ئۆزىمىز تاپىمىز قېرىندىشىم.
بەزىلەر  "ئۆزىمىزنىڭ ئالىملىرىنىڭ كۆزقاراشلىرىغىلا ئېسىلىۋالماي، باشقىلارنىڭكىگىمۇ قارايلى" دەپتۇ.
نەدە ياشاۋاتقان ئادەم دەيدىغاندۇ مۇشۇنداق گەپلەرنى، بىزنىڭ ئالىملىرىمىزنىڭ ئۇيغۇرنى ھەممىنىڭ ئۈستىگە چىقىرىپ تارىخ يېزىشقا بېشى ئونمۇ ماۋۇ دەۋردە؟!
Qutghur ئەپەندى، سىز دېگەندەك بىزنىڭ ئالىملىرىمىز خەقلەر ئېتىراپ قىلىپ تولۇق ھوقۇقنى بەرگەندە يۈرەكلىك قەلەم تەۋرىتىپ يېزىپ چىققان شۇ تارىخقىمۇ قايىل بولمىغان بەزىلەر قەستەن شۇنداق قىلىدۇ. ئەمىلىيەتتە بىزنىڭ ئگجدادىمىزنىڭ كىملىكى ھەققىدە ئېنىق خۇلاسە چىقىپ بولغان. پەقەت ھونلارنى ئەجدادىمىز ئىدى دېيىشتە ئەستايىدىل ئويلانساقلا بولىدۇ.

ھەي  بۇرادەرلەر بىزنىڭ تارخىمىزنى ھەقىقى  تەتقىق قىلىپ سۈرۈشتىردغان  بولسا  بۇ خەنزۇلاردىنمۇ نەچچەمىڭ يىل  ئېشىپ كىتىدۇ ....خەنزۇلار ئۆزلىرنى 5000يىلىق تارخىقا  ئىگە  دەپ قارايدۇ  .ھەم ئۇلار  ئۆزلىرنىڭ يېزقىنى 3000 يىلىق  تارخىقا  ئىگە  دەپ قارايدۇ لېكىن  .بىزنىڭ  تارخچلىرمىز ئوغۇزخان ئېپوسنى تەتقىق  قىلىپ .ئۇ ئوغۇزخان ئېپوسدىكى ئىشلارنى مىلادىدىن 2600-يىل ئىلگىرى ب يەنى(بۇنڭدىن 4600يىل )ئىلگىركى ۋاقىتلاردا يۈز بەرگەن ۋەققە  دەپ تەتقىق قىلىپ چىقانلقى بۇ بىر ئىسپات .بىز ئوغۇزخان ئېپوسىدا ئوغۇزخانىڭ يارلىق چۈشۈرۈپ ھەر تەرەپلەرگە  ئەۋەتكەنلگىنى بىلمىز .ئۇنداقتا بىزنىڭ ئۇيغۇرلارنىڭ يېزىق تارخىنى كەم دېگەندىمۇ 4600يىلىق تارخىقا ئىگە  دەپ ھۆكۈم قىلشقا بۇلدۇ .بىزنىڭ يېزىق قولانغان ۋاقتمىزنى 4600يىل بۇرۇنقى ئىشلار  دەپ قارساق ئۇنداق بىزنىڭ تارخىمىزنىڭ نائايتىمۇ ئۇزاق ئىكەنلگىنى بىلمىز.........بىزنىڭ تارخىمىزنى يەنە بىر نۇقتىدىن ئېنقلاشقا بۇلدۇ .ئۇ بولسىمۇ قەدمقى <<مۇ>>قۇرۇقلقى تارخىچلار ئۇ <<مۇ>>قۇرۇقلقىنى بۇنڭدىن 10000يىل بۇرۇنقى ۋاقىتلاردا ناھايتى گۈلنىپ ئاخىرى تەبي ئاپەتتە مەغلۇپ بولغان دەپ قارايدۇ ......................
بىزنىڭ ئۇلۇغ ئالمىمىز مەھمۇد قەشقىرى ئۆزنىڭ تۈركىي تىللار دىۋاندا تارتسىز تۈرۈك بولماس  دەپ  ئالدۇ تارت دېگېنى ئۇيغۇر دېگەن سۆز  دەپ ئالدۇ .......

