانلىقى دەۋرىدە ياشاپ ئۆتكەن ئەدىب ھەم تەرجىمھانلار » دېگەن ماۋزۇ ئاستىدىمۇ ئاپرېنچۇر تېكىننى قۇچۇ ئۇيغۇر خانلىقى دەۋرىدە مانى دىنى مۇھىتىدا ياشىغان دېيىلگەن.
قۇچۇ ئۇيغۇر خانلىقى 870- يىلى قۇرۇلغان ( ئىسمايىل تۆمۈرىنىڭ يۇقارقى كىتابىدا قۇچۇ ئۇيغۇر خانلىقىنىڭ قۇرۇلغان ۋاقتىنى 866- يىلى دەپ كۆرسەتكەن )، بۇنىسى ھەممىمىزگە ئېنىق. ئەپسۇسكى دەرسلىك كىتابقا بېرىلگەن ئىزاھاتتا ئاپرېنچۇر تېكىننىڭ مەزكۈر شېئىرى كاربون ئانالىز  ئورۇنلىرىنىڭ بېكىتىشىچە « 8- ئەسىرنىڭ ئاخىرى، 9 -ئەسىرنىڭ باشلىرىغا توغرا كېلىدۇ» دەپ ئېنىق كۆرسۈتۈلگەن  . شۇنداق دەپ قارالسا، 8- ئەسىرنىڭ باشلىرىدا ئۇيغۇرلار ئۇرخۇن دەريا بويىلىرىدا ئىدى. قۇچۇ ئۇيغۇر خانلىقىنىڭ قۇرۇلغان ۋاقتىمۇ 9- ئەسىرنىڭ ئىككىنچى يېرىمىدا ئىدى. بۇنداق ۋاقىت پەرقىگە نەزەر تاشلىغىنىمىزدا مەسىلە كۆرۈلگەندەك قىلىدۇ.
ئەسكەرتىش: ئىسمايىل تۆمۈرىنىڭ يۇقارقى كىتابىنىڭ 203- بېتىدە ئاپرېنچۇر تېكىن تونۇشتۇرۇلغان سەھىپىدە « ئاپرېنچۇر تېكىننىڭ ئېنىق تەرجىمھالى يېتىپ كەلگىنى يوق... تەتقىقاتلار ئۇنىڭ ياشىغان دەۋرىنى 9 - 13 ئەسىرلەرگە توغرا كېلىدۇ دەپ ئومۇملاشتۇرۇپ تەسەۋۋۇر قىلماقتا » دېگەن بايان بىلەن تەتقىقاتچىلارنىڭ ئومۇملاشقان پەرىزىنى بەرگەن.
يەنە بىر مەسىلە ئاپرېنچۇر تېكىننىڭ شېئىرلىرىنىڭ قەدىمكى ئۇيغۇر يېزىقىدا يېزىلغانلىقى ھەر ئىككى كىتاب( دەرسلىك ھەم ئىسمايىل تۆمۈرىنىڭ « ئىدىقۇت  ئۇيغۇر مەدەنىيىتى » دېگەن كىتابى ) تا  شۇنداق كۆرسۈتۈلگەن. ئەمدىكى گەپ،ئۇيغۇرلار قۇچۇ ئۇيغۇر خانلىقى دەۋرىدە تۈرك - رونىك يېزىقىنىڭ ئورنىغا سوغدى يېزىقى ئاساسىدىكى قەدىمكى ئۇيغۇر يېزىقىنى قوللانغان. مۇشۇ بايانلارنى باغلاپ كۆرۈدىغان بولساق، ئاپرېنچۇر تېكىننىڭ ياشىغان دەۋرى - ۋاقتىنى قانداق ئېلىش كېرەك. كاربون ئانالىز نەتىجىسى خاتا چىقىپ قالغانمۇ ؟ ياكى ئاپرېنچۇر تېكىن قۇچۇ ئۇيغۇر خانلىقىدا ئۇيغۇرلار تەرىپىدىن سوغدى يېزىقى ئاساسىدا ئىجاد قىلىنغان ئۇيغۇر يېزىقىنىڭ ئىجادچىسى ۋە ئومۇملاشۇترغۇچىسىمۇ؟ ئەگەر شۇنداق پەرەز قىلىنسا، ئۇ قەدىمكى ئۇيغۇر يېزىقىنى قۇچۇ ئۇيغۇر خانلىقى قۇرۇلۇشتىن بۇرۇن ئىجاد قىلىشى  _ 8-ئەسىرنىڭ ئاخىرى _ ئۇرخۇن ئۇيغۇر خانلىقى دەۋرىدە ئىجاد قىلىپ، ئۇيغۇر خەلقى تەرىپىدىن ئىشلىتىلگەن ھەمدە ئۇرخۇن ۋادىسىدىن قۇچۇ - ئىدىقۇت - تۇرپان ۋادىسىغا ئېلىپ بارغان بولۇشى كېرەك، شۇنداق بولغىنىدا قەدىمكى ئۇيغۇر يېزىقىنىڭ ئىجاد قىلىنغان ۋاقتى 8-ئەسىرنىڭ ئىككىنچى يېرىمىدىن بىر ئەسىر ئالدىغا سۈرۈلىدۇ.
بۇ مەسىلىلەرگە ئىزاھات بېرىشىڭلارنى سورايمەن.
[ بۇ يازما udun تەرىپىدىن 2008-12-14 02:27 دە قايتا ]
| ۋاقتى : 2008-12-03 21:29 [باش يازما]
سىز بۇ تېمىنىڭ 929ـ كۆرۈرمىنى
edige

دەرىجىسى :يۈز بېشى


UID نۇمۇرى : 1438
نادىر تېما : 0
يازما سانى : 83
ئۇنۋان:2 دەرىجە ھازىرغىچە83دانە
شۆھرىتى: 88 نومۇر
پۇلى: 870 سوم
تۆھپىسى: 0 نومۇر
توردىكى ۋاقتى :57(سائەت)
تىزىملاتقان : 2008-02-12
ئاخىرقى : 2009-01-01

چوڭ كىچىكلىكى :كىچىك نورمال چوڭئاپتور ئارخىۋىنى كۆرۈش قىسقا ئۇچۇر يوللاش يازما تەھرىرلەش نەقىل قىلىپ ئىنكاس يوللاش

 

Quote:
ئاپتور Piyaz نىڭ 2008-12-03 21:29 دە يوللىغان يازمىسى  ئاپرېنچۇر تېكىن ... نەقىل ئېلىندى 
ئاپرېنچۇر تېكىن ...
« بىلگىنىڭنى ئەلدىن ئايىما » - خەلق ماقالى
تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپلەرنىڭ يېڭى تۈزۈلگەن تىل - ئەدەبىيات ( زۆرۈر ئوقۇشلۇق2 ) گە ئاپرېنچۇر تېكىننىڭ بىزگىچە يېتىپ كەلگەن ئىككى پارچە شېئىرىنىڭ بىرى بولغان « مۇھەببەتنامە » كىرگۈزۈلگەن. بۇ دەرسنى ئۆتۈشتە تۆۋەندىكىدەك قىيىنچلىققا يولۇقۇش ئالدىدا تۇرماقتىمەن، ئەزىز قىرىنداشلارنىڭ ياردەمدە بولۇشىنى ئۈمىد قىلىمەن.
دەرسلىك كىتابنىڭ ئاستىدىكى ئىزاھاتتا : مۇنداق بايانلار بېرىلگەن بولۇپ، بۇ بايانلاردا ۋاقىت پەرقى كېلىپ چىقتى. بۇنى قانداق ھەل قىلىش كېرەك.
« ئاپرېنچۇر تېكىن  قۇچۇ ئۇيغۇر خانلىقى دەۋرىدە مانى دىنى مۇھىتىدا ياشىغان ، خان جەمەتىدىن بولغان ئۇيغۇر شائىرى» دېيىلگەن بۇ بايان ئىسمايىل تۆمۈرىنىڭ « ئىدىقۇت ئۇيغۇر مەدەنىيىتى » نامىلىق كىتابىنىڭ 202 - بېتىگە كىرگۈزۈلگەن « قۇچۇ ئۇيغۇر خانلىقى دەۋرىدە ياشاپ ئۆتكەن ئەدىب ھەم تەرجىمھانلار » دېگەن ماۋزۇ ئاستىدىمۇ ئاپرېنچۇر تېكىننى قۇچۇ ئۇيغۇر خانلىقى دەۋرىدە مانى دىنى مۇھىتىدا ياشىغان دېيىلگەن.
.......


ئىزدىنىش روھىڭىزغا قايىلمەن ، بەزىلەردەك ھىسيات بىلەن ئەمەس كاللا بىلەن ، سەۋەپ - نەتيجە ئۇسۇلىنى قوللۇنۇپ تەھلىل قىپسىز ، بۇنى چوڭقۇر تەتقىق قىلىشقا ئەرزيدىكەن ، سوغدى يېزىغى بەلكىم شۇ چاغىلا ئانىساي دەرياسى ئەتىراپىدا ئىشلىتىلىشكە باشلىغان بولىشىمۇ مۇمكىن ...............    غەيرەت قىلىڭ !! 
| ۋاقتى : 2008-12-04 00:38 1 -قەۋەت
سىز بۇ تېمىنىڭ 929ـ كۆرۈرمىنى
gazibag

دەرىجىسى :ياساۋۇل


UID نۇمۇرى : 4789
نادىر تېما : 0
يازما سانى : 29
ئۇنۋان:2 دەرىجە ھازىرغىچە29دانە
شۆھرىتى: 28 نومۇر
پۇلى: 290 سوم
تۆھپىسى: 0 نومۇر
توردىكى ۋاقتى :35(سائەت)
تىزىملاتقان : 2008-10-04
ئاخىرقى : 2009-01-07

چوڭ كىچىكلىكى :كىچىك نورمال چوڭئاپتور ئارخىۋىنى كۆرۈش قىسقا ئۇچۇر يوللاش يازما تەھرىرلەش نەقىل قىلىپ ئىنكاس يوللاش

 

ھاجى نۇرھاجنىڭ قەدىمكى ئۇيغۈرلار ۋە قاراخانىيلار دىگەن كىتاۋىنىڭ 164- بېتىدە مۇنداق بىر ئابزاس بار ؛قۇجۈ ئۈيغۈرلىرىدىن ئچىدىن چىققان سىڭقۇسەلى تۇتۇڭ ،مۇيان بۇقا تىكىن ،ئارغۈن سالى،ئاپرىنچۇر تىكىن، سالغ  تىكىن ،جىسۇيا تۇتۇڭ ، قاسىم كەيشى، چۇڭقۇر بىلىمگە ئىگە تەرجىمان [راھىب ] غۇزال قاتارلىق ئالىم ،تەرجىمان ۋە شائىرلار ئىلىم- پەن ،ئەدەبىيات - سەنئەت ساھەسىدىكى ئالەمشىمۇل نەتىجىلىرى بىلەن تۇرپان رايۈنىنى بۈددا مەدىنيىتىنىڭ بىر مەركىزىگە ئايلاندۇرغانىدى.    يەنە 134- بەتتە تۇرپان رايۇنىغا كۈچۈپ كەلگەن ئۇيغۇرلار ئەسلىدىكى ئۇيغۈر ۋە باسمىل ،تۇركەش قەبىلىلىرى  بىر پۈتۇن قەبىلە تەشكىلاتنى ساقلاپ ،بىر پۈتۇن گەۋدە بۇلۇپ ئۇيۇشۈپ ،بۇ يەرگە ناھايىتى تىزلا .ئورۇنلىشىۋالدى.چۈنكى ، كۈچۈپ كەلگەن ئۇيغۇرلار تىلى جەھەتتە  تۇركى تىل ،دىن جەھەتتە تۇرپان ئۇيمانلىقىدىكىلەر بىلەن بىردەك بولغانلىىقتىن مانى دىندىكى ئۇيغۈرلار بۇددا شەھەر مەدىنىيىتى ئاساسى ھۇكۈمران ئورۈننى ئگىلىگەن بۇ  رايۇندا يىڭى  قۇجۇ ئۇيغۇر  خانلىقىنى تىكلىدى . ؛ بۇنىڭدىن قارىغاندا تۇرپان ئويمانلىغىدا  چوڭ كۈچۈشتىن بۇرۈن باشقا ئۇيغۈر  قەبىلىلرى ئۇلتۈراقلاشقان. تورداشلارنىڭ يەنىمۇ ئىلگرلىگەن ئاساستا تۇلۇقلىشىنى ئۈمۈت قىلىمەن .
| ۋاقتى : 2008-12-04 16:05 2 -قەۋەت
سىز بۇ تېمىنىڭ 929ـ كۆرۈرمىنى
ablatsattar

دەرىجىسى :لەشكەر


UID نۇمۇرى : 5813
نادىر تېما : 0
يازما سانى : 3
ئۇنۋان:1 دەرىجە ھازىرغىچە3دانە
شۆھرىتى: 5 نومۇر
پۇلى: 40 سوم
تۆھپىسى: 0 نومۇر
توردىكى ۋاقتى :18(سائەت)
تىزىملاتقان : 2008-11-02
ئاخىرقى : 2009-01-10

چوڭ كىچىكلىكى :كىچىك نورمال چوڭئاپتور ئارخىۋىنى كۆرۈش قىسقا ئۇچۇر يوللاش يازما تەھرىرلەش نەقىل قىلىپ ئىنكاس يوللاش

 

       جانابى   Piyaz  بۇرادەر سىزنىڭ ئىزدىنىش روھىڭىزغا ئاپىرىن! مەنمۇ دەل سىز يولۇققان مەسىلىگە يولۇققانىدىم، ئەپسۇس،  مەندە سىزدە بولغان ئىزدىنىش روھى يېتەرسىز بولغانلىق سەۋەب، تازا ياخشى ئىزدىنىش ئېلىپ بارماي، بىزنىڭ روھىيىتىمزگە سىڭىپ كەتكەن تايىنىۋېلىش ۋە باشقىلارنىڭ ئېيتقانلىرىنى مۇقەددەس بىلىش خاراكتېرىمىزنىڭ باشقۇرۇشىدا بىر قىسىم ماتېرىياللارنى  ۋارقلاپ چىقىپ، بۇ مەسىلىنى ئوقۇغۇچىلارغا ئومۇملاشتۇرۇش ئەنئەنىسى بويىچە يەتكۈزدىم. مالال كۆرمىسىڭىز تۆۋەندىكى يازمىنى ئوقۇپ كۆرۈڭ، بەلكىم پايدىلنىش قىممىتى بوپقالار.
                   
                                                      قەدىمكى ئۇيغۇر يېزىقى
        قەدىمكى ئۇيغۇر يېزىقى: بۇ يېزىق خەلقئارا تىلشۇناسلىقتا "ئۇيغۇر يېزىقى" دېگەن نام بىلەن ئاتىلىدۇ، (خەنزۇچىدا "خۇيگۇۋېن" دەپ ئاتايدۇ) ، قەدىمكى ئۇيغۇر يېزىقى سوغدى يېزىقىنى ئىسلاھ قىلىش نەتىجىسىدە مەيدانغا كەلگەن، ئۇنىڭ ئەڭ دەسلەپ قوللىنىلغان ۋاقتىنى ئالىملار ھازىر بىزگە مەلۇم بولغان پاكىتلار ئاساسىدا مىلادىيە  5 - ئەسىرنىڭ ئوتتۇرلىرى دەپ قارايدۇ، شۇنىڭغا قارىغاندا بۇ يېزىق تۇرپان ۋە يەتتە سۇ رايونىدىكى ئۇيغۇرلار ئارىسىدا ۋە قىسمەن مۇڭغۇلىيىدىكى ئۇيغۇرلار ئارىسىدا ئورخۇن - يېنىسەي يېزىقى بىلەن پاراللېل ھالدا ئىشلىتىلگەن دەپ ھۆكۈم قىلىشقا بولىدۇ. قەدىمكى ئۇيغۇر يېزىقى ئۇيغۇرلار ئارىسىدا قوللىنىلىش دائىرىسى ئەڭ كەڭ، ۋاقتى ئۇزۇن بولغان، ئىجتىئائىي تۇرمۇشنىڭ ھەرقايسى تەرەپلىرىگىچە سىڭگەن يېزىق سۈپىتىدە ئۇيغۇر مەدەنىيىتى ۋە ئەدەبىياتىنىڭ تەرەققىياتىدا مۇھىم رول ئوينىغان. بۇ يېزىق قوچۇ ئىدىقۇت ئۇيغۇر ئېلى دائىرىسىدە مىلادىيە 5 - ئەسىردىن 13 - ئەسىرگىچە مۇقىم دۆلەت يېزىقى ئورنىدا ئىشلىتىلگەن. قىسمەن ھالدا، مىلادىيە 17 - ئەسىرگىچە تۇرپان، قۇمۇل دائىرىسىدە داۋاملىق قوللىنىلغان.
       
( بۇ يازما شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونو رايونلۇق ئىجتىمائىي پەنلەر ئاكادېمىيىسى مىللەتلەر ئەدەبىياتى تەتقىقات ئورنىنىڭ مەسئۇللۇقىدا
               تۈزۈلگەن " ئۇيغۇر ئەدەبىيات تارىخى" ناملىق كىتابنىڭ بىرىنچى توم 24 - بەتتىن ئېلىندى) 
[ بۇ يازما ablatsattar تەرىپىدىن 2008-12-06 19:48 دە ]
yol
| ۋاقتى : 2008-12-05 23:37 3 -قەۋەت
سىز بۇ تېمىنىڭ 929ـ كۆرۈرمىنى
Piyaz

دەرىجىسى :لەشكەر


UID نۇمۇرى : 4359
نادىر تېما : 0
يازما سانى : 5
ئۇنۋان:1 دەرىجە ھازىرغىچە5دانە
شۆھرىتى: 8 نومۇر
پۇلى: 70 سوم
تۆھپىسى: 0 نومۇر
توردىكى ۋاقتى :6(سائەت)
تىزىملاتقان : 2008-09-15
ئاخىرقى : 2009-01-10

چوڭ كىچىكلىكى :كىچىك نورمال چوڭئاپتور ئارخىۋىنى كۆرۈش قىسقا ئۇچۇر يوللاش يازما تەھرىرلەش نەقىل قىلىپ ئىنكاس يوللاش

 

ئېزىز قېرىنداشلارنىڭ ئەستايىدىللىق بىلەن ئىزدىنىپ، مېنى قىممەتلىك ئۇچۇرلار بىلەن تەمىن ئەتكىنىگە كۆپ تەشەككۈر.  قەدىرلىك تورداش غازىبەگ سىزنىڭ يوللانمىڭىزدىكى مۇنۇ جۈملىلەر ئارقىلىق ئىپادىلەنگەن مەزمۇندا مۇنداق بىر مەسىلىنى ئايدىڭلاشتۇرالماي قالدىم.
"يەنە 134- بەتتە تۇرپان رايۇنىغا كۈچۈپ كەلگەن ئۇيغۇرلار ئەسلىدىكى ئۇيغۈر ۋە باسمىل ،تۇركەش قەبىلىلىرى  بىر پۈتۇن قەبىلە تەشكىلاتنى ساقلاپ ،بىر پۈتۇن گەۋدە بۇلۇپ ئۇيۇشۈپ ،بۇ يەرگە ناھايىتى تىزلا .ئورۇنلىشىۋالدى.چۈنكى ، كۈچۈپ كەلگەن ئۇيغۇرلار تىلى جەھەتتە  تۇركى تىل ،دىن جەھەتتە تۇرپان ئۇيمانلىقىدىكىلەر بىلەن بىردەك بولغانلىىقتىن مانى دىندىكى ئۇيغۈرلار بۇددا شەھەر مەدىنىيىتى ئاساسى ھۇكۈمران ئورۈننى ئگىلىگەن بۇ  رايۇندا يىڭى  قۇجۇ ئۇيغۇر  خانلىقىنى تىكلىدى . "  ئۇرخۇن ۋادىسىدىن پان تېكىن رەھبەرلىكىدە  تەڭرى تېغى بىلەن ئالتاي تېغىنىڭ ئارلىقىغا كۆچۈپ كەلگەن ئۇيغۇرلار  بىلەن  تۇرپان ئويمانلىقىدىكى ئۇيغۇرلار ئوخشاشلا تۈركىي خەلقلەر ئىچىدىكى ئاۋانگرات مىللەت ئۇيغۇرلارنىڭ قەبىلىلىرى ئىكەنلىكى خېلى كۆپ ماتېريالدا ئەسكەرتىلگەن، ئاددى تەپەككۇر ئۇسۇلىمىز بىلەن كۈزەتسەكمۇ تۇرپاندا ياشاپ كېلىۋاتقانلار ئۇيغۇر قەبىلىسى بولغىنى ئۈچۈن ئۆزلىرىدىن پاناھلىق ئىزدەپ كەلگەن قېرىنداشلىرىنى قارشى ئالغان ھەمدە ئۇلار بىلەن ناھايىتى تېزلا چىقىشىپ، ئىتتىپاقلىشىپ قەبىلە ئىتتىپاقىنى كېڭىيتىپ خانلىق - قۇچۇ ئۇيغۇر خانلىقىنى قۇرغانلىقىدەك ئەمەلىيەتنى يەكۈن قىلىشقا بولىدۇ، ئەلۋەتتە. لېكىن مەن يۇقارقى پارچىدىكى "دىن جەھەتتە تۇرپان ئۇيمانلىقىدىكىلەر بىلەن بىردەك بولغانلىىقتىن مانى دىندىكى ئۇيغۈرلار بۇددا شەھەر مەدىنىيىتى ئاساسى ھۇكۈمران ئورۈننى ئگىلىگەن بۇ  رايۇندا يىڭى  قۇجۇ ئۇيغۇر  خانلىقىنى تىكلىدى' ئۇرخۇن ۋادىسىدىن كەلگەن ئۇيغۇرلار مانى دىنىغا ئتىقاد قىلاتتى، تۇرپان ئويمانلىقىدا بۇددا دىنى ئاساسى ئورۇندا تۇرۇپلا قالماي، بۇ جايدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ ئېتىقاد قىلىدىغان دىنى ئىكەنلىكىنى بىلىشكە بولىدۇ. دېمەك ئىككى جايدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ دىنى ئوخشىمايدۇ. ئۇنداقتا نېمىشكە ئۇلارنى " دىن جەھەتتىن ئوخشاش " دەپ ئالىمىزكىن. مانى دىنى بىلەن بۇددا دىنىنىڭ ئىجاد قىلىنغان ۋاقتى ئوخشىمايلا قالماستىن، ئۇلارنىڭ ئىجادچىسىمۇ ئوخشىمايدۇ، شۇنداقلا ئاساسى تەشەببۇسى ھەم تەلىماتلىرىمۇ پەرقلىق . مۇشۇ نۇقتىدىن ئېلىپ ئېيتقاندا ئۇلارنىڭ دىنىنى قانداقمۇ ئوخشاش دېگىلى بولىدۇ. يەنە ئېلىپ ئېيتىدىغان بولساق، قۇچۇ ئۇيغۇر خانلىقىدىكى مەدەنىيەت بۇددا ، مانى دىنى ئاساسىدىكى قەدىمكى يەرلىك مەدەنىيەت ئىدى. ئەدەبىياتمۇ ئەنە شۇ ئاساستىكى ئەدەبىيات ئىدى.
مەنچە، يۇقارقى مەسىلە ئۈستىدە يەنىمۇ ئىلگىرلاپ پىكىر قىلىشقا، ئويلىنىش ھەم ماتېريال كۆرۈشكە توغرا كېلىدىكەن.
قەدىرلىك  كەسىپداش ئابلەت ساتتار  تولىمۇ مۇھىم ئۇچۇر بىلەن تەمىن قىپسىز، ئەگەر ئەمەلىيەت سىز كۆرگەن ماتېريالدىكىدەك بولسا ئۇزۇندىن بىرى توغرا دەپ قاراپ، ئوقۇغۇچىلارغا بىلدۈرۈپ كەلگەن مۇنۇ بايان - ھۆكۈم خاتا بولىدۇ. شۇنداق بولغىنىدا تاكى ھازىرغىچە دەرسخانىمىزدا بۇ مەسىلە ئىزچىل خاتا يەتكۈزۈلگەن بولىدۇ. يەنى مەيلى ئالىي مەكتەپ دەرسلىكىدە بولسۇن، ۋە مەيلى ئوتتۇرا مەكتەپ دەرسلىكىدە بولسۇن " قۇچۇ ئۇيغۇر خانلىقى دەۋرىدە ئۇيغۇرلار ئىلگىرى قوللانغان تۈرك - رونىك يېزىقىنىڭ ئورنىغا سوغدى يېزىقى ئاساسىدا قەدىمكى ( كونا ) ئۇيغۇر يېزىقىنى ئىجاد قىلىپ، قوللانغان " ئىشىنىمەن ھەممىمىز شۇنداق دەپ قارايمىز ھەم شۇنداق بىلدۈرۈپ كېلىۋاتىمىز.  ئۇندىن باشقا كونا ( قەدىمكى ) ئۇيغۇر يېزىقىنى ئۇيغۇرلار 8-ئەسىرنىڭ ئوتتۇرلىرىدىن تارتىپ تاكى 18 - ئەسىرگىچە باشقا يېزىق بىلەن بىرگە قوللىنىپ كەلگەن دەپ قاراپ ھەم سۆزلەپ كېلىۋاتىمىز. شۇنداق بولسا بۇ بايان - ھۆكۈممۇ خاتا بولىدۇ. بۇ ئۇزۇندىن بۇيانقى خاتالىقنى جىددى تۈزىتىش كېرەك بولسا قانداق قىلىش كېرەك؟
ئەگەر ئىمكانىيەت بولسا قەدىمكى ئۇيغۇر يېزىقى ھەققىدىكى بايانلار ئېلىنغان " ئۇيغۇر ئەدەبىيات تارىخ " دېگەن كىتاپنىڭ مۇئەللىپى ھەم نەشىر قىلىنغان ۋاقتى توغرىسىدا ئۇچۇر بەرگەن بولسىڭىز.
1som
| ۋاقتى : 2008-12-07 00:03 4 -قەۋەت
سىز بۇ تېمىنىڭ 929ـ كۆرۈرمىنى
udun

دەرىجىسى :ئالاھىدە باشقۇرغۇچى


UID نۇمۇرى : 1168
نادىر تېما : 2
يازما سانى : 494
ئۇنۋان:6 دەرىجە ھازىرغىچە494دانە
شۆھرىتى: 503 نومۇر
پۇلى: 5020 سوم
تۆھپىسى: 0 نومۇر
توردىكى ۋاقتى :260(سائەت)
تىزىملاتقان : 2007-12-27
ئاخىرقى : 2008-12-14

چوڭ كىچىكلىكى :كىچىك نورمال چوڭئاپتور ئارخىۋىنى كۆرۈش قىسقا ئۇچۇر يوللاش يازما تەھرىرلەش نەقىل قىلىپ ئىنكاس يوللاش

 

Piyaz، ablatsattar قاتارلىق كەسپداشلىرىمنىڭ ئوقۇتۇشتىكى مەسئۇلىيەتچانلىق روھىغا بارىكاللا!!!
مەن بۇنى ئۆتكەن چاغدا ئوقۇغۇچىلىرىمغا مۇنداق سۇاللارنى قالدۇرۇپ قويدۇم:
1> بىز تارىخنى قىياسلار ئارقىلىق تولۇقلاپ ئۆگىنىمىز. مىلادى 8-ئەسىرنىڭ ئاخىرى، 9-ئەسىرنىڭ بېشىدا ياشىغان شائىرنىڭ  9-ئەسىرنىڭ 2-يېرىمىدا قۇرۇلغان قۇرۇلغان قوچۇ ئۇيغۇر خانلىقىغا مەنسۇپ بولىشى، ھەمدە << تېگىن >> دەپ ئاتىلىشى ئۇنىڭ شېئىرلىرىنىڭ ئورخۇندىن كەلگەنلەر بىلەن بىللە كەلگەنلىكىنى بىلدۈرەمدۇ قانداق؟
2> ئەگەر بۇ شېئىرلار ئورخۇندىن كەلگەن بولسا، بىز تولۇقسىز ئوتتۇرا مەكتەپ ئەدەبىيات دەرسلىكىدە " ئورخۇن دەۋرىدە ئۇيغۇرلار تۈرك-رونىك يېزىقى ئىشلەتكەن" دەپ ئۆگەندۇق، بۇ شېئىر قەدىمقى ئۇيغۇر يېزىقىدا يېزىلىپتۇ، يىل دەۋرىمۇ قەدىمقى ئۇيغۇر يېزىقى ئىجات قىلىنغان  دەۋر بىلەن ئوخشىمايدۇ. قەدىمقى ئۇيغۇر يېزىقى ئىجات قىلىنغان يىل دەۋرىدە خاتالىق بارمۇ قانداق؟ ياكى بولمىسا، قەدىمكى ئۇيغۇر يېزىقى مەركىزى ئاسىيادا بۇرۇنلا ئىجات قىلىنىپ بولغانمۇ قانداق؟
3> ئەگەر قەدىمقى ئۇيغۇر يېزىقى بۇ شېئىر يېزىلغان يىللاردا ئىشلىتىلىۋاتقان بولسا، پادىشاھ جەمەتىدىن بولغان بۇ شائىر زادى قايسى خانلىققا تەۋە بولىدۇ؟ئورخۇندىكىلەر كېلىشتىن ئىلگىرىمۇ  بۇ يەردە " قوچۇ خانلىقى" بارمىتتى؟
4> ئەگەر بۇ يەردە بىر خانلىق بولسا چوقۇمكى تارىختا بۇ ھەقتە مەلۇمات بولاتتى، ئورخۇن ئۇيغۇر خانلىقى زامانىدا قوچۇنىڭ  ئورخۇ ن خانلىقى  تەۋەسىدە بولغانلىقى مەلۇم، ئەمىسە شۇ چاغدا قوچۇ دەپ ئاتىلىدىغان شەھەر بەگلىكى بولغانمۇ؟ئاپرىنچۇر بەگنىڭ تېگىنىمۇ قانداق؟
5>ياكى بولمىسا، ئاپرىنچۇر تېگىن ئورخۇن ئىمپىرىيىسىنىڭ قوچۇدىكى زىمىنلىرىنى باشقۇرغان شاھزادىمۇ؟ مۇنداق بولغاندا ئۇمۇ ئورخۇن خانلىرىغا ئوخشاش مانى دىنىنى بۇ يەرگىمۇ ئۆزلەشتۈرگەنمۇ؟ ئورخۇندىكىلەر كەلگەندە ، بۇ يەر يەنىلا بۇرۇنقى نامى بويىچە قوچۇ دەپ، ياكى قوچۇ خانلىقى دەپمۇ ئاتالغانمۇ؟
زېھنى ئۆتكۈر ئوقۇغۇچىلار تارىخى كىتابلاردىكى بايانلارنىڭ قانداق يېزىلىدىغانلىقىنى بىلىۋالىدىكەن، تارىخنىڭ خاتا يېزىلىپ، قايتا تۈزىتىلىپ تۇرىدىغانلىقىنىمۇ بىلىۋالىدىكەن.
مېنىڭچە توغرىسىنى ئىزدەپ تېپىش مۇھىم، ئىزدىنىشكە يول بېرىشمۇ مۇھىم، ئەڭ ياخشىسى تارىخى بايانلار ھەققىدە" ھازىرچە....." دېگەن پىكىر ئۇسۇلىنى ئىشلەتسە ئەڭ ياخشىمىكىن دەيمەن.
ئوقۇغۇچىلىرىمنىڭ زور كۆپچىلىكى قەدىمقى ئۇيغۇر يېزىقىنىڭ تارىخىنى تۈزىتىش تەرەپدارى بولدى. مەنمۇ كېسىپ بىر نېمە دېمىدىم.
نۇر چېچىپ ياشاشنى بىلمىسەڭ، مەڭگۈ باشقىلارنىڭ كۆلەڭگىسى بولۇپ ئۆتىسەن
| ۋاقتى : 2008-12-10 16:56 5 -قەۋەت
سىز بۇ تېمىنىڭ 929ـ كۆرۈرمىنى
ablatsattar

دەرىجىسى :لەشكەر


UID نۇمۇرى : 5813
نادىر تېما : 0
يازما سانى : 3
ئۇنۋان:1 دەرىجە ھازىرغىچە3دانە
شۆھرىتى: 5 نومۇر
پۇلى: 40 سوم
تۆھپىسى: 0 نومۇر
توردىكى ۋاقتى :18(سائەت)
تىزىملاتقان : 2008-11-02
ئاخىرقى : 2009-01-10

چوڭ كىچىكلىكى :كىچىك نورمال چوڭئاپتور ئارخىۋىنى كۆرۈش قىسقا ئۇچۇر يوللاش يازما تەھرىرلەش نەقىل قىلىپ ئىنكاس يوللاش

 

         ( بۇ يازما شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونو رايونلۇق ئىجتىمائىي پەنلەر ئاكادېمىيىسى مىللەتلەر ئەدەبىياتى تەتقىقات ئورنىنىڭ مەسئۇللۇقىدا   تۈزۈلگەن " ئۇيغۇر ئەدەبىيات تارىخى" ناملىق كىتابنىڭ بىرىنچى توم 24 - بەتتىن ئېلىندى)

         يۇقىرقى " ئۇيغۇر ئەدەبىيات تارىخى" دېگەن كىتاب: مىللەتلەر نەشرىياتى تەرىپىدىن 2006 - يىلى 4 - ئايدا بىرىنچى قېتىم  بېسىلغان.
جەمئىي بەش توم كىتاب بولۇپ، ئابدۇشۈكۈر تۇردى باشچىلىقىدا تۈزۈلگەن. بۇ كىتاب ھەربىر ئەدەبىيات ئوقۇتقۇچىسىدا بولۇشقا تېگىشلىك كىتابكەن. ئۇيغۇر ئەدەبىيات تارىخنىڭ بارلىق تەرەققىيات جەريانىنى خېلى مۇكەممەل بايان قىلىپتۇ. سىزنىڭ دەرھال سېتىۋېلىپ ئوقۇتۇشتا پايدىلنىشىڭىزنى ئۈمىد قىلىمەن.
[ بۇ يازما ablatsattar تەرىپىدىن 2008-12-16 13:54 دە ]
| ۋاقتى : 2008-12-16 12:05 6 -قەۋەت

ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﺗﯩﺶ : ﺗﻮﺭ ﺑﯧﻜﯩﺘﯩﻤﯩﺰﺩﻩ ﯞﻩﻣﯘﻧﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﺩﻩ ﺩﯙﻟﻪﺗﻨﯩﯔ ﺗﯜﺭﻟﯜﻙ ﻗﺎﻧﯘﻥ - ﺳﯩﻴﺎﺳﻪﺕ ﭘﻪﺭﻣﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺧﯩﻼﭖ ﻣﺎﻗﺎﻟﯩﻠﻪﺭ ﯞﻩ ﻳﻮﻟﻼﻧﻤﯩﻼﺭﻧﻰ ، ﺳﯜﺭﻩﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﻮﻟﻼﺷﻘﺎ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯗ.
ﺑﯚﻟﮕﯜﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ، ﻗﯘﺗﺮﺍﺗﻘﯘﻟﯘﻕ ﺧﺎﺭﺍﻛﺘﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﻣﺎﻗﺎﻟﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﻮﻟﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﺎﭘﺘﻮﺭﻻﺭ ﺋﺎﻗﯩﯟﯨﺘﯩﮕﻪ ﺋﯚﺯﻯ ﻣﻪﺳﺌﯘﻝ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ . ﺗﻮﺭ ﭘﻮﻧﻜﯩﺘﯩﻤﯩﺰ ﮬﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﯩﻴﻪﺗﻨﻰ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻤﺎﻳﺪﯗ . ﺋﯚﺯ ﺗﻮﺭ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﺘﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺳﺎﻏﻼﻡ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻲ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﯞﻩ ﺗﻮﺳﺎﻟﻐﯘﺳﯩﺰ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻟﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯘ ﻣﯘﻧﺒﻪﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯ ﻛﯚﺯ ﻗﺎﺭﭼﯘﻗﯩﯖﯩﺰﺩﻩﻙ ﺋﺎﺳﺮﯨﺸﯩﯖﯩﺰﻧﻰﺋﯜﻣﯩﺪ ﻗﯩﻠﯩﻤﯩﺰ.
ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ﭘﯘﺷﺎﻳﻤﺎﻥ ، ﺋﯚﺯﯛﯕﮕﻪ ﺩﯛﺷﻤﻪﻥ . ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨﻰﺳﯚﻳﮕﯜﭼﯩﻠﻪﺭ ﺋﯚﺯ ﻧﻪﺭﺳﯩﺴﯩﻨﻰ ﻗﻪﺩﯨﺮﻟﻪﻳﺪﯗ .

ئاخىرىدا ھەربىر كۈنىڭىزنىڭ خۇشاللىق تىلەيمىز !


Total 0.119126(s) query 4, Time now is:01-11 11:21, Gzip disabled ICPNo : 新06003667
Powered by PHPWind v6.0 Certificate Code © 2003-07 PHPWind.com Corporation


Uyghur Version Powered by Sazgur Code © 2007-2008 bilqut.com Corporation