بىزنىڭ ئەجدادىمىزنى بۆرە دېسەكلا بولمىدىمۇ؟؟
تالىشىشنىڭ نېمە ھاجىتى؟
ئىنسانغا چېتىپ نەتىجە چىقمىغاندىن كېيىن،ھايۋانغا چاتسىغۇ ھېچنىمە بولماس؟
ئىشقىلىپ ھايۋاننىڭ ئىرقى يوققۇ دەيمەن؟بولسىمۇ تارتىشىپ ئولتۇرىدىغانلار چىققماس.
بىلىشىمچە موڭغۇللار ۋە قازاقلار،شۇنداقلا ئەنجانبايلارنىڭ ئىچىدىمۇ ئۇيغۇرچىنى ئۇيغۇردىن ئۆتە سۆزلەپ،يازىدىغانلار بار.ئەنە شۇ كىشىلەر تەپرىقچىلىق ئۇرۇغىنى چېچىۋاتقاندۇ بەلكىم.
قەيەردە كۆردۈم قاراخانىيلارنى چىڭگىزخاننىڭ ئەۋلادى دېگەن ماڭقۇرتنى،يادىنمدا قالماپتۇ.
ماڭا مۇشۇ ماڭقۇرتلار تۈپەيلىدىن ئايدىڭلاشقان مەسىلىلەرمۇ جەزبىسىنى يوقاتماقتا.

  كۆڭلۈڭلارنى چۈشەندىم ،قېرىنداشلار .
ئوقۇپ بىلىپ قويساڭلارلا  بولدى .بۇنى يەنە مۇنازىرە قىلىپ ئولتۇرمايلى ،كۆڭۈل ئاغرىغى بولمىسۇن .
  مەنمۇ ،مىللىتىمىز روھى بىرلىگىنىڭ مۇھىم ئاساسلىرىنىڭ بىرى  ئېتنىڭ بىرلىك دەپ قارايتىم .تېخى بۇنىڭغا بىزدە كۆزقاراش بىرلىگى يوقكەن .
بىزدىكى ئىتىقاد بىرلىگىمۇ ئەملىيەتتە نامدا بار ئەمەلدە يوق .بېرى پەقەتلا تىل بىرلىگى ئوخشايدۇ .ھازىرچە ،شۇنداق .بىر گەپ بولا ،كۆپرەك ئۈگنىلى.

بۇ يەرنى ئەجەپ مۇڭ بېسىپ كېتىپتۇغۇ؟ مەن بۇنداق بولۇشىنى خالىمايمەن، "يېتىپ قالغىچە ، ئېتىپ قال" ئۇيغۇردا ماقال بارغۇ، مۇنازىرە دېگەن شۇ. ئۇيغۇرنىڭ ئىرقىنى ئالدىراپ بېكىتكىلى بولمايدىغانلىقى، ئۈمىتنىڭ يوق ئىكەنلىكىدىن ئەمەس، بۇ جەھەتتە تېخى بىرلىككە كەلگەن قاراشنىڭ يوق ئىكەنلىكىدىن. دۇنيادىكى ئېرقلارمۇ تەخمىنەن بېكىتىلگەن، نەدە مۇتلەق ئىش باركەن؟ " ئېرسىيەت ۋە ئۆزگىرىشچانلىق" دېگەن گەپكىلا قارىساڭلار، ھەرقانچە تەتقىقاتنىڭمۇ قەيەردە توختايدىغانلىقىنى بىلىسىلەر. بىزگە مۇھىمى بۇ ئەمەس، بەلكى مەۋجۇتلىقىمىز .
ئىنساننىڭ ئۆزى بىر مۆجىزە، بۇنىڭ نتەكتىگە يەتمەك ئاسان ئەمەس. ئىزدىنىش كېرەك.

بىزگە مۇھىمى بۇ(قايسى ئىرقتىن كىلىپ چىقىش-كۇلبىگىنىڭ چۇشەنچىسى؟) ئەمەس، بەلكى مەۋجۇتلىقىمىز .

ناۋاتتەك گەپ قىلىپسىز ئارسلانخان ئەپەندى. ئەجدادلىرىمىزنى شەرققە تارتىۋاتقانلار غەرپ ئامىلىنى يوقىتىۋىتەلمەيدۇ، غەرپكە تارتىۋاتقانلارمۇ شەرق ئامىلىنى يوقىتىۋىتەلمەيدۇ. مەيلى ھازىرقى تۇركىلەر بولسۇن، ئۇرخۇن دەۋرىدىكى ئەجدادلار بولسۇن، ياكى 2000مىڭ يىل،3000مىڭ يىل ... بۇرۇنقى دەۋرلەر بولسۇن، ئەنە شۇ جەڭگىۋار ئەجدادلىرىمىزنى ياراتقان ئامىل قانداقتۇر بىرەر ئىرق بىلەن بىلەن مۇناسىۋىتى يوق، ئۇلارنىڭ ھەممىسىنى مۇشۇ مۇقەددەس ئانا دىيارىمىز  بىپايان ئوتتورا-شىمالى ئاسىيا رايونى تاۋلاپ چىققان.

        مەن قۇتغۇر ئەپەندىنىڭ تېمىسىنى كۆرۈپ خۇش بولدۇم. لېكىن كۆزقاراشنىڭ پاكىتنى ئاساس قىلىپ شەكىللەنگىنى ياخشى. گەرچە ھازىرچە پاكىتلار ئورخۇنغا توپلانمىغان بولسىمۇ، بۇ يازمىدىن مۇئەييەن مۇھىتنى ئاساس قىلىپ ،ئاساسىي كەيپىياتقا تەسىر يەتكۈزمىگەن جاۋابنى كۈتكەن بىر ئېنىق" جاۋاب" پۇراپ تۇرىدۇ.
مەنچە بولغاندا پاكىت نېمە بولسا شۇنى توپلايلى، بۇ مەن چۈشىنىۋاتقان ئورخۇننىىڭ روھى.
بايا دىيارىم مۇنبىرىدە بىر ئۇيغۇر قىزىنىڭ ئامېرىكىدىكى مەلۇم بىر ئەدەبىيات مۇكاپاتىغا ئېرىشكەنلىك خەۋىرىنى كۆردۈم. ئاپتورنىڭ بايانىچە خەنزۇچە ئەسەر يازىدىغان بۇ قىز ئۆزىنىڭ چىرايىنىڭ ئۇيغۇرغا ئوخشىماسلىقىدىن قورۇنۇش ھېس قىلىدىكەن.
ئاق ئىرققا ئوخشىسا نېمە بوپتۇ،ئوخشىمىسا نېمە بوپتۇ؟ ئۆزىنى ئۇيغۇر دەۋاتقان قېرىنداشلىرىمىزنى ئىرق جەھەتتىن قانداقلا بۆلسەك يېرىمىمىزدىن ئايرىلىپ قېلىشىمىزدا گەپ يوق. لېكىن تارىخقا ئەينەن جاۋاب بېرىش بۈگۈن بولمىسا ئەتە،ئەتە بولمىسا ئۆگۈن بولىدىغان ھادىسە. بۇ جاۋابنى ئاياپ ئولتۇرۇش مېنىڭچە ياخشى ئىش ئەمەس. چۈنكى تارىخ _ ئەمەلىي ئىشلار خاتىرىسى. بۈگۈنگىچە كەلگەن مىللىتىمىز ، بىر ئېغىز گەپ بىلەن چۇۋۇلۇپ كەتمەيدۇ، چۈنكى ئۇنىڭ يىپ ئۇچى ئاسىيانىڭ مەركىزىدىكى قېرىنداشلىرىغا، قېرىنداشلىرى ئارقىلىق خوشنىلىرىغا، خوشنىلىرى ئارقىلىق دۇنيا تارىخىغا چەمبەرچەس باغلانغان. شۇڭا  گەپ ئاياشنىڭ ھاجىتى يوق